Catalog

Temmoz 1948 CUMHURİYET 8ON BİRDAKİKA Anupahlar Amerfkanın muazzam bizden sanat askerî yardım programı sergisi istiyor Paristeki MünekkkHer kongrettnden djönen Nurullah Berkin intıbalan Millî Eğrtim Bakanlığı adına, Pariste toplanan Milletlerarası Sanat Münekîddleri Kongresine iştirak eden. Akademi profesörlerinden NuBtÇUah Berk, dün şehrimiz? dönmüştür. Sanatkâr, hava meydanında kendisile gö'rüşen bir arkadaşımıza şunlan söylemiştir: « Muhtelif memleketlerin sanat münekkidlerini bir araya toplayan kongrede, memleketlerin sanat meseleleri görüşüldü. Kongre, «Unesco» nun himaye ve nezareti altında yapıldı. Her memleketin, sanat münekkidlerinden kurulan millî komisyonları, kongrede hazır buiundular. Bizde böyle bir komisyonun henüz kurulmamış olması dolayısüe, Türkiye yalnız müşahid sıiatile kongreye iştirak etti. Öyle ümid ediyorum ki, bizim millî komisyon da bu sene içinde kurulacak ve gelecek seneki toplantıya daha geııiş çapta katılabileceğiz. Paristen Brüksele geçtim. Belçikalılar Türk sanaüna karşı çok yakın bir alâka göstermektedirler. Görüştüğüm her şahıs, bana Türk sanat eserlerinin oralarda beklendîgini söyledi. Pransa sanat cemiyetleri yakında Ankara ve Istanbulda resim sergileri açacaklardır. Bunların ilki bir gr,avür sergisi olacaktır. İtalyadaki temaslarımdan edindiğim intıba da, Türk sanatmın oralarda tanıtılmasının ve karşılıklı sergiler açılmasınuı arzu edildiğidir. Avrupatfaki tetkik seyahaümi şöyle hulâsa edebilirim: Bundan iki sene evvel Avrupada açtığımız sergilerin iyi intıbaları devam ediyor. Bütün Avrupa memleketleri bizden hareket bekÜyor, memleketlerinde sergiler açm'amızı istiyorlar.» Baştarafı 1 inci sahifede leşik Amerika ile bir safta olan devletlere silâh temin edilebilecektir. ? (Bu madde Truman a ; Türkiye ve Yunanistan gibi müdafaaları Birleşik Amerikanın millî menfaati iktizasmdan olan memleketlere yardım yapmak salâhiyetini vermektedir.) 2 Bu devletlerin harb güclerini arttırmalarma yardım edilecektir. (Bu madde Trumana, hükumet stoklarından faydalanmak, bahis mevzuu memleketlerin fabrikalarına gerekli malzemeyi göndermek yetkisini sağlamaktadır.) 3 Bu yardım programı Birleşmiş Milletler Anayasasına uygun olacaktır. (Bu üçüncü madde de Başkana, Birleşmiş Milletler aleyhinde harekete geçecek herhangi bir memlekete yapılmakta olan yardımı durdurmak salâhiyetini vermektedir.) Atoıu bombası vcrümiyor Kanun tasarısuıda, herhangi biı memlekete bu yardım programı gereğince atom bombasmm verilmiyecaği bilhassa kaydedılmV;tir. Kongreye sunulan bu kanun tasarısında silâh yardımı programınuı teferruatına girişilmemiş ve ancak Cumhur Baskanına verilecek yetkinin umumî hatları beliıtilmiştir. Başkan programın tatbik teferruatım bizzat tesbit edecektir. Bize yapılacak yardım Hac yolu bu yıl kapalı Cenub komşularımızda sarî hastalıklar olduğu için hükumet hac müsaadesi venniyor , Ankaıa 25 (Telefonla) Hacca gideceklere Maliye Bakanlığınca döviz müsaadesi verileceğüıe dair bugün bazı gazetelerde bir takım haberlere rastlanmışür. Cenub komşularımuda sâri hastalıkların salgın halde olması yüzünden hükumet, Hacca gitmeyi menetmişti. Ögili makamlardan öğrenildiğine göre Hacca gideceklere hükumet döviz vermiyeceği gibi, müsaade do etmiyecektir. Üniversüede Lozan gunu Baştarafı 1 inci sahifede ve Lozanın günlük siyasî hâdiseler üstünde millî bir zafer olduğunu söylemiştir. Müteakıben söz alan Devletler Hu'cuku Enstitüsü direktörü Ord. Prof. Muammer Raşid Sevig, Lozan konferansma takaddüm eden devreyi hulâsa ederek Ktihadcı İtilâfçı mübarezelerine işaret etmiş ;e mütsreke yıllarında Türk milletinin çektiği büyük ıstırabı canlandırarak Lozan andlaşmasının bunlara nihayet verdiğini belirtmiş, sözlerine şöyle devam etmiştir: « Nizamsızlığa karşı mücadeie etmemiz ve maddî, manevî bakımdan birbirimize yardım ederek medenî seviyemizi yükseltmeğe çalışmamız lâamdır. Bu düşüncede ne egoizmin gölgesi, nc de garaz ve hasedin eseri vardır. Bunda Lozan'ın ilhamı mevcuddur. Bize düsen vazife, Lozan'ın açtığı nurlu yoldan elele yürümekür. Ne yolumuzdan ayrılalım. ne de birbirimizden. Sözleıime son verirken, Lozan andlaşmasını temin eden Atatürkleri. İnönüleri. Mchmedcikleri, Ayşele.'i, Fatmaları şükranla anar, haüraları önünde hürmetle eğili rulması, bu tazj'ikin yenideı. başlamasına yol açacaktır. Bilhassa Türk savunmasının modemleştirilmesi sahasmda sağlanan büyük gelişmelere rağmen hâlâ havatî mahiyette bazı boşluklar vardır. Amerikanm evveiki masraflarmın taammen bir işe yaramış oknast ve Türk ordusunun azamî savaş kudretini kazanması isteniyorsa, bu programın tatbikma devam etmek şsrttır.» Truman'ın nıesajı Başkan Truman, raporla birlikte Kongreye gönderdiği bir mesajda Sovyet Rusyayı, yalanlardan ibaret propagandası, dünya komünistleri vasrtasile giriştiği fesatçı faaliyetleri ve tarihin barış devrinde eşini görmediği en büyük ordulardan birini silâh altmda tutmak suretile endişe ve tehlike dolu bir hava yaratmak suçile itham etmiş, böyle bir havaıun bahis mevzuu askerî yardımı elzem kıldığını söylemiş ve demiştir ki: , Son 4 sene içinde Avrupa hür milletlerinin bütün gayesî, harbden zarar gören iktisadiyatlarını düzene koymaktan ibaret kalmıştır. Bu gayeye varmak için hür milletlerin karşılaştıkları güçlükler arasında Sovyet Rusya tarafından tatbik olunan ve Avrupanm iktisadî kalkmmasına Tasarı gereğince, Baü Avrupays mâni olmağa matuf bir dış siya938.450.000 dolar kıymetinde silâb set vardır. Yunanistan ile Berlinde ceretemin edilip, teknik yardım yapılacak ve 155000.000 dolarhk bir tah yan eden hâdiseler, Türkiye ile sisat da bu memleketlerin askerî İranın maruz kaldıkları tazyikimalâtmı arttırmak maksadile kul' ler, komünist hâkimiyeti altmlanılacaktır. Bu hesaba göre, vç daki memleketlerde insan hürayrıca idarî tnasraflar için de mu riyetlerinin kaldırılması karşımilletleri, ayyen bir para aynlacağı gözönün sında, Batı Avrupa de tutulursa, Türkiye ve Yunanis askerî savunma sahasında kentan gibi programa dahil diğer dilerine terettüb eden vazifelermemleketlere askerî yardım için den bihaber*kalmamışlardır. 300.580.000 dolar kalmaktadır. Takib ettiğimiz politika tesiriTürkiye hakkında Dış İşleri ni göstermeğe başlamıştır. ElimiBakanlığuun raporu ze geçen fırsatı kaçırmamalıyız. Bütün h ü ^ memleketleri, herBu kanun tasarısile birlikte Dış İşleri Bakanlığı tarafandan kongre hangi bir tecavüze karşı koyaye sunulan bir raporda Türkiyeye bilecek şekilde kuvvetlendirmeyapılacak yeni yardımın, 1947 ma. liyiz.» Truman'ın Türkiyeye aid sözleri yısmdanberi yapılan yardımın bir Başkan Truman, Türkiyenin devamı olacağı belirtilmekte ve durumuna bilhassa temas etmiş şöyle denilmektedir: «Bu yardım Türkiye ve Yunanis ve demiştir ki: « Türkiyeye yapılan yardım, tanm bağımsızhğını himayeye ve iktisadî istikrara doğru bazı kesin Sovyet Rusyanın devamlı tehdid terakkiler kaydaa hizmet etmiş ve tazyikı yüzünden silâh altmtutmak tir. Süratle ba§arüan bu gelişmeler da mühim kuvvetler Yakın Doğuiun istikrar ve hürri mecburiyetinde bulunan ve esayetinin muhafazasına yaramıstn*. sında bir ziraat memleketi olan Yıllardanberi Rusya, Türkiye üze bu memleketin askeri masraflarinde tazyik yapmaktadır. 1945 rını hafifletmigtir. Fakat savunmart ayından itibaren bu tazyik, ma hatlarını tamamile modern Türk Rus dostluk andlaşmasının bir hale getirmek için Türkiyefeshi, Boğazlarm müştereken kon ye yeniden askerî malzeme ve trohı ve Türkiyenin doğu bölgele yedek parçajar gönderilmelidir.» Kanun tasansı uzun rinin ilhakı iÇhı ileri sürülen talebler ve Türk hükumetini itibardan münakasalara yol açacak düşürmek ve devirmek için fiddetü Ne\vYork, 25 (R.) Wasbir propaganda çeklini aunışlır. hingtondaki muhabirlerin bildirTürkjye, alb yıldan fazla bir za diklerine göre, askerî yardım mandanberi nüfusuna ve millî ge programı Kongrede uzun münalirine nazaran nisbetsiz bir silâhh kasalara yol açacaktır. Başta sekuvveti muhafaza etmek mecbuıi natör Vandenberg olmak üzere yetinde kalmıştır. Türkiye, Rus bazı üyelerin yeni tekliflerde tazyikına azunle karşı koyabilmek bulunacakları ve Truman'ın için bütçesinin hemen hemen yüz programına karşı cephe alacaklade ellisini millî savunma için sar rı anlaşılmaktadır. Fakat bu fetmişrir. yardım programımn, müzakereAmerikanın Türkiyeye yardımı ler sonunda kabul edileceği tahTürk halkımn tecavüzt karşıitoy min edilmektedir. mak yoiundaki azim ve kabiliyetini Truman, Atlanrik Pakhnı arttırmıştır. Türkiyedeki durumun imzaladı düzelmesi, bu memlekeL üzîrîndeki Ne\vYork, 25 (R.) Bugün Rus baskısuım açıkça azalmış ol Washington'da yapılan bir tören masile de görülmektedir. Bu sı esnasında Başkan Truman Atrada Türkiyeye yardımın durdu lantik paktmı imzalamıştır. ıılıllllllllllllllllllllılllliiniliIinillllllllllllHllllllllllllliıııımuın. Iki Bakan zelzele bölgesinde İzmir 25 (Telefonla) Zelzele yüzünden Karaburunda 45 evin tamamen harab olduğu, 554 evin ağır, 459 evin de hafif hasara uğratiığı anlaşılmıştır Bayuıdırlık Bakanı Şevket Adalan, İşletmeler Bakanı Münir Birsel, bugün uçakla Ankaradan gelmişlerdir. Yarın Karaburun ve Çeşme zelzele bölgesini gezecekler, felâkete uğrayanlara mümkün her yardımın hükumetçe yapılmasını derpis edeceklerdir. Resmî binalardan harab olanlar derhal tamir edilecektir. Depremden fazla zarar gören Karaburun bölgesinde barmacak yer ihtiyacını kaışılamak üzere bugiln de Kızılaydan 255 çadır gönderilmiştir. Ayrıca Çc.:meye de 85 çadır ve her iki ilçedeki felâketzsdelere de kâfi miktavda yiyecak gönderilmiştir. Zelzelenin Sakız adasında yaptığı hasar Atina, 25 (a.a. Afp.) Atina ajansı, Sakız adası depreminde Sakız şehrile üç köyde üç kişinin öldüğünü, 50 kişinin de yaraîandığını yaymlamıştır. Evier çok hasar görmüş, birçoğunda tehlikeli çatlaklar husule gelmiştir. Zelzele devam ettiğinden ada halkı hâlâ açıkta yatıp kalkmaktadır. Yunan hükumeti, adaya yiyecek, çadır ve sağlık malzemesi göndermiştir. Evlere şenlik İç İşleri Bakanı burada. Dı§ İşleri Bakanı da öyle. Adalet Bakanı burada. Tekel Bakanı da öyle. Filân umum müdür burada. Falan umum müdür de öyle. Başbakan mı diyorsunuz? O da Istanbulda. Hepsi de, Allah eksik etmesin, işleri tetkike gelmişler. Âlâ. Hoş geldiler, saja geldiler. Yalnız, biz bu teikiklere o kadar alıştık ki, hemşerilere bir tavsiyemiz kalıyor: Önümüzdeki aylarda sıkı durun! D. N. tç politika tartışmaları ve Türk ordusu Baştarafı 1 inci sahifede leftir ve bütün gayret ve faaliyeti munhasnan buna matuftur. Ordu isminin asılsız haberierle siyasî mü. nakaşalara kanştırilmasmıri suç olduğunu basmımıza hatırlatmayı faydah görürüm.> Cumartesi , günündenberi şehrimizde bulunan C.HP. Meclis Grupu Başkan veküi Faik Ahmed Barutçu dün kendisile görüşen gazetecilere şunları söylemiştir: « Hürriyetlerin, demokratik usullerin millî ve siyasî hayatımızda verimli gelenekler halinde yerleşmesi için giriştiğimiz büyük ıslahat hareketlerinde karşılıklı olarak taassu'osuz ve umumî menfaat gayesine hâdim bir müsamahaya nefislerimizi alıştırmayı bileceğiz. Ancak mühim olan nokta şudur: Haklarnruzı ısrarla kullanmay haklı olarak düsünürken vazifelerimizde de şuurlu olmayı ihmal etmemek esasür. Biz tek partili bir devrin tasfiyesini yapıyoruz. Ve çok esaslı mesafeler aknışızdır. Şimdiki manzara şudur: Hürriyet içinde hürriyet mücadelesi yapılıyor. Hakikatte yapılan iktidar mücadelesidir. Her muhalif parti için iktidar mücadelesi tabiî bir şeydir. Ancak denizde dinamitle avlanmak gibi kullamlan vasıtanm, cemiyetin bünjesine sirayet edecek ve bizi her bakımdan itibardan düşürecek bir tahrib silâhı olmamasma dikkat etmek lâzımdır. Demokrasi kolay bir rejim değildir. Hak veren, vazife tah"Mİ eden ve en çok nirjm isteyen rejimdirBir arada hürriyet ve tiİTam rejimidir. Nizamsız demukrasi hakikî demokrasi değildir. Nizamsızlık, muh tac olduğumuz hürriyetleri kullanmamıza mâni olur ve demokrasiyi süpürür. Demokrat Parti kongresinin husumet andı karan çok hüzün vericidir ve memleketin siyasî havasını beklenmiyen bir huzursuzluğa sevketmiştir. Biz, asmalarla kesmelerle birbirimizi tehdid ederek millî birliğimizi tehlikeye düşürmekteyiz. Biz vatandaşı nizamsızlığa, kanunu kanun olarak tanıyıp tanunamak hususunda kendi takdirile hareket etmeğe ve kanunsuz telâkki edeceği tam bir fikir görüş birliği vardır. Parti Genel Başkan Veküi sayın Hilmi Uran bir kaç gün evveiki demecile partinin fikir ve görüşünü vuzuhla belirtmîştir. Onun görüşü, Parti bakımından toplu olarak hepimizin fikirlerimizin ifadesidir.» Hilmi TJranın başkanlığındaki toplantı Dün, C. H. Partisi İstanbul merkez binasında, C. H. Partisi Genel Başkan Vekili Hilmi Uranın başkanlığı altmda bir toplanü yapılmıştır. Toplantada, C. H. P. Meclis Grup başkan vekillerinden Faik Ahmed Barutçu. C. H. P. istanbul bölgesi müfettişi Dr. Sadi Irmak, genel idare kurulu üyes Ziya Arkat, İstanbul il idare kurulu başkanı Dr. Esad Durusoy, Ekrem Amaç v'e Meliha Avni Sözen hazır bulunmuşlardır. Demokratlann Çeşmede yapacaklan toplantı İzmir, 25 (Telefonla) Demokrat Parti Çeşme ilçe başkanlığı, İzmir ,Demokratlarının da iştirak edecekleri büyük toplantı için hazırlıklara başlamıştır Bu toplantınm, D.P. nin şimdiye kadar Egede yaptığı toplantıların en ehemmiyetlişi olacağı Demokrat Parti Genel İdare Kurulu üyelerinin toplantıda hazır bulunacakları, Celâl Bayarın senenin en mühim konuşmasın yapması pek muhtemel olduğu bildirilmektedir. Halk Partisi çevrelerinin, daha Çeşme toplantısı yapılmadap evvel bu toplantıda konuşulacak meseleler ve alınacak kararlar hakkmda türlü tahminlerde bulunması da bu içtimaa verilen ehemmiyeti göstermektedir. Kızılcahamam seçimlerini C.H.P. adaylan kazandı Meşnıtiyet bayramı ile kolay. Krrk bir sene evvel bugünlerde Ösmanlı İmparatorluğu mütmş bir mküab geçiriyordu. lÜımeU flağlarmda harekete gecen genc zabifler Padişahtan Mesrutıvetin ilâmnı, Kanunu Esasinin tatbiknn ve Meclisi Mebnsanm toplanmasmı istemişlerdL O günleri yaşamı? bir adam afatile bazı müşahedelerimi yazmakta fayda gördüm. İstanbul halkınm büyük bir ekseriyeti Kumelide böyle bir kaynaşma olduğunun farkmda büe değildi. Biz o gün Üsküdardaki arkadaşlarla birlikte Anadoluhisannda baİıkçı Ahmed Beyin yahsına misafîr gitmiştik. Günlerden, cuma idi. Ahmed Beyin yeğeni Said, Üsküdar İdadî mektebinden sınıf a r kadaşumzdı. İki alamana kayığmı Şemsipasaya gönderdi. Biz de laknn taklavat bindik, yalıya gittik, Arkadaki dağda fıstıklar altmda, yedik, içtik, eğlendik. Derken iç£mizden birisi gazete okuyormuş. Ayol bakınız ne yazıyor, dedi O gün gazetelerde Meşratiyetin ilân ve Meclisi Meb'usamn içtimaa davet edildiğine dair tebliğaü resmiye intisar etmişti. Bunu okuyunca ne kadar çocuk olursak olalnn, işin ehemmiyetini ve hürriyete kavuştuğumuzu idrak ettik. Hemen kayıklara bindik. Alay malay Göksuya girdik. O devirde Gögsu üd veya üç çifte hususî piyadelerla dolu idi. Hilâlî gömlekli hamlacılar kalem gibi kayıklan hafif hafif çekiyor, içerideki hanımlan, bey leri, paşaları hattâ haremağalannı gezdiriyorlardı. O devirde Goksunun bu tenezzühü bir merasim sükuneri içinde geçerdi. Ses sada çıkmaz, herkes gayet resmî bulunurdu. Biz dereye girer girmez ortalığı allak bullak ettik. Bağırdık, çağırdık, Düdükler, borular öttürdük. Haremağalarmın taklidini yaptık. Herkes şaşırdı. Belki de Meşnıtiyet ve hürriyet bu mudur? diye kendi kendine sordu. O gün 11 temmuz idL Evvelâ Meşrutiyet bayramı 11 temmuz sayıbnış iken bunun Rumelide bir gün evvel ilân edildiğl ileri sürülerek 10 temmuz, bayram günü sayıldı ki Milâdî takvimle 24 temmuza gelir. Ondan bir iki gün sonra gazeteler yavaş yavaş ağızlannı açtüar. Selim SUTI ve Rıza Tevfik Beyler yer yer gezerek Meşrutiyeti ve inkılâbı halka anlatmaya başladılar. Millet fevkalâde memnundu. Lâkin Ittihad ve Terakki gizliligi ve komiteciliği elinden bırakmadı. Evvelâ hürriyet ve meşrutiyetseverUği pek mahdud bir zümreya has sayarak bir hamiyet aristokrasisi ihdas etti. Yüksek tahsil talebesinden 100 150 Idşiyi içine aldı, üst tarafını bırakü. Bu yüzden hasü olan psikolojik husumeti tepelemek için gazetecileri öldürttü. Derken bir de tensikat yaparak hemen bütün münevverleri kırdı ve altı ay içinde memlekette muazzam bir muhalefetin vücud bulmasına sebeb oldu. Nitekim Meşrutiyetin ilânından sekiz ay sonra cühelânın din iddialarile takviye ettiği bir askeri isyan çıktı. Ahmed Rıza Bey diye Adliye Nazırı merhum Nazun Faşayı Hüseyin Cahid Bey diye de Emir Aslan Beyi şehid ettiler. Hareket Ordusu ismi verilen Rumeli kuvvetleri 11 nisanda İstanbula girdi. Fadişah hal'edildi. Divanı Harbler kuruldu ve Meşrutiyetin dokuzuncu ayında Istanbulda 6070 kişi salkım salkım asıldı. Ondan sonra memlekette fena bir husumeti siyasiye hüküm sürmeye başIadı. Bu fena hava devam edip dururken İtalyanlar Trablusgarba hücum ettiler. Zaten Meşrutiyetin lânile beraber Avusturj'a Bosna Herseği ilhak etmişti. Trablus harbini kaybettik. Bu sıralarda İttihad ve Terakki iktidarda değildi. 1912 de Balkan Harbi çıkti. Balkan Harbinin siyasî cereyanar ve ordunun politika ile meşbu hale getirilmesi yüzünden kaybı üzerine İttihad ve Terakki tekrar komitecilik usullcrine başvurarak Babiâliyi bastı. Harbiye Nazın Nazım Paşayı öldürttü ve tekrar iktidar mevkiine geldi. Fakat memlekette muhalefet de artık İttihad ve Terakkinin tatbik ettiği usulü tuttuğundan günün birinde Sadrazam ve Harbiye Nazırı Mahmud Şevket Paşayı öldürdüler. Buna dair fazla tafsilât vermeye hacet yok. Gazete ve mecmualar defalarla buna dair yazılar yazmışlardır. Bu katil keyfiyetinde de İttihad ve Terakkinin haberi olduğunu o zaman bu komploya dahil olduğu halde işi bir kaç gün evvel Merkez Kumandanı Cemal Beye (Paşa) haber vermiş olan ve benimle birlikte Sinoba sürgün giden Mustafa Şıhhlı adındaki sabık eşkiyadan öğrenmiştim. Bu hâdise ile İttihad ve Terakki hem kendisine kafa tutan Mahmud Şevket Paşa merhumdan hem de topyekun muhaliflerinden Eurtulmayı tasarlamıştı. Öyle de oldu. Memlekette örfi idare ilân edildi, gene divanı harbler kuruldu. Salknn salkım adamlar asıldı. Yani Meşrutiyet ilân edileliberi memleet kansız, sehpasız, örfi idaresiz pek az zaman yaşadı. 1914 te Birinci Dünya Harbi patlamasından dört ay sonra Almanlar bin harbe sokmak için, İngiliz donanması önünden kaçarak bize iltica eden Göben (Yavnz) kruvazörile Marmarada Mesajeri Maritim Kumpanyasmın galiba Senegal vapuruıra tevkif ve içinde araşnrmalar aptılar. Daha sonra da Karadenizde Odesayı topa tuttular. İtilâf devletleri protestolar etti. Biz de. kabinenin yalnız üç azasınm maumaü altmda Talât, Enver ve Cemal Paşalar harbe girdik... Akıbet de malum. İttihadcılar içinde idealist adam çoktu. Lâkin psikoloğ ve müdir değildiler. Bu yüzden o güzel inkllâb hep dağdağa içinde geçti, gitü ve tarihe gömüldü. B. FELEK Amerika Maliye Nazırı Ankaraya niçin geldi? Baştarafı 1 inci sahifede mak maksadile gelmiştir. Yoksa hususî hiç bir gayesi yoktu. Yaptığı görüşmelerde, Türk parası üzerinde yeni bir devalüasyon meselesi kat'iyyen mevzuu bahsolmamıştır. Böyle bir devalüasyon, ancak bütün dünya para sisteminde bir değişiklik olduğu takdirde hatıra gelebilir. Bunun için ise zaman, henüz müsaid değildir. Daha doğrusu eylule kadar beklemek lâzımdır. Sonbaharda Washington'da toplanacak olan Mah'ye Nazırlan toplantısmda bu meselenin ele alınacağinı zannediyorum. Snyder, Türkiyenin iktisadî durumu üzerinde yapüğı tetkiklerden fazlasile memnundur. Türkiyenin hububat bakımından bu sene çektiği sıkmtıyı karşılamak için İktisadî İşbirliği İdaresi de yardımlarda bulunacaktır. Buna rağmen Türkiye eğer sadece dövizle buğday teminine kalkışırsa, belki de altın stoklarını eritir. Halbuki iç Anadoluda bol hayvan yetiştirilmektedir. Suriyeye, buğday mukabilinde hayvan ihrac edebilirsiniz. Dünyanın diğer memîeketlerinde de hububat durumu zannedildiğinden verimli olmuştur. Siz, bu şanssızlığınızı, başka sahalarda yapacağınız fedakârhklarla karşılıyabilirsiniz. Synder'e, Türkiyenin iktisadî durumu da tam olarak aksettirilmiş değildir. Kendisi, buraya pek kötümser gelmişti; buradaki refahı görünce âdeta şaşırdı. Halkın, Türkiyenin iktisadî durumunun her gün biraz daha kötüye gittiğine dair endişesi yersizdir.» Amerikan Büyük Eleisi dün şchrimize geldi Birleşik Amerikanın Ankara Büyük Elçisi Ekselâns G. Wodsworth. yarın limanımıza gelecek olan Amerikan filosunu karşılamak üzere, dün hususî bir uçakla Ankaradan şehrimize gelmistir. Büyük Elçi Ankaradan, Amerikan askerî yardım heyeti deniz kısmı yeni başkanı Amiral Gilder'le hareket etmiş ve evvelâ İzmite gitmiştir. Amiral Gilder, İzmitte Türk amiralleri ile görüşmek üzere kalmıştır. Kendisi bu akşam şehrimize gelmiş olacaktır. Snyder, Washington'da Başmakaleâen devam mulâtının müşteri bulması bahusus anlaşmalara, yahud îngiliz lirasının kıymetten düşürülmesine veya maliyet unsurlarının yani ham madde ve amele ücretlerinin tekrar gözdeD geçirilmesine bağlı kalacaktır. Bütün bunlar olup biterken İngilizlerin meşhur maliye ve iktısad mütehassısı Sir St. Cripps, biı mide hastalığı bahanesile çekildi, İsviçreye gitti. Alınan malumata çöre 'Cripps) in hastalığı yalnı? bedenî dcğil ,ayru zamanda siyasi«lir ve (Bevin) ile aralarmda noktai nazar ihtilâu vardır. Görülüyor ki sosyalizm, ve bu arada devletrilik artık yavaş yavaş tasvamaya başlamıştır. îngiliz milleti gibi disiplinli ve plânlı bir millet bile bu vadide muvaffak olamadığma göre, her siyasî mezheb gibi sosyalizm ve bilhassa devletçiliğin de modası geçmek üzere ol* duğuna hükmetmek uzak bir ihtiraal iddia etmek değildir. Bu arada bizim dc vaktile çok genişlettiğimiz bu devletçilik da* vasını yavaş yavaş zaruret miktanna ,yani ferdin ve hususî teşebbüslerin hakikaten yapamadığı dereceye indinnek isabetli bir hareket olur. Bu yazıyı bitirirken, Sümerbank depolarmda hâlâ 140 milyon liralık bir mensucat stoku bulunduğunu ve bunu bugünkü kriz sırasında zararsız nasıl elden çıkarabileceğini düşünmekte olduğunu söylemek iddiammn haklı olduğuna kâfi delil teşkil eder. Hiç bir tüccar, Sümerbank ve onun bağlı olduğu İktısad Vekâleti. kadar, bu mertebe açılıp saçılamaz, ve böyle yüzlerce müyonh bir kaç çeşide ihtiyatsızca ve hesabsızca bağlayamazdı. CUMHURİYET Devletçilik modası geciyor mu? Ankara, 25 (Telefonla) Dün Kızılcahamamda yapılan belediye meclisi seçiminin tasnifinde, oy çoğunluğuna göre C.H.P. adaylarmm başta gittiğini ve bunları D.P. adaylarının takib ettiğini bildirmiştim. Seçim komisyonu bu sabaha kadar tasnife devam etmiş ve neticeyi bildirmiştir Seçimlere 636 seçmen iştirak etmiş, asîl ve yedek üyelikleri C.H.P. adaylan kazanmışlardır. D.P. adaylan en fazla 180 ve ep hareketlerin cezasını kendi elile az 120 oy almışlardır. IMillet Parvenneğe teşvik etaıekte, vatandaşı tisi adaylarının aldıkları oylar vatandaşa düşman hissiyatUe dolu ise 3040 arasındadır. bir kin bombaa haline koymakta D.Pnin kazandığı mahzur görmiyecek derecede dünyanın tehlikelerinden ve gözönünköy seçimi den uzakta yaşayan kaygısı az bir Artvin 25 (Hususî) Borçke millet değiliz. ilçesinin Maçahel bucağma bağlı Hükumetin beyannamesi, vazife Efeler köyünde yapılan muhtar ve mesuliyetini bilen bir iktidarın seçimini, Demokrat Parti adayj tam yerinde ayandıncı ve nizamı yüzde seksen beş ekseriyetle kakoruyucu bir müdahalesidir. Bu zanmıştır. mevzudahükumetls parti arasında Hilmi Çeltikoğlu f ilosu yarın geliyor Yedi parçadan mürekkeb filo 1 ağustosa kadar limanımızda kalacak Amerikan Bizdeki gelir vergisi ve Yunanistan Baştarafı 1 inci sahifede na Yunanistandaki malî durumu tetkik eden heyet azasmdanım. Türkiyeye yeni malî reformunuz üzerinde tetkikler yapmak için geldim. Bundan maksadımız, Yunanistan ile Türkiye arasmda, malî durum bakımından, benzerlikleri ve aynlıklan müşahede etmektir. Yunanistanm malî durum'unu düzenlemek gayesile, yeni gelir vergisi kanunuzdan da istifade etmek istiyoruz. Bu maksadla, kanunun hazırlanmasında büyük rolü olan Prof. Neumarkla görüşmeler yapacağım. Bu görüşmelerde ^nemleketinizin malî problemlerini inceleyeceğiz. Tetkiklerimizi İşbirliği İdaresine bir raporla bildireceğiz. Bu arada Ankaraya da giderek bazı temaslarda bulunacağım.» Doğu pehlivan güreşleri Erzurum 25 ( a a ) Erzurum Kızılay Kurumu tarafından «Doğu Pehlivan Güreşleri > tertib edilmiştir. Ağustosun 14 üncü pazar günü Erzurumda yapılacak olan yağlı güreşlerde birinciye 600, ikinciye 300, üçüncüye de 200 lira mükâfat verilecektir. MÜESSİF ÖLÜM Gazi Evrenos ahfadından, merhuın Mustafa Bey kerimesi ve merhum Sabri Bey halilesi, Yüksek Ekonomi ve Ticaret Okulu Profesörlerinden Muzaffer EvTenos ile Sağlık Bakanlığı Eczacıllk Genel Müdürü Ilhami Yücelin valideleri, Şadan Sadıkzade ile DT. Rifat Perenin tüyükkayınvalldeleri. Beyhan Sadıkoğlu, Galib Evrenos, Nevin Pere, Sevjm Yücel ve Haluk Evrenosun büyükanneleri Türkiyenin Doğu ile Bafı arasmdaki rolü Baştarafı 1 inci sahifede «Eski çağlarda fikirler Batıy» doğru Anadoludan akmLştır. Bugü:^ Anadoludan geçerek Doğuya doğru akmakladır» diye devam eden F. Black, Türkiyedeki son inkılâbları anlatmış ve şu neticeye vannıştır: Kısaca diğer memleketlerde olduğu gibi, Türkiye Cumhuriyeti de yaşayış tarzı, an : aneleri ve ekonomik şartlarile bir harb öncef i devrinden tbugünün harb sonrası devrine intıbak etmeye çalışmaktadır. Bunu yapabilmek için Türkiye. başlıca halkmın çalışkanlık, zekâ^ ve aklı seliminc, hududlarını müdafaa eden iyi talim görmüş, sadık ordusuna ve uzak ve yakın bütün memleketlerle sulhçu bir iyi komşuluk münasebetlerini idame için düzenlenmiş iç ve dış politikasındaki dürüst bir sevki idareye güvenmek' tedir' Türkiye hiç bir milletten arazi taleb etmemektedir. Bütün sorumlu vatandaşlar Türkiyenin kâfj derecede büyük olduŞu kanaatindadirler. Bütün gayret iç ekonomi durumunun gelismesine sarfedilmektedir. Böylece. Türkiye Cumhuriyeti Doğu ile Batıyı birleştiren tabiî bir bağ teşkil ediyor. O, bu eski ülkenin tarihî rolünü oynamaya devam etmçktcdir. Türkiye ,Orta Doğudaki muasıı medeniyctin bir kalesidir.sRussel Door'un demeci Mı\ Black'tan ?ov» İkti=adi İşbiri Idaresi Türkiye özel komisyonu Başkanı Mr. Russel Door söz almış ve ezcümle demiştir ki: a Dr. Black'm az evvel fizlere ifade ettiği üzere, Türkiye 25 sene Zürfında, Kemal Atatürk ve İsmet İnönü gibi büyük devîet adam'.ain liderlikleri altmda vatan anlammda yeni bir memieket kurmak yolundadır. Türkiye, Rusya gibi hem A\Tupa ve hem de Asyada araziye salübdir. Fakat Türkiye, Rusyanın tam aksine olarak Batıya dönmüş ve Bataun tatbik ettiği birçok tısulleri benimdyerek, vatandaslarina daha üstün bir hayat tarzı sağlamakta bulunmuştur.» Türkiyenin son 25 yıl içindeki ilerlemelerine kjsaca göz atan Door, tek paruli sistetuden fiok partili. sisteme ^idişimizi «en hayıxte değer bir başarı» olarak vasıflandırmış ve Türkiyenin Batı ile işbiriiği mevzuu üzerinde konuşurken bu ortakhğın soğuk harb ve müşterek telılike ile kıyaslamıuyacak kadar devamlı esaslara dayandığmı izah etmiştir. Russel Door, Türkiyenin, çıkardığı ham maddelsri Doğuya sokmasına imkân olmadığını, Rusyadan da teknik ekipmanı temin edemiyeceğini, bu yüzden Batı ile münasebatını kuvvetlendirmek zorunda bulunduğunu, kaîdı ki Türkiyenin emniyeti Batı Avrupa ve Birleşik Devletler için hayatî bir önemi haiz olduğunu izah etmiştir. * Türkiye ve Suriye Baştarafı 1 inci sahijede tır. Orbayın Suriyeye gitmesi, Suriye halkmın Türklere olan sevgisinin yeniden tezahürüne vesile olmuştur. Orbay, Şaır.da parlak bir askerî merasi'nle karşılandı. Biz, Türklerin adalst ve hakseverliğini eskidenberi bildiğimiz için, orddmuzun Türkler tarafından düzenlenmesini memnuniyetle karşıladık. Ben de, Türkiyeye resmen gelmiş olmamakla beraber, iki memieket arasmdaki dostluğun gelişmesi içın husıısî de olsa, temaslarda bulunacağım.> Türk gencliğine uçma aşüamak ve öğretim, sağlık, turizm ve yolcu uçaklarımızı kendi mpmleketimizde yapabilmek için. Türk Hava Kurumunun atüğı başardı adım, vatandaşlanmiKin sürekli yardimlarından kuvvet almak ihtiyacındadır. (Fitre) günlerinde bu ihtiyaca cevab verebiliriz. Washington, 25 (a.a.) (Afp) Birleşik Amerika Hazine Bakanı John Snyder, refakatinde Birleşık Amerikanın Atina Elçisi Henry Grady olduğu halde üç hafta süren Avrupa ve Ortadoğu seyahatinden bugün Washington'a dönmüştür. Snyder'in bugünlerde, seyahati hakkmda Truman'a izahat Prof. Hâzım Atıf Kuyucak, vermesi muhtemeldir. askerî yardımların yanında Türkiyenin iktisadî inkişafınm esas olarak ele ahnması lâzım geldiğini söylemiş ve Amerikan sermayesi hususî Türk sermayesi ile birleşirse bu memlekette ha Baştaraft 1 inci sahifede rikalar yaratılabileceğini, bunun da iki memieket arasında daha lık duygularils kültürden ve bilgigeniş bir işbirliği meydana ge den gelen kuvvetiniz bir araya geîince memieket müdafaası vazifeletireceğini anlatmıştır. rinde sizlere haklı olarak güveniAhmed Emin Yalman da gö yoruz. Hepinize gelecekteki kutsal rüşünü izah ettikten sonra söz yurd savunması vazifelerinizde baalan muhtelif dinleyiciler, mev şarılar dilerim.> zu ile ilgili sualler sormuşlar ve Bundan sonra. öğrencilerin belg» cevablar almışlardır. ve rozetleri dağıtılmış ve bir kıa Şehir toplantısı, baştan sona öğrenci heyecanh bir.hitabede buj kadar büyük bir alâka ile din lunmuştur. «Dağ başım duman a l mış> marşı hep bir ağızdan söylelenilmiştir. Russel Door. toplantıyı mütea nerek tören sona ermiştir. Bundan sonra Taksime gidilerek kıb misafirler şerefine evinde bir abideye bir çelenk konulmuş ve kokteyl parti vermiştir. burada da bir kız öğrenci güzel bir hitabe irad .etmiştir. Askerî kurs gören kız Üniversiteliler Yarm sabah 7 harb genüsinden mürekkeb bir Amerikan filoşu limanımıza gelecektir. Gemiler 1 ağustosa kadar limanımızda kalacaklardır. Gelecek gemiler şunlardu': 45 bin tonluk «Coral Sea> uçak gemisi, 10 bin tonluk <Fargo» kruvazörü, 6 bin tonluk duneau» kruvazörü ve 2425 er tonluk «BroWnson>, «Mc Card», «Cone», «Meredith» muhribleridir. Filoya Tümgeneral E P. Sherman komutanlık etmektedir. Filonun liBulgaristandan gelen manunızda kaldığı müddet içinde misafir Amiral, Gölcüğe gidecektir. ırkdaşlarımız Ayrıca, bu gemilerin iaşesini teEdirne 25 (Telefonla) Serbest min için bir yağ tankeri de limagöçmen vizesüıi hamil olarak Bulnımıza gelmektedir. # gar pasaportile yurda gelerek on gündür Karaağac göçmen evinde gümrük ve iskân tarafından sevk muamelelerinm ikmalini bekleyen 17 Türk ailesi, yarm trenle İstanbula, oradan da müretteb yerlerine Baştarafı 1 inci sahifede gönderileceklerdir. Bunlar, Şumnu, Rusyada binlerce Yahudiyi tehcirle Vidin, Rahva, Niğbolu, Plevne ve itham etmiştir. Birlik tarafından Birleşmiş Mil Peştere bölgeleri halkındandır. Bul letler Genel Sekreteri Tryg\7e Lie'ye garistanda akrabaları bulunan bir gönderilen bir mektubda şöyle de çok vatandaşlannuz da bunlan getirtmek^için te§ebbüse geçmiştir. nilmektedir: «Sovyetler Birliği adı gecen bu ok evvelden pasajort isteyip Türbolgeye polis kuvvetleri göndere kiyeye gelmek Jstiyen Bulgaristan rek totalitarizm aleyhinde bulunan Türklerinin sayısı, tahminlere göYahudileri toplatmış ve Sibiryada re 1015 bindir. Alâkah makamlar, bulunan kamplara göndermek üze daha şimdiden lüzumlu tedbirleri re vagonlara yığmıştır.> ahnağa başlamışlardır. MAHİSER EVRENOS Hanımefendi ' 2571949 pazartesi sabahı vefat etmiştir. Asaleti, nezakeü, tevazuu ve hayırseverliğile bütün dost ve yakınlarının derin hiirmet ve sevgilerüıi isticlâb etmiş olan merhumenin vefatı Türk kadınlık âlemi için elim bir zıyadır. Cenazesi, bugün 2671949 salı günü saat 12 de Beyazıd, Haznedar sokağı (Hasanpaşa Simidci fırım sokağı) 14 No.lu apartımanından kaldırılarak Beyazıd camiinde öğle namazmı müteakıb namazı kılındıktan sonra Edirnekapl Şehidliğindeki aile makberesine defnedilscejrtir. Cenabı Hak gariki rahmet eyleye. * * * Emekll Kaymakam merhum Necib Yılmaz eşi, Ticaret Ofisi şefleriden Ekrem Yılmazın aımesi. Kurmay Albay Eefik Yılmazın ve Piyade Yüzbaşısı Necaü Altuncun kaymvaüdeleri, Dr. Bedri Gürbüzerin ve İzmir Ağırceza Mahkemesi Başkanı Muhlis Tümayın yengeleri, Nafia Vekâletrnden emekli Yfşar Gümanm baldızı Rusyada fehcir hareketi Bayan KÂMİLE YILMAZ vefat etmiştir Cenazesi 2671949 sall günü»; Suadiyedeki evinden saat 12 de kaldırılacak ve öğle namazı Euadiye camiinde kılındıktan sonra, Merdivenköyündeki aile kabristanma defnedilecektir. •Ketıdiııize İftira Etmeyiniz. «Yabancı dil öğrenmeye kabiliyetim yok» diyerek kendinize karşı haksızlık etmeyiniz. Zira ana dilinizi veya yeni bir şarkıyı nasıl tekrar tekrar dinliyerek öğrendinizse le kavrayıp yabancı niçin ^ • '* • dilleri de tamamile aynı suretbellemek mümkün olmasın? Igte gra tnofon plâkh Ldnguafon metodu size bu imkânı sistemli bir şekilde temin edecektir. Yaş veya tahsil derej cesi Ine mevzuubahs değildir: Linguafon Enstitüsümetoddan muvaffakıyetle faydalanmış bin Mısır kabinesi istifa etti Londra, 25 (B.B.C.) Mısu* Başbakanı Abdülhâdi Paşa, bugün istifa etmiştir. Kral, yeni kabineyi kurmak vazifesini Hüseyin Sırrı Paşaya vermiştir. Bu akşam beyaaatta bulunan Hüseyin S ı m Paşa, Veft Partdsi üyelerinin de iştirak edecekleri bir feoalisyon hükumeti kunnaya çaJiçacağmı söylemiştir. Ateş alan tabanca mantarlannın sebeb olduğu hâdise Buısa 25 (Telefonla) Bugün saat 14 sıralarında Okçular çarşısında tuhafiyeci İsmail Yavuzun dükkânında bulunan tabanca mantarlan birdaabire iştial etmiştir. Dükkâncı İsmail ağır surette, diğer üç müşteri de hafif yaralanmışlardır. j lerce talebeden takdir ve teşekkür mektub1 lan gelmektedir. Enstitünün Altın Kitabı I saym ügilüerin tetkikine açıktı r. Aşa1 ğıdaki kuponu derhal doldurup gön| dererek tamamlayıcı izahat isteyiniz. TİLKİ Son günlerin en güze) romanıdır. Fiaü 250 kuruç. jÇjkarâni Türkiye Yaynıeg " '