Catalog

lTMart 1954 Selıir Basın yolile tahkir suçunda yeni cezalar =haberleri Basın Suçlarına Dair Yeni Kanun 1 MEMLEKET DAVALARI Yazan: Doçent doktor Nurullah Kunter Cumhurly«t devrinden 8nc« blıd« ç«|idli tebebierl» halk eğitimilahibi mesul edilmediği takdirda Neşir yolu ile veya radyo ilt isn» gerek en önem verilememıjnr. lenecek ban cürümler hakkındaki nâsirden tahsili manası çıkmakta Bunun neticesi olarak memleketiıse de bunun bir yazı* hatası oldukanunun birinci maddesi ile kabul Tören, bu yıl Edimekapıdakî mizde okuma yazma bilmiyenlerin edilmiş olan «basın yolu ile tah , ğu, mevkutelerde sahibin, gayrive temel külttirden mahrum olanSakızagacı şehidliğinde yapıldı kir» suçunun cezası 6 aydan 3 se mevkutelerde nâjirin cezalandınllann sayısı her zaman yüksek olneye kadar hapis ve 1000 liradan mak Utendiği gerekçeden anlaşılmak 16 Mart şehıdlerini anms töreni mustur. tadır. Bu hükmürı gevki sebebi 10 000 liraya kadar ağır para cedün saat 15 te Edirnekapıdski Sa1927 yılında yapılan ilk sayunda zasıdır. Bu suç resmî sıfatı haız olarak gerekçede hulâsaten »öyle kızağacı şehidliginde yapılmıştur. 13.648.240 olduoianlar tleyhlnde sıfat vey» hiz denılmektedir: cMevkutelerde »a Törene Şehir Meclisi üyeleri, Şe nüfusumuzun metlerinden dolayı ialendiği tak tııtan faydalanan sahibdir. Mesul hidlikleri İmar CemiyeÜ, eski Mu ğu görüldü. Gene aynı aayımda dirde faı!e verileeek ceza üçte bir müdürler para ile tutulur. Onların haribler, Malul Gaziler, diğer cemi memleketimizde o tarihta yalnıs den yanya kadar arttırılacaktır. arkaıına gızlenerek neşriyat yap yetler. teşekküller, lâUnbul Üniver 1.111 496 kimsenin okuma yazma Hâkim, aşağı yukarı hadler ara tıran ve büyük kârlar tenun eden sitesi ögTencilerüe dvar okullar ta bildıği anlasıldı. Bu fayı o zamansında takdir hakkıru serbestçt sahiblerin cezalandırılmamaaı hak lebelerl, Garnızon Kumsndanhğmın ki nüfusumuzun ancak yüzde 9 ukullanacağından, kullanmaaı ge ve adalete uygun değ;ldir». Ka bir bandosu, bir meraaim kıtaıı, bir nu meydana getiriyordu. Şu halrekeceğınden suçluya 6 ay dı, 3 naatimizce mevkute sahibleri umu polis müfreze»! ve halk ijtirak et de 1827 yılında bütün nüfusumuıun yüzde 91 1 okuma yazma bilmi»ene de verebilir. Bu cezalan üçte miyetle cezaen meıul olsun mu, mistir. bir de, yanya kadar d« artırabilir. olmasın mı meselegi münakaşa Tören kumandanı saat 15 te me yordu. Şu halde faraza bır raımur aley edilebüır. Fakat bu suale müsbet rasimi açmış, hazır bulunanlan 16 Bu durum karfisında esaslı tedhine bir suç isnad eden bir gaze cevab verilecekse, Basın Kanunu Mart sehidlerini ve diger fehidleri birlerin alınması zarurt idi. Cumteci en az 8 ay ve en fazla 4.5 tene nun umumt olan hükmünde, yani selamlamafta davet etmiatir. Bunu huriyet Türkıyesı bu durumun hapse mahkum edilecektir. Para 16 ncı maddesini degiftinnek icab müteakıb bir borazan tarafından doğmasında rol oynayan sebeblecezası da bu nısbet dahilinde art eder. Mevkut» aahibinin ceza! me (Ti) işareti üzerine kıtalar, okullar, ri araştırmakla ise başladı, bu «•tınlacek. yukan had 15.000 liray» ruliyrtlni yalnıs tahkir veya yalan subaylar v» bütün hazır bulunan bebleri birer birer ortadan kaldırçıkaraktır. Cezası tecil de edilemi havadis luçlanna inhisar ettırme lar selâm vaziyeti almıslar. merasim mağa çalıştı, okuma yazmayı zornin lebebl anİBSilmamaktadır. Ce yerindFki bayrak yavas yavaş ya laıtıran, kültürün yapılmasmı önyeeektir. zalandmlacak olan sahıb veya na nya indirilmiştir. leyen Arab ajfabesini ortadan kalBugüne kadar baaın yolu lle, fa fir hakkında da dava açılmış olBir dakika devam eden saygı duraza bir memura hizmetinden do ması icab edeceği tabııdir. Bu cihet ruşundan sonra tören kumandanı dırdı, bu alfabenin yerine 1353 sayılı kanunla Larin harflerinl kalayı hakaret edenlere d« 7 aydan gerekçede de tasrih edllmiştir. nm emrile ikinci bir (Ti) işaretl 4 leneyt kadar hapia cezası ile üzerine ielâm variyettn» son veri bul etti. 3 kasım 1928 de yürürlüğ» giren bu kanun memleketimızda Baıın yolu ile tahkir cuçundan lerek bayrak tekrar çekilmijtlr. 1100 kusur liradan 6600 küsür 11önemh bir kültür hareketüıin doğrmya kadar ağır para cezası veril dolayı cezaen aorumlu olan kimMüteskıben Şehir Meclisi ve tsmekte idi. Gdrülüyor ki hapia ce seler» verilebilecek cezalarm bir tanbul Üniversitesi adma konuş masuıa yol açtı. Bu hareketi daha zası bakımından mühim bir fark hayli ağırlajtırünuf olduğu görül malar yapılmış, günün mam v» ö faydalı, verimli bir hale getirmek, bütün vatandaılara en kısa bir zayoktur. Daha ziyad» para cezalan mektedir. Maksadın yıldırmak IU nemi üzerinde dunılmuftur. Bandonun çaldığı mat«m havasm manda Latin harflerinl ogretmek, arttınlmıstır. Aııl fark aovme IU retile fuçlan önlemek olduğu geçunun cezasındadır. Bugüne kadar rekçelerden anlasıhnakudır. Ceta dan sonra, bir manga, manevrt fi herkesi yeni, dinsmik Türk eemibasın yolu ila memura hiımetın lardan aadec* yıldırma, korkutma şeğil» üç defa havaya ate| etmlstir. yetinin yapıa bir üyesi yapmak, Tören» meraslm geçl|Ue son ve her ferde daha iyi düsünme v» gödea dolayı sövenlera SJ aydan 1 teslri beklemek r« bu ı*b«ble alarü| imkânlannı kazandırmak mak »ene 4 aya kadar hapls etzası ıl« bildlğl ne artırma yoluna gitmek rllmijtir. sadile 1928 dt millet mekt«bleri kanaatlmixc* iaabetli olmanıiiUr. 500 küsur liradan 1300 küaur UraMemur ikramiyeleri Beledlye ıçıldı. ya kadar ağır para cezan verill Suç ''e ceza aruında idil bir niıimar programını snrstı jrordu. Gerek hapia, gtrtk ağır bet olmahdır. Burada Idlli, mutlak Millet mektoblerl her terafta, Beledly» tarafından memurlan verl. adaleti temin «den manasına veya para cezalan bir hayll arttmlmı»len lkr»miye rutan « milyon llr»yı M. herkeste, çocuklarda ve büyüklerc«miy«t için faydalı mananna ala mıatır. NlJand* lklnd bir lkramlyc br. de, kadrularda, erkaklerde okuma bilirsinlx. EJer cetayı, bötön me daha verlleeektlr. Bir tened» verilir.nl Basın yolu fla tahkir fuçunda denl dünya gibl, luçlunun bir daha mukarrer üç lkramly» y«kunu jrlrmi yazma ögrenmek laieğinl yararülar, bu istekten gerektiği gibi faymükçrrer olanlann cezası bir mi»> tuç lflememefi, ulah olmaaı içln mllyonu |«çmekt*dtr. Intar lslerine anrfı düfUnültn tra p«11 arttınlarak hükmolunaeaktır. verdlgimizl kabul •denek, ulah ranın lkramlyey» tehsttl Beledly» Imaj dalandılar, o lamana kadar çeşidli Yanl evvelce basın yolu ile tahkir •decak dereced* cesa ktfidlr, bu protTnmını btr hıyll »anmiftır. Bu teb«blerU ve bilhaaaa okul»uzluk den mahkum olmua klmM «ynı dereceyi a«an ctza İdil degildir. nb«bl*, hUkâmetl» temaa »dllenk y«. yuzünden okuyamıyanlara temel suçu isledıği takdirda, farıta mu Dlkkattirlikl» adam Bldürtne blle nl bir f»llr k»rna|ı (.ramak ı%ruretl kültür vermeğe çalıstılar. haaıl olmuttur hatab gene bir memur 1M, ceza 16 2 •encden 5 Moeyt kadar hapU, Sabit va gezid olmak üzer* lki aycan 9 leneye kadar hapia, 2600 250 liradan 2500 liraya kadar a&r Belediye hududlan difinda halka kategoriye ayrılan millet mekteble•ahlan arsalar küsur liradan 25.000 liraya kadar para cezan verdlgimtz düfünfllUrrinde iki türlü sınıf vardı. Bu «Oaıüı anzl aahlblerlnden banlan ağır para cezasıdır. Para eecasuun M, baaın yolu ila tahkir luçunun toprtklarını ptncUlyarek hklk» Mt. ruflardan biri A, diğeri de B idi. yukan haddl 30.000 ettigl halde c«xalannın lflzumundan fazla afır mak Uı«r» llânlar ya.pmakta T» bura. Sabit millet mekteblerl, okullan ağır para cezalannm 25.000 liradan oldufu görOlecektir. Unutmamalı ltrda blr»r t*htr vucud» (»ttr»c«kl« bulunan kasabalarda, köylerde, yukan olmsması ieab ettiğinden yu ki kanun da eezalar aJırU|tık rinl ilan »trn»incdtrl«r. Brltdty» bu ifleri T« bilhuM y»rı. gezici millet mektebleri de okulumumu yukan haddi lndirmek ça, hlkimler fasla e«ta vtrmek Ueak «vleıin lntaıtını kontrol »tm»k lan olmıyan yerlerde açılıyorlardı. rarureti vardır. tansa, busbütun etzaaıs bırakma UUmb İM d» Vtllyet dahlllnd* olma. Sabit ve gezid millet mekteblerıdıklan İçln bu müdkhal» ycrlnd» gSCezalar bundan Ibaret değildlr. yoluna ~ gftmeyi tarcih etmektedir rtrtm«mlttir Bu dunım kırfiaıntfa bir nln A »ınıflaruıa okuma yazma ler. Dunyanuı her yerlndt oldugu kar»r alınmak İ l a n Bakanlılt. müra. bilmiyenler veya sadece Arab harfBesind madde, suçlular hakkında leril» okuma yazma bilenler devam tayin olunacak ağır para cezasmın gibi biıde d« bunun bir çok amaall o»t »dllmittir. ttUnbul . KUçükç»km»c« tnnndakt edıyorlardı. Bu sınıflarda ögretime vardır. Bafin yolu 11* iflanen habef mislinin mevkute aahibİBdea, kl»ttn uhanın Beledlye hududlarıkar«t vt fttvmelerln eeıasmı axal bir ahnmaıı unkinlan arattımmak. ekim ayınm başında başlanıyordu, n» cezaen me§ul edilemiyt» hallerde «ubatın «onunda «on veriliyordu. tan 1944 tadilinin fcbebt, gerekçe tadır. nâsirden tahsiline da hükmohınailnde d« belirtildlgi üzere, cezalaPmckr |Unl«rl kalabalık btr halk Millet mekteblerinın B sınıfına geeağını yazmaktadır. Yanl basın nn fazla olman yuzünden bir çok kttU»d ötcl vuıUlarla bu yerler» (6tU. lince, bu suııfm gayesi A aınıhnı yolu tahkirin basit »eklinde mevhallerda maznunlann baraat »ttl Hllmckto r» Mtılactk u n l u kendlle. batan ile bltirenlere, okuma yazma rlnc x8»tcrHmcktedlr. kute saHbi veya nâsir 5000 liradan rilmesi cihetlna gldilmeai v» bu Belediye Rets Muavitnln baıkan25000 liraya kadar para cezasına •uretl» luçluların oraaııl kalmahjında yapılan k«ntrolter mahkum «dilebilecektlr. Burada sı olraustur. Beledly» Rel» mıuıvinlertndeTi Dr. da yukari had 50.000 olduğu haîde Lutfl OSultOrkün bsakanlıgmda Bel». umutnu yukan hadd» indirmek zadly» ftglık. tkOmd T* Tenılzllk «klp. Aitına Şub« Müdürlüül ruridir. Bu cezanın, aul tuçluya l»rinln Emln«nü mıntakmnd» bir mQddett«nb«rt yaptıklan kcntrolltr «o. verilen para cezasının be| mifll Belediyed* kalacak na fon» »rmljtlr. YıpıUn bu tanmadt olarak tayin edilmesi, bu cezayı VU»yet 1 » Beledly» •ynldıtrtan »on. çok mU*b«t netlc» »luırrıstır. 1 r» Emniyet Altıncı Şub» te»kllâtımn nisbl b!r para cezası olarak kabuRel» Muavlnlntn baakanlıjındaki ekip, lüne imkân vermedtğinden yukan Belediyed» k&lmuı ldn hazırllklu 7«. alrrMtl d» B«yoglu mıntakuındt aajlık, pılmaktadır. temlzUk v» lktUad! e»eh«J«ı kontrol. haddin 50.000 liraya çıkamıyacagl Aytıea. Mnafı aontrol r» Beiedlr» l»r» bajl»mi|tır. Bu aradt fırınlar d» kanastindeyiz. nlıamlarım Utbti U» mükellef bir ııkı lurptt» teftiı «dllmcktedir. vücun» Basın yolu ile tahkir tuçu me tefkjlit lneaıtı f*Urilece|l (İM fayrı Sular İdaresinJn yeniden Ihale nirnnı kontrol İçln d» «Mü. mur aleyhint işlenmij iae mevkutt hendlı ı&bıtMi. nunı »Jtındi mühen. ettiği Işler sahibinin veya nâşirin cezası 550 dljlerden mürekkeb btr taakllit kuruBular tdared tsrsfından, Lmnd T» clv»rının rirüük tu Mrflyatını tanzlm küsur liradan gen» 25.000 liraya Ucaktır. «tm«k Uure 400 mctr* kup haemlnde ŞehrimİBde bn yıl 110.000 t m kadar para cezasıdır. Tekerrür ha•• S0 metr» lrtlf*lnda bir n kulert linde cezanm aşajh haddi 13.000 k«k ktfmUrü dafıhldı y»ptırılm««ına kkrar rerUnıljtl. öiren. Veril«n maîumat» gör» Köm'ir T m l ditimlı» fOr» kul» lhsl» »dllmlıtlr küsur liradır. Mevkut* aahibinin vahud nâsirin bu cezaainın bır hu Müe€»*sMİ bugtin» kadar (nnayl mü. Yakında lnjasta ba«l»nacaktır. eMeselerl harle) yalnıı tehrlmlzdc yüı Diger taraftan Sular td«re»l. Kiğıdsusiyeti tekerrüre e*as olmaması, on biB ton kok kftmürü t«vıl »tmi^tİT. han» U» Bdlmekapı »rasıru »00 mlll. bir di5er hususiyeti de para cezalan Bu yıl ympılan mür»e»atlerin heosl mrtrellk ç»Uk boru'.arla y«nl bir İMİ« Her radyoya »e her gibi değil, ftmme alacaklarının tah kırfilanmıjtır İMart »yı »onuncl» mü. hattı yapılmuını kararlaıtırmıstır. Bo. etses» yeni mevsün ıteklsrını haıırla ruların döaenmesin» y»x »ylafinda «Jrldalgaya uygun Almaa «ili hakkındaki kanun hükümlerimaga v» haHrandan lttbaren tr«lat» Hlecektlr. Yeni isa.lt hattı İçin hafrly»,t Siemen* Aatenleri, radne göre tahsil edilmeaidir. btfhyacıktır. yıpılra»»ı. boruların hendek kentnn» yonuzdan l u m i rındtta#ınma*ı T« «ınai lmaiât laltrl lhal»y« Bılindiği gibl, Basm Kanununa tnan alroanızı ve iyi bir çık»nlmi|tır. g&re mevkut» tahibleri tezaeD yayiDin htkik! tevkiiM mesul tutulmamiflardır. Bunların j varmanızı temin eder. MART 17 RECEB 12 ancak hukuk! mesuUyetlert vardır. j DEMtRBANK Mevkute tarifine girmiyen basılTORKELİ TİC.A.Ş. raı» eserlerde yani gayrimevkuteYakında tıtotı, Bankaltr Crt.TM; um lerde is» fail belli değilıt veya HALKIN HİZMETİNDE İZKIİROE: İKjnci Kordon 80,Tel: 7627 tMİli olup da dava »çılamıyorsa V. «ot ıa.aıs.45 11.11 19.48 4.30 ANKARADS Aktsr Ap Tel: 21891 nisir cezalandınlmaktadır. Beşind E. ]11J1| «M It8 1100 JJ1|1O12 maddenln yazıhşından, mevkute 16 Mart şehidleri aııılılı Halk e ğ i t i mi tiva eden ilk öğretim kanun tasansı ve son halk derahaneleri yönetmeliği, programı bu gayretlerin güzel örnekleridirler. Memleketimizde, yuksnda da dediğimiz gibi, okuma yazma bilmiyenlerin sayuı pek fazla da, temel kültür yapılmamıştır. Bunun baıhca sebeblerl okulsuzluk va halk eğıtiminin ihmalidir. Yeni ilk öğretim kanun tasansı bütün köylerimizl, lehirlerimizi, kasabalanmızı yeter sayıda ilkokula kavusturmak, memleketimizde ileri bir ilk öğretim yaratmak gayeslle hazırlanmıştır. Memleketimizin nüfus artışı da gozönünde bulundurularak meydana getirilen bu tasanya göre 1965 yıhna kadar 592 şehir ve 16848 köy ilk okulu yapılacaktır. Bütün bu okullar için harcanacak para ise 495.654 900 Türk lirasıdır. Bundan basMilll Egitim Bakanhğunızın daka yeni ilk öğretim kanun tasaruı bu müddet zarfında on bin vetlisi olarak memleketimize gelen, lerce ilk okul öğretmeninin de ye yurdumuzun çetidli bölgelerinde aylarca lncelemeler yapan Ameritıstirileceğinl bildirmektedir. kalı terbiyeci Wofford'un raporun1952 de yapılan istetistiklere göda okuduğumuza göre bilhasaa bare bu tarıhte memleketimizde, zı vilâyetlerimize bağlı köylerd» 21.030 u köylerde va 11.394 ü jeoturan çocuklanmızın okula dehirlerimizde vt kasabalanmızda olmak üzere 32.424 ilk okul öğretme vamlan hiç de tatmln edid degilni vardı. İlk öğretim kanun tasa dir. Wofford bir köyda erkek çpnsında okuduğumuza gör» 1965 t» cukların yüzda 51 1nin, kız çocuk71.000 ilkokul öğretmenin» ıhtıyac ların da yüzde 78.80 inlnln okula hasıl olacakUr. Şu halde 196i yı gitmediklerinl §oylemekt«dir (2). lına kadar en az 38.576 ilkokul öğMillî Eğitim Bakanlıfc, bütün retmeni yetışrirmemlz lâzımdır. En köylerimizin, lehirlerimizln v» kaaz dlyoruı, çünkü bu tarihe ktdar sabalanmızın yeter sayıda okula ka yüzierce ilkokul öğretmeni emekli vusacaklan 1965 yılına kadar oye aynlmif olacaktır. kultuıluk yuzünden okuyanuyacak Şimdiye kadar «öylediklerimiz olan, fimdiya kadar çesidli aebebden d» anlafilacagı gibi halk efi lerlt okuma yazma ögrenmiyen timi dâvası bir anda halli müm vatandaslara okuma yazma Bgretkün dâvalardan değıldır. Her ş«y mek, Iüzumlu v» faydalı bilgiler den önce çok sayıda okula ihtiya •ajlamak gayeaila halk dershanelecınuz vardır. Bir taraftan bu o ri açmağa ba|lami|tır. Halk derskullan açmak, diğer taraftan da hanelcri da millet mektebleri gibi »imdiy» kadar okuyamamif olanla A va B bölümlerinden meydana n v» bundan aonra da okul dışıngelmektedirler. A bölümü okuma da kalacaklan okutmak gerekmekyazma bilmiyen vatandaslara okutedir. ma yazma öğretecek, B böltimü dt 1952 deki lstaüstikler memleke A bölümünü bitlrmi», okuma yaztimizde 34 434 köy bulunduğunu, ma öğrenmis olanlara «hayat vt bu köylerden yalruz 15.873 ünd» ilk okul olduftunu göstermektedirler. geçimlerinin, vatandaşlık haklanBütün köylerimizde mecburt Uk nın gerektirdiği temel bilgUeri veöğretim çagındaki çocuklanmızın recektir.» (5). bu tarihteki saym 2.090.000 idL Bu Mernlekptimürin h«r bakımdan çocuklardan 1.193.318 i köy llk v» bilhaaaa kültür bakımmdan ,kalokullanna gitmekte idiler. 18561 kmmasında büyük faydalar sağlaköyümüzde İlkokul olmadığmdan yacak olan halk dershanelerinin bu köylerde oturan ilk öğrenim ça Milll Eğitim Bakanlığı içinde ayn gındaki 896.682 çocugumuı oku bir teşküâta bağlanaeağmı gazeteyamamakta idi (1). lerde okuduk. Bu hiç şüphe yok kl Diğer taraftan şehirlerimizdeki sevindirid bir haberdir. ve kasabalannuzdakl llkokullanHalk dershanelerinin kendilertnmızın aayılan da Ihtiyacı kar|üaden beklenen neticeleri en kısa bir maktan uz«ktırlar. Yukanda adı zamanda ve en mükemmel bir şegeçen ilk öğretim kanun tasansınkilde verebilmeleri için bu kültür da okuduğumuza göre 1952 de büyuvalanrun kültür sevgisinl asıtün «ehirlerimizde ve kasabalanmızda yalnu 1573 ilkokul vardı. lamakla ise başlamalan. faaliyetŞehirlerimizde ve kasabalanmızda lerini, halkımızın psikolojisine göoturan ilk öğrenim çagındaki ço göre a>arlamalan lüzumuna kani cuklanmızın sayısı ise o tarihte bulunuyoruz. Tiirkiye Amerika ticaretinde büyük gelişme Memleketimlzl» Amerika araaındakl ticarl münasebttlerda büyük bir inkisaf görülmektedir. 1951 s«nesindt Amerikaya 187 milyon 11ralık lhracatımıza mukabil 1953 te bu miktar 224 küsur mllyonu bulmuştur. Sevkedilen mallar amıında bühassa tütün, krom, manganez, bakır v» kuru meyva buyük bir yekun tutmaktadır. Amerlkadan 1951 dt yapüfımıı ithalftt yekunu 135 milyon Uradır. Bu rakam 1953 te 169 mllyonu bulmujtur. Görüldüğü gibi Birlefik Amerika, ticaret muvazenemizin 1«himizde oldugu memleketler araaıa da ytr almaktadır. ^»»^••*" Yazan: ^••^•^'»i HALİS ÖZGÜ öğrenmıs olanlara pratik, faydah bilgıler, umuml kültür vermekti. Burada da öğretim ekim ayının baaında başhyordu, fubatın tonunda nihayete eriyordu. Millet mekteblerin», ilkokul çağını aşmıj bulunan ve okuma yazma bilmiyen bütün kadınlar ve erkekler devam edebilıyorlardj. Bizde Uk ciddi ve bnemli halk eğitun müesseseleri olan millet mektebleri yedi yıl faaliyert» bulunduktan sonra 1935 te kapandılar. Bu müddet zarfuıda 2.619.439 Türk liragı karfilığında millet mektebleri 486.845 kişiye okuma yazma öğretmi» vt temel kültür kazandırmıstır. Bu sayı blzlra için azımsanacak bir tayı degildir. 1952 de hazırlanan ilk öğretim kanun tasansında okuduğumuza göre 1950 yılında nüfusumuzun yüzde 65,4 ü okuma yarma bilmiyordu. Bu nisbet 1927 dekine nazaran önemli btr düsüklük gostermektedir. Ama buna karşıhk nüfusumuz da 13.648.270 den 22 milyona yükselmistir. 1927 deki nüfusumuzun yüzde 91 i ile 1950 deki nüfusumuzun yüzde 65,4 ünü mukayese ettiğimlz zaman ortayı çıkacak neticenin pek da lehimizde olmadığını görüruz. Bu neticede bir degislklik olmadığını kabul etsek bile bu tahada çok çalıemak, çok feyler yapmak zorunda bulundugumuzu anlamakta gecikmeyü. Halen kültür bakımından çok lltri gitmi* memleketlerde artık okuma yazma dly» bir mesele kalmamiftır; bu memleketler simdi tamamlayıa meslek, teknik ve umuml kültür problemierile uğrasmaktadırlar. Gercekten bugün FVansada, tngilterede, tsviçrede, İaveçta, Norveçta, Finlandiyada ve diger batılı memleketlerde okuma yazma bılmiyenler» rastlamak çok zordur, tira, bu memleketlerde okuma yasma bilmiyenlerin aayısı blndt blrl geçmemektedir. Bildiğimlı gibi aon yülarda memleketimizin »konomik, politik ve totyal tartlannda lehimizdt önemli defifiklikltr olmuftur. Yurdumuzda xiraat. ticaret. teknik daha fazla gelifmega baılamiftır. Bu geliımeler Ubil olarak kültürün önemini bir kat daha arttırmıslardır. Dijer taraftan vatandaslarımız cemiyetimizd» geçmise nazaran daha büyük bir rol oynamak, daha geni§ met'ullyetler yüklenmek temayülünü föttermektedirler. Bu temayülün, kandiaine kaynaklık yapaeak kültürün genlfUği, derinliği ve yapıcılığı nisbetinde faydalı neticeler vereceğina hiç |üphe yoktur. Memleketimi» 1923 tenberi kültürel bir cemiyet olmak gayesıle uğrajmakta, gayret »arfetmektedir. 1952 de hazırlanan ve çok sevindirid, ümid verid tasavvurlan ıh 3 704.000 idi re bu çocuklardan yainıı 517.106 m İlkokula gidlyordu. Buna nazaran bir yıl içind» tehlrlarimizde v* kaubalanmızda oturan 616 yaş araaındakl çocuklanmudan 168.894 ü okuyamamakta idi. Buna köylerdt yasayan ve okulsuzluk yuzünden okuyamıyan çocuklanmızın aayıaını da •kleraek bir yıl sarfında bütün yurdda okul dıanıda kalan çocuklanmızın 1,083.576 oldujunu görürüı. Bu rakanun tasıdıgı oneml heplmiı kolayda takdir ederiz. Fakat ne yazık ki bu rakam çocuklanmızın devamjızlıklan yuzünden daha da kabank bir mahiyeU ulasmaktadır. Köylerimizin çoğunda ilkokul yoktur. Okullan bulunmıyan köylerimizdeki çocuklarunuı tabiatil* okuyamamaktadırlar. Bu tebcbden memleketimizd» okuma yazma bilmiyenlerin sayuı günden giin» arbyor. Bu artıtta okullan bulunan köylerd» oturan çocuklanmızın gögterdikleri devamaızUk da genif ölçüde rol oynuyor. Yaman bir hırsız yakalandı Emnlyet Ikind şub« hır«ıxhk maı aası memurlan bugün bir hıraızlık hâdijesinl meydana çıkarmıalardır. All Yünlü ismmde bir jahsın vazlyetinden şüphe tden memuriar, kendlsinl yakalıyarak mcrkez* g«tirmisler ve üzerüıde yaptıklan arameda külliyetli miktarda para lle mücevherat bulmuslardır. Genisletilen tahkikat aonunda Allnin bu hırsızbğı, Kandıranın Dikbucak köyünde Mustafa De>nizerin.n evinde yaptığı vt ev« peneereden girerek 15 bin llra il« beş aded beçibirlik, yirmiden fazl» ' tek altın lira vt 300 lira kıymetindt) ,blr çlft küpt çaldığı anlaşılnustır. Para ve mücevheratın bir kısrru aahlblne lade olunmuf, hırsız Kandıraya sevkedilmiştir. Belediye, Et ve Balık Kunımnnun arsa Istej^ini kabul etti It v» Bahk Kurumu ballkhan» va •oSukhara dcpol&n tnıa «tm«k Osert B«l*dlyrden Hal dvarında 4000 metr». k»re!!k Wr yer l«t«nlytt Beledly», mat edltecek btnanın bHlhar» kendUuıt verllmo* rarttl» tckUfl ktbul «tmlj vm Irurumı bu yold» cevab Termlıtir. Kurumun buna muvafakat «dlj> «tmlyta e«fl blllıımeınelrtedlr. Zahlre ve Ticaret Borsası btnafl İçin a r u aranıy»r Ticaret vt Ithlr» Borauı lr^» «Jfl. mek üx«r» tmaj planındk KmlnSnO • ünkapanı yolu üıertnd» bir aaha ay. nlmıjtı. Mftronun buradan geçmett nnjhtemel olduğundan Beledly» Ima» MUdürlügü Zahlr» v« Ticaret Bonau İçln yeni bir y»r «ramaktadır. Büyükçekmece okulunda ; Yavrukurdlara yıldu takıldı Büyükçtkmec» okulu Yavrukut o&* magının a.nd içm» v» yıldu takma t«« renl, dün k6y okuma oduında yapıl. mıstır. Törend» 1« yavrulrurda yıltfıı takılmif. 9 fltrencl d» and lçarek yav. njkurd olmuçrur. öğretmenler haftan basladı ögretmen okullarının 108 ncı yıl dft. nOmü münasebetll» haıırlanan (ögrct. menler h»tUg\) dün »ab&h C»f*<lakl Yükaek ögretmen Okulund» yapılan b(r tSrenla bulamııtır. öfretm«nl« l»«ftmai munasehetila bugfte Bamt S0 3») d» aair BSretmenler §»««1 tertib edlU mUtlr. 20 martta Kervanmrayd» Bgret. menlere bir kokteyl parö verileoek, U mart gunü «»st İS te okul blnaıında «O. yılını ldrak eden ogretmenlertn Jübl. lesl yapılacak ve 24 mart günü aaat II te Sellm Sım Tarcanın 80 üıd yıldö. nümü kutlan«caJttır. Dün limanunızdan 1.779.00* Uralık mal ihrae edlidl Tlraret Odaaı B*»ın bürosundan rtrl. len malumata gör» dün llmammııdao muhtellf memleketler» blr milyon 7T> bln Uralık çesidli mal lhrıe «Blmlstlr, Bu mlktardan 80» bln llrau Polon. yaya İhrae edllen «dllen 4000 ton bugday karsılıgıdır. Bundan ba«ka hurda demir. barsak, ra#relm«k. tıbM mua, tahzar. raprmk tütün d» m M U ı n mal. lar trumdadır. TÜRKİYE ÎŞ BANKASI Elektrik FaJdlitesind* verfleo konferanı (1) tlk öğretim kanun taaanm. Vlrana DanubU Sayıc tabrtkast Dt. Milll Eğitim Basımevi, Anltara, rektflr Dr. 1 H. HochmüMT, konfe. 1953, tahife 19. rarular vtrmek Ozer» Teknik Ünlva». (2) Wofford. Türklyt kBy o tlt» Elektlk rakUltMİrün dAvrUial ola. kullan hakkında rapor. Ankara, rak aehrlmlzd» bulunmaktadır. Milll Eğitim Basımevi 1953, aahif* Dr. Hochratner tGeçld rejlralerln ln. rtlenmealnde kuvvet tantnüı modeL !24. lertnln kullanılmuı. mevrulu İlk kon. 1 eransır.l dün nat 1715 te TeknllB I (3) Tebliğler Derglsi, 14 «ylul Üniveriit» Gümüssuyu blnasınd» ver. I 1953. Sayı 764. mljtlr. ANTÂLY ŞUBESİ AÇILDI. CUMHURİYET Nüshagı 15 knrasrar Ab»ne «eralti Türldye Harla Ltr» Kr Ura K». Sen«Uk 43.00 gl.oo Altı ayhl »2.» 43.50 Oç aylık uoo 14.00 Btr ayuk t.M ı.oa D İ R R A T OazetemİM gOnd«rU«n «vrak «• yazıla* nearedllıin »dümecln tad» ohmmu. Üânlardarı memjjlyet kabul *dllm«*. yıldır. el ekiyor, ei biçlv«... «KalRıza, yaz yeri çıkarmak İçln blr kıyor. Yorgun, karar vermi* tvine çlft Bküs buldu. Pulluğu arkasına dönüyor. Anası soruyor: takü ökuzleria Toprak, pulluğun «Şafaktanberi neredeydlnT» ağzında ufalamyordu, Bütün derdl Cevab vermlyor. Yürtt karanlık. hemenceedk tarlayı turüp bitirmek, Bu böyle, tam tamına iki ay tür kendislnln olan tarlayı soyle yurül" dü. Ekinler dlze çıkb San, yeşil, müa, tohumunu almağa, bir» otuz, blre kırk Termeyt hazır görmekti. kovu, karanlık blr yeşile döndüYazyerl çıkanlırken çift iki kere Rıza bir gün: «Ana,» dedi, «bu tarla bizım.J koşulur: Biri |afaktan iki saat önce, oteki ikindin, garbl yeli çıkAna: «Bizim ya yavru,> dedi. «Ki | tıktan «onra: Şafaktan önce koşumin olacak?» lan çift gün kızınoaya kadar devam Rıza: eder. Gün lylce kızdıktan sonra, «Ben,» dedi, «hükumete ba| artık çift iürülemez. Öküzler sineklenirler. Gıtmezler. Bu arada vuracağım.» ikindine kadar, bir ağaç gölgesinde Ana: «Ben de,» dedi, «ben de bu dinlenirler. tkindi üstü, Akdenizin üstünde yelken buiutlan yükselirgünü bekliyordum.» ken tekrar çlft koşulur. Bu, ay Rıza: «Yaşlılara «ordum. Dedemden ıaığı varsa geceyansına kadar dekalan tarlayı babam sağlığında am vam eder Yoksa, ortalık karanncalanmla paylaşnuş. PaylaşmaM caya kadar sürer. Ayi|iğı vardı. Raza, gün kınnca| blle, bizimki bizim. Dedemden bana ya kadar, ionra geceyarısmdan kalacakmif...» İkindine kadar durmadan sürüyorAna: «Yaa yavru,» dedi, «bizimki du. Sıcak demiyor, yorgunluk demiyordu. Bazan kendistni alamıblzîm.> Bu btr miraf davaaı oldugu İçln yor, cabaha kadar sürüyordu. Gemahkeme o kadar usun türmedi ce... SeMİzlik... Pulluğun toprağı Adacanın dibindeki yağlı, yumuaa yararken çıkardifi tea daha İyi cık toprak Rızaya geçti. Yıllann duyuluyor. Vt Iraz fldan gibi bir oflan bümihnetinin altında ezilmi* gene Rıza, bir sevgiliyt, blr anaya baba yütmekten, hayınız amcalaHsn ya kavusur gibi tarlaaına kavuştu. tarlasıru kopanp almaktan mağTarla kendısine teslim edildiği za rurdu. Kdyün içinde, bu günler, bir man mevsim yazdı. Toprak sıcaak. s«vinc kasırgası halinde dolanıyorkavruluyordu. Ekinler biçilmi», fi j du. rezler pınl pınl yanıyorlardı. (ArkMı var) I 1 1J 1 | «Meraktan çatlayacafrrn. Yüreğim ates almıj yanıyor karda»,» dedi Cabban «Söyle kardas da çarejlnl blrlikte arsyalım.» Memed: sAylar oldu. ben bu isi lşleyelî Duydum ki Abdi Ağayı varalamısım. Ölmemış. Hatçenin hali ne oldu0 Ya anamm halı ne oldu? Çatlayacaşım. Şu delınin ardmda soygundan soyeuna. musademeden mu?aH»rpçve Bir türlü vakit bulup da oğrenemedım...» Derde derman derler katalın ya|ı Ayağına dflsttim Besninin Beyl Neneyle neneyle Iraı neneyl» Çık dafın başına ordan eleyla. COMHUBİYETİB KDTBÎ TETRİKASI: Kucağuıda dokua aylık yavrusile Iraı yirmlsinde dul kaldı. Kocasını çok aeverdi. Kocasınin ölüsü ba;ında: «Hüseyinln ustüne,» dedı, .'erkek bana haram olsun.» Dedığini de tuttu. EvlenmediKocası bldükten bir kaç gün 3on~ ra. çocuğiınu bir akraba kadma emanet ederek. sapanın arkasına i gecti. Kocasınin bıraktığı yerden ' tarlayı sürmeye başlsdı. Bir ay ,.Koe çider öfrenirfz kardaş» içinde tarl»yı sürdü, ekti bitirdi. Iraz Nuh diyordu da... dedi «N? merak ediyorsun bunu!» : Yaz gelince de hasadmı yaptı tek Bunun üstune. Iraza kin bağlaMerred: başına. Güçlü kuvvetli, gencdi yan amca, Hüseyinden kalan tarla «O eâ\ijr ölmemt^. Hatçeje T'rmadı. yı onun elinden aldı. Halbuki tarmutlak bir kötülük etmiçtır. İçinlada hiç bir hakkı yoktu. Babalan Çocuğunu kucağma alıyor, onunde bir sev var... Anlaçılmaz . Bir öldüğünde, üç kardes. kalan tarlaacı... Bır vara . Yüreğim, (durma la oynaşa oynaşa köyü dolanıyor lan eşıt olarak paylaşmışlardı. Bu du: M"Ted gıt) diyor.» parça da Irazın kocası Hüsevüıe j «Benim bebek büyümez mi düşmiıştü Ne çare! Iraz, gene kaCabhar: ıS'j ça\uçun yarası bir hal ol emm îeri bakmayınca? Benim Rı | dm Hukumet yolu, karakol kapısı zam büyümez mi'?» diycrdu. sun. hemen gideriz.» dedl. bilmez Ne yaparlarsa yanlanna kâr Amcalara nısbet olsun. Memed: kahr. Amcanın büyüğu Irazla evlen «Yurefim, (durma!» diyor Iraz, tarlasızdı ama, gene dt damek istiyordu. Cabbar kardaş. fdurma!)» yandı: Iraz: «Benim bebek büyümeı mi xm «Evlenmem.» diyordu «Hü emmileri gâvurluk yapınca? Benim sejnimin yatağma başka erkek sok Rızam bıivümez mi? Büyümet mi. fr<1!"rti1»r Hpletenin Hürfine mam.. Kıyamete dek yaşasam gene tsrlası olmaymca?» KPI'PSÎ voltkine hîikan yiıtüne Yazın ırsathk. kışın zenginlerir npnHen se'âm «<n )en be>in kızına evlenmem » «Iraz.» diyorlardı, «Bu da evinde hizmetçilik etti. Gününü Nenejle neneyle Iraı neneyle onun kardesi Yabancı sayılmaz. şfün etti Çocuğu nurtopu gibiydi Çık daglar başma bana eleyle Çocuçuvun emmıai. Ona babaaı gi Ve dilınde, bir agıt. bir ninni »Cı bi de bakar...» Nnknfı denea d« Ofonun dagı bir türkü gibi: MEMED YAŞAR «Benim öksüz büyümez mi?» Büyüdü. Neden yoksulluk içindeler? Neden tarlasızlar? Bunun sebebini her | gün anasmdan, köylülerden duya duya büyüdü İçine yanık bir türkü yerleşti kaldı. Bir ananın aasını. gücünü, cesaretirü döktüğü bir türkü... «Benim yavrum büyümez |rm?» Rıza yirmi birine bastı. Fidan gibi. Dal gibi. Sakarköyün içinde onun gibi ata binen, cirid oynayan, nisan atan. halay çeken yok. Ama, ana da, oğul da rahat değiller Yüreklerlnde onulmaz derdleri varKendl tarlan olsun da sen pıt el kapılannda yanaşmalık et, yaneıhk et' Sakarköyün topraklan çok verimli .. Ötek> köylere bakarak geni» de. Büyük bir düzlük. Bu düzlüjün tam orta yerinde bir nokta gibi, Adaca denilen kocaman kaya toprağın kokuau... Toprağm hasparçası var. Cümle düflük ekilip reti içini yakardı... yeserinct, tarlalar yefilt kesinee. Anası: 1 Adaca kayaa bembeya», yetllliğln ıO scnin gtvur emmln,» der, ortasında parlar. to senin gtvur emmin!... BurnunAdacanın dibindekl tarlalardan dan flül fitll gelecek.» blr Unesi, en büyüklerlnden blrisi Son günlerde Rııaya bir hal olRızanın babaruıın tarlasıdır Yıl du. Hiç böyle dtfildi. Sabahlan lardır amcan sürer. İste o tarla çok erkenden uyanıyor, dürüyor Rını, bereketli, yağlı bir toprağı yollara... Ver elini Adaca... Adacahayal eder. Hayal eder, yüreğin nın dibindeki tarlaya vanyor. Blr deki hınç büyür, ta»ar .. Nereye Uaın flitünt oturuyor, dalıyor hagitse, nerede çift rürse gocleri A yalltre... Ekinler gftcek olmu*. Top daca kayaaırun dibindedir. Adaca rakU bocekle». Gün dotarktn topkayasının dibi blr aak gibl. rak buğulanır. Buğulu topraga Anası, her zaman, her Allahın hasret, hasretlerin en yamşnıdır. Rıza, «Iini yumusacık toprağa dalgünü' «Aaah! Ogul,» d«, «Adaca dırıyor. Toprak aıcanktır Parmaknm tarlası . Baban bizl bu tarlayla lannin araamdan altın blr toprak gül gibi geçindırirdi. Götleri kör akıyor yert. Rıza, «bu toprak benim,» diyor. Bütün ettade bir ürolaa . > Rua. boynunu büker, dalar gl perme. blr tad... «Bu toprak bederdi. Burnunda yağh, ıaıl ifil bir nim ha!> diyor «Benim, ama yirmi