Catalog

CUMHUKfTR M Kasnn I Dünya Sulhunu Tehlikeye Atan | J Ortadcğu Petrolları Şoförierin Irak petrollarımn hikâyesi yedek parça B ihtiyacı mnıııı ıııııraıııııııııımımııııııııntnmmımımnıts Tevfik Sadullah Tuu: Pctrol YOkaek Mflhendlıd I İKTİSADÎ IfiESELELER f t ABAHTÂN )ABAHA... «Olur» culuk <j:0Iamaz» cıhk Tarihin Ortaşarkta zift, asfalt hattâ | Ien statüye g5re Irak Petrol Şirketi Birlesmiş MiIteÜer teakllâb iktiad) ham petrolun kullanıldığı en eski I ancak 33 üncü arz derecesinin fima AnkaTaya giden Şoförler YAZAN: dairesi, Ortadogu memleketleri. bölge olarak Mezopotamyayı, hassa I iinde ve Dicle nehrinin sarkında k a . oin 19541955 devresin. aid iktisad! Ccmiyeti heyeti iyi ten bugünkü Irak toprakların! göster lan topraklara inhisar ettirilmiştir. durumu hakkında bir rapor hazırlamesine rağmen Irakta petrol araştır1932 B. O. D. isimli blr İngiUz şirhaberlerle döndü mı» T« bu raporda bu memleketlerin ma ve isletme faaliyeti lrandan da keti aynı arz derecesi şimalinin Dicı* iktlsadl inkişaf programlanna da bir sonra başlamıştır. Irak için ilk petrol nehri garbında kalan kısımlar ıiçın imtiyazımn, bu topraklann henıiz imtiyaz almıştır. Bu şirket üç sene Şoförlertn ltstik, yedek parça. «lgor fasıl ayırmıstır. Zarurî olarak en son Osmanlı imparatorluğuna oağh olda içinde eshamımn büyük bir kısmını ta ve diğer meselelerini görüşmek üze rakamlan ihtiva etmiyen ve daha zi raklarından geçerek İskenderuna akı aekıllerde bagıjlamalar olmakta ve ğu bir sırada, Ingiîizlerle Almanlarm dolayısile kontrolu İtalyan ve Alrr.an re Ankaraya giden İstanbul Şoförler v» y»de alâkah memleketlerden ahnan tılması yolunda son zamanlarda mey kredi sağlanmaktadtr. Türkiye de Washington'daki müşterek sermaye ile kurmus, olduk sermayedarlara kaptunuş olduğu için Otomobllcller Cemiyetl heyeti dön resml bilgilere dayanarak hazırLan dana çıkan tasavvurlan, hakikat ha Dünya Bankasile dıgı anlajılan bu tetkik, orijinal gö line getirebüirsek bu membadan bu Exportlmport Bankesından bazı kre ları Türk Petrol Şirketine verilmiş harbden biraz evvel Irak Petrol Şir mü$tür. Heyet Oyeleri, Devlet B»fc Ernrn Kalafat re Tlcaret Bakaaı Zey. riişleri aksettirmemekle beraber muh de faydalamnz. Hariciye v« İktisad olduğunu ve daha evvelki vaidlere keti bu imtiyazı da koparmağa mu yad Maodallnei ile görü?::. Jşlerdlr. dıler temin etmijtlr. dayanarak, aynı zamanda İngiliz hü vaffak olarak aynen yukarıdaki nis Verdiklerl malumata göre. Çekoslovak telif memleketler hakkında mukaye Vekâletlerüniıin bu mesele üzerinde Gen« rapora nazaran Türklyede bu kumetinin de baskısından faydalana betler tahtındaki bir ortaklıkl> Mu ya Te BulgarlJtandan 200 000 dolarlık seli bilgiler verdiği ve bezan dikkate ehemmij'etle durmalarını bu veaile gün tatbik mevkiinda veya tetkik aafdeğer noktalara da temas ettiği için ile temenni etniek lsteriz. rak, D'Arcy'nin kurm 15 olduğu İngi sul Petrol Sirketini vücude getir akümülâtör getlrtilmektetltr. Mısır yohasında bulunan yatırım projelerine lu İle 300.000 dolarlık akümüiatör »• az çok enteresan sayılabilir. Gerçekliz İran (irketinin bu imtiyazın miştir. Rapora göre Türkiye ve İsrael gibl bakıhrsa kredllerin bilhassa naküyat tlrtllmeal İçin d* t«şebbü»e geçll ten bu rapordaki bilgiler sayesinde «imdilik petrol gelirl bulunmıyan ve ulastırmaya ayrıldiğı ve öteki Oryüzde ellisini ele geçırmis. olduğunu 1938 de gene aynı nisbetler tahtın mijtlT. hem Irak, İran, Mısır, İsrael, Lüb memleketlerin iç ve dış malî durumu, tadogu memleketlerin» nisbetle xidaha evvelki yazılarımızda belirtmis da bir ortaklıkla Basra Petrol 3irkeDiğer taraftan, Soförltr Koop«ratl nan gibl memleketler hakkmda baıı bulunuyoruz. aynı derecede ferah değildir. Bu mem raate daha ax pay aynldığı görülür, ti tesis edilmiş, bu {irket de Irakın tlne 30 bin dolarlık yedek parç» tah. umural göriişler edinmek, hem d* Birinci Cihan Harbl sonunda bu 33 arz derecesinin ccenubunda kalan sli edllmlstir Bıınun yüıde 75 1 İle iktisad! inkişaf çalışmalarırun bu leketler yabancı kredisi ve yardımı Bununla beraber son yıllarda husus! gün Irak adile anılan toprakların İn topraklar için imtiyaz elde etmiştir. kamyon, yüzde 25 1 İle binefc otomo memleketlerdeki ve bizdeki yurüvü olmadıkça projelerinl tamamile ger sermaye bu memlek»tte zlraat için, çekleştiremiyeceklerdir. İsraele Bir hususile makineleşme lçin yatırıml^r giliz mandasına ver^m'' o1mpsı. ta Şu hale göre, bugün Irak toprakları blli yedek parçası getlrtüecekttr. Ayrıca Vilâyet emrlne 1000 otomobll şü hakkında milletlerarası bir tetkik leşik Amerikadan umuml ve husu.l yapmıştır. öteyandan Türkiyeye Orbiatile mağlub ve düşmar. Aîmarya nın bütünü üzerinde petroi imtiyazına heyetinin mütaleasını öğrfcnmek kalastıği ayrılmıjtır. Bunlardan mUhlm nm bu imtiyazd'în tasfiyesi neticesinı sahib üç ayrı isim altında çahşan tek blr kıcnı Şolörler Cemlyetl üyelerln» bil olmaktadır. Bu sebebden raporun vermij ve Alror'r'1"n vorirj, tıpkı bir ortaklık mevcud demektir. Bu dağıtılacuktır. kalkınma plânları hakkında verdiği İngiliz İran Şirketi gibi. sermaye nun yegâne istisnaşı H?vakin bölgesiHükumet. »oförlerln »o«yal dgorta. ızahlar» kısaca temasta fayda görusinde bizatihi Fransrz rV'umetinin dir. Bu bölge İran ile Osmanlı İmpa larına da Ugl göstermelrtMllr. TsSm yoruz. hissedar olduğu Fransız petrol sirke'i ratorluğu arasında yapılan blr hu blr gelecekte bütOn joförldrln l»tlk. almıştır. llhk im*iyazı sa&Hnns olan dud tashihinde 1914 te O<Tn:mlı îm linl garsntlleyecek ılgorta l«lne Bılindiği gibl, fktisadi bakımdan meşhur Ermeni zer.^îni paretorluğuna ir.tikal etmiştL D'Ar baflanacaktır. eri kalmi) memleketlerin, eskiden da bu imtiyazdan yüzde beş nisbetin cy, İran hükumetinden elde etmi? olkajbedilen zamanları telâfif edecek de hisse almış ve Türk petrol sirketi duğu imtiyazın, anlaşma tarihindekı Medeniyet ilerledikçe •rmanlar şekilde mümkün mertebe kısa bir adını Irak Petrol Şirketine kalbet îran topraklarının malum istisnalar müddet içinde kalkınması meselesi, azalıyor!» miştir. dışmdaki bütününe =rrnil olduğunu çözülmesi güç bir dava halinde buMüteveffa Gülbenkyan Efendlnın iddia etmiş Havakin bölgesi üzerin4 konferans vermek Oz«re Orman gün de ortada durmakta ve türlü göyüzde bej hisseyi belâgan mabeM£ deki hakkının tanınmasını istemij, Fakültesinin mlsaftrl olarak Türkl rüşler» yer vermektedir. Bu işi 11evvelâ Osmanlı İmparatorluğu, Bi yeye davet edilen Prof. Auguste Co beral sisteme göre kendi haline mi hak etmiç olduğunun en mühlm d ]i, aynı zamanda emekli bir Amerikan rinci Cflıan Harbinden sonra da Irak entin, dün uçakla Parlsten îatanbula bırakmalı, yoksa bir plân veya prog • Amiralının da Osmanlı hükumetin hükumeti bu iddiayı varid görmüş ;elnıiştir Prof. Corentin, Fransanın rama mi bağlamah şeklindeki düjünden imtiyaz taleb p*m«"kte olmasıydı. tür. Bu bölgede, İran hududları için •Jancy şehrindeki Orman Üniversl celerden ikincl sık üzerinde ittifak Finin direktörüdür. Gülbenkyan Amerikalıyı bertaraf et de kalan Nefti Şah'a muvazi olaKendisile gorüçtuğümtlı Prof. Co edenler çok olduğu için, bazı memlemenin yolunu her nasılsa bulmuş rak, nefthanede İngiliz İran şirketi entln. medeniyet ilerledikçe yer yü ketler yapacaklan iktisadi tesisler müstakillen çalışmnktadır Nefthan > zündeki ormanlann azaldıgı kanaa çin plânlar hazırlamıjlardır. Ortatu. Birinci Cihan Harbinden sonra Amerikalı petrol sermayedarlan Or ve altmıs, kilometre kadar ötedeki tlnl llerl sürmü? ve bu hâdlsenln de doğu mcmleketlerinde haırlanan plân taşark imtiyazlanndan mahrum edil tesfiyehane dojhrudan doğruya Irakın iklim değiçiktliklerlne yol açtığını arın hemen hepsl İsrael müs'esnaâve etmiştir. memenin çarelerini araştırma.Sa baş ihtiyacını karşılamaktadır. Mumaileyh, konferan*lannı verdlk devlet yatırımlanna aiddir. Husiüt lomışlardır. Bunlar arasında en Irak petrolîarmm en mühim sahası en Bonra Güney Anadolu vllâyetle leşebbüs alanır.a şanıil değilcir. Gerfaal olanı o zamanki New Jersey Kerkük 1927 de keşfedilmistir. Keri bu nevi teşebbüs sahasvna devletin indekl 15 gün standardının başkanı Walter C. Te kük isminin Keıkük Babadan bu is etkiklerormnnlarda bunlann müddetle müdahale hakkı mahdud oldıığu içiı. yapacak. ıslahı ve agle olmuftur. Teagle Ingiîizlerle mın ise «Ses Baba» mânasına geldiği imdikt dunımlan etrafında blr rapor bu sahanın plâna ithali güç ise de Fransızların müştereken hareket eie rivayet edilir. Burada «ses» yeralü tazırlıyarak Türk hükumetine mnameselâ Fransızların Monnet plânında rek bir inhisar hazırlamakta olduğu gazlerinin gürültüsüdür. Mevcudiye :aktır. Iduğu gibi müdahaleye gitmeksizin nu isühbar etmiş, durumdan Dıs 1? tini tarihin kajdettiği bu sahanın bu lususl teşebbüsa sadece Istikamet Türkiye Rusya ticaret ve leri Dakanlığını haberdar ederek mu kadar geç keşfedilmiş olınası cidden [östermek jeklinde tatbikata da gizaheret istemiştır. Dı*. tşleri Bakan hayrete jayandır. Mahallî efsane, kliring anlaşman dilmemiştir. Gene Ortadogu memlelığı da İngiliz hükumetine müracaat Kerkük bölgesinin en mühim münTOrkiye llc Sovyet Rusya arannda ketlerinde hazırlanan plân ve projele hiç değilse araştırrnalara katılmak ferid müstahiili olan Baba Gorgor'un üzere Amerikalı jeologlara da Irakta Nabuhtünnasr'ın altın danaya sec r 10 1937 tarihinde lmzalanan ve mert ierin hepsl uzun vadeli umuml yatıete giren tlcaret ve kliring anla?çalışma hakk.nın tanınmasını taleb de etmedikleri için ateşe atturass ol1 1.1.1957 tarthlnde iona erecek •ım plâm şeklinde değildir. Bunlarm 1 etmiş, fakat İngiltere bu talebi red duğu Şadrak, Mişak ve Abednigu Ir. ir kısmı, muhtelif işlere ve devrelere detmiştir. 35 «fln sonra hltatn bulacak olan taalluk eden muhtelif projelerden nun «fırınlandıklaru yer olarak kabul ediyor. Buradaki tabakalar istih lcarpt ve klirin? anlaşma''inın yeni barettir. Irak. İran ve Surive, müdBundan pek kısa bir zaman sonra, sale o derece elveı ıs.lidir ki, uzun cnmesl İçin taraflardar. her hangi detlt umumi plân hazırlamışlardır. 1920 nisanında San Remo'da imzala)lrinin te^ebbü»* geçlp geçmiyeoegl seneler boyunca burada sadece 6 ku i'pvzuunda. Istnnbu! ticart mahflllerl rakm plânı (1955/1956 1959/1960) nan anlaşma Teagle'in endişelerinin yu vasıtasüe gunde 80 bin varil pet ler hançi blr kanaat serdetmek du enelerine, İranın plânı 1955/1956tamamile yerinde olduğunu ispat etrol elde edilmiştır.1947 de tasarlanan •umunda olmadıklannı »Oylemlgler 1961/1962) devresine ve Suriveninsi miştir. San Remo anlaşmasına gör<! se 1955 1961 senelerine şamildir. plân bu sahadan istihsalâtı 1955 te lr. Irak'a yap'laeak her çeşid petrol faaürkiye, Mısır, İsrael ve Lübnanm günde 5 0 bin varüe yüksehniştir. Û liyetinde Fransız hükumetine yüzde Şişe ve cam fabrikasında mural plânı yoktur. Bunîar* p.Tça B.O.D. daha sonra da bunun yerini 25 hisse tanıtrnış, buna karşılık Franarça projelerle I? görmektedirler. bir kaza sızlar da kendi nüfuzları altındaki alan Musul PetroJ, Şirketi aynı dereFaaliyet usulleri arasmrîıki bu farcede talibli olamamış Kayyara ile Pasabahça Çlşe ve Cam Fabrlia harArab mfmleketlerinden petrol bolan yertnde çahşan lşçüerden Fera :a rağmen Ortadogu memleke'lerine rularma geçid hakkı kabul etmiştir. gene tar'hın asfalt bölşesi olarak mu? Avcı, delcoTil vaı;on!ar:n!a 1. kat id piân ve projclerin bazı müşterek Eütün bu anlaşmalarda, daimî olarak kaydettiği Hit ıle Rarr.adi'de zengin asansör bcşlutundlan v?re düjerek bapetrol tabakaları bulunmu;, fakat :oktaları vardır. Bu memleketlerin Gülbenkyan'ın yüzde beşi mahfuz bunların çok ağu, aynı zamanda faz1ın ağır «urett» yan.lanmıj, Nümu. ir çoğur.da inkişaf masTaflarırın bütutulmuştur. Irgilizlere geiince, or la kükürtlü oluşu iktisadî istihsalâtı le hastaneslne kaldırılarak tedart »1ük kısmı suioma dahil ziraat ve lar da Gülbenkyan'ın Osmanh hüku mümkün kılmamıştır. Daha sonra, ına ahr.mıçtır ulaştırma işlerine ayrılmıştır. Mısır, metir.den koparmış olduğu im'iyaijn Musulun da şinıalinde Aynı Zaleh'te rak, tsrael, Lübnan ve Suriye zlraat Bir tayfa boğuidn Türk Pctrol Şirketine dolayısile vs zengin bir saha bulunmuştur. e sulama ijlerine ve su kaynaklanAyransaraydan Koprüye gelen SllİTrl ribl. 1 irs. bütün Irak toprakların • Cenub ımtiyazma sahib clan Nehri Imanına kayıdlı Ahrr.ed Gürbabar lda ıın daha iyi şekilde ku]l>»,ılmnsı huşemil inhisarcı bir hak olduğu kanaUmr ve Zebir sanalarmda 1949 daki reslndekl.Binfcaşaran». Koprünün »çıl iusuna fazla ehemmiyet vermekteatını muhafaza etmişlerdir. keşif, Iraka Ortaşaık petrollarının en rr.sın! beklerkeıı, çapayı bağlemaya irler. Çünkü bu memleke.ler, heujraşan tayfa YUBUI Y;;it denlze dllş men hemen aynı güçlükleri çözmek Birinci Cihan Harbi sonunun pet iyi vas^ta olanmı kazandumıştır. üş ve boğulaıuçtur. Kazazede tayfa. rolun stratejik bir değer kazrndığ] Irak Petrol Şirketinin çok mühim ım ceaedl aramalara rağmen buluna iurumundadırlar. Gerçekten bunlagünler olduğunu belirtmiştik. Aynı bir başarısı da çölden petrol boru amıştır. Hadlse etrafında tahklkat nn hepsinde iklim kuruciur. Su kaydevre, petrol müstahsili devlet'.prin hatlarını geçirebihniş olmasıdır. Gene apılmaktsdır. aklan ânl surette değisiklikler gösellerindcki .nalum petrol ihtiyatları tarih Herodot Milâddan 525 sene erir; artar ve eksilir. Nüıus »Ür8tle Sarhog otomobil hırsızı mn kısa zamanda tükeneceğine inan evvel Pers Kralı Kambisei'nin Mjsıartmaktadır. Bu çoğalan nüfusun ihFenerde Abdlaubngı mahalleslnde iyaclarını karşılamak zarureti var dıkları bir asabî devıor1". Bu asabi rı istilâyı tasarladığı zaman kendisiT...temin edecek bu apartmanın tamamı yetın en hâd derecevi bulduğu mem ne yardun eden Arabların hayvan Musandıra aokagmda oturan İnsan, erır. Türkiye ve İran ise, daha zlyade 1 aksam sarhoş blr halde 52379 pl&derısinden yapılmış borular içinde leket de petrolu en çok istihUk 28. Aralıkta tek bir talihlinin olacakür. kalı takslyl çalarak gezmeye çıkmıştır. ulaştırmaya ehemmiyet veriyor. Çüneden memleket oîmak bpkırmndin :u>Tl çölde on iki günlük mesafeye Ehllyetslz hıreız, TUnelden geçerken naklettiklerini yazıyor. Buna rağmen Yanı Kasapulos'un kundura maSasa ü bu memleketler, geniş bir sahaya Bu apartraan 6 dairelidir ve değeri 200.000 Birleşik Amerikadır. Bu itibarla Wayayılmıştır. Topraklan firızalıdır shington hükumeti hayır dualarile Kerkükten bir kolu Trablusa, diğer ına blndirmiş ve vltrlnlerl lndtrmla. Yolların kifayetsizh'ği iktisadî inkişaliranın üstündedir. Ayn> çekilişte Türkiye kolu Hayfaya ulaştırılan Irak Petrol petrol sermayedarlarmı dünyanıiı Şirketi, boru hattmm zamanının mü lr Otomobil hırsızı hakkında, hınız. fa agır surette engel olmaktadır. ık, aarhoşluk ve ehüyetslz araba kuidört bucağına sevkederken Irak ka him mühendislik başarılarmdan biri ÎŞ Bankası, aynca 20 apartman dairesi, pılarını açtırmak için de İngiliz hü olduğu muhakkaktır. 1934 te tamam ınmaktan takibata geçllmlstlr. Plân veya projelerin gerçpkleştirllbahçeli 2 ev, çeşitli para ikramiyeleri... kurnetini şiddetle tazyika başlamıjtır. lanan bu boru hattına müvazî olarak mesi için gerekli malî kaynağın teÇorba tenceresini deviren Yedi sene süren müzakerelerin so Hayfada İngiliz îran Şirketi ile mini tarzma geiince: Irak ve İran cem'an 1.250.000 lira kıymet tutarında çocuk yararandı nunda Amerikan şirketleri 192S de ni Shell bir tasfiyehane tesis etmeği taöviz güçlüğü çekmemektedir. Çünüü KRdıköjrde. Plklrteperie bakkal Hlda. ikraraiye dağıtıyor. hayet Iraka nüfuz imkânını elde et sarlamış ve İkinci Cihan Harbinin fettn evlnde oturan Kâmll Samancı u memleketlerdeki petrol İstihsal.. mişlerdir. Iştirak eden Amerikan şır hemen arifesinde tamamlanan bu tas nın 2 yaşmdakl oğlu Erol. mangal ü. > güçlüğü çSzmektedir. Buralarda u ketlerinin adod ve aralarındaki hisse fiyehane harb içinde müttefiklerin zerindeki çorba tenceresini devlrerek petrol istihsali simdiki seviyesinde Her 150 liraya 1 kur'a numarast nisbetleri değişmek dışında halon yü fazlasile işine yaramıştır. Hâlen gün muhtelif yerîerlndra yaralanmıstır. devam ettiği veya arttığı takdırde de 90 bin varil ham petrol tasfiye Yavru Şi;=lt Çocuk b.aEtane9ine kaldın. rürlükte olan bu anlaşmaya göre, evöviz güçlüğü ile karşılaşılmıyacaktır. velâ Irak Petrol Şirketinin ortakhğı edebileyk ve 17,300 varil de Kra larak tedsvl altına almmıstır. Bu iki memleketin bütün güçlüğü eh yüzde 23.75 ingiliz İran petrol §ir king» Süştakları istihsal edebilecek iyetli eleman kifayetsizliği üzerinde keti; yüzde 23.75 Royal DutchShell; kapasitededir. Kasım 26 Rebiülâhır 23 :oplanıyor. Suriye dahi şimdiki proyüzde 23.75 Fransız Petrol Şirketi; »rammın büyük kısmını petrol tran1945 te gene Hayfaya ulaşacak 40 yüzde 23.75 Yakınşark GeVtiır.ı? Su saatim kuturlu ikinci bir boru hattı 6 b 5 itinden, yani memleketten geçen tr c keti (Amerikan; son statüye göre tasarlanmış, fakat bu hattın Hayfaya 3 £l X îetrol borularından dolayı elde ettiği 0 yüzde 50 Jersey standardı, yüzde ö'l 60 kilometre yakl=ştığı sırada patlak asılatla finanse edebilecektir. LübSocony ve yüzde 5 İştirakler vc Ya eren İsrael Arab hrbi, hattm taparamzın... Istlkbalinizin emntyett V. J 7.0OI12.OİIİ4 30|îR.43fl8 211 5 16 1 nan da aynı transit i^inden bir miktor tırımlar Şirketi (Gülbenkyan) şek mamlanmasma mâni olmuştur. Arab Dlf» döviz elde etmektedir. Bundan 6tüE. 2 16 . 7.18J 9 4 6 | 1 2 0 0 | 1.37112 32 | llinde bulunmuş ve 1931 de kabul edi A r k a s ı Sa. 5. S ü . l d e rüdür ki Irak petrollarımn Türk top uda ve ıtıemleketimizde kalkınma (aaliyetlerinin idaresi ESAD TEKELl » lr dolabın kapaklanna koymak için cam icab etti. Tedariki zor oldu. tnşaatı gecikmişlcriıı vay halinf Alelusul başuyacaktım: Derken gazetede gözume, «Türklyenin bütün cam ihtiyacını karçüıyacak hir fabrikanm kurulacağına dair» haber ilisti (1). Eskiden bunlan «yem borusu» tatadogunun diğer memleketlerinde yardlk. Fakat şimdi inanmanıak için daha fazla yağmur yağdığı için hü pek de sebeb yok. Mümkün degil kumetin sulama işlerine büyük ya sayılaniar pekâlâ olabildi. Meselâ... tırunlar yapman, diğer nemleketlerKarşımda bir burdak şrkerli çay de olduğu kadar zarurt değildir. Sulama işleri hakkında raporda ileri sü durujor. Rengi de ne güzel. Iranü rülen bu mütaleada biz tam isabet şairin dediği gibi: Çayı ma huşguvaru şîrın est göremiyoruz. Çünkü acınarak söyleÇon lebi lâl1 yâr rengin est meliyiz ki Anadolu ve Trakyamızm da istihsal hususundakj talihi, yağ Bu beytiıı tasvir ettiği gibi, Türk mura bağlıdır. Memleketüniz yağmu çayı da hos kukulu ve tatbdır; sevrun az yağdığı senelerde kendisini giiinin duddğı gibi renklidir. besleyecek derecede bile hububat Is An'anevi kalıve içemiyoruz diye, tihtal edemiyerek dısarıya muhtac tiryaki öfkesine kapılmıyahnı. An'akalmaktadır. Bu sebebden sulama ıj neüstü Türk mahsulü çay ve Türk leri bizde de birinci derecede yer al mamulü şeker kuiianabiimemUin ması gereken mevzulardandır. Bu lü mazhariyeti, o knbil isterileri öniirum, bizde takdir edilmemiş değild.; yecek büyük zevktir. Mazlyi unutmıyalını: Senelerce evvel sulama faaliyetlerine Bir iktisadi tıkanıklık oldu mu. argirişilmlştir. Fakat o tarihtenberi gcpayı, nohudu kavurmamız zaîcn otelip geçen hükumetlerden hiç biri, denberi vâkidi. BtınH muv.ızj olarak birinci dereeede riraî olan bu işi, sa çayın, şekerin sıkıntısını da çekerdece bir nafıa mevzuu telâkki ettiği dik. Nisbeten nonnal devirler yaşave zirai bakımdan bütün memlekete dığımız sırada, İsmet İnöniınun ıniljamil umuml bir program hazırlayo ete: rak ona göre faaliyette bulunmadıgı « Ihlamur içiniz . Zira yerli maliçin yıllardanberi tulama uğrunia dır!. diye telkin ettiğini, bir zaman harcanan paralar, fazla verimli olnıa iktisadî siyaset olarak çayın afaroz miftır. edildiğini hatırlamalı. Fakat ıhlamur gevşeticidir. Âsab Esasen umuml sıırette bizim çahs gerici olan çayla kahvenin yerini lumalanmızın verimini azaltan jey, o tamıyordu. Şimdi hiç değilse kahveyi tuz üç yıllık Cumhuriyet devrinin çayla ikame edebiliyoruz. tamamına raci ve samil olan plânsııÇay hakkında: •Türkiye topraklalık değil midir? En iyi niyetlerle bir nnda yetişmesi mümkün dejüclir. seyler yapmak istiyoruz. Fakat pro 'eşcbbüsü büe güüinr1» deniyoHu. grama ehemmiyet vermemek yüzün Şeker Iıakkındaki tinkidlerin ise müden birbirini tamamlamıyan, parça rekkebi kurumamıştır. •Olur. culuk, parça v» verimi eksik eserler vücude olanıaz» cıl'ğı yendi. Sekerll çavın getiriyoru2. Vücude getirilecek eser oklugu »orihe kanştı. Zira artık ler, istihsali en elverişli surette arttı bkleri bu topraktadır. Kökii vatanırıp döviı kaynaklarımızı kısa 7araan. mızda olan hiçbir şeyin sürekli, esasS'kıntısım eekrrd^imiz için her da kuvvetlendirecek neviden olmalı ırisilen zlraî, sınai tt^ebbüs devlet ki güçlüklerımizi yenelim. e miliet hesabınn fcthedilmiş KiıîeT olmuştur ve oîiicaktır. Raporda Türkiyede iktisadt kalkmIthal mala Riivenilnior: Ta^ıma *u maya aid âmme masraflarının bütçe ıle değirmen döıınıez: Memba!:ır >urkaynaklarile, Birleşik Amerika yar umuzda Iıulıınmnlı. \"e mpınbalar dımı ile, bir de banka kredilerile kar ço^almalı. bol akmalı. şılandığı kaydediliyor ve şöyle ' • Onun için selâm olsun yenl ram mütalea ilâve ediliyor: (Ö le g^ıünüyor ki banka kredisine müracaat, en fabrikası! Selâm olsun yeııi soda, flasj'on tazyikı yaratmağa ve ödcme sudkostlk fabrikası! Ayujhnı/ı siiriiküyerek gelin . Peşiniz sıra ba'rkalan muvazenesin; bozmağa sebeb olmuş da bu>ursun. (VaNü) tur. Bu durum, tatbik mevkünde olan projelerln tarp mlsnmas'nı teh(1) Sened<> 30 bin tonluk penccre likeye k^yacaktır). Gerçekten başla csmı ve telli c.ıın lmal edcbı!<scekn''iş nan eserlerin vaktlnde tamamlnnabiî nerede kurulacng! hcnüz k'.r=ır ^Itınn mesl için, iç fiatların yükselmpmcFinl, alınmnmıi Pi.da ve su'Ikoftik tosısleve dış ödeme muvazenesinin bozul rlle beraber tahmınen 4T mil.vı.n liramamasını rarurl bir aart saymak ge ya mal olaeak. bu »ayede yılda 10İJ mllyon ürihk dfcvlz tasarruf edllerekir. yıhcıma 1 1 ayda 2000 lira cıvarmda gelir!... TÜRKİYE BANKASI «n"V1nrKİYKT» in Tetrikası: Böyle şiddetli bir iddianame tınarun damlarda, bacaların etra mişti ama, sesini çıkarmadı. Yaksr^ısında delikanlıyı kurtarabü fında çıkardığı uğultu vahşi bir zısı yarım kalnu^tl. Kaleml elinden homurdansıŞLnı andırı atıp ayağa kalktı. mek için çok kuvvetli deliiier lâ bayvamn yordu. rii.uiı. Halbuki .. «Müsaade ederseniz, ben mah Job Dede şimdi pencereden dışa kemeye gideceğim» dedi. «Üç buJob Dede yeniden saate baktı. Üçe geliyordu... Daha ne Mary rıya da bakamıyordu. Odanin için çukta bir davam var.» görünmüştü, ne Will. Yerinde du de colaşmaya başladl. Kalın ayakJob Legh, birdenbire durmuştu. ramadı. Kalktl, pencerenin önüne kabları yerde ses çıkarıyor. Btki «Peki ama, Mary gelmedi. gitti .Geliyorlarsa bir an önce, kö binanın döşeme tahtaları da aynca Will de meydanda yok... Biraı dasinirlenir ha bekleyemeı misiniz?» gebaşından cöndükleri zaman gdr gıcırdıyordu. Avoıkat, mek istiyordu. Oturduğu yerden, gibi. bir iki kere, kaşlarını çataAvukat. gözlerini hafifçe kapagczleri kapıyı delmek ister gibi ba rak baktı. Kalem elinde, zihnini yarafe başını iki yana salladı: kıyor, bu aşllmaz duvar karşısuı toparlamaya çalışır gibi duru «Maalesef... Bir dakika bile da bir kale gibi yükseiiyordu. yordu. kalamam... Yalnız, siz buyrun oŞimdl pencereden daha genis ve Job L«gh bunun rarknndaydı turun. WU1 gelecek olursa, lutfen derin bir cahjıyl görüyor, gözlerl amt, a<İAnun raiiKtBU olnuuoiıa soyleyin, beklesin, yahud aksam biraz daha oyalanıyordu. falan artık «Jdırdığı yoktu. Billki*, saat altıdan aonra gelain. Yann Dakikalar geçti, köjebaşından da avukat yazısmj bıraksm da omın mahkemeye çıkmadan «nce kendi kimse çıkmadı. La konujsun, üzüntüsünü gidere ?ile muhakkak görüşmek istiyoO sıralarda, Mary'nin kayıkta cek bir şey söyîesin istiyordu. rum.» Iken duyduğoı ürküntü şehrin kaB. Bridgenorth bu iyi kalbli ihGülümsiyerek, Job'un elini slktı panık sokaklannda büsbütün du tiyardan hoşlanmıştl. Jem'e de a «Şimdilik Allaha ısmarladık» yuluyordu, bir ara hava o kadar cıyor, büyük bir sevgi ve yakın dedi. karardı ki. günün ortasında bir lık duyuyordu. Adamın bir aşağı, Job Dede, bu yabancı şehirde d*nbir« gec* ç,öker gibi oldu. Fır bir yukarı dolaşmaiiııa ainirlen bu yabancı odada tek bajına kal maktan koTkuyormuş gibi, bir duAyrıhrken kâtibe haber bıraktı: haykırış: karşlsında kadın: «Şaşaraladı. Kendini toparlayıp bir sey fWUl admda bir delikanü, c?k ne var bundo?» der gibi ona söyliyecek oldu, avukat çoktan yahud Mary Barton diye bir kız şö'yle bir baktı, sonra gene ütüsüne gelecek olursa benim Bayan J o koyuldu. çıkmıjtL nes'in evin« gittiğimi söylersiniz, • ** t O sırada benim oğlan geldi. Gemi kalktı ama, limanın ağzından Jt>b Legh biraz dah* bekledi. lutfen» dedlOndan sonra, biraz ötnce avuka belki daha çıkmamıştır, dedi. BuŞımdi artık avukatı rahatsız etmekten korkmadan, odanin içinde tın acele ile kendini odadan dışarı nun üzerine, kız ümidîendi. Charley de ona RCimıştı... Ben de acıhızlı hızlı dolaşabilirdi. Yalnız, atışı gibi. sokağa fırladı. Bayan Jones o gün evine gelen yorum ya... Uzatmıyahm ikisi duvardaki saat pek insafsızca ilerliyor, dakikalar çeyrek, çeyrekler bu ikinci vabancıyı pek o kadar beraber kalkıp rıhtima gittil«rgüleryüzle karşılamadı. Çamaşır Ondan sonra ne oldu bilmiyorum, saat oluyordu. İhtiyar, Mary'nin gelmesinden yıkarruj, yonılmuş, şimdi ütü ya benim oğlan daha gelmedi çünkü. piyordu. Çok hamarat bir kadındı: Çoktan gelmesi lâzımdı ama. erkek artık ümidiıü kesmiştL Her Iş çabucak olsun bitsin isterFakat niçin gelmediğini de me di. îş üzertae bir misafir gelişi en çocuk... Aklına eseni yapar. Bir yere takılıp kalmıştır.> rak ediyordu. «Başına bir şey gel çok bunun için canını sıkmıştımiş olmasın? > sakın diyordu. Will'i Job Dedeye şimdi buradan da İhtiyar, bu soğuk karşılanış übulamasa bile, gelip bunu haber ver kalkıp gitmek düşüyordu ama, öyzerine, bir kenara ilişti Önce Mamesi lâzımdı. Kaldı ki avukatın le bitkin bir haldeydi ki ne blr şey ry 'yi sordu. yazıhaınesinde buluşmak için söıdüşünebiliyordu, ne de yerindetı Kadın: «G«!di> dedl leşmişlerdi: Job onu oradan al»ktmıldayabiliyordu. Çok büyük, €Wiin« görüştüler mi?» diye akla gelmedik bir felâkete uğramı; cak, tanıdığı pansiyona götüresordu. cektigibiydi. Hâdiseler onu gittikçe da «GörCşemedileT.» Nereye gitmiş... Evet. Mary neha büyük üzüntülere sürükleyecek «Neden?» reye gitmiş olabilirdi? şekilde birbirini kovahyordu th «Will yoktu da ondan.> Margaret'in dedesi bunu düşütiyarcık şimdi, bir iki saat önce, Bu kısa cevablar Job Dede'yi nürken birdenbire aklına geldi: avukatın yazıhaneskıde iken budeli edecekti tBelki de WUl'i geç bulabilKadın da otıun, kendisinl böyle lunduğu endlşell hali arayordu: O mlytir. Avukatın da, benim d* artık sor^uym çeker gibl konuçmajcna zaman •ndlşed aadee«: tMary U« onlan burada beklsmiyeoeğimize Wlll niçin bu kadar f*« kaJdıiar» Hükmetmis, WÜl'in cvind* kalmıf sinirlenmistl Olup blt«nl«ri kuaca duıunce«kıd«n 1leri f»llywdu. îkianlatt): tır...» diyordu. «Mary dediğinlz kız bu »abah aini de an g«ç aksama kadar bulAllahtan kı Wili'in adrerinl kımak ümid ve lhtimali vardı. zır.dan ayrıca kendisi de alrr.ış,tı. Seldi Halbuki Wi!l dün gece gitmişti Gemisi bu sabah kalkıyordu Çimdl bu ümid de, bu ihtimal de Gene iyi bir tesadüf eseri olarak, k^lmarnıştıo sırada avukatın kâtibi geldi. Job cünkü.» «Bu sabah rru kalkıyordu?» Legh artık yazihaneyi ona bırakıp (Arkas) var) Job Legh'in böyla jaşkin aaskın gidebilirdi pariakhk ve lazelik verir Shampodor'un terkibinde sabun olmadığından katiyen kepek yapmaz i Saça surülen sabun saçlarda mevcut kıreçle bırleşerek. kepek yapar. Yapışkanlığı yuzünden kepelc saçın kokune kadar nüfuz eder. çalkalanmakla dahi çıkmaz. Saçınırı iyıce tem'zlemelc lstlyorsanız SHAMPODOR ıle yıkayınız Saçı ve baş derısıni tamamen temızledıgı gıbı kolay çalkalanmayı da saglar. IBAMfOUOR blr Noıre mamulüdur