Catalog

10 Ooak 1954 CUMTTÜRlTFr ~il Merakh Resimler i 1 RESİMLİ ROMANIMIZ 100 yıl evvelki Istanbulda KATIL DOKTOR Belediye nizamları TARİHTEN SAH1FELER Yazan: P. GORDKAOX f 8 ) MAJSHAB KUKt Yazan: Haluk Y. Şehsüvaroğlu İstanbulun fethinden itıbaren $e. hır hızmeüerı esash mzamlara bağlanmı^tı. Çarşılar, pazarlar sıkı kontrol edilır, sokaklar, meydanlar temiz tutulur, şehruı inşsat yapılacak, yapılmıyacak kısımları üzerindeki yasaklara ıtina olunur, yenı bmalar, yapı talımatlarma uygun bır şekilde inşa edilirdi Şehıın urr.umî hızmetleri iyi bir şekilde gorulür, mzamlara riayet etmıyenler devirlerın hak ve adalet telâkkilerine gore bazan pek ağır cezalara çarparlardı. 19 uncu asır, Istanbulda sanayi hareketlennın buyuduğu, Avrupa tesirmın fazlalaştığı bır devirdir. 30 31 mayıs gecesi ote'.den uzun muddet gaybubetinin sebebGeçen yuz yıl ıcmde belediye hizı lerını araştıran sogu hâkımine cevab veren doktor Kasten, evmeüeıı çoğalmış, şehurhler, bu• tto Lvelâ sabah saat dortte bıraz hava almak üzere kapıyı açbnp dıharlı gemılerin. atlı tramvaylaruı, Yuz i a^ını gtçmıs ve «tıyaı.o hastisı» bır kadın, hayaünın belkı ae en guzei heaıjebiıı 102 nci [şarı çıktığmı soyledı Fakat bılâhare sozlerini şu şekılde tevil havagazinm, tiyatrolaun, konserdoğum jılaonumunde almıştır. Londranın mahalli tiyatrolarından bıri, ıhtiyar kadımn gelemedığını. ' etti. aO gece fazla rshatsız olan Ogurt etraftskı kedi ve köpeklerın, umumi sergılerın ranathğım bundan dolayı da uzülduğünu öğrendiğınden, kad'.run evi onunde bır temsıl vermıs,tir. ( I lerin çıkardık'an gürültü yüzunden uyuyamadığîm söyleınekte ve zevkini duymağa başlamışUrdı Yukarıdaki resimde okla gosterılen 102 yaşına basan Bayan James Pagkr'dır. Geçenlerde bir \ idi. Ben bu hayvanları susturmak yahud utaklaçtamak Için Halıç, Boğaziçi ve M rraara desirk de aynı şekiıde hareket etmıştı. nizlerinin kuşattığı şehirde bu deIbahçeye çıktım. Aynı zamanda Parise giderek biraz morfm ainizler için konulmuş seyıusefer ve ıdım Ertesi gece bu ıllçla hayvanlan zehirleyecektim» «Pekı diğer nizam'ara da ria\et edilirdi. [kedl ve kopeklerin gurültüsünden Irurtulmak için nihayet otel Halicin dolması ve sıhhati bozucu I değıstirebilirdinız. Hayvanlan öldurmege teşebbuse ne hakkmız bir hal almasına karşı Fatih devvardı?» «Doğru ama Ogust nakledüebdecek gıbi değüdi. Yaterinde konulmuş bir nızam vardı. j ğından kaldırmak istemedim. Zaten saat sekizde üâçlarla birlikte Buna göre (Kâğıdhane ve daha içe | Parısten dondüğüm zaman Ogüst'ü e derec» hast» buldum ki rıde kâın dağlar ve bayırlar ile saır f korktum ve morfın paketlerini abdesthancye attım . » arazının toprakları ge\şeyıp denıze akmamak, tersane ve Halıci doldurmamak içm, rnezkur yerlerin surülüp ziraat edilmrnesi ve ayrık Yazan: HUGO DUWAB kökü ektirılerek tahkırn olunması) lâzımdı. 1855 yılında (bszı safra kayıklarınuı Kâğıdhane, Silâhtarağa çeşmesi taraflarında sahıle yana^ıp, hati ihlâl eder mahiyette gorülen lerde İstanbulun blr nakll vasıtası çayır kenarından ssfra almaları, çatabakhaneler 1873 yıbnda bu kıyı olan sedye ve sedyeciler hakkında yırların gevşiyerek kış günlerınde I lardan kaldırılıp Yedıkuleye nak da nizamlar vardı. yağmur vukuunda ziyade kum ve ledümışü. 1841 de İstanbul «jkaklannm teçam birikmesile ve Hamberehane ve Eski devir]erde yaz mevsimlerin mizlenmesi hususunda tenbihleri Aynahkavak önlerinin sığlaşmasıde pıyadelerm, doLmuf yapan ka havi bır nizamname çıkan|mıştı n» sebeb) oluyordu. Kaptanpajeilıia yıkların ve pazar kayıklarırun se İstanbul ve Bogazıçinde bulunan 1940 haznanında bır gün, akşa ı Butün bunlar, polıse verılen ha çıktı. Kireç vücudün çürüraesine bildirilen bu şikâyet üzerine kayık ferleri çoğahrdı. Ekseriya bu kira evlerın onunde kandıl yakılması, lınn Kâğıdhaneden safra aunalan ma doğru, bır kaç polıs otomobıli berın doğru olduğunu gostemor mâni olmuş, yüzunü adeta kavurvasıtalarrnın hsddınden fazla yolcu Boğaziçi yauları, rıhtımları, eczacı Mexıco şehımden çıkıp «Aslanlar du: Aramakta oldukları adam muştu Hatları biraz bozulmuş o\~ derhal men edılmışti. Kasımpaşa deresinin sıhhate mu aldıkları görulürdü. Kayıklarm yol esnaiı hakitında konulmuş nızamBu ıfade üzenne otelın çukuru boşaltıldı, fakat mortınden makla beraber, olunıin yüzü, el çolu» denılen tarafa doğru yola KO hakıkaten bu evde oturmuştu. cu adedini ve ücretlerıni tesbit e ı a r da bu asırda çıkarılroısü. fız bulunamadı. Bilâhare yapılan tahkıkat neticesinde Kasten'in yuldu Şehırcen y,ımı kılometre ka ' Fakat muamma gene olduğu gi fenerlerinın ışığmda, adeta kor zir olması bu hususta da tedbırler den nizamnameler vardı Bu ni 1845 senesmde (hamal tayfasmın ahnmasınj icab ettirmiş ve dere Isaat 6 da Senklu'dan Parise geldiği ve e o a a Robın'e giderek dar otede, Santa Rosa koyu cıva bı dumvoıdu. Aradıkları, çeteden kunç bir alayla gülüyor gibiydi. zamnamelere gore istıabından iszla elbiselerine numara) konulmuş ve Dışanda bardaktan boşanırcası 1873 yıhnda kapatılmıştı. Haüce dö yolcu almak yasaktı, taş kayıklaBhenuz dukkânı açmı; bulunan kalfa Odbeı'den bir haylı morfin nnda durdular. biri olduğuna veya çete aleyhınde taşıyacökları yuke gore alacakları »tedarık ettığı tebeyj'ün etti. Kasten kendıni tıb talebesi diye Yolun bu kaç yüz metre yuka şahidlık edebileceğıne emm olduk na yağmur yağıvor, camlara vuran külen dereler her sene taranır, bun rile, mavnalar da yelken açamaz bedel taym olunmuştu. ların sığlaşmalanna meydan verilItakdim etmij ve kendi irn7«nmı tajıyan bjr reçete ile üâcı sar'.'inda, yam.vın uzeıindc. duvar ları bır Amenkalı ıdı. Fakat şımdi ' damlalar evın içındekı sessizlikte lardı. I]k umurrî sergi (fabrikai hümabirer tabanca sesi gıbı çınhyordu. mezdi. Ayrıca Haliç kıjılarma bır [tın almjşö... lan beyaz badanaK kuçi.k bir ev bu adam ortadan kaybolmuştu. Buharlı gemilerin sefere başla yunlarm) japtıkları eşyalardan mü Polıs memurları, cesede dıkkatle takım sun'î vasıtalarla rıhtım yap malarile kayık naklıyaüna rağbet vardı Akşam karan'ı^ı çokmek ü Burada mahpus olarak rtu bulunrekkeb olmak üzere 1846 yılında zereydı, gokyuzunde de yağrrvur rauştu, yoksa kendi arzusıle mı ya baktılar, karşısında haçput çıka mak ve bu kıyılarda inşaatı denıze azalmıştı. Kadıkdyüne işlıyen va Sepetçiler kdşkünde açılmıştı Serrarak dınî vazıfeleımı yaptılar, *on sürmek de memnudu. bulu.lan dolaşıyordu. Beyaz koşk, şamıştı? Onu da bilmıyorlardı. 1894 yıhnda Balat i=kelesi ya purlar 1865 yılında Harem ıskele. giyı. devlet adamları, İstanbulım bu dekor ıçınde ve atkasındaki a Polısler, goreceklermi gormusler, ra bırbırleri'.e bakıştılar. sine de uğramağa başlamıştı. Sefer muteber şahsiyetleri, yabancı elçimeyhanenm . . . . , Aradıkları adamı bulmuşlardı, fa nında bir..meyhanenın önü bıhçe ; , ğaçhkların teşkil ettıği koyu zemin not almışlar, gıdıyorlardı; içlerın„,„,, 1 , , , ,, , ler muntazam olmadığmdan bazı ler gezmışlerdi. 8 j lemi. kat muarama gene aydmlanamamış yapılmak uzere molozla doldurulma a h v a l d e ^ ^ 5 ü n e v , üzerınde pek raunzcvi ve esraren~.den bıri:,.«SurayaJ>akjn'> dedi J A"; 1 buvük ve umumi sergi .. *\ • pız bır yuva gıbı duruyordu. CıI Mutfakta bır koşeyı gostem ordu. ' tı. O şimdı ne malumat verebıle aa başlanmış ve vazı\et 0 kısmı Hai yordu. 1869 yılında çıkanlan *bir e(Sergıi Osmanî) ismile 1863 te varda ondan başka ev joktu. | Baktılar: O noktada zemır.deki taş c e k haldevdi ne de ıtiraf veya in mî temizlemeğe memur tarak du mirle kayıklarla, raavnaetlarm anSaltanahmed meydanınd» açılmıj Bahrıye Evde kimse oturmuyoıdu, fakat I lar yerinöen oynamış gfbıydı An k * r edebilırdi. Bununla beraber, bası kaptanı tarafından cak sefer olmsdığı gunlerde yolcu ve buıada İmparatorluğun sınaî ve davdlıdoşelı ıdi. Odalardan birın | İFşılan, taşlar kaldırılmış, toprak ka adamın merakh bır hikâyesi vardı. Nezaretine ve oradan da Şehrema ve eşya Us.finalarına musaade oluru zfraî mahsulleri teşhır olunmuştu. 24 mayıs 1940 ta, sabahın saat netine büdinlmis ve doldurma a muştu. rlckı masanın üzernde >ağh bova , zı'mış, tekrar kapanmıştı. Geçen asır içinde İmparatorluk, meliyesı durdurulmuştu. resım ma'zemesı karmakanşık bır | Bunun üzerine. pohslerden biri I dördünde, tepeden tırnağa silâh ı 1870 yılmda yasak hiJâfma Bo muhtehf Avrupa şehirlerinde açıian şekılde bırakılmıştı. Resim sehpa ' civardaki köye koştu. kazmakürek j bir kaç kışilik bir çete, Mexico şehGene ayru yıl içinde Balat sahi ğaziçinde gemı çeken romo.korler sergilere de iştirak etmışti. sında da tertemiz bır resim bezı li bir adam buldu. Beaber geldi i ri civannda Covocan'da bir eve lınde denıze çıkıntıh bir kayıkha I r a cezası odemeğe mecbur tutulpa Karantina usulü de 19 uncu adupjvordu Onu orava kim gerdı ler, mutfağm o esrar gızli köşesini , baskm yaptılar. Bu evde, «eski Bol ne inşası, denızın darlaşacağı mü. muşlardı. sırda tatbik edilmeğe başlanmıştı. 1 şevikler» in henüz hayatts kalan taleasile men olunmuştu. Halıç daikazmava ba=ladı!ar. ise, anlaşılan, res.m yapmak ıçin >a îstanbulda arabalarm ve araba Evvelâ Kuleli kışlası tahaffuzhane ilham bulamamıştı, vahud da va Artık iyiden iyıve aksam olmuş, son ferdi Lev Trotskiv oturuyordu ma tersane tarafından temızlenır, cılrın da ayrı nizamları vardı. 1826 olarak kullanılmiî, 1842 yılında takn. karanlık çokmuştu Evde de elek ve Meksika hükumetine sıgınrrüş fakat temızleme masrafları Şehre da nejredılen (Ihtısab Ağalığı) ni haffuzhane buradan Karadeniz bobulunduğu için, ev her zaman mu manetınce ddenirdi. Bır köşede 22 lık kurşun kovan trık veva lâmba voktu. Polısler, el zamnamesınde İstanbul arabacıları ğazı ağzına taşınmıştı. lan, bır de uçe katlanarak kapul fenerlerını hep beraber yakıp o hafaza alUndaydı. Fakat çete, çok Eski devirlerde Boğaziçinde ve ırz ehlı kımselerden olac;klar ve Bu yıllarda Taksimden Emirgâna, mış bır ştlte vardı Sıltenın bır ke noktaya tutmuş, heyecanla bekli hazırlıkîı davranmış. muhafızlann Haliçte muayyen verlere ışaretler kefalete bağlanacaklardı. KıyafetÇırağandan Topkapı surlarına kaEczacıdan çıkan Kasten arabt ile Pon Senmişel'de kâin ecnarı, sanki ustura ile uçurulmus. j yorlardı Oradan bir cesed çıkması çemberini kırmaya muvaffak ol de konulurdu Haliçte umumi sıh lerı de bir nizama tâbıdi. O devirdar olan yollarla dığer yollar ye[zacı Şovalye'ye uğranuj ve ondan da gene bir mıktar morfın muştu. pek muhtemeldı. gibi kesümişti. fsatın almışü. Doktorun 18 eylul 1822 günü, (Hipolıt'in ölumünniden yaptirılmış, bilhassa 1865 yıGece baskını Ilkönce, köşkün etrafmı çeviren Bır başka odada, çadırlarda kullında kurulan (Islahatı turuk) ko7 den bır ka; gün evvel) aynı zehiri de tedarik etmiş olduğu haŞüphelerınde aldanmamışlardı. yedi metre yüksekhğındeki duvarlanılan hafıf şiltelerden biri vardı mısyonu Hocapaja yangın yerlerin»tırlardadır. Eczacı Şövalye'nin sualİErine doktor ju cevabı verkı onun da baş tarafı kesikti Bir Çok kazmaya luzum kalmadı, bı lann önünde bekleyen muhafızan den de istifade ederek büyük cad. \mi?ti: «Hayvanîann üzerinde bazı ttcrubeler yapacağım. Onun k j yerlere Amerikan s.saraları raz sona aıadıklannı buldular. U | üzerıne stılmışlar, siiâhmı almışdelerin açılmasını temin etmi^ti. [için morfin ahyorum.» zenne kireç dokulmus bır cesed ı lardı Sonra, iç kapıya hücum etnın artıkîan 1859 yılında (Galata ve Beyoğlun Bunun üzerine müddeiumumilik cesedi leklz doktora daha mişler ve içerideki muhafızlan gada emniyet ve asayışin muhafazası fil avlıyarak ellerini, kollarmı bağImuayene ettırdl. Bu tabıblerin hepsi birer mütehassıstı. Mua için meçhul şahıslarm) memleketlamıslardı lyene neticesinde cesedde gorülen izlerin morfin tesiri altuıda ten tard ve defileri ve tekrar memBır kaç kişi bunlarla meşgul oj olabıleceği büdirildi. lekete sokulmamalannın temini lurken. dtekıler Trotskiv'in uyuiçin bir komisyon kurulmuştu. makta o'jduğu odaya koşup onu Istanbulda II. Mahmud ramanınöldurmüşlerdi. da bir (Ebniye idarcsi) kurulmuşHarb eder gibi tu. Bu idare sonradan tesis edilen Bütün bunlar o kadar âni ve eaNaha Neıaretine bağlandı. buk olmuştu ki yapanların plânEskidenberi İstanbulda, evlerin larını inceden inceye hazırladıkkatları, renkleri, inşa malzemeleri, ları, bu gibi işlerde uzun tecrübebalkonlan, rıhtımları hakkında nileri olduğu ve evin içini gavet iyi zamUr konulmuştu. Bu nizamlar bılikleri anlaşıhvordu. Plânın bazan gevşer fakat ekseriyetle ciddi yerıne getirilmesi de herşeyden önbir şekilde tatbik olunurdu. Nizam ce süratle mümkün olmuştu. Bu hılâfma hareket etmenin cezaları da, faillerin asKeri hücumlara ve vardı. muharebe tekniğine âşina kimseler 1847 yılında îngiltere sefareti *erolduğunu gösteriyordu. cümam Bizanti Beyoğlunda (nizaPlân çok ustalıklı düşünülmüşmından âyade yüksek) bir ev yaptü Duvarm dışmda bekleven Mektırmıs ve derhal müdahale olunasikah polisin karşısına, ikisi polis, rak evin fazla kısmı yıktmlmıştı. biri de teğmen kıyafetinde üç «rres1859 yılmda da İngiltere sefareti mî) şahıs çıkmışü. Bdylece, müteaınzlar muhaftzın vanına hiç bir kâtibi Mösyö Lamra BakırköyünFakat Kasten 1 hazıran pazar günü de otelden uzaklaşmıştı. şüphe uyandırmaden yaklaşmışde, Sakızağacı mevkiinde izinsiz oAcaba ne için? O muddet zarfında ne yapmıs olabilirdı* Tahk:lar. sonra tabancalarını çekip «Ellarak bir iskele inşa ettirmişti. Bir kat bunu da meydana çıkardı. Doktor Parise giderek Ogüst'un ler vukarı!» dive emir vermişlerdi. ticaret iskelesi haline sokulan bu lifvasıyetnamesı elınde bulunan Malasis'e uğraraıştı. Fakat bu zatı Ellerinde, bahçe kapısınm pariskele memurlar tarafından sökbulamadığından, şu kâğıdı yazarak buakauştı: cAzuım, Ogüst maklıklannı kesmek için eVktııkh türüldü. bldu Fakat sız gene acele etmıyerek yarınaan evvel harekete demir testereleri vardı. Fekat buna 19 uncu asırda Cihangir, Üskügeçmeymız. Ben sızı görurüm. Gorüşmeden kimseye bır şey açlujum kalmadan. demir kapı ıçedar tarafbrında şehrin Marmaraya Imaymız. Bilhassa akrabam olduğunuzu kimseye duyurmayınız » nden. kendi kendine acı'mıstı ve Halice bakan sırtlannda henuz Iceridekı nöbetçiler de ânı basağach, bahçeli yayvan saçaklı, aşı kmla susturulmuş. sonra çetenm boyalı eski evlerimiz ve konaklandıger efradı karanlıklardan cıkarak mız mevcud bulunuyordu. eve hücum etmişlerdı. Yat?k odaEdirnede Bay Mete Ataça: sını biliyorlardı. Kapısmdan ve (Kınm harbi sıralannda İstan. 11 ocak 1954 pazartesi akşamına kadar pencerelerinden içenyi makır.ehtubuldan bahseden makalem) müna. | fek yağmuruna tutmuşlardı Bir sebetile yazdığinı mektubu aldıın. ' kısmı da, Trotskiv'ir. yazı odasma Kırım harbine ve bu harbde asker ı | gitmiş, Stalin'in hayatına dair yazlerirnizin gösterdigi kahramanlıkla ı rrakta olduğu kıtabm musveHdelera, civanmerdliklere aid malumatı rını yangm bombasile imha etm 5ihtiva eden bir makaleyi de yakınAçtıracağmız 150 liralık hesabla i *'• da yazarağım. En iyi temennileri. 1 İslerini bitiren çeteler, gene bümi takdim ederim. H. Ş. I yuk bir sürat içinde çekılmisler VÎ I gıderken de. arkalanndan derh^l Memleketimizdeki Amerikah I takıbe çıkıutıasmı önlemek için, subaylann ailelerinden bir e v m 4 bu bavan şehrunizin Merdi i , * ' . «tomobiUni d« alıp gotürV.*smin birıncı plânmda g^i' gTup geldi • muslerdı. venk^vunde Nazenın sokağında 21 numaral^ e\de c*uıan Belkıs Fırat Onlarla beraber ya gıden veva Dairelerînden birini kazanabilirsiniz. Aır.erıkan bjndırmlı Gnnertl «H. Hod. ' arkadakıler de Ankarada Yenişehırde kadın berberı Salım Ertaray rorla gbtürülen bin vardı kı o da E's» a kcri nıklıye (amisl dun «ıat 7 30 ve rehkası Cemıledir. da memleketımlzdekl Amenkan aıkeri Idealm.ze uygun şekılde inSa edılmış bulunan bınalarımızı Kobert Sheldon Harte adında bır Senklu'ye donen Kasten'in aklına Ogüst'un evinde bir mik1 tedriB heyetıne mensub nıbtyltrın aileTurkıje Eralâk Kredı Bankasının 30 arnhk kesıdesıne koyduğu Amerikalı idi. Bu adam Trotskıy'u» cezınız ve bır hesab açtırmakta gecıkmevınu. Bütün testar para olduğu gelmisti. Kanunî mirasçı Madam Matiyon'un v < lerinden 33 kljlllk btr kafileyl jefariml. iki evden Ankaranın Bahçelıevler mahallesmdeki uç katlı ve beş odalı yanında başmuhafız olarak buluKilâtımız emrinizdedir. z* getirmlştir. Geml bu «b»h umanı. paraya elkoymasından korkan doktor Ogıî . 3 ^'.. . "..»t?. }, •vi berber Salun Erîaray; sehnmızın Levend mahallesındeki altı duk nuyordu ve o gece demir kapılann mııdan ayrılacaktır. lan zenci hizmetkâra vererek Malasis'e gotiırmesıni tenbiı «t'i • ' kânlı ve beş odslı evı de Belkıs Fırat kazsndılar. Sız de EmUk Kredi içeriden muhafazaıı nöbeti onda Necmi Rızanın ük mevsbn Fakat basiretli hareket eden zenci anahtarlan doğru Borgu hâBankasındı hesab açtırırsanız 1954 yılına bırer ev sahibı olarak giren idi. konseri kimine gbtürüp teslim etti... bu ıkı talıhli gibi, bir gun karsmızda müjdeciyı bulur ve ev sahıbı Hikâyemizin başmda, Santa Rosa Tanınmış ses sanatkârı Necmi Ri2« (Arkası var)} r Sermayesi 200 000 000 T L. an bu mevsımln ilk konserini 12 civarındakı evde polisin aradığını olducunuzu ofi en'i«ın'z s'ibat 954 oıınj akşamı Melek ılnema. Arkası Sa. 6, Su. 6 da J Türkivfcde nesri hakkı yuinu ' gazetenrtjz*' aiddir. Tiyatroya Gidemiyordu rDemirperde KIZIL CİNAYETLER Trotskiy'e karşı tertib edilen iki suikasd I ACELE EDİNİZ 1 GÜ» SÜMERBANKTA Yılbaşı Gecesinde... KADIKÖY GÖZTEPEDE'ki Ikramiye Apartımanlarımız SÜMERBANK suıda verecektlr.