Catalog

CUMHURİYET T7 Tenuhuz 1951 ( T İ Y A T R O V Şehir Tiyatromuzun, yeni tali kalem adamlannın şahsına değilmatnamesi on beş temmuzdan iti dir, yeni teşkilin kendisinedir: Yabaren yürurlüğe girdi. «Allah ha bana bir heyet bir odada oturuyor yırlı etsin» diyelim. ve dışandan gelmiş telif, terciime Bu küçük yahud büyük aile, bu ve adapte piyeslerin en iyilerini, gün sayısı elliyi aşmış irili ufaklı belki hattâ artistlerin yapamıyacakcfradile, kırka merdiven dayamış j lan kadar iyileri ayıklayor. Çok tır. Bu oldukça uzun zaman içinde güzei, f?k?.t beklenen iş sanat onun da, gene hcr aile gibi, iyi ğeri mutlaka en yüksek olan piyosi günleri ve fena günleri olrmış, kâh bulmak değil, kumpanyanın, kadsevgilerin en temizile birbirine kenet rosundaki elemanlarla en iyi saiılenmiş, kâh şiddetli anlaşmazlıklar neye koyabileceği piyesleri bulmak la dağıhyor gibi görünmüştür. Fa ve bu kadarla da kalmıyarak bunkat bir parça devlet yardımı, daha lardan en aşağı bir sezonun bütün çok da kendi manevrasınm sağlam ihtiyaclanna cevab verecek bir lığı sayesinde bütün bu sayılı ve kompozisyon, bir repertııar meysayısız çocukluk ve genclik hasta dana getirmektir. Bunu yapmak lıklanna karşı koymuş, durmadan estetin işi değil, tiyatronun gündelik hayatı içinde çalışıp çabalayan gelişerek bu boyunu bulmuştur. Bızım Şehir Tiyartromuzun bo tiyatrocunun işidir. Tiyatrocu deniyu! Sanat için ölçü olur mu? İdeal ze oltasını sallayıp kısmet bekleyen ölçüsüne göre belki bir parmak, amatör balık avcısı değildir, o sofrasma lâzım olan malzemeyi nerehattâ ondan da küçük. Fakat insaf den olursa olsun tedarik zorunda ölçülerine göre hayli uzun. Bana olan adamdır. Hâle mi gidecek, esgöre ise kendisüe cağdaş, yahud kimiz konserve kutularını mi açaondan bir parça daha yaşb. veya cak, bu yalnız onun bileceği iştir. genc bir takım kültür vesaire ku Aradıklan piyesler, tiyatronun karumlarının bir kısmından herhalde lem odasındaki zuhurat postasındaha boylu boslu... dan çıkmamışsa ve dünya piyasa• Münekkidlerden banlan tiyatro sının en sürümlü eserleri hangileri A nun, memleketteki pobtika re ise onlan bulup erbabına sipari} jimlerira çok yakmdan takib eden edecektir. Malzemesini iyi bulduğu bir barometre olduğunu söylerler. yerli piyesleri, yapılanndaki kuHerhalde doğru olacak ki son za surlar ve acemilikler için reddetmanlardaki gerçek demokrasi re miyecek, sahneleştirilme şartlan jimimize Şebir Tiyatrosu da pek üzerinde sahiblerile münakasalar çabuk ayak uydurmuştur. İki se yaparak tadil ettJrecektir. Dünyanedenberi o da jef rejiminden ger nın her tarafında, iyi piyeslerden çek demokıasi rejfanine geciş isti bir fannmın böyle çıktığını biliyohalesini yaprnakla meşguldür. ruz. Bizim için ise bu daha ehemEski talinaatnameye göre onun miyetlidir. Çünkü sahne tekniğini idare ve sanat işleri trupun alü bilen müellüimiz henüz yok gibikodamanından mürekkeb bir ku dir. Görülüyor ki repertuar yapmak rul tarafmdan çevrilmekteydi. Şim işi yalnız edebiyat ve sanat işi dedi bunun yerine, malum kapalı oda ğil aynı zamanda da tiyatro ve sahusulile ailenin büyük ve küçük ve nenin idaresi işidir. Bunu dışandaha başlan arasından kansık ola dan bir heyet yapamaz. Hele ki pi rak seçilecek yeni bir heyet geli yesi okuyup kabul etmekle mevcud yor. Bu çeşid' inkılâblann sarsınu artist kadrosuna ve o kadronun sız ve dedikodusuz olmıyacağı da çeşidli icablanna göre rol dağıtımı gene malum. Artistlerden banlan işi, aynı kafa içinde geçmesi lâzııa geleceği gülpen*be, ötekiler kapka gelen iki ameliyedh*. ra görüyorlar. Bana göre ise ne o, Darülbedıyün ilk kuruluşur.da ne de ötekidir; hastanm yatakta arasıra pozisyon değistirmesi gibi gerçi bir edebl lıeyet vardı. Fakat geçici bir ferahbk vehminden iba bu zarurî idi. Şimdi kodamanlar rettir. Çünkü bildiğimiz rejim ka dediğimiz artistler o vakit çok genc sahnenin rakterinden fazla bir sey defetlr çocuklardı. O zamanki memiş olarak, aşağı yukan yerü içile uğraşanlar da, piyeslerini arayerinde duruyor. Kodamanlardan yıp bulanlar, hattâ yazıp adapte bir kaçmın yerine bir kaç daha az edenler de İbnirrefik Ahmed Nuri, kodamanın oturması işlerin yürü Hüseyin Suad, Münir Nigâr vesaire yüşüne fazla bir değişiklik getire gibi hep aynı insanlardı. cek değildir. Meğer ki küçük yaYeni talimatnameyi yapanlar, hud büyük ailenin, benim kendi gene idare kuruluna bağlı olmak hesabıma durmadığına ve asla de üzere bir kaç artistten ve mademki jenere olmadığına inandığım taoü mutlaka isteniyor, bir kaç da dıs,jıtekâmülü ve daha bir takım mesud rıdan getirilecek yazı ve fikir adatesadüfler yeni idareye daha radi mından bir kanşık lektör komitesi kal ve realist bir iş anlayışı değişik meydana getirmiş bulunsaydılar liği getirsin. belki daha iyi olurdu. *** *** Yalnız Şehir Tiyatromuzun değil Hasılı büyük yahud küçük ailebütün tiyatro ailelerinin işleri! Bunlar devlet işleri kadar çeşidli nin sıhhati bugünlerde pek yolundir, karışıktır, birbirine girmiştir. da görünmüyor. Sayılı hastalıkFakat bütün dünyanın tecrübeleri lardan birini daha geçirmekte bugösterir ki hepsinin başı iki ana lunduğuna şüphe yok. Dram kısmeseleye bağlıdır. Onlann sıkı mınm teknesi bir kaç senedenberi tutmalan bilinirse hepsi adeta ken tehlikeli bir şekilde su yapıyor. diliğinden çözülür, çocuk oyuncak Komedi daha iyicedir. Fakat ne pahasına olursa olsun kalabalığı ları haline gelir. tutmak için kaba komediye doğru Bu iki büyük işten biri, muayyen bir rota değişikliğinden korkulur. bir sezonun başlamasından evvel Fakat ben kendi hesabıma pek onun bütün sürprizlerini karşılıyacak iyi bir repertuar hazırlamaktır. çabuk telâşa kapılacak olanlardan İkincisi bu repertuardaki piyesle değilim. Yazımm başında dediğim rin çeşidli rollerini, trup kadrosun gibi natüra sağlamdır. Demokrasi daki büyük ve küçük elemanlara, tiyatro için iyi bir rejim olmamakla hem işe, hem de onlann kendi me beraber ona da alışır inşallah. Aşayilîerine mümkün olduğu kadar ğı yukan ilk senclerdenberi bu aile uyacak şekilde peşinden üleştir nin aa tath bir çok hatırlarma karışmış bir eski dost olarak kenarmektir. dan ümidlerim ve temennüerim Söylemeğe lüzum görmüyorum şunlardır: Şehir Tiyatrosuna aile ki bu değişmez bir Tann .kelârru dediğime göre büyük ve küçük değildir. Sadece sefere çıkacak bir kardeşler, yeni rejim hakkındaki geminin rotası ve kumanyasıdır. duygulan ne olursa olsun, hulusHer gemi gibi onda da karşılaşacak bozmasınlar ve Ticanilik hava, su vesaire gibi oynak ele lannı yapmasınlar. Tann saklasın bir manlara karşı bir manevra kabiliyeti şarttır. Fakat böyle bir pro sakatlık çıkarsa, benim gibi bir iki yakın dostla beraber gene kengram mutlaka lâzımdır. dileri ağlarlar. Yoksa devlet asla Gene onu da tekrara lüzum y>k adama ağlamaz. O dünya robotoki böyle bir işin en iyisi daima ve lannın belki en kutsalı, lüzumlusu her yerde tek kafadan çıkar. Fa ve hayırlısıdır. Fakat robotodur; kat şimdilik bu Anka kuşuna ve gözyaşlan nazaridir. Bir oyuncakkâlet edecek heyet kimlerden mü çı dükkânının yıkılmasmdan duyarekkeb olursa olsun bu iki işi bi bileceği kederi bir şişe fabrikasının rinci plâna alır ve gelecek sezon kurulmasile pek çabuk unutabilir. için geç kalmış olmakla beraber Yaklaşan sezon karşısında arkafazla bir çalışma ile, hiç olmazsa daşlar, kaybedilecek bir günleri bir şema halinde bu repertuar ye b ü e k a ı m a d l ğ l m d u ş u n e r e k hemen rol dağıtımı işını hallederse butun k o ş u l m a h d ı r l a r v e i ş l e r m baöteki güçlüklerın yuzde doksanını i m r e p e r t u a r ı a roı halletrniş sayılır. O vakit provalara dağıtımı vardır. lüzıamu kadar dikkat etmek mümSahne tarla gibidir. Senesi senekün olur. Bir çok bakımlardan çok ehemmiyetli olan dublâjlar rastgele sine uymaz. Bakarsınız hiç akla delik tıkama durumundan kurtu gelmedik zamanda bir bereket olur. Piyesler iskambil kâğıdlan ?i lur. Bir kaç piyesin adamakılh tubi birbirinin üstüne yıkılmaz. Kar tacağı olur. Ondan sonra da... fak)t gaşa ve acele neticesi büyüklere ondan sonrası için mesele kalır fazia yüklenmek, küçükleri fazla mı? Fena idare kalır mı? avak altında bııakmak tehlikesi ortadan kalkar. Bütün sene artistKadın şairlerimiz hakkında lerden bir kısmı ramp ateşinde yıkonferans nıp harab olurken bir kısmı kuGenc kadın şairlerimizden Nimet lislerde başka türlü ateşlerden /a Leylâ Çinili, «Türk edebiyatmda kadın nıp harab olmaz. Böylece büyükle sairlertmiZ'. mevzulu bir seri konferans Genc şairimjz Du re sıhhat ve prestiilerini korumak, hazırlamıştır. konuşmasım'Tüylc konferarsların ilk Kadın kücüklere kurtlarını dökerek geliş Birliğl adına bugün (salı) saat 14.40 mek imkânlannı sağlayacak V.! da İstarıbul radyosunda yapacnktır. makul nizam içinde herkes sıra ile Denizyollannın Marshall yardıramp ışığından geçer. mından alacağı tahsisat Jiasılı ivi seoılmiş ve rolleri iyi Amerikanın Marshall yardım plânmüleştirilmiş piyeslerle salondaki dan Denizyolları İdaresine verilecek tahsisattan şimdiye kadar bir heyecan arttığı ve alkışların sesi mamıştır. Denizyolları İdaresi ses çıkmüskdl oeğistiâi gibi ku'^sle'de de her şey bir duruma düşmüştür. Zira, bu Hhsi Şehir Tiyatrosunun yeni rejimi Ara secim Yazan: Resad Nuri Güntekin hazırlıgı =haberleri Stalin9in yeni müttefiki: İI Seçim Kunılu Başkanı, azalan ve parti mümessilleri belli oldular İ K T İ B A S L A R t [HEM NALINA M1HINA Eskişehirde olup bitenler azımın başlığını görüp de . Eskişehirdeki Demokrat Parti il kongresinden ve burada söylenen sözlerdeır bahsedeceğimi sanmayınız; daha başka ve siyaset tartışmalanndan çok daha hayırlı bir mevznu ele alacağım. Talnız bu mevzua geçmeden evvel şunu belirtnsek isterim ki Başbakanın bahis konusu ettiği orduyu siyasete kanştınnamak meselesi, muvafık, muhalü, tarafsız her politikacının âzamî itina ile riayet etmesi gereken bir prensip olmalıdır. Çünkü Meşrutiyet devrinde ordunun siyasete kanşmesı, bu memleket için büyük felâketler doğurmuştur. Tekrar bu yola gitmek vatan hiyanetinin en büyüğü ve katmerlisi olur. Şimdi bahsetmek istediğim hayırlı mevzua geliyorum. Porsuk çayı üzerinde korulacak regülâtörün ilk kazması, hükâmet erkânınm ve halkın huzurile Başbakan tarafından vnruldu. Bu tesis ile Eskişehir o.vasında 30.000 hektarlık arazi sulanacak ve 70.000 ton şeker pancan istihsal edilebilecektir. İşte size feyiz ve bereket getirici, refah sağlayıcı bir iş ki çorak politika tartışmalarmdan bin defa daha hayırü olduğu güphesizdir. * M Haziran ortalannda Erzincana gidip gelirken tren boylaruıda etrafi tetkikten geçirdim. Eskişehirden sonra, Sazdardan Polatlıya doğnı giderken Porsuk yatağmm temizler.diğini gördüm. Ekskavatör denilen kazma makinelerinin nehirden çıkardığı çamur ve toprak yığınlan ıslak veya kurumuş tepeler halinde kilometrelerce nıesafede uzanıp gidiyordu. Böylece yağmnr mevsimlerinde sulann taşıp bütün ovayı basraası ve kısmen bataklık haline getirmesi önlenmiş oluyordo. Erzincandan dönüşte, Yerköyde. bir demiryolu köprüsü sellerden yıkıldığı ifin trenimiz Kayseriden yolunu değiştirdi ve Ulukışla Konya Afyon yolile EsJrişehire geldi. Gündüz gcçtiğimu Konya ovasında sararmağa başlamış ekinlcrin boyu bir kanş kadardı. Tâ {ocukluğumda gazeteleıde «Sâyei umranvayei hazreti şchriyaride» irva ve iska edildiğini okuduğum Konya ovasınuc yalnız Çumra bölgesinin sulanmış olduğunu buralan bilen yolcular söylediler. O koca Konya ovasının bir kısmı bombo;tu; bir kısmı da, dediğim gibi bir kanşkk ekinlerle boynu bükük duruyordu. Konya vilâyeti, ne derece doğnı olduğunu kestiremediğim bir istatistiğe göre 1945 yılında 297 bin tosdan fazla hubuhat yetiştirmişti. • • • » Konya ovası sulandığı takdfirda yüz ölçiimü 49 bin kiloinctre kareye yakın olan Konya vilâyetinin zeri» yata müsaid arazisinde neler yerişmez ki?« Erzincan ovası da çok mümbitfir. Bu ovar.ın Fırat nehri buşuna akıp gittiği gibi dağlardaki kajnaklardan ovaya şakır şakır sular inmektedir. Fakat su bolluğur.a rağmtn, Erzincan ovasmda 100 bin dönüm arazi boş durmaktadır. Bir kısım arazi bataklık tır: bir kısmıni da sulann (fetirdiği kumlar ve çakıllar örtmüştür. Su işlerine daha fazla ehenvmi» yet verdiğimiz takdirde sei baskmlaruıın zararlaruu önlemek, batakIıklan kurutmak, kurak topraklanmızı sulayarak feyiz ve bereket kaynağı haline getirmek suretile memleketi iktisaden süratle kalkmdırmak, köylü ve çiftçiyi refaha kavuşturmak mümkündür. Bunun için de yurdumuzun topraküstü ve toprakaln sulanndan âzamî derecede ve bir an evvel istifade etmeye çalışmamız lâzımdır. Bayındırlık Bakanı savın Kemal Zeytinoğiu, Eskişehirde sulama ealışmalan mevzuu üzerinde izahat verirken bu yıl 118 çeşidli su işine 75 milyon lira aynldığını söyliyerek bu sıcak yaz günlerinde yüreğimize su serpmiştir. Yalnız temenni ederiz ki bu, bir yaz yağmura gibi geçici olmasın ve su işlerine her sene daha fazla para ve daha çok emek sarfedilsin. Hırvat Diktatörü Paveliç «aheretini kazanırken d'ğer taraftan, Amerikada da bazı zümrelerden yakınlık görmektedir. Bu arada Amerikanın «Francescan» mezhebine mensub rahibier Paveliç'i desteklemektedirieı. Çünkü onlann gözünde Ustaşi Hırvatlannm reisi, sağ cereyam temsil etmekte ve dinsizlikle bır olan komünizmin düşmanı oıarak ortaya çıkmaktadır. Aynca, halen Madridde bulunan Saraybosna Başpiskoposu İvan Sariç, Paveliç'e hitaben radyoda verdiği bir demecde kendisini desteklediğini bildirmiştir. Bu müzahir ve müttelıkler arasında şüphesiz Stalin, Paveliç'i bambaşka bir sebeb ve enıelle tut 16 eylulde yapılacak olan ara seçimlerin hazırlıklan ikmal edilmek üzeredir. Şehrimizde il seçim kurulu başkanlığını 13 üncü Asliye Hukuk hâkimi Sabri Aksüyek yapacaktır. İl seçim kurulunda Şehir Meclisinden Halid Güleryüz, Vedad Özgür, Ali Polat, Kemal Şahin asil üye olarak, Abdullah Aker ve İsmail Atacay da, yedek üye olarak vazife abruşlardır. Partilerden de İl seçim kurulunda iki asil ve bir yedsk üye bulunacaktır. Üç partinin İl seçim kurulu üyeleri de şunlardır: Demokrat Partiden: Yekta Kazancıgıl, Ferzan Aras, Alâeddin Alptekil. C. H. Partisinden: Atıf Ödül, Fehmi Atanc, Doğan Bodur. MilUt Partisinden: Emin Abdullah, Mazhar Onur, Bâki Tekin. Şehir Meclisinin altı üyesi İl seçim kurulunda vazife aldığından geriye kalan 74 üye de ilçe seçim kurullarından vazife alacaktır. İl seçim kurulu başkanı ve üyeleri dün İstanbul Adliyesinde bir toolantı yaparak kurulun ilk toplantısının 20 temmuz saat 15 te 13 üncü Asliye Hukuk mahkemesinde yapılmasını kararlaştırmışlardır. Üniversiteye alınacak talebe sayısı tahdid edilecek Üniverslte tahsili için talebe sayınn:n Uhdidine gidllmektedlr. Fakülteler lubul edeceklerl talebe sayııım «imdiden tesblt etmislerdir. Her hangl bir fakülteye müncaat eden ögrentt meslekl kabiliyet esasına göre lmtihana tabl tutulacaktır. Bu cünrüeden olarak. Psiko . Teknlk Knstltülen kurulmaıı İçin tejebbuıe geçilmek üzercdlr. Ögretim slstemtnde de, değlsiklik yapılacak, tedruten zlyade etüde yer velilecektir. Bir çok teşebbüslerden »onra Tıb Fakülteslne hastane ve yatak iayısını arttırmak imkanı verllmljtir. Buna dalr kanun geçen hafta lçlnd» Meclisten çıkmıstır. Bu yıl Fen ve Edebiyat fikUltelerl tamamlanacak îstatirtik Eıutltüsü re İslâm Tetklkleri Enstitüsü kurulacaktır. tatanbul Ünlverslteıl RektAra bugün saat 14 t* bir bann toplanrın yapacaktır. Ekmek imali ve sebze satışile ilgili toplantı Yarın Belediyede blr toplantı yapılarak eknıek lmalinl düzeltmek ve sebze lhtlkârını önlemek İçin »lmacak tedblr!er görüşülecektir. Şimdiye kadar ya. pılan toplantılarda 1leri «ürülen tnütalealar neticesinde, Belediye Ba^kanının tesblt ettiğl kararlar kaymakamlara. murakıblara ve dlger alâkalılara tebliğ edtlecek ve DU kararların derhtl tatbıkl clhetine gidilecektir. Belediye Başk&nlıgı bu husurta şiddetli kararlar ittlhaz etnılştir. Hindistanın Unesco delegesi şehrimizde Vnesco'nunt dördüncü genel kurulunda Hind delegeligini yapmıs olan kadın mütefekklr Hannah Sen. dun uçanla sehrimize gelmistlr. Hannah Sen, bugün saat 17.30 da Eminönü Hali*vlnde «Modem Hindistanda kadının mevkii» mevzuunda bir konferans verecekür. İki cesed bulundu Dün birl Kınalıada açıklarında diğerl de Zeytinbumu tahillerinde olmak üzere lkl erkek cesedl bulunmustur. Cesedlerin hüviyetlerl henüz lesblt edilememlş olup tahklkata devam olunroaktadır. r Küçük Haberler 1c VALt Muavinl Fuad Alper bugün Slllvriye glderek ytnl bütçe Ue Silivrl kazasma ayrılmış olan İller Bankası yardımını alâkalılara teslim edecektir. * DÜN sabah Vilayettekl blr toplantıda tasdik edilen Belediye bütçest ile şehir dahilinde yapılacak 3.5 milyon llralık yol inşaatı etrafında gfirüsmeler yapılmıştır. * BİR müddettenberl şehrimizde bulunan HindUtanın Orissa Valisl Asaf All dün uçakJa memlekeumizden aynlmıjtır. * MİLLt Zğitlm Bakanı Tevfık tleri dün sabah otomobllle şehrimlzden Ankaraya hareket etmlstir. •it TARSUS vapunı, yann Halicden çıkacaktır. Gemi havuzlanmak üzere bugünlerde Cenovaya gidecektir. * GEÇENLERDE Belediye Hal Müdürlüğüne tayin edilmis olan Rasid bu vazifeden alınarak Belediye Murakabe Şcfligine nakil ve tayln edllmls Hal Müdürlüğune de Belediye murakıblarından Medih Yegül getinlmlştir. Belediye İktisad Müdürlügüne tayin edilmiş olan Mallye Bakanlığı hesab mütehassıslarından Emin Süleyman bugünlerde yeni vazifesine başlıyacaktır. * AMERİKAYA beş kisllik bir belediye heyetinin gönderileeeği haber alınmıştır. Bu heyet muhtelif branşlar üzerlne tetkıklerde bulunacaktır. * KARASİNEK mücadelesine ünkapanı ve Perşeınbepazarı çöp tskelesinde devam edllmektedir. Fatih kazası dahilindeki blıtün çöp sandıkları da ilâclanmıştır. * BÜYTJKÇEKMECEDE Ayazrna mcvKllndekl Cbalar kampı 22 temmuz pazar gunü kapanacaktır. Hafta arasında bir gün kamp Razetecilere gezdlrllecektlr. * İNGİLTERE izcilik teşkiUtının davetllsi olarak 6 izcimiz 3 ağustosta Londraya hareket edecektir. * TİCARET Odası seçimlerinde tarafasız hareket edilmesi ve ehliyet'i klmselerin Oda Meclisine seçiLnesi için bir komite kurulmuştur. İlcri gelen tacirlerden mürekkeb bulunan bu komite bugün tüccara hitaben blr beyanname nejredecektlr. * HASKÖY degirmenl iyi buğdaydan fena un çıkarıp fırınlara dağıtmak suçlle oradakl murakabe ekiplarinln raporu üzerine, ikinci defa Millî Konınma Kanunu hükümleri gereğince mahkemeye verilmiştlr. k n d i ' J ğ i n d e n yo!a geçer. , satm ahnacağı tahmin edilerek yaban* GENCLİK Yardımlasma Derneği c l Yalnız şanu da ilâve etmeliyim *in"«lara. gemi inşası :ç,n teklifler menfaatine tertib edilen mehtab gecesl gönderilmişti. İdarenin mukabil teklifki tiyatroda cseri oynanacak ne lere cevab müd^eti 24 temmuzda sona yarın akşam Caddebostanı Gazlnosunmuharrir, ne rie aktör lektör komi erdiğinden tahsisat hakkında son duru da yapılacaktır. tesi yahud edebi heyetin yanına da mu öfrenmek üzere Genel Müdür muavini Behçet OsmanoŞlu dün ak;am AnTEMMUZ 17 ŞEVVAL 1 2 ) hi uğranılmarrslıdır. karaya hareket etmişîir. îk % ^ Tekel işçilerinin zam talebi JC a» ' • 3 Yalnız yeni talimatnamenin kur «t 1 Tekel işçilerinin. ücfetlerme yüzde 15 U duğu edebî heyetle bu işin nasıl zam yapılma teklifinin Tekel Idıreii o i £ yürüyeceğine aKıl erdiremiyor>;m. tarafmdan reddedilmc^i izerine, işçiler • V: 5.43 1320 17.18 20 39 22.35 2.21 Hemen sövliyeyim ki itirazım bu Ankarıda ilgilüerle temas vı Yüksek mür^caat *tmeic E: ] 9.04 4.41 S.40 12.00 1.57 6.52 heyete seçilmiş değerli sanat ve | HakemdünKomitesine gönd ;rmislerdir. üzere bir heyet İkinci dünya harbile beraber so dızı) isimli gündelik bir gazete çına eren diktatörlüklerden bugün karmaktadır. Diğer tarafUn, Paveyalnız birinin şefi hayattadır: Yu liç «Hâdiseler» ismi altında topgoslavyanın Naziler tarafından iş ladığı hatıralanm da yakında Bu;gali üzerine Hırvatistanda dikta nos Aires'de kitab haıinae neşretörlüğünü ilân eden Ante Paveliç, decektir. Ante Paveliç 1948 de gittiği ArNazi mağlubiyeti üzerine evvelâ Avusturyaya kaçan Paveliç, sonra jantinde iki sene teşkilâünı kurgizlice İtalyaya sokulmuş ve ora mak ve küwetlendirmek;e uğraşda sahte bir hüviyetle yaşamışt.T. mıs, nihayet 1950 senesi başındanKendisini «Aranjos Pala» diye ta beri sistematik bir faaliyete geçnıtan Hırvat diktatörü mühendis miştir. Bugün Amerikada 400 bin hüviyetile dolaşmış ve nihayet ge Hırvat vardır ki buniar Paveliç'in ne bu sıfatla pasaport almaya mu partisine paraca yardımda bulunvaffak olmuştur. 1948 de «Sestri makta ve teşkilâtın kuvvctienmesıere» isimli İtalyan transatlantiği n» çalışmaktadırlar. ile Arjantine gitmiş ve orada ni • Paveliç'in menfada kurduğu hühayet hakikt hüviyetile ortaya çık kumetin garib bir kaderi vardır: Bir taraftan Stalinin yardım/nı ve mümıştır. Hırvatistan Poglavniki bugün Arjantinde, kendisi gibi oraya kaçmış olan Ustaşileri etrafına topııyarak bir «hükumet» kurmuş bulunuyor. cBeyaz Yugoslav» denilen ve bugünkü Yugoslav hükumet^ne muanz olan komünistaleyhtan Yugoslavlar arasında Usfaşiler (Hır vat faşistleri) birbirlerine karşı en fazla tesanüd gösteren ve en kuvvetli teşkilât kuranlardır. Bugün Arjantindeki Paveliç h3kumetini ve bu hükumetin şefi Paveliç'le etrafında toplanmış olan Ustaşüerin faaliyetini ?îâki. ile takib eden iki kişi vardır Ki bunlardan biri Tito, diğeri de Stalindir Mareşal Tito, Birle$miş Milletler Teşkilâtına müracaat ederek UstaVergl cezalarıru arttırmak maksilerin insanlığa karşı cuvüm işle sadüe tanzim edilen kanun tasarıdiklerini ileri sürmüş ve bu tmil sının Büyük Millet Meciisince 'lk letlerarası canilerin> Arjantin hü görüşmesi yapıldı. Geçici komisjantin hükumeti tarafından korun yonca tesbit edilmiş olan ve bunmasını protesto etmiştir. Belgrad dan önceki bir yazımıza nievzu teşhükumetinin bu hususta verdiği kil eden metin, hiç bir değişikliğe muhtırada belirtildiğine göre, Hır tâbi tutulmadan kabui edildi. Tavat faşistleri, iktidarda bulunduk sarının temmuzun on sekizinJe lan müddet rarfında, Naziler gibi Mecliste ikinci müzakeresinin yaırkçı bir siyaset takib etmişler, Ya pılması muhtemeldir. Bu sebebden hudi, Sırb ve çingeneleri öldürmüş ilk yazımızdaki (1) düşünceleri bilerdir; Ustaşüerin cinayetine kur raz daha açmakta fayda görüyoruz. ban gidenlerin sayısı milyonu geçEvvelce izah ettiğimiz gibi, gelir mektedir. vergisinin ilk verim yılı olan 1951 Paveliç diktatörlüğünün bilhassa de alınan netice, kazanc ve iradYahudilere karşı tıpkı Aımanyada lann mükelleflerce çok eksik beki gibi bir hnha «iyasetine giriş yan edildiği kanaatini ııyandırdığı tiği, Ciano'nun hatıralarile de tes için hükumetçe cezalann arttmlbit edilmiştir. Eski İtalyan Dış İş masına lüzum görülmüştür. Yeni leri Bakanı bu hususta şunlan y3Z tasan ile malî cezalar arrtınldıktan mıştır: başka, hapis, meslek ve sanat ic«Memleketteki Yahudflerin hisse rasmdan men ve bizde cıutad oldiiir deracede azalmış olmasııun se mıyari gazetelerle teçhir gıbı oldukbebini izaha çalışan Kvaternik bu ça şiddetli âmme cezalan ihdas enun «muhaceret» ten ileri geldi dilmektedir. Bir mükellef hakğini söyledl ve 8yle manau Kx şe kında âmme cezasının hükmedilkilde güldü ki bununla hakikî se mesi, aynca malî cezanuı alınmabebl gayet açık bir şekilde anlat sına mâni teşkil etmiyectk, iki mış oluyordu.» nevi ceza, aynı zamanda tatbik oPaveliç idaresinin ilk sekiz ayı lunabilecektir. (15 nisan 16 aralık 194]) zarfında Mevcud cezalann arttmlmasınHırvatistandaki Yahudilerin üçte dan ve yeni cezalar ihdasından mak ikisinin imha edilmij olduğu hesad, izaha hacet olmadığı üzere, sablanmaktadır. mükellefi, kazanc ve ıradmı doğra Paveliç'in An'antindeki faaliye olarak bildirmeğe mecbur etmek ve tini dikkatle ve yakmdan takib • böylece verginin verimıni arttırden ikinci şahıs: Stalin ıse onunla, maktır. Acaba cezaların şiddetlenşüphesiz, Tito'nun düşmanı olduğu mesi, bu maksadı temin edecek miiçin alâkadar olmaktadır. «Dostu dir? mun dostu benim de dostumdur» Cezanın arttınlması korkutucu bir sözünün tersini kabul etmiş olan kızıl diktatör «düşmanın düşmanı tesir yapabilir. Fakat bu tesir, daha benim dostumdur» fehvasınca ziyade vergi hu^usunda esasen dühareket etmekte ve para yardunm rüst ve titiz hareket edenleri, büsbütün vesveseli bir hale getirir. Bu da bulunmaktadır. Paveliç'in tHrvatska Drzavotvor gibiler bir hata yüzünden kaçakçına Stranka» (Hırvat Devletçi par lık ithamı altında kalmamak için tisi) adını taşıyan teşkilâtı bugün kılı kırk yararcasına hareket ıztıArjantinde biri ispanyolca, biri rarında kalarak ürkekleşiner. Bu :zhınatça olmak üzere iki mecmua tırar, hazılarına bezginlık ve yeis neşretmektedir. Ayrıca parti Chi vererek ticarî faaliyetierıne ve tecago'da da «Daniça» (Sabah yıl şebbüs kudretlerine sekte bile getirebilir. Halbuki öte tarafta kazancını gizlemeyi itiyad edenleri biraz ihtiyata sevketmekle beraber korkutamaz. Çünkü şiddetlendirilmiş cezanın tatbikına imkân hasıl olmak için, her şeyden önce suçu meydana çıkarmak lâzımdır. Bu ibi mükellefler, yılların tecrübesine dayanarak bilmektedirjer ki yapılmakta olan vergi kootrolu kifayetsiz ve tesirsizdir. Vergi tetkikleri mükellefin defterine geçirmeyi ve beyannamesine îthal etmeyi uygun gördüğü miktarlar üzerinden yapılmakta, deftere ve beyannameye geçirilmiyenleri meydana koyacak bir dereceye ekseriya çıkamamaktadır. Kaldırılan kazanc ın vergisinin yürürlükte butunduğu za man durum böyle idi. Çünkü o zaman, beyanname veren ve defter kullanılışı tutan mükellefler mahduddu. Bir 1 Üzerinde P U K A Y ya mükellefin hesabı, muamele ve zı'.ı tarafı bacaklara kuru olarak münasebette bulunduğu kımselerin yukan aşağı üç, dört defa süriı defter kayıdlarile bu yüzden karlecektir. şılaştırılamazdı. Gelir vergisi, def2 Tüyler ahndıktan sonra, ter tutan ve beyanname veren mücildde kalan ince tozlar PUKAY kelleflerin sayısını arttırdığı için ın arka tarafındaki kürkle temız vergi kontrolu teşkilâtı, bugün nalenir. zarî olarak belki daha müsaid du3 PUKAY'ın yüzü tozlan rumdadır. Fakat bu teşkıiât bu elma ile eczası bitmiş saytmaz. Kullanmakta devam edilmeiidir. 4 Böylece bacaklar nahoş bir (1) Bu yazı dünkü sayımızda tesir bırakan tüylerden kurtulmuş çıkmıstır. olur. PUKAY, GÜZELLİK LEVAZrVH SATAN Her yerde ve SERGİde CANSU Paviyonunda bulunur. 2 Tüyler ahndıktan sonra maktadır. Moskovanm emirlerine riayet ettiği müddetçe Stalinin büyük dostu olan Tito, müstakü bir siyaset takib etmeye başladığı gündenberi idare nizamı bakımından komünizmden ayrılmamış olmasına rağmen Kremlinin •feeccühünü kaybetmiştir. Zira Rusyanın bugünkü gayesi komünizm değil, dünya hâkimiyetidir. Bu bekımdan, Nazilerin yolunda giden Stalinin, aynı yoldan yürümüj olan Hır\st diktatörü Paveliç'le dost olması kadar tabiî bir şey olamaz. Bâhusus ki bu «dost» Kremlinin kendisi için başlıca düşman saydığı bir Î darenin yıkılması için çaUsan bır insandır. (İtalyan basmından) UNUN MEVZULARI I Yazan: Avnkal Esad Tekeli verişli vaziyetten faydaianacak surette mücehhez değildir. Vergi arşivleri yoktur. Hesab uzmanlannın vesair vergi tetkik elemanlarının sayısı kâfi değildir. Bel ki bunlann hepsinin, vazüenin icab ettirdiği derecede liyakati haiz olduğu da ileri sürülemez. Bu sebeıden beyanname tetkik'eri sathi kalmaktadır. Doğru yoio'an aynlmayı göze alan bir kısım mükellefler de bundan dolayı, gizlediği şeyin ve hattâ hilesinin meydana çıkmıyacağından emin olaraJC hareket etmektedir. Bu sebebletden ötürü, cezanın şiddeti, doğru yoldan ayrılanlardan ziyade bir hata ve bir ihmal yüzünden gene dürüst mükelleflerin omuzlanna yüklenebilir. Ve bazan tatbikat, milyon çalanla bir kaç kuru^ çalanın cunımunu belirten meşhur beyti hatırlatacak tecelliler gösterebilir. Esasen bazı defa kanurlann yazüışı bile tatbikatta bazan böyle hiç düşünülmiyen ve istenmiyen neticeler vermektedir. Nitekim.yeni tasanda kaçakçılık için y&pılan taifin bu gibi haksızlıklar doğurabileceği şimdiden iddia edilmektedir. Bütün bu düşüncelerle varmak Yapı tasarnıfu usullerile ilgili basın toplantısı Emlâk ve Kredi Fonsiye Bankası tatanbul jubesl müdürlüğü bugün saat üç buçukta Park Otelde bir basın toplantısı yapacaktır. Bu toplantıda halkı mesken sahlbl etmek için tatbikına baslanmıs olan yapı tasarruf sandıjı usulleri hakkında lzahat verilecektir. Emlâk ve Kredi Bankasının Levend Çiftliğinde yaptırdığı blnaların hepsi satılmıstır. Yeni lnsaat yapıldıgı takdlrde blna almak için müracaat edenler çoğalmıstır. Tramvay İrtaresinin ikinci paru yeni otobüsleri geldlği takdirde her on beş dakikada blr Levendden otobüs hareket edecektir. Vergi mükellef lerini ürkütmemek lâzımdır istediğimiz netice, cezalann bugünkü halinde bırakılması değildir. İhtiyar edilen fiilin ağırlık derecesi iyice ölçülmek ve kanun metinlerinin tatbikatta doğurabileceği neticeler üzerinde durulmak suretile bazı kötü niyetli hareketlerin cezası arttınlrruştır. Fakat itidai haddi içinde kalmalıdır. Vergi cezası bahsinde memleketimizde itidalden aynlmamak daha makul bir yoldur. Tasannın ikinci müzakeresinde tadil ihtimali mahdud olmakla beraber, cezalann biraz hafifletilmesini dilemekten kendimizi alamıyoruz. Vergi kontrol teşkilâtı kuvvetlendikten sonra ceza hususunda fazla ihtiyata gidilmiyebilir. Fakat tesirli bir kontrol kuramadan cezalan, bazı yabancı memleketleri ömek alarak artünrsak vergi kanunlanrruza hürmet hissinin kuvvetlenmegine hizmet etmiş olamayız. Ceza arttırnia bahsinde gözönünde' tutufacak bir nokta da, yeni girdlğimiz1 vergi sisterriine taükellefi alıştırmak ve onu ürkütmemektir. Şiddet tatbikı suretile alacağımız netice, yukandanberi izah ettiğimiz sebeblerden dolayı daha verimli olacak değildir. Gazeteciler Cemiyetinin Valiye teşekkürü Gazetecller Cemiyeti Başkanı Burhan Felek Vall ve Belediye Başkanına göncierdlği bir mektubda, cemiyete maddî faydalar temin eden Sergi Kupan maçlannd? gösterilen alâkadan dolayı teşekkür etmiştir. Ankara vapunı dün geldi Ankara vapuru dün saat 14 te 513 yolcu Ue Batı Akdeniz seffîrinden donmüsrür. Gemi ile gelen yolcular arasında. İngilterenin İstanbul Bdşkonsolosj Alan George ve Askeri Tabib ve Eczıcıları kongresine iştirak ed;n delegîoiiz Recal Ergüder bulunmaktadırlar. İthalât mallannın fiatlannda düşüklük Ticaret Müdüriüğü lthâl malları hakkır.da hazırladığı raporda çuvallık ]üt mamullerinde değişiklik olmadıgını Kortde mütareke söylentileri Uzerlne flatların nisbi bir duraklama devresl geçirdiğini bildirmektedir. Aynı rapora göre Amerikanın kalay mutayaasından zarfmazar etmls olması fi2tları görülmemij blr decede düşiirnıüştür. Bu malın 101« klloluk tonu cif 904 İngllize verilmektedlr. Şubatta bu rr.al 1650 Ingllızdl. Memlekette *S0 tonluk bir stok vardır. Brezilyanın da artık kahve mukablli rnutlöka dolar iatemedigl bildlrtlmektedir. Bugün 3 numaralı kahvecin liatı 3 9 5 4 0 0 tngiliz arasındadır. Piyasamızda 1; olmadığından toptan vagonla 715 720 taıruştan teklifler var fakat alıcı yoktur. Bu malların sermayesi 730 kuruştur. Gümrüklerde halen 17.000 çuval kahve mevcuddur. Kauçuk da Rusya ve Çlne »atılmadt^ından düşmektedir. Bu maldaki düşüş yüzde 25 kadardır. Bir hırsız yakalandı Beyoflu Aitmcı dalre Müellif sokak 16 numarada oturan ve halen yazlıkta bulunan Ziya adındaki sahsın evine hırsız glrerek 6000 lira kıymetinde eşya çaldığını bildirmiştik. Emniyet memurları tarafından yapılan tetkikat ve lncelemeler neticesinde bu işin Ekrcm Yaver adındaki biri tarafından yapıldığı anlaşılarak sanık yakalanmıştır. P U K AY Denizyollan Kooperatifi teftiş; edilecek • " " Denizjcllan Kooperatifi lhtlyaclarının teminl işi, bir müddet evvtl Bey. oğiunda Nea Ağora, mağazasına vertlmişîi. Bu münasebetle yapılan an'.aştnaya göre Nea Ağora müesseseslnin ihtiyacı olan erzakı, plyasadaki fiatınm yü:de iki fazias,ına koopera>ife veriyordu. Halbuki bu durum, Kooperatifin gayesine uymamakta ve bu'. yîizden Denizyolları İdaresi.her sene 300 bin lira ziyaiıa. uğramaktadır. Bu münasebetle Ulaştırma Bakanlığına müteaddid ihbarlsr yapılmışti'Öğrendiğimize göre. vaziyeti yerinde tetkik etmek üzere bugünlerde sehrimize Eaşbakanhk, ULiştırma ve Ticaret Bakanlıklarından 3 müfettlş gcle. Şehrimizde Streptomicin azaldı Haber aldığımıza göre Streptomicin liâcından sehrimiz Sağlık Müdürlügünde yalnız 50 kilo kadar kalmıstır. Bu müh;1 llâcdan günde aşağı yukan 5 kilo sarfedilmekte oldugundan ithalâtın muntazam blr sekle bağlanması İcab etmektedir. Evvelce 107 kuru? olan Streptomicin bu sefer 164 kurustan verilmektedlr. Bunun sebebi bu seferki malın takas yolile getirilmiş olmasıdır. ANADOLU KLÜBÜ BÜYÜKADA ŞUBESİ B A L O S 21 Temmuz crttir. 951 Cumartesi Savarona yatııida değişiklikler yapıhyor Deniz Harb Okuluna verilmlş olan Savaron* yatı Kasın.paşa önüne çekilmiş ve ajkerî fabrikada tadilâta tabl tutulmuştur. Yatta lüks kamaralar kal» dırılmakta. onun yerine koğuşlar inş» edilmektedir. Gemi »ğrencîlerin talimi İçin ufak mikyasta sllâhlarla teslih ve techiz edilmektedlr. •• Nazım Hikmet hâdisesinin içyüzü... Vesika ve ifşalarile Memleketin en büyük haftalığı olduğunu gene isbat edecek DUVAR KAGITLARI DEKORASYON'MAĞAZASI BEY06LU: 353 • TEl. 40345 CUMHURİYET Nüshası 15 kuruştur Abone şeraiti Tiirkiye Harie Seı, e!1K A:t ı aylıl< Üç ayıık Bir aylık Lira Kr. Lira Kr. 42 00 81.00 43,50 22 50 r 12 00 24 00 4.50 9.00 I s HİLLKT Mecmuasıdır. 19 Temmuz Peı~şembe IPU D t K K'A'"f Smrtremıze şonSertlen ebrak 'te » neşTedilsin edilmesin tade olunrtuai tUıuardan mesuilyet kabul edilmef