Catalog

DÖRT CUMHURÎYET 27 195» lllfllMflflflllllfllfllMrfllflltffllllllllllllIIMllMllltllIIIIIIIIIllllllIlllllIlllllllllllllllllllııllllllllllIllIIIIIIlllllllllllIIMllllIllMIIIIIIfTtllllllllIllIillI^IIIMIIII^ Aydın'ın kaatili Jale Hanım reket yaptı. Doktor çenesini kı»mamıv olsaydı, belki de heyecanöyle mi? Bu sual Luifi Beyi gene guı dan havlıyacaktı. dürdü: Kımıldamaktan çekinerek bekli Hakikat ortada değil miT yorlar. Ben, Jale Hanımı sadece ko23 Doktor, düşünüyon casının suç ortağı sanıyordum. « îhtimal çizmeyi Meriçin akın •Türkçe meselesi» günümüzde. ce çıkaracak mıyız? (l?t«, bir kelime Cemali geç!. Rahatına düş tısına fırlatacak. Fırlatsın. Biz gömiyetimizi derinden ilgilendiren kaybettik!) Ya, «gayretli» sıfat'ı künlüğü curura işlemesine nıani receğimizi gördük. Ama bu kahayati meseleler arasma geçti. Di nın, «gayretle» zarfının yerlerine dın, bu tek çizmeye neden bu kaBu gibi hastalar daha sız sozü tehlikesinden kurtulmuş oluruz. 3 limiz üzerinde söz söyliyebilecek hangi özTürkçe kelimeleri bulaca dir. = Htngi dili inceleseniz «kalb» le ! zere incelenen dığer hastalarda Ya çoraplar?.. Ya alaca ço dar önem verdi?... Öteki teki eliBir çok insanlar yaşama neşesini. yetki ve kudreti haiz kimselerin ğız? Kellme dağarcığımızın na«l <hİ8İer»i birbime bağladığını gö böyle bir şey görülmemistir. Bun nüzvi bitirmeden anladıklarını sarap? mizde iken önce tehlikeyi göze kHrüsünüz. Günlük konuşmalarımıza ların valnız "o9 unun hastahğı şid nırlar. Bitirmiye bırakmazlar da. yaratıcı çalışmayı feda etmedenS kafa kafaya verip. bu müzminleşen kısırlaştığına dikkat ediyor musu Sonra anlatırım... Şimdi dik larak neden buraya geldi?» ^bakınız: «Kalbim kırıldı » «Kalb detli heyecan sonunda şiddetlen «Evet, evet» dıye acele ederler Ya sinirlerini frenlemeyi bilirler. 49S derin yarayı bir daha nüksetme nuz?. katimızı bu olay üstünde toplıyaJale Hanım, çizme elinde, tekda dayanamaz alçak sesle, yüksek yaşında «B T.» adında bir antreS mek üzere. kökünden halledecek ^den bağlıyınu, «Kalbime dokun miştir. Deyimlerimizi, her ne pshssına lım. po sahibi 1955 yılmda kalb kriziE çareleri aramaları bulmaları gere olur«a olratı, «ÖzTürkçelestirme ^iu», «kalbim parçalanıyor», «kalBu muayenelerden geçirilen has »esle sizi tamamlârlar. Jale Hanımın hareketleriyle kö rar »ahile yüzünü dönmüştü ki, ŞŞbim heyecan içinde» lerle dolu de talardan biri 43 yaşında bir me Doktor Friedman'la Rosenman bu geçirmiştir. Her yıl o günü bayE kirken; biribirinden tamamiyle ay cerevanı» nra dısında tutmahvız. pek de büyülenmişti. Fermada gi sessiz tabıat ortasında belli belirsiz ~ rı iki kutup arasında senelerdir de «Lâ havle» nin, «zarf ve mazruf» bi kımıldamaksızın bakıyordu. Bu bu hışırtı duyuldu. Hemen kıyı= »il mi? Eski hekimler. «kalb»e he kanisvendi Vazifesi büyük bir anun için bir yandan bilinen yağ rammış gibi kutlamaktadır. daki sazlarm arasından Haşmet ^vManlann yuvası derler. fakat ıs telyedeki makinelerin bakımı idi. »iz rejimi, hafif egzersızleri tavsi«Yaşamayı o gün öğrendim, di= vamedegelen polemikler, çatışma un. «fi^Pbilullah» ın ÖzTürkçeleri kopek ne köpek! Yol boyunca o beıırıverdi. derece dınamikken şimdi böyle put = :>»• edemezlerdi. Bugünküler he Ve adam bunu bir gurur mese ye ederken bir yandan da hastala ye anlatıyor O giine kariar hep= lar, dediğim dediktir» münakaş.» ne olabilir? alıştırmaktaKuzgâr o yönden esmeseydi dokSvecanların kalbin isleyişine nasıl lesi hâline koymuştu. «Durmadan rını «yavaşlamıya» Yanlış anlasılmasın: ÖzTurkce kesiimesı gerektiğıni nasıl sezmiş? dıken üstünde yaşardım. tlle deE ları Türkçeyi bir lâbirente sokmuş Durumun vahametını naîil kavra tıırla Lutfi Bey, ne onun çıkardı~tesir ettiğini meydana çıkarmış artan gerginlik hali» ni bakınız dırlar. için her girdisi çıkt:sı ile ben uğE tur. Bir tarafta ,bu satırlarm yaz.1 cihîin aleyhinde degilim.' Am», di mış? ğı hışırtıyı, ne en hafif perdeden nasıl anlatıyor: «Telâşa düşmemek için erken şacaktım. Kıh kırk yaracaktım.E rı gibi, Cumhunyetin ilânından le ithal edilecek kelimeler yerleriîîhulunuyorlar. Lütfı Bey. gene doktorun kula söyleriiği sözleri işıtebileceklerdi. £ Son günlerde yapilan bir tıp an «Son haftalara kadar iş'.er yo kalkınız. Lüzumsuz işleri bir yaOysa şimdi saat 7.30 yerine 8.30 d?E sonra dünyaya gelenlerin dahi ^n ni almaları istenilenlerin tam kar Çizmenin tekini bulmak için Şketi eoronaire (kalbe giden iki lunda gidivordu. Fakat patron da na atınız. Sizden başkalannın gö geliyorum işe. Ortalsrda sinirli h a ^ lıyamadıkları ve>a anlamakta bü şılıkları deSilse, ötekilerı atmıy» ğına fısıldadı • Nihayet hayvandır bu... Fal n<> zahmetlere katlandınız, Jale yük güçlük çektikleri bir dili S i r t e r ) hastahğına en fazla mâne ha hızla çalışılmasını istedi. Mal rebıleceği işleri onlara bırskınız.» va sezersem sıvışıveriyorum birS «Türkçedir» diye empoze etmeje lım. divorum Yenilerini ve eskiıe so yapmasın. Bir havlarsa netıce Hanım. rini bir sinonim (eş mânalı kelimeBu hekımler hastalarınm halle koşeye. Işler yürümüyor mu? NeŞŞ Svi üzüntü çekenlerde rastlandıgı zeme buna davanmadı Bir makiye ulasamayız. Jjle Hanım, gözlerine. kulaklaçalışanların gayretkeşlikleri; diS i ı jfö«termiştir. Coronaire ha«tası nevi tâmir etmeden öbürü bozulu rini gösteren semboüerin krono münasebet? Eskisinden de iyi S ğer tarafta, gayet ağdalı ,terkipler ler) kitabında toplıyalım. O zaman Doktor, ihtara uyarak sever gilâalettâyin iki kisinin vumruklaş bi vaptı. Hayvanın ac/ını yakaladı, r\na inanamıyor gibiydi. Sanki bır yordu. Anamdan emrlisJim süt bur metresini yapıyorlar. Meselâ Dok Çünkü gerçekten önemli olan ta= 3ok defa otoriterdir, muhteristir. "Varadılısı kendi kendini zorlamı numdan gelivordu. Nihayet boşu tor Rosenman muayene sırasında rafları dü"unmiye vakit buluyo~ den mürekkep Osmanlıcaya sıkı «ı masını bir «olay» diye gö'Pteren aa ıkı çenesıni kıstı Himler, ona goz efsunla olduğu yerde taş kesilmı^ti. Çizmeyi hâlâ elinde sımsıkı kıya sarılanların inadı, nesillerın zeteoi, mebusların bifibirlerine İİT ~ v i . devamlı çabavg, asın yorgun na ernek verdigimi ailaymca .. îş hastanın kaç kere saatine baktı rum.» lenni çevirdi: .Reva mı bu bana?» E birbirlerini anlamalarını güçleş melerini bir «ola>» defiil. bir «ha gibi baktı. «Sız kendiniz bır potiutuyordu. te o sün hapı yuttum.» Jını not etmektedir. Bir saatte 16 S'uğa sürüklemektedir. Çok vakit 40 yaşında kalb krizi geçiren te ^ irmiş bıt dil kesmekeşliğı husuKalb krizine hazır insan ne bal kere bakan var. Hastalar ancak levizyon radyo mütehassısı B i P ş e getirmiştir. Lâbirentten aydınh dise» olarak bildirecekti. Böyle bir kırmayın'» gıbı baktı. Doktor, bu Haşmet. hayal olmadıS'nı ispat aşan Herkül'ce teşebbüslerehberin ısıeında, meselâ. «örnek» bakısiar karşısında gene zayıf gos etmPk ister gibi ona doğru iki akendilerine haber verildiği zaŞr# el atar «Alarm çanları» ni duv dedir? Leonard da: = ' ğa çıkmanın yolu ne ötekilerin. ne le «misâl» arasında nüans bulundu termedı Onun agzından e'.inı çek dım daha attı. Kriz erkeklerde daha çok giîrü man bunları fark ediyorlar. Şrflıu. îhtıvât kaidelerini unutur. Doktor îhsan, dehşet içinde: «Eskiden durmadan çahşmaya b a ^ de berikilerin yoludur. Işığa giden ğunu, kötü kimseleri, onlarin *kı medı. Meşhur bir Amerikan kalb müZZ S»n Francioro'da hususi surette lür. Istatistikler kalb hastalıSın« Silâhh kaatilin karşısma «i .hane aradım Genciz. Şimdi çalıŞ yol, ifrat ve tefrit yolları arasın.ia betine düşmemek ü?ere, «mi*âl» Jale Hanımın, ani bir kesıfte buS«#çilmis ıki insan grupu üzerinde dan oleun yaşta ölenler arasında tehassısı: «Kalb kirizinden korunki orta yoldur. Türkçemizin geliv ••îeorvibeler vapılmıştır Birinci grup 3 erkeâe karşı ancak 1 kadın gös manın en mükemmel çaresi süku şalım. Sonra nasıl olsa yavashyaş mesi, zenginleşmesi, ileri garp dil alabileceîimiji, bir çocufun çalıs lunmus gibi, devrilmiş söğut kü lânsız çıkıyor, avare!» diye du^t» hlrisler, fırsat düşkünleri. her termektedir Bazı hekimlere göre, na ermektir» diyor. Ve anlatıyor: cagız derdım. Hele elli vaşına vaş eri seviyesine ulaşması da, tama kanlık ve terbiyede arkadaşlarına tüfeünün hemen önundeki su basşundü. ıjordüler. «örnek» olabiieceğini idrak edebl mış tarlaya daldığını Ve elini tabancasma götürdü. ~ 2»n tetikte insanlar vardı. tkincide nispeten genç sayılabilecek coro «Bazı insanlar ona zekâ ile ulaşır ralım da. derdim.» Sahile doğru hızlı hızlı vürümiye Lutfı Bey, onu bileğinden yakaFakat kriz elliden çok önce kal= men tesviye edilecek, düzeltilecek lecektik. ^hef «eyi oluruna ba6'ıvan, akışı naire hasta'.arında krizi haber ve lar. Hâyatlarını dayayabilecekleri bu orta yol üzerinde. dilimizi âdeçabahyordu. îki yana zifos »açı Dilimizde olmıyan ve ÖzTürkçe yordu. Ve arasıra durup civarda ltyarfak fısıldadı: Ş n i bırakan, çok daha durgun in ren karakteristik haller görülehi bir doktrin ararlar. Ve hayatı yık bine el atmıştı Leonardo hâstr>Ş a yeni baştan bina etmekle gerçek Sakın ha... Daha sırası değil. Ikarşılıkları da bulunmıyan kelime kimseler var mı? gibi etrafına baS;»nl»r Muaveneler hirinciler ara lir Moct Sion Ha?tane«inde bu mak degil kuvvetlendiren bir dok düştüğü zaman haftada 19 Tam o anda Jale Hanım topar^ esecektir leri. garp dıllerinden, dilimizin me kınıyordu. Esında kslb hastalarının ikincilere ha'îtalar üzerinde çalışan Doktor trin bulurlar. Bazı insanlar ise bu yon ve radyo temsilinde lanmış, çizmeyi dizlerinin dibine ^ Türkçe. bugünkü haliyle, kısır lodisini bozmıyacHk şekilde kendi fo Enisbetle 7 defa fazla oldugnu gös Friedman'la meselâ na hisle erişirler. Bıınlar güzellığe yordu. Roseman Haşmet de diken kümelerinin arbaglanırlar, .«Şımdi. diyor Leonardo. kendinv bir dildir. Garp dillerinin başlıra netiğimize uydurarak Türkçeye ak dından fırladı. Hırsızlama yürüdü. suva bırakıvererek tüfeCini omuEtermistir. bıınların konuvJrker. fazla el kol inanırlar, bir ideale kendılerini ona verirler.» frenledim Daha az. daha kısa ça E hususıvetleri en derin en ince hi* tarmak zorundayız Bu yabancı ke Aydın'ın katledildıgi sazlıkta göz zundan çıkarmıya savaşmıştı. S Filâdelfiya'da Tpmple Üniversi salİBriıklannı, yumruklarını sıkPüıüzsüz bir sesle: Tembelleştim, ayıbıŞ eri dahi, her türlü nüanslariyle limelerden Türkçe eklerle yeni ye den kayboldu. Et#*i hsst»ne«indeki kalb hastaları tıklarını, sciylemektedirler. Bu has Bu. h»vecanlan zorla bastırınız, lışıyorum. Eıeüni aramıya gelmişsin, ben Doktor, onun nasıl bir strateıi Şjüzerinde yaptıklan bir araştırma talar hep varının savaş plânını ku demek deeildir. Öfkeye tutuldu yok bunun Hoşuma gideni yap = fadeye muktedir, zengın diller o ni kelimeler üretpbileceğimiz giııi, ' = d» Dfıkter Edward Weişs'le me« rarlar. plânın gerçekleşmecini hız ğunuz zaman (buna herkes tutulur mıya daha falza zaman ayırıyoş luşlarıdır. Kelime bolluSu bu dilsırasında. ne bileyim, meselâ. sıfat kullanacağını kavradı: Haşmet, A nf yapayım? dedi. Hotmet. omuz silkti: zaman zaman) patlak vereceğmize rum. Brıç oynuyorum, golf oynuş leri, «renklı diller» haline getir ve isim hallerini aynen de alabili lancıktan geı,ecek, sahildeki »azEı«k arkadaslan vakaların °'n94 ü landırmak için vakitten nasıl ka Öyle ya... Bir eksik bir farla ! riz. Bir iki örnek verelim • Para lıklarda vw ck Jale Hanımıp tehlikelidir. yorum, geziyorum Hayat, böyleş miştir. Enün kalb kriznden finee bir «dur zanabileceklerini tasarîarlar. Za icinizde hapsetmek ne çıkar? Osman Bey, Osman BeBiz ise, «Türkçeyi sadelestire doks (isim) paradoksal (sıfat) pa yolunu kesecekti. Smadan artan gerginlik hSli» tPs man kaybetmekten yılarlar. Hasta Bir kalb mütehassısı her gün birbir kriz geçirene daha güzel geli Lutfı Bevı ko.undan çekti. Du >ın ardından Aydın, derken ben... SBit etmislrdir. °'»37 »inde krizden lardan biri ayni zamanda iki e kere sinirlerimizi boşaltmak ihti yor. Ne yazık... Uçurumun kenarı^ im» derken dedelerimizin, babala radoksalca (zarf): heresi (isim)rımızın kullandıŞı ve yarın çocuk heretik (sıfat) heretikçe (zarf); rumları pek tehlikeli idi ama son Ve tabii bizim ardımızdan siz... Ş önce «jiddetli bir heyecan» lektrik traş bıçaÇını kulanıyordu. yacında oldugumuzu söyiüyor. O na varıp dibini görmeden Kadın, ayni sukunetle cevap Ş anmızın ve torunlanmızın da sepopülerite (isim) popüler (sıfat) perde olduğu için bu sahneyi kaBiri saS. öhürü sol yanagı için. savede devamlı surette içe tepme ' mıyoruz.» ve seve kullanabilecekleri bir çokpopülerleştirmek veya popüler kıl çırmamak gerekiyordu. Teblikeyi verdi: »»«fiilmüftür. Muka\p«e vapmak ü Beni kimse suçlandıramaz. kelimeyi dilimizden atmak iste mak (veya yapmak) (mastar); nos göze alacaklardı. Jale Hanımın başını çevirse gö Haşmet, alaycı güldü: mekte direnmekteyiz. Bu nevidftn talji (isim) nostaljlk (sıfat). Mı dersiniz, Jale Hanım? Ih«sadeleştirmeler», Türkçeyi basitMeydan nutuklan çekenlerimız rebileceği şekilde açık arazide yü leştirmekte, kısırlaştırmaktadır. den radyoda konuşanlarımıza ka rudüler. Sonra gene sazların si san bilmiyor mu dersiniz? Sizi tâTürkçeyi kurtarmağa çahşmanın dar birçoklanmızın telâffuzu bo perine girdiler. Bir hışırtı çıkar kibe çıkarken Kâni Kaptanla ona ilk adımı, hangi kök ve asıldan gel zuktur Kaçımız. meselâ. sarih. câ marnak, takip ediIdiSini kadına haber uçurmadım mı dersiniz? miş olur?a olsun, milyonlarca Tür zıbe. rakip, vahim, yarın, lisan, bellı etmemek kayşusu ile pek ihtiyatlı yüruyorlardı. Hiç bir av pe öyle ise öldürülmeği büsbükün «bu kelime hangi asıldan geli akim. inkılâp maişet, âlayiş gioi şinde bu kadar tedbirli hareket et tün hak ettin! yor acaba?» diye düşünmeksizin kelimeleri doğru dürüot Kadın, silâhını Haşmete dogrul telâffuz memişlerdi. Sazları usul usul arakullandığı keümelen Türkçe ka edebiliyoruz? layıp geçiyorlar. Hımîer de bu o1 tuyordu. Fakat tetiği çekemedi. yaslanıyor. «Hava alanında elinizbul etmektit Aksi halde bırakmız • Yeni şarkılarınız var mı?» •Bu«Marlene geliyor.» Bu bir çift Doktorun onu ancak ürkütmeyi Ya imlâmız? Bırakınız, «öld'i çülu hareketlere uyuyor. den bırakmadığınıı o kuçucük patren, otomobil, motor, asansör gioi ren» için «katıl» mi. «kaatil» mi disoz, daha saat 11 de, bütün hava a nu yeni modaya bıraktırn.» hedef tutan kurşunu mu namluSazlığın sınırında duralîdılar. Ne kadar duşunseniz, hayalinizi Türkçe köklerden gelmediğini bir yecegimizi; birtakım mı, bir takı.n «Yeni Mavi Melek filmini be kette ne verdi?» lanını telâşa vermiye yetmişti. En Jale Hanım da ırmağın k.yısında dan daha evvel fırladı, yoksa sol işletseniz şu Amerikan ev hanım çoklarımızın bildiği kelimeleri, av mı, herhangi bir mi, her hangi bir duralamıştı. Hemen hemen Su.:a elinden Himler mi? Bunu hiç biri sıkı muhafaza tertibatı alınmıştı. gendiniz mı?» «Çevırenler cesur«Sahne elbisem.» lannın bugünlerde misafirlerini lu, defter, çay, su, çevik, funda, tur Marlene'e o bile kâfi degil. Yine muş.» anlıyamadı. Jale Hanımın tetiSe «Dünyada olmaz. O kutuya olsa ne ile eğlendirdiklerini bulamazsı fanda, lâhana, pırasa, bakla, fasul mi, dündenberi mi, dünden beri mi nın bataklıga saplandıgı sahaya davranmasiyle 12.50 de biri Jean Gabin'in Lede bir iskarpinini kavbetmeden tetikte bulunan pek yakın bir mesafede kayık le yazacağımızı dahi bilemiyoruz. nız. Bir eglence ki misafirlerine ye, karnıbahar, pathcan, domates, hayranlarının elinden kurtulamı jton d'honeur nişanı aldsğını ha olsâ bir orkide »ığar.» «Işte.» Haşmetin yana iiçraması, doktoSir Winston Churchill, «Cocuk şinin az ötesinde... ber verince ilk defa gülüyor. Kenyseaktı. îçini gsöteren, sahici tülden bir bambaşka bir nese verijor, misa enginar, ıspanak, çamaşır. gocuk, lara, sadece, ana dillerini bilmedık Gene kuşku ile etrafına bakın run tabancayı patlatması ve HimSaat 12 de 150 fotoğrafçı, 50 ga di vizon yakasında da ayni ni$a rop bu. Sadece 300 gram ağırh fır gunüne tadılmamış bir çeşni palto gibi milyonlarca Türkün nâ leri zaman dayak atılmasının taraf dı. Yüreğine emniyet gelmis o! Ter'in Jale Hanımın üstüne atılkdtıyormuş. (Kendileri öyle diyor liş Türkçe diye bellediği kelimel» tarıyım,» demiş. Türkçe bilmiyeıi ma,lıvdı. Irmaja doğru ılerledi ması ayni âna rastlamıştı. reteci, 10 film makinesi, 6 mikro, nın kırmızı kordelâsı. 13 30 alandan acele üzakiaşıyor. ğında. lar.) Bunun için Amerikan ev hari dahi dilimizden atmak gereke lerin dövülmesi gerekse milletçe Muhakkak can havlinde bu Tcadın Kocaman köpeğin hamlesiyle, yüzlerce meraklı, 200 transit yolnımlan omlet^i Rudolph Stavish'e ceftıni, bilmem, hiç düşündünuz «okkalı» bir davaktan kurtulamıya Zıra, bu kıyının ne belâlı yer n bataklıkta zaten dengesiz duran cu «nun yolunu gözlüyordu. (Yol Otelde yanıpda 25 valizi, fam dö minnet borçlu imişler. Adam asıl mü? culardan biri bu eşs|z büvük an şambrı, orkestra şefi. Ona yeşil cağız galibı! Üniversiteliler ara duğunu biliyor. Az otede vdmur'" kJİdmın sendeliyerek tüfefi düşürNewYork'ta çalışıyormuş ama Bir neye bakayım «ifrVen uça*ını ka [ doşelî grili "bır daire veriyorlar. Klâsik çocuk kitapları Dil, ysyal bir müessesedir. Her sında d»hi, doSru dürüst bir mek rın Suzan'ı nasıl jrutmıya «avaçtv düğü ve geriler gibi bir hareket ğını bi77at görmüştü. Buna rağmen yaptıgı görüldü. leşik Amerikanın hangi şehrinden sosyal müessese gibi, o da, birta tup çırmıştır.) Nihayet Marlene'i Cons Banyo dairesi bej. Duvarda bir yazmasını beceremiyenlerin değişiyor sıparış verilse oraya gidiyormu». kım degişıkliklere uğrar. Fakat, bulunduğunu fıkra yazarları, za ilerliyor. tellation uçaSının önünde dınıdik Venedik tablosu. Marlene: «Bu ya Ansızın kaydı, Jale Hanım. O Bir adım... İki adım .. Bir adım dururken gnrdüler. Bej tayyör, bei tak çok küçük.» diyor. Oysa. kosAmerikada artık «Parmak ço Y?nında bir deri valiz götürüyor bu «degişme» normal yollardan ol man zaman, yazdılar. Amerikın daha attı. dııraladı. Ayaklarının âna kadar sular dizleri hizasında manto giymiş. Yakası vizon, ete£i koca Orson Wells yatmıs içinde. cuk» masalının devi evine girioce muş. İçinde bir gaz ocağı ve sarmah, halka empoze edilmeğe çalı Üniversitelerinde, hangi öğrenim altında çamurun ne derece kay iken kasıklarına yükseliverdi. Yem hayli kısa idi. Her zamandan daSaat 14. Lokantada şarapla ıs etrafı koklayıp: «Buralar taze in sıntılara dayanır mahfazalar için şılmamalıdır. Nitekim, «muasır» dalında olursanız olunuz, ilk yıl, pak oîduğunu kolluyor gibiydi. yeşil gözleri alabildigine büyüdü. ha narin, daha «inirli, meşhur ba kara et ikram ediyorlar. Çiçekler san eti kokuyor.» demiyecek. «Kır de guzelce ambalajlanmış yumur gitmiş, «çağdaş» gelmiş; «teıettür» îngilizce mecburidir. Biz ise, yük Bir hamle daha yaptı. Sular diz Bütün gücü ile haykıracakmıs gieaklan ve diz kapaklan gorünü yağmıya başlıyor. 4 sepet çiçpSin mızı başhklı kızı» da kurt yemiye talar. Bütün hüner kendinde. ün yerini «örtünme» almış; «kare» sek öğrenim talebelerini mükem kapaklarına varmıstı. Bir eliyle he bi agzı açıldı. yordu. Haykırmadı. Aksine... Yüzündearka^ından bir başka sevdigi koku cek. Çocuk edebiyatı yayınlariyle Meşhur monden omletçi glttiği «murabba» ile, «ısıtma» «teshin» le mel Türkçe biliyor farzediyor ve men oracıktaki minimini bir saz resml ya bildiklerine inanıyor ve onları kümesine yaoıştı. Sonra ihtiyatl» ki dehşet ifadesi bir nevi istihza«Ömrümde bu kadar kötü bir lu şey: Üç türlü peynir. Valizleri meşhur bir yayınevınin müdiresi davetin cinsine göre giyiniyormuş. yer değiştirmiştir. L&kin, ya yerini bıraktı. Talihle alay eni açıyor. 4 kürk manto, on panta Misis Mc Govern buna kaıar ver Kokteylse ona gore. Akşam yeme aŞızlar ne derlerse desinler halk, sadece yabancı dil mecburiyetine bir adım daha attı. yo'fuluk yapmadım.» lon bir o kadar tuvalet. Bataklıkta intihar mı edecek der gibi idi. Kendi kendine: «Hak «Neden?» diye telâsianıvorlar. ni'.ştır. Hattâ alnız bu kadarla da ği, ya da kır ziyafeti ise başka, «erkânı harbiyei umumiye reisi» tâbi kılıyoruz. Eğitim sisterrrimizin mihrak nok bu?... İnsan böyle bir intihar şekli yerini buluyor.» der gibiydi. 15.30: Hemen Dior evine telefon kalmıyacak, klâsik çocuk masalla başka. Yerine göre smokin, koyu değil, «genel kurmay başkgnı» di«Üst yatağı vermişler de.» Lutfi Beyle doktor da sahile ko? itası Türkçe olmalıdır. Türkçe ög seçmek için cıldırmıs olmalı... Hele Saat 12.20. Marlene az çnk oriji edıyor. Bana bir çanta ile eldıven rını yeni bastan yazacaktır. Güç renk elbise, blujin... Ve orada mi yor. muslardı. Haşmet, lu'.ara dalmışDile ithal edilmeğe çalışılan oz retimi (vokabüler, sinonim, imlâ, elinde de silâh varken... na! sorulan isteksiz ceva'.pandırı ler gbnderiniz. (25 valizin 2 si kelımeler değıştirilecek, çocukla «afirlerin gözünün önünde tavaJale Kanım, bir kere daha etra tı. AJır ajır fakat çırpınmadan kayıp.) yor: rın sinirlerini bozan. uykularını da hoplata zıplata türlü türlü om Türkçe kelimelerin, yerlerini ala telâffuz. kompozijyon, gramer) üNihayet mantosunu çıkarıyor. kaçıran korkunç kısımlar çıkanla et yapıyormuş. Repertuvarında 50 cakları kelimelerin tam karşılıkla zerinde azami titizlik ve hassasi fına bakındı. Yalnız olduğuna, batmakta olan kadına doğru iler•Torunlannın seviyor musukimsenin kendisini görmediÇine ka liyordu. n olmalarına dikkat etmek lâzım yetle durmalıyız. den falza omlet varmış. Gözlerini yan kapayıp arkasma caktır. nuz?» «Evet.» dır. Bu son derece mühim kaide, Lutfi Bey, arkadan onun koluGarpta, gazeteciler, dillerini en naat getirdi. EÇildi. elini suya d maalesef, pek dikkate ahnmıyor. iyi bilen kimseler arasında gelir. dırdı. Bir şeyler arandı. Sagı yok na yapışıverdi: ledı, solu yokladı. Nihavet kölu «Yabancı» «ecnebi» nin, «düşünür» Orada, herhangi bir gazetede vazi Yersiz kahramanlıga lüzum nu sıvamak zorunria kaldı. S^n «mütefekkir» in, «toplum» «cemi fesi, sadece, gazeteye geçecek yan bir defa elini dirseŞine kadar dal yok... Kurtarmamız muhal... Hem jret» in tıpatıp karşılıkları mıdırT ları incelemek, kısaltmak, uzat dırdı. Bu sefer pünde boz çizmenin bövlesi hakkmda daha hayırlı. «Sanatçı» ile «sanatkâr» ayni şev mak, gerekirse yeni baştan yazmak teki ile doğruldu. öyle müthis bir ölüm ânında, olabilir mi? (Yoğurtçu, camcı, ara olan «copy reader» ler vardır. Biçamurlara yutulurken Jale Hanım Bu manzarayı seyrederlerken bu sözleri nasıl işitti Ve daha bacı der gibi nasıl «sanatçı» denir, zim gazetelerimiz de hiç olmazsa, anlıyamıyorum.) «Hâdise» ile «obirer «copy reader» istıhdam etse doktorla Lutfi Bey nefeslerini tut şaşılacak tarafı kavrıyabildi de ciğerlerini cevap vermek kuvvetini buldu. lay», «tezahürat» ile «gösteriş», lerdi. herhangi bir kelimenin en muslardı. Ayni anda «rnisal» ile «örnek» arasında hiç mi iyi nasıl kullanllabileceğini gazeıe boşalttılar. Ve ayni anda boz çiz(Arkası v » r | meyi gören Himler. tasmasını konüans yoktur? «Savaş», hem «harb» lerden ögrenebilirdik. in, hem de «muharebe» nin karsıIstanbul Belediyesi Evet, ifrat ve tefritçilerin bitmi parıp ileri atılacakmış gibi bir hahkları olabilir mi? («Dumlupınar yen çekişmeleri Türkçeyi bir lâbit TİYATROLAR1 Savaşt ile Türk Istiklâl Savaşı so rente sokmuştur. «Eskici» ve «yeniSaat 21 d<^ na erdi» mı diyecegiz?). Bu şekiHe ci» kutuplann yolları Türkçeyi, de DRAM KlSIvn ele alınan bir «sadeleştirme» Türk ğil lâbirentten kurtarmak. daha «a 1 4 2 3 5 fl 7 8 HAMLET çemizin basitleşmesine, kelime ha ranlık dehüzlere sokacaktır. KurYazan: Shakespnarf» zinemizin daralmasına sebep ol tuluş yolu orta yoldur. Daha «osıPürkçcsl: Orhan BuriaD maktadır. i ra. bu orta yol üzerinde Türkçeyi. m PazartPSJ akşamlan temMl voktuı «Sadeleştirme» ile beraber, dile canlandmlabilecek bir sürü «ölSaat 21 de ithal edilen özTürkçe kelimelerin müş» kelimelerle, bugün kullaniı te YENÎ TİYATRO'da üretim kapasiteleri üzerinde de ğımız kelimelerle. milletçe benimhassasiyetle durulmuyor. Durulsa senecek ÖzTürkçe kelimelerle, va Tahtaravalli bile, ne bileyim, meselâ, üretilmiş bancı dillerden aktarılacak çeşitli yazan: Çetin Altan Salı aksamlan temsil yoktur. zarf veya sıfatların, «eski» zarf ve kelimelerle; imlâsıyle, telâffuzuyPazar günlcri 15.30 c:n matine ya sıfatların karşılıkları olup ola la, grameriyle âdeta yeni baştan Telefon: 44 04 09 mıyacaklarına dikkat edilmiyor. inşa etmek ve ortaya çıkacak «e »a tstanbul Bölümünde ser» i el bırliğiyle, kafa beraberli«Gayret» kelimesi yerine «çaba» di FETTAN KIZ yenler var. «Gayret etmek» masta ğiyle bütün millete benimsetme m Yazan: C Gr>idoni rını «çabalamak» lamı ifade ede miz, mal etmemiz gerekmektedir. Tilrkçesi: Mahmui Abaç SOLDAN SAG\ : ceğiz? Haydi, bir an için bunu da Aksi takdirde, bir otuz sene sonra v 1 Dost ve muttefik bir devle Temsil çî nleri" Perşembe. cuma, 8) Adı: kantınci kız. Gri flânel kabullenelim. «Gayretkeş» in yeri da arkamıza baktığımızda, aynen 1) İçı yun astarlı den ceket. cumartesi pazar B B. nın çevirdığı «Babette har j lu empermeabller. apoletler, altın tin memleketimizı zıyaret eden 9) Bunun adı çok hoş: General ne «çabakeş» mi (bu ne perhiz, bubucünkü gibi hayıflanacağız : 2) Bej cekete gri biye çekilmis. be gidıyor.» filmi Pariste yepyeni' rengı düğme ve nişanlar gözü çek LÂLE TİYATPOSUNDA «Yazık, bir arpa boyu büe iler Cumhurreisi. 2 •Sorduğu sorune turşu) diyecegiz? Yoksa, yerine 3) Bunun adı «nobetçi». Gri flâ ama bir «la» ile başlıyor. Yani bır modanın doğmasına sebep ol1 mektedir. Her yerde bir Babette (L.'.lf SırtTr ı = ı ı nun kalitesi düşük» mânasına ıkı kelime bulamadığımızdan. dilden liyememişiz!». • kız general», «general hanıms. muştur. İki ay içinde türlü büyük sözü bir Babete kuvafürü, Babette nelden. Düğmeleri altın rengı. kelime. 3 Tersi «Çağ» mânasıAKİF BEV 10) Bu da «subay» bir «asker stil» moda evinin pırıltıları içinde par, kasketi, Babette çoraplarıdır gi 4) Bej gabardin. na eski bir terimdir, Ataiar onunla Çarşamba aksarr.lan ^^rıısil yoktur 5) Bu, şehir için Biraz daha ka inde subay eksik olur mu? HeT üç tiyatroda pazar lamasını, tutunmasını bilen bu diyor. Hem de daha «yeni başlıpeynir gemısinın yurüyemıyeceğinı saat 15 30 da matinp söylemişlerdir,4Çevrılince vaktıymoda: Asker stihdir. Evet. Yanlış yor» diyorlar. B. B. iptilSsı yaz dınca ama yine de çok klâsik. Işin doğrusu, hepsi de pratik. le yılın en uzun gecesi için kullaokumadınız. Büyük mağazalardan ! dan çok asıl kızın modayı saracak 6) Kenarlan ayakkabıcı dikişli Boyunuza bosunuza güveniyorsaKÜÇÜK SAHNE nılan sıfat meydana çıkar (eski nız modanın tam bir kaprisi diSÖZDE M E L E K L E R küçük dükkânlara kadar şimdi tek mış. tam askerce empermeabl. ydın »evgili dinleylciler 8,00 Ha terim) bucakm iki başı. 5 KaKnmedi 3 perde 7) Hepsinden daha fantazi. Hâki yebileceğimiz bu yeniliğinden ANKARA mil Parıs vitrinlerinde hâki ga > Işte Paris vitrinlerinin Babette jerler 8.15 3»rfcılardan Wr demet radenizin yavrusu. 6 Kıpkırmızı Pszartesi. Salı. Çarşamba saat 21 de beğenin beğendiğinizi. 6.57 Günaydın ve günün programları 8 35 MOzikli gabardin. bardinler, ftyakkabı dikişiyle süsl revüsü: «bah gazetesl «,00renkte (eski terim), bir lakınm Salı saat 17 de 7.00 Bu gün erken uyananların prog Program ve kapanı» , Tel 44 02 76 tersi. 7 Kızıl istavroz (iki keliramı 8.00 Haber bülteni 8,15 MeİKİNCİ PROGRAM me). 8 Eski Mısır tanrısı. çevSEVİMLİ BALIKCI 68 teoroloiiden haber S,lT Bu günün KORUYUCU M E L E K L E R KARAC.A TİVATRO 9.05 Fransa'dan melodiler *,20 Mü rılince «belirtiler» mânasma ge • MUAMMEB Her ı?pce Suvıre 2". ile programının devaını 9.00 İkinci zOk 10,00 Tangolsr 10.15 Saz eser lir (eski usul çoeul). program. T\HT\ ,CAN4RI.\R TLKARIDAN ÂSAGlYA : 12 00 Öğle yayım ve programları leri 10.30 Melodiler 10.45 Müzik Her gün% matine İS rte 11,30 Dang ve caz müziği 12 00 1 Küçuk çapta ticaret yapan 12.05 Bale müzigi 12,30 Şarkılar Salınrakta iki kisi ikinci programın kapanışı. lar (çoğul). 2 Insanın doğup bu13.00 Haber bülteni 13.15 MeteoroloTel: 44fifififi 12.27 Açılış ve program 12.30 $ar yüdüğü diyar veya ikarnet > e« aRAC4 jiden haber 13,17 Havay meiodileri pek mükemmel ve hoş. 13,30 Şarkılar 14,00 Ça Ça Ça ve kılar 13.00 Haberler 13 15 Çeşitli ri. ISTAVBPI nvalrıısu mambolar 14 30 Türküler 14,15nçle müziği 13,45 Şarkılar 14.153 Güç işlere başladığımız zaman 21 de Nat Kicg Cole söyluyor 15.00 Akjam Cuma konserl 14.45 Türküler Tanrıdan yardım dilenıek ıçın sar15.00 Program ve kapanış. programları ve lkl saat ara. fettiğimiz «Ey Rab!. tâbiri karşılı16,57 Akşam yayını ve programları 16.57 Açtlış ve program 17.00 Ba ğı iki kelime. 4 Memleket ve 17 00 Sultanivegâh Fash 17.30le müzigi 17.15 Sabahattin Volkan diyar. eski harflerden hirınin oKonuşma 17.35 Şarkı'.ar 18.00 Ni Topiuluğu 17.45 Güney Amerıkı kunuşu. 5 Mîtematikte kjllatpnzilStlı co d'Agu=tino ve ArksılHşları 18,30müziği 18.00 Fasıl heyeti 18.25 nılan bır harf, sl. cuYur'.tan Sesler 19.00 Haber bihter.i Sağlık öğütleri 18.35 Müzik 19 00 PMZHI lf ria bır edat. bir sı 19.15 Meteorolojiden habçr 19 17 Haberler 19.15 Şarkılar 19.40 IImatıne. pprş^mhp sııfat takısı. 6 Tarihten bir yaprak 19.20 Mfloiiler ham Gençer ve Arkadaşları 20.00 lumartesJ gündüz UnlversitPUSebZe ve mey 19.10 Rs:tal 20.00 Kıbrıs «aati Kıhrı« saati 20.15 Radyo Gazetei va'.arın toptan lere tenzilât 20.15 Raiyo Gazete=i 20.30 S^rk:!ar "140 Brosr1way sahnelerinden 21,00 s?tış merkezı, TEVHtD BİLGE '21.00 Siir derlçmesl 2120 Melodl ""f Sefik'ın ha'b'halı 21.10 Kısa YORUz • ışık» m yarısı. TİV ^TKOSl! ru'anı 21,50 3'7« gelenler 22 40 ^frler 21,15 Radyo Klâsik Turk ? HAOİ CLANCY, TA î Tersi Ampr:ıv Küçük Clperad» Devarm yarm akşam 23 00 Haber ' ' :kisi Toplıılu^ı.1 21.50 TariWm'7BANLAR.I Tel 21 57 22 bülteni 23.15 Cum» gec«~inin hafif rikadakı hüku bu hafta: Haluk Sehsuvaroglu ' TOPTAN HAPI | | | anlagrışlı dauramtı! Büyük bir kalb mütehassısı: «Kalb krizlerinden korunmanın en mükemmel çaresi sükuna ermektir. Buna bazı insanlar zekâlariyle, bazılan hisleriyle erişirler» diyor Kalbletinize katşı /959/960 Camhıuİ7«ftD sabıta r o a u u ı 81 YUNUS NADI VAVAMIZ | Türkçe nasıl gelişir ? Yazan: Nejat Muallimoğlu Dilnya Olayları Marlene^in Parise gelişi Monden eğlencekfin Poriste modanın son sözü: Asker stili BUIMACA «1 «. m ı ı a ı • • 11 1 •ı ı m ıftB m 11 ! I ! II 1 1 I YÖİBUG0NKO PROGRAM mıı/ISi 24.00 Yarımn ve lyl gecelpr. OL^TAGIM "" 10 MÜ7.ik 22.45 Lin^a Parker Ounkft hıılmnramt m e t I e r d e n b i n . Komedi 3 perde tıailprtilmls S««I1 n i n a dıri;r 8 2? 00 H?b»:!er 23 15 Pivano metoHHer seep 21.15 te cuİSTANBUL leri 23.30 Serfonlk müztk 21.00 Bır topîulıık arasınrla çıkan ayrımartpsı. pszar. carşamlık hareketleri, nota. 7 Yt Açılış ve Program 7.30 Gim Program v« kaparış. ba U • 0 da tnlrbf VP halk mn>i~;p«< programları