Catalog

CUMHURİYET 20 Haziran 1949 f Hukukî düşünceler 1 iki Anayasm Yazan: Ord, Prof. Dr. Hıfzı Yeldet l Son zamanlarda bazı siyasî toplanfalarda Anayssa meselelerinin bahis mevzuu edildiğini gazeteler yazdı. Başbakan Şemseddin Günaltay bir âyan meclisi kurulmasma şahsan taraftar olduğunu bir ay kadar önce İstanbul gazetecilerine açıkladı. Çok daha önceleri kıymetli hukukçu ve ğazeteci Cihad Baban, seri halinde makaleler yazarak memleketimizde bir âyan meclisi kurulmanrun lüzum ve faydalsrı üzerinde durdu. Son defa Burhan Belge, (Haftalık siyasî mektublar) ında, âyan meclisi kurulması ve Anaya*a tadilâtı hakkındaki fikirlerin gerçekleştirilmesi yeluna gidilmesinin arzedeceği riyasî tehhkeye işaret etti. Bütün bunlar, yeni seçim kanunu çıkmadan önce acaba bir Anayasa tadilâtı karşısında mı kalacağız? sualini zihinlerde uyandırmaktadır. =haberleri Berberlerin u kongreleri I 1 • H A D S E L E R D Ü SÜN C E L ER linde belirecek vazjyetin sebeb ve I toplu'.uklarm tamaraen nıillî karakilletleri aynıdır. Yeni dünyaya göç Son günlerde kültür tarihimizin tere ve ahlâka dayanan yaşayış edenler, aaki dünyadan götürdükKIX uncu asrına ve şahsiyetlerine tarzmı ve yemyeşil hale getirilmiş leri iktisadî zihniyetle tıpkı Mithat aid sevindirici bir alâkaya şahid vatanırru öylesine canlandırıyordu Paşanın tuttuğu yoldan yürüduler. oluyoruz. Bu asn, bizim on altıncı ki, iradesiz olarak kendimi kapHattâ Mithat Pa$a. Avrupada akis» asrımız sayanlar pek haksız değil. tırdım; bir an başka bir âlemde, ler yapan Amerika harikasmdan Kendi ölçümüzde ümanizm, kendi tatlı bir rüya içinde yaşadım. mâni değil, bilâkis onu kâül oldu sulüdür! Öteki eserleri gibi bu da der» altnuj olsbüir. Gittiği yer. ölçiraüzde siyasi şuur ve iktisadî Kendime geldiğim ve dlnlediklerieser de deviete veya vilâyet« bir ğu yolundaki neşriyatları da bu teBerberler Cemiyetinin lerin gelirini o yeriere hasreden zihniyet değişikliği bu asrın başlanmin, yurdun iyiliğini istiyen ideabeddülün tesiri altında olmustur. şey yüklemeden, sırf organizasyon gıcmda başladı. XVIII inci asırda ve «bir memleketin ki maksad list bir insanın tasavvur ve hayaC.H.P. nin emri altında Tanzimatm bir iklisadcısı sayılan kudretine dayanıyor. İçinde libegarbın teknik üstünlüğünü nihayet vilâyetlerdir ahalisi, o memlekelinden başka bir şey olmadığını Namık Komal, (Türkistan) ın (Şiir ralizmle sosyalizmin, «ferdî» ile bulunduğu iddialan takdir eden knparatorluk, fikri üstin sahibi ve hukiku medeniyesinin anladığım zaman bir çok bakımket) ve (Sermaye) ye' (Banka) ve <<içtimaî> nin kaynaştığı büyük bir tünlüğün de garbda olduğunu anTamutasarrıfı» diyen, «memleket melardafi üzüldüm. Tekrar hayalden ortaya atıtdı (buharlı makine) ye olan ihtiya organizatör ruhu karşısmdayız: mamış, yahud anlamak utememiştl. nafiinin muhalaza^ı ve terakkui hakikate geçmek istedim: Fakat cından hararetle bahsetmişti. O sıra Kö'ylülerin eanla, bajla «Menafi Berberler, cemiyetlerini yeni Es Fakat XIX uncu asırda onu da isbeyefendi, dedjm, buyurduklarınıbuna bağhdır» şeklinde davasını da (ilml servet'» ten, (Tasarrufatı sandığı* nda biriktirdikleri parazın gerçekleşmesi ve böyle müref naf dernekleri kanununa uydurmak ter istemez kabullendik. Bu suretle kuvvetlendiren Mithat Paşa, bugün mülkiye) den, (İlmi emvali milliye) dan iki binkuruşa kadar ikraı feh ve demokratik bir sosyetenin maksadile dün saat 14.30 da Leta teknikte ve kültürde garbhlaşma ve dahi ehemmiyetini muhafaza eden den pek sık bahsedilişi de aynı yapılabilecek, ayda yüzde bir faiz kurulması için içtlmaî, iktisadî ve fet apartımanmda bir toplantı yap bunu kolaylaştıracak vasıtalan elde iktisadî ruh değişikliğine alâmet alınacak. sene sonundaki kazanc vilâyetler idaresi için tek selâmet siyasî bir çok şartlar lâzım değil mışlardır. Toplantıda, Şehir Meclisi etme hareketi başladı. Bazan kör ve tir (1).> Muharrir, bir isimden daha dan her köyün imarma. bilhassa yolunu göstermişti. Bağdadm meküyelerinden Ekrem Amaç da hazır topal, ekseriya yarun olan bu haremi? Herşeyden önce Anayasanın bahsetmeliydi: Mithat Paşa. Namık 'Maktabı ine 1 3 nispetinde bir teb işlerine aynlrruş 24.000 altınını keü 1923 tarihuıe kadar uzatan, dabulunmuştur. hakkile tatbikl icab etmez mi? Kemalden çok evvel bu iktisadî ruh paya ayrılacak. İlk temeli Rusçuk hemen jfiteyen Babıâli Mithat PaKongre bagkanlığı için yapılan ha sonra 1923 ile 1»49 tarihlerini şanın nazarnda memleked parçalaIV seçim gürültülü bir şekilde cere birbirine bağlayarak muhakeme e ve zihniyeti yalnız idrak etmek ve ta atılan bu «sandık», 1868de İs yan ve düşmana teslime hazn\aettirmekle kalmıyan, bizzat teşkiNaçiz ve âciz bir Üniversite ho yan etmiş ve neticede Nedim Saym den kafalann işlemeye baslamasını, tanbulda. daha sonra Bağdadda açı nan bir iç dünşmandan ba$ka bir casınm o devirde bir parti büyüğü riyasete getirilmişür. Fakat, salon bugünün gencliğine göz nuru tası lâtlandıran Mithat Paşa, garblılaşlıyor. Bağdaddaki ne oldu, bll şey değildi. Sonradan büyük Sosmasına bugün de devam eden Tiirhuzurunda bu meseleden bahset daki hava tekrar elektriklenmiş ve yan eserlerin verilmeaini bekliyokiye için fikirlerile, hareket tarzla miyoruz. Fakat Bulgaristandaki, yoloğumuz Sabahaddin Beyin demesi bazılarmca belki bir cesaret üyeler birbiılerine hücum eünişler ruz. rile. tuttuğunu koparan iradesile bir Mithat Paşanın düşündüğü gibi, tin bir imanla ele aîdığ; bu davayı, »ayılabilir. Fakat rnuhatabun çok dir. Kongre başkunı Nedimin, konMahsullerini pek göremediğimiz kazalara kadar yayıldı. «Sandık bugün bile etrafile anlamadığımızı n ı müsamahalı ve hüsnüniyet sahibi greyi tam bir bitaraflıkla idareye bu devamlı, sabır isteyen çalışma rehber olabilir. Muhterem üstadımız ile ıMekteb» arasındcki bağlıhk 6Öykmketen hiçbir zaman çekinİbnülemin Mahmud Kemal Beyin bir zat olduğundan, hüsnüniyetle Âmme işlerinin düzensiz gitmeçalışacağına dair namusu üzerine ları b«kleyedurahm. Öbür taraftan sinin günahını kanunlara yüklemçk söylenen sözleri aynı suretle karşı yemin etmesini müteakıb, yıllık arasıra heyecanlı ve bir ânlık ha pek güzel ve veciz şekilde ifade et az zamanda semerelerini gösterdi. memeliyiz. itiyadmın bu memlekette maalesef lıyordu. Yukarıki suale verdiği ce faaliyet ve hesab encümenlerinin reketlere rastlıyoruz. İşittiklerimlze tiği gibi «Her türlü müşkiiUere kar Bulgaristanın kalkınmasında bu V. pek fazla yer ettiğıne «Kanundan vab da aşağı yukan şu oldu: <Siz hazırladıkları raporlarm okunma ve gazetelerden öğrendiklerimize şı durarak memleketi imaıa, idare «sandık> ların rolünü düşünenler, Mithat Paşayı bu yüzden itham yi ıslaha, nâfi eserler vücude geDünden itibaren Cağaloğiund?.ki şiltâyet» bafhklı geçen yazıda işaret hukuk profesörüsünüz. Bilirsiniz ki sına geçilmişlir. Bu arada, söz a göre Emniyet Sandığı, kendi kuruçukuruna Mithat Paşa heykeli, yarü ağyara ettniştim (1). Acaba bütün kamın bazı memleketlerin Anayasaları ya lan üyeler. ağır bir lisanla çalışma cusu ve müessesesi için müsabaka tirmeye muktcdir. azimkâr ve gay ederlerse, faziletslılik Mithat Paşa. yanlız bir çok şeyler anlatacak. Bunlar lar düzeldi de şimdi sıra Anayasaya zılmış, bazılarmınki ise yazılmarruş raporunu tenkid eunişler, bir baş lar tertib ediyor. Sanat Mektebleri yur idi. Onun fikrince olmaz yok düşerler. Askeri itfaiye. 23 temnıuz 1911 mı geldi?. Kimbilir, demokrasi âşı tır. Meselâ Fransız Anayasası ya ka üye de. cemiyetin, C. H. P. nin Mezunları Cemiyeti, kendi organı tu. Her şey olurdu. Giriştiği hiiyiik «Türki*tan» ı değil, aynı zamanda arasında dirilerin işine yaravacak yangını gibi bir haile sçklini alan ve kı bazı partililer veya nazarî ma zıh, İngiliz Anayasası ise yazısızdır. emri altında bulunan bir teşekku olan «Teknisyenlerin Sesi» Mecmu ialerde ileriyi. jçeriyi diişünmez. ba tedricî bir geniçleme ile «Türkis olanlarm başında memleket ekonohusus zamanın hükmünü, muhitin tanı Kebir» i bile kurtaracak yolu misini, derlenip toparlanma ve teş 24 saate yakın bir müddet suren lumatı mükemmel bazı münevver Bizim ise iki Anaya»aroız vardır: olduğunu ileri sürrr.üştür. teundan asrnın bir nüshasını Mithat Paşaya yangrınlarda. yoı jrunluktan su basa!er yirmi beş aenelik cemiyet ve Yazılmış ve yazılmamış.> yolile kalkindumak mıyacak kadar bitab düşer ve yansonra dilekler fasiına geçilmiş, söz tahsis edecek; Muallimler Birliği, muktazasını nazarı rlikkate almaz, gösterdi (2). İmparatorluğun iki kilât!anma devlet hayatımıza bakarak otoriter her istedifiinl yapmak ve yaptırmak ucu ile ortasında. zamanmın Avrumucizevî bir silkinişle miUi itimad ğın. yakacak bina bulamadıktan «Bunlardan yazılmış olanı, senin alan üyeler bir çok dileklerde bu yeni terbiye hareketlerinin fedâisi sistemden ve gef idaresinden Anahissini beslemek, çocuklarımızın bi sonra. daha ziyade kendi kendine kitabda okuduğun Tejkilâtı Esasıye lunmu§lardır, Yeni idare heyeti se olan Mithat Paşanın büyük bir fo isterdi.» pssında fikirlerinden bahsediien yasayı mesul tutmakta ve böyle bir le kulaklarını dolduran yabanc: söncrdi. Askerî itfaiye bölüklerine Kanunudur. Yazılmamış olanı ıse çimini müteakıb, toplanü nihayete tografını toplanü salonuna asıyor Bu satırlardaki «ileriyi geriyi dü ı Haiffeisen'lerin. Fourier'lerin iktidüşüncenin mantıkî netlcesi olarak öğüdlerini arnk önleyecek bir yo son zamanlarda erleri taşımak üzeşimdiki h'ilî durumumuz yani şef ermiştir. ^^^^ ve nihayet Paşamız için bir büst disadî «cooperation işberaberliği, ni şunmez» hükmü tefsi?e muhtacdır. da bu kanunu değiştirmenin lüsistemimizdir. Bu sistem kuvvetini kiliyor! Bütün bu tezahürler, mü Mithat Paşa, Avrupalı kafa.sile ya gerçekkştirdi. Atılan tohumun Tu tutmak meselesi gelir. Heykel dik re bir. iki atlı ve nihayet motörlü zumlu olduğu kanaatine varmış Kabotaj Bayramı hazırlıklan partiden alır.» masillerile birleştirilirse toptan ü pacağı işlerin zemin ve zaıııaıpm na vilâyetinde, Bağdad ve İstanbul me işjnin arkası sıra iktisadi zihni araba da verilmiiti. Ama, bu kadarbulunmaktadırlar. Vilâyette mütesekkıl bir komisyon, Yazılmamış Anayasanın lüzum 1 temmuzda kutlanacak Kabota) Bay mid verici bir alâkaya delâlet etvilâyetlerindekinden daha çok mey yet itibarile âdeU «Mithat Paşa cık araba kâfi gelmez ve askerin Bir âyan meclisi kurulması lü ve zaruretini, Türk inkılâbının ve ramı hazırlıklarına devam etmektedir mektedir. Adeta XIX uncu asrımıza çok iyi takdir etmiş, hattâ o ışlerin va vermesi, ancak kendinden non ruhu» diyeceğimiz bir ruh hâleti bir kısmı, gene arabaların arkasınzumunu, fah»î fikri olarak, açıkça Cumhuriyetin bafindanberi birbi Devlet Oenizyollarının o zanıaha kadar karşı bir iştiyak ,bir sevgi vakit va bir nevi «efkârı umumiye» sini ha rakileri utandırmah. İstanbı:'da yaratma tarbiyesinin dizginlerini ele dan koşardı. bildiren muhterem Bajbakanımızm rini takib eden çeşidli hâdiselere gelecek olan yeni gemıleri.de bijyrama kit ışıklarını etrafa saçıyor. Artık zırlamış, sonra aksiyonda. haıekette 1868 de temeli atılan «Menaii San almak. iktisad politikamızla maarif Şehirde telefon ^ebekesi kurulunyukarıkiler gibi düşündüğünü zan ve nihayet o sırada içinde bulun ıştırak edecek ve o gece «Ankara» va Sümeroloji, Akadoloji veya Hitoto bulunmak kabiliyetinden mahnım dığı > nı, yani simdiki Emniyet San. siyasetini birbirile ahenktar şekilde caya kadar da yangıniarı Beyazıd ve purunda bu: balo verılecektir. netmiyoruz ve onunr gerekçesi ü duğumuz Cihan Harbine bağlayakimselerin ileri, geri konuçmalarıloji sevdasile uzak ve yakın geçdığı'nı ancak son seneler zarfırıda vürütecek bir yol seçmek lâzım Galata kulelcrinden göıen KöfklüGazetecilik Enstitüsü zerinde tahminler yürütecek de ıak uzun uzun izah ettikten sonra: mişlerimizi ihmal hareketine kar^ı na. dedikodularına arka çevirmiş birkaç şubeys kavuşturebildik! Hal dır. ler itfaiyeye haber verirlerdi; tabü, İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Ensdeğiliz. Yalnız bu memlekette ha «Maamafih, elbet bir gün gelecek, mukabil bir hareket doğuyor. Çok ve adımlarını atmıştır. Zamanmm yangın saçağı sardıktan sonra. kikî demokrasi inkılâbı yapmayı yazıly Anayasamız harfi harfine tilusu Komisyonu, bu hafta Komisyon uzaklara gitmiyelim: Şu XIX uncu iktisadî hareketlerle dolu, şirketçi, buki SanJık, ilk dayandığı liberal fl) Bk. Tanzimat, 1940. Sf. M7. Reisi Ord. Prof. Şükriı Babanın baş ve so5\alist prensiplerle, yani bir Nihayet Cumhuriyet devrinde İsbütün hüsnüniyetile can ve gönül tatbik olunacaktır dedi. kanlığı altında toplanacakur. Habe asır dediğimiz âlemi deşerek ve eşe kooperatifçi, teşebbüsçü. kıymet ya taraftan biriktirme. ödünc verme, Burada geçen «Türkistan. dan maktanbul Şehıemini olan rahınerli den istediğine inandığımız Başbaaldığımıza göre, İstanbul Gazetecileı sad • Türkiye» dir. O zamanlar rek onun meselelerini benimsemek ratıcı, tabiat kuvvetlerini teşkiîâtV kanın, bu inkılâbı başarabilmek Cemiyetinin iki nuımesslU, bu top'.an ve bugüne kadar uzatnıak şimdilik Iandırıcı A\Tupasını anlayan tek faiz dağıtma diğer taraftpn mekteb, <Türkistan» a •Türkistanı Kebir Haydar Bey zamamnda, bugünkü Bir kaç yıldanberi şahidi olduğu tıya iştirak edeceklh". fc.brika ve köprü... yaptırma işlemotörlü itfaiye teşkilatı kuruldu ve için âyan meclisini nâzım bir kuvyeter. Eğer icab ederse bugünden Türkün Mithat Paşa olduğunu söy rini yaman bir sanatkâr ruhile bir Büyük Türkiîtan» denirdi, İktisad tedricen mütekâmil bir Jıale getivet olarak düşündüğünde şüphe muz siyasî faaliyetler, o muhterem MuBİlimler Biıliği Kaınpı yarınlara, hattâ daha uzak yarınla leyenler aldanmıyorlar. Avrupayı !tştiren Mithat Paşa zihniyetile bü üminin bu tarzrlakl adlanmaı hak rildi; İhtaııbulumuz da bir kaç bin edilemez. Bu sebeble o, kendi dü zatm bu son meseledeki düşünceMualliınler Birliğinin Goztepede ve kında İstanbul Üniversitesi t^rafınşündüğünü gazetecilere söyliyerek sinin hakikat olmağa başladığmı, Anadolu sahilinde açtıgı kamplara Ana ra gidebiliriz. Fakat önce, kültür vs görenler çoktu, fakat onu ok'.ıma tün Türkiyede serpilmeğe devam etevi birden kül eden müthiş yanfuıdan neşredilen «Türkiyede iktifad medeniyet istihalemizin başlangıcdoludaki oğreımenlerin ve ailelerinın sını bilenler hemen hiç yoktu. Mityazılmamış Anayasanın bir tarafa umumi efkârda bu meseleye dair seydi. bugün yurdumuzu ziyaret tedr ; ia:!nın tarihçesi. ne bakılabilir. lardan kurtuldu. Hafızasını hat Paşa. o zamanlar Amerikaya Anayasanın ragbeti çok fazla artmaktadır. Gözte larını aydınlatmalıyız. bir sondai yapmak gayesini gütmüş bıraküarak yazılmış eden Amerikalılarm ekseriya uGeçen cıımaıtesi günü şeref stape Muallimler Bitiıği Kampı Müdurlüüü '21 Mithat Paşa. Tuna valiüğini, dında yapılan itfaiye gosteı ilerinl clabilir. O zamandanberi, görünüşe tatbik ma girişildiğini bize gösteri ile Kürukvalı Çadırlı Muallimler Kampı kaybeden ve uzak, dumanlı zaman da kol atmış olan bu yeni dünyayı <andırıcı olan basit nasihatları hayal meyalfarkeyleyen hasyor. O ve onun gibi düşünenler ısve umumi efkârın âyan işindeki Rusçuktan Bağdada kadar uzatmak lerile karşılaşmazdık. Müdürluğü. yarın MuaHimler Birhğı Bugünkü Iktisarif ıslahat işlerine hasred?r teyredcrken o muhteşem Çırağan 11 müşterek ta ferd, normalleşeceği sıralarda bu azmile dolup taçtı. Bence siyasî Türkiyeyi yüz sene evvelki Am< ken. Panislavist cereyan. büyük fcir Sarayının perisan ve hazin harabekayıdsırr.ğına bakıîırsa, bu sonda tediği için mi bu böyle oldu Haıb İktissd Encümeni üyeleple sonrası demokrasi âlemine katılmak bir toplantı yaparsk. iıçüncü bir kam günden geriye doğru olan zamanı jın müsbet netice verdiğine hük zarureti mi bu inkılâbı getirdi? pın açılıp açılmıyacağı hakkm(Tİ^bir halka halka yoklar. Cemiyetler için şahsiyetinden ziyade onun bu ikti rika olarak gören Amerikalı müşa tehlike şuurile hemen harekete »ine baktım. 1910 başlarında eğer sadî tarafını bugün yalruz teessür hidlcrin mütalealarmı tamamlpmak aeçti. Bugünkü «osyalist!* Rusya bugünkü gibi kuvvetli bir itfaiyemolunamaz. de aynı. Bence XIX uncu asrın hâYoksa millet bunu arzu ettiği ve k^rar vereeeklerdir. le değil, aynı zamanda tahassürle için şöyle düşünelim: Eğer Rusçuk tarafından hâlâ birkaç misli kuv miz oUaydı, belki de o koca sarayı Telefon vc Radyo ın I diselerine ve şahsiyetlerine karşı İnsanhk haklarını bizzat aradığı kurtarmak mümkün ele almalı. Dünden itibaren önün ta atılan tohum. bütün İmparator vetle besfenen bu »uurtm, Tuna yanmaktan için mi bugünkü demokratik hava' alâka, bu neviden içtimai bir ha.. abonclerine kulayhk Son harbin patlak vertnesinden havalisinde cıkardığı engeller ve olurdu diye düşündüm. de heykeli bulunan müessese, ne '.uğa serpilfeydi. durum büsbütün P.T.T. İdaresinden b:ldi;ild:gıne gö fıza hastalığının sona ermesinin, yaş:yoruz? Bu meseleleri münabirkaç yıl sonra idi; ilme ve'tarihi ysman bir iktUadî realizmin mah '•.aşka clurdu. Zira bir netice ha yaptığı tahrikler herkesin malumuİstanbul Valisi ve Belediye Reisi incelemelere merakh. vaktile yurd kaşa edecek değiliz. Yalnız milli re, Telefon ve Radyo abcnelerı. her I düzelmesinin nişanesidir. dur. türlü borclannı, bundan sonra mutlıka Doktor Lutfi Kırdar, o gün söyledı§ında memleketimizi liyakatle vakanmıza en çok yakışam ve mil lelefon vezr.esine değil. yurd içir.deki n diği nıHukla »2« sene evvel, adını IIIIIIIIH!!! temsil etmiş muhterem bir millet Iî menfaatimize en uygun olanı herhangi bir P.T.T. merkezine ayn ayEmniyet Sandığı, hayli zaman evdaima derin bir kadirşinaslık ve vekilile Ankarada, muhtelif mese herhalrîe üçüncü ihtimali kabul et rı. makbuz mukabili teslim edebüecskvel bugün bulunduğu binaya taşmhurmetle anacağımız Haydar Bey za leler üzerinde konuşuyorduk. Da mektedir. demekte hata ' yoktur lerdir. dıktan sonra öııünde küçük bir manında, Belediyeve bir vazife olaha doğrusu o. Efganistanda keş sanıyoruz. Şehir Meclisi, pahalılık park. bu park içinde dc bir heykel rak devredilen itfaiyenin» kadrosile fettiği bir Türk kabilesinden, bir mcvzuunu görüşecek VI hazırlamıştı. Müessesenin bugünkü itfaiye kadrosunu mukaçok eski Türk âdetlerinin bu kabiŞehiı Meciısimn salı gunkü loplantı yeri Anayasamız hakkında anlattıkla sır.da hayat pahalıhğı işi gurü^ülecek önünden geçenler, bir başka zaman lede yaşadığından bahsediyor, bu yese etti. 1923 te 160 er ve cemaa uıuuınmnımnHiııuuııiT husustaki enteresan görüşleırni rımız, herkesin biidiği birjeyi he ve bir süt fabrikası tesisi için vâki mü geçtikleri zaman bu kaide üzerinde 205 kişilik bir kadro ve 137 bin liratatlı tatlı anlatıyor. Ben de bunları nüz çok eslcimiyen bir hatıraya da racaat hakkında Mecli&e malumat veri herhangi bir büstü görecekleıini lık tah.Hsatla idare edilen İstanbul dinliyordum. Ne yalan söyliyeyim. yanarak (yazılı • yazısız Anayasa lecektır. zannediyorlardı. Fakat senelerden itfaiyesi bugün 500 kişilik bir kaddaha önce başka bir mütefekkiri formülü içinde) tekrarlamaktan Bu yıl yeniden 2.000 Öğretmen sonra heykelsiz kaideyi öylece görıo ve 2 milyoa 25 bin liralık bir mizin Rumanvada keşfettiği Ga başka bir şey leğildir. Bu hatırayı hizmete girecek | meye alışmıştık Dün, yillardanberi bütçe ile çalışmaktadu. 1923 teki 23 Milli Eğitım Bakanlığı: bu ders vılı hmal edilen bir iş nihayet görülgavuz Türkleri için içimde nasıl nakletmekten asıl maksadımız 20 tane raotörlü vasıta bugün 162 ye bir benimseme duygusu uyanma nisan 1340 (1924) tarihini taşıyan sonunda 2J0O öğrtemenle, 187 eağlık ü: Seksen bir sene evvel Fincancıçıkmıştır. 1923 senesinde ancak 72 Birleşmiş Milletler Dünya dıysa o gün dinlediğim Türk ka Anayasamızın bütün icablarile an memurunu illere dağıtmağa harar ver arda fEmniyet Sandığı» nin nüvesında bir münasebet bulundu yangma va'ita göndereMlen irfaiyemiştir. Hiç okulu bulunmıyan köylerSağlık Teşkilâtının Yunanisbılesi hakkında da fazia alâicalana cak bir kaç yıldanberi tatbikına de infasına başlanan binalardan mühim sini kuran Mithat Paşa, üç çeyek |unu göstermektedir. miz, 1947 de 610 yangına ve yangın tandaki tnümessili Dr. J. M. madım. Muhatabım yalnız millet çalışıldığma dikkat nazarıru çek bir kısmı bu yıl bitirilecektir. sır içinde gelişen müessesenin baslangıcma kosmuştur. **• Dünya sağlık teşkilâtı Virıe, hükumetin daveti üzerivekili değil, aynı zamanda parti mektir. Şayed yazılmış Anayasamıinünde sanatm tabiatten üstün olan Öğrenci gruplarının Veremden ölenlerin sayısı müşavirlerinden ne geçen sene evvelâ mayısta, Cunıarteii güııkü gosteride, İtfateşkilâtında çok yüksek bir mev zın yanında, siyasî hâdiselerin ve aşatıcı ve ebedileştirici elile aramıdış memleketlere seyahati 100.000 de 200 dür ki bu rakam iyemizin bir ay kadar evvel Gölsonra ekimde Türkiyeye gelkide bulunuyordu. Bu sebeble sö içtimaî zaruretlerin tesirile yirmi :a katılmış, Küçük Paıik ismindeki İstanbul Üniversitesi öğrencilerinden hastalığın memlekette ne büyük cükte gördüğüm donanma itfaiyesi7nij, memleketin sağhk işlerizü bizim memleket ve bizim Türki 3'ildan fazla bir müddet; yazılmamış bazı gruplar. yakında İtalyaya ve Su kaidesine konulmuş bulunuyor. Bebir rol oynadığını teyid eder nin mücehhez olduğu en modern ni tetkik ederek, bilhassa süye meselelerine getirmekte sabır Anayasaya dayanan teamülî bir rijeye gidceeklerdir. Edeblyat Fakül lim bildiğime göre Çapadaki Cevma, verem ve trahom müca sağlık mektebile mükemmel bir rnahiyettedir. Sağlık Bakanlığı vasıtalarla da teçhiz edilmiş bulıınsızlanıyordum. Nihayet bir durak şef sistemi bu memlekette câri ol tesi öğrencilerinden yirmi kişilik bir det Psşadan, Dolmabahçeye hâkim nm elinde bugün ancak 2000 ya duğunu ve korkunç mazut yangındeletfjne, kurvlması düşünü serom enstitü lamadan faydalanarak, yurdumu muşsa, bunda Anayasanın ne kaba grup, bu ayın sonunda Suriyeye hare epedeki Şinasiden, Galtıtasaray Live lâboratuarı len devlet sağhk teşkilâtına tamamlıyor. Bundan başka An tak vardır. Dispanserlerdeki te larını saniyelerle ölçülen bir zaman zun kalkınması üzerindeki fikirle hati var ki, onu daha tatbik mev ket edecektir. Diğer taraftan İstanbul esi bahçesindeki Fikretten sonra Amerikan Kolejl öğrencilerinden 17 kidavi hastane ve sanatoryomlar içinde söndürdiığünü memnunlukla rini sordum. Aldığım cevab hulâ kiine koyduğumuz ilk yıllarda de şilik bir grup da Suriyeye girmek İçin dair raporlar vermifti İstanbul şehrinin külhir şahsiyetkara ve îstanbulda Tıb Fakülte dakile âyarlanmıs vaziyette demüşahede ettim. Türkiyeyi baştan baja dolaerine aid dördüncü büstü, Mithat leri vardır. Küçük gehirlerde es ğildir, Bununla beraber, mevcud saten şu oldu: «Bir yandan inkılâb ğiştirmeyi hâtıra getiriyoruz. Sanki yola çıkmıştır. şarak yüz elliye yakın müesBütün şehir ve kasabalarunızıa Anayasaya göre bir âyan meclisi'aşaya hasredilmiştir. Hakikatte kiden mevcud bulunan, eksik Olimpiyad Şampiyonası prenaiplerimizi muhafaza ederken mânasile İstanbul İtfaiyesini örnek alarak bu. seseyi gezen Dr. Vine, mem tarafları mevcud olan hastane aanatoryomları, tam 908 ferdasmda yapılması lâzım bir öteyandan eski Türk karakterini miz dahi olsaydı, geçen yirmi yılda hâtıra pullan leketimizden edindiği tnttba lerin yerine yavaş yavaş yenile tatmin edici bir durumdadır, dis na benzer madern bir itfaiye kuryeniden canlandırarak, hüsnüniye şef sistemi olmıyacak mıydı? Hele P.T.T. Genel Müdürluğü. Avrupa Gü şi, kırk sene sonra da olsa görlan ayrıca Dünya Sağhk Teş ri yapılıyor. Yeni usullere göre panserler de asri teçhizatı havi maları bh"inci vazifeleridir. Anayasamızı bir iyice ve dört başı re§ Şampiyonası hâtıra puliarından son memize rahberlik eden Emniyet te, karsıhklı itimada dayanan fabüyük fcilâttnın Cenevrede çıkan ay tanzim ve teçhiz edilen bu has dir. B.C.G. aşısı yalnız Zİletli, vakarlı bir cemiyet kurmak mamur şekilde uzun yıllar tatbik ra Olimpiyad şampiyonlarının resimle Sandığım tebrik edelim. jehirlerdeki bir kaç tedavi merlık mecmuasmın son sayısında rini ihtiva eden yeni bir serl pul çıedelim. Birkaç teşri devresi geiip tanelerin gerek binaları, gerek kezinde kullanılmaktadır. la kalkinabilırız,. Bunu söylerken, kartmak üzere hazırhklara başlamısaTürkiyede sağhk işleri batesisatı çok mükemmeldir. Sağhk onun nasıl kurulacağı üzerinde hiç gecstn. Partiler ıktidara gelip git tır. Son aylarda vereme karşı büzı sahsl müşahedeler» başlığı Cemiyetlerin dinamik devirlerinde Çıkarılması düşünülen pulların üzeBakanlığı memurları meccanl tün milletce bir seferberliğe gidurmadan sanki o iceal hayat ku meğe, millet, icraatım beğenmediğı altında neşretmiştir. Bu yazıyetisen büyük adamlar ekseriya çok partiyi devirmeğe, meclis kabine rinde güreşçilerimisin zaferlerlni tespit rulmuş gibi. böyle bir cemiyette tedavi usulünü herkese tatbik rişildi. Hükumet bu meseleyle yı aynen ahyoruz: cephelidhier. Hangi cepheden o bühayatın ne kadar yaşanmağa değer düşürmeğe alışsın. Hulâsa yazılı eden enstantaneler bulunacaktır. Dört edebilmek için bütün gayretle mücadele için kat'î bir karar kıymet üzerinde basılacak olan bu yük adama bakacağımızı tayin edeAnkaradaki Sağlık Bakanlığı olduğunu anlarmağa başladı. Çok Anayasamız nonnal tatbik hayatını pullar, 15, 20, 30, 60 ar kurusluk olarile çalışıyorlar. vermiş bulunuyor. Bu maksadla vazifesile nfiitenasib bir durummeyiz, dikeceğimiz büstü, yapacatatlı konuşuyordu Anadoluya sık yagasm. Eğer ondan sonra mahzur cak ve iki lira kıymetinde hâtıra blokBugün Türkiyede halkm sağ mühim istikraz yapıldı ve beş ğımız heykeli, asacağımız resmi, dadır; bu 20 milyonluk geniş arahkiarla serpilmiş küçük küçük îar çıkar ve demekrssinin daha iyi ları halinde satija çıkarılacaktır. okuyacağımız şiiri hangi cepheye memleketin bütün vilâyetlerine lığı bakımmdan ehemmiyeti o senelik bir plân hazırlanmağa işlemesi Anayasanıc bazı hükümleKarısını yaralayan koca kadar yayılmıg bulunan bir çok lan, tecrübeli hastabakıcı bulun başlandı. Türlü vasıtalara baş(1) Bu yazı Cumhurıyet'in 14 ha rir.in değiştirilmesini gerekli kılarOrtaköyde Çevirmeci sokağında otu tevcih edeceğimizi bilemeyiz. MitSabırsızlıkla beklenen bu nefis Arkan Sa, 4, 5ü, 3 de ran Sıdıka ile kocasl Mahmud, geçim hat Paşa, bu tip büyük adamlardan lüzumlu tegkilâta sahibdir. Ayni madığı için de büsbütün vahim vurularak yapılan propaganda mecmuanın 3 üncü sayısı hariziran sayısında çıkmıştır. sizlik yuzünden kavga etmişler, Vlah biridir. Onun adınm geçmediği zamanda, lâyikile ücret alan, va bir şekil alan meselelere verem, ile halkın veremle mücadele için kulâde bir güzellikte ve pstıorumud, eline geçirdiği kunduracı bıça hangi cemiyet mü«ssesesi var? Eğer zifelerini §evk ve gayretle yeri sıtma, zührevî hastalıklar, tra dikkat ve alâkası arttırılmış ve nu bh* misli büyütmüş olarak ğile karısını muhtelif. yerlerinden ağır kadirşinaslık tamamile hükmünü ne getiren bir doktor kadrosu da hom ve çocuk ölümü sahasında bütün içtimai sınıflar veremi surette yaralamıştır. Suçlu tutulmuş, icra etse. eğer bu samimî his taştan vardır. Bu mühim cihet bir çok rastlanmaktadır. Fakat bütün bu yenmenin lüzumunu anlamışlar çıktı. Fiatı gene yaralı hastaneye kaldırılmıstır. ve tunçtan ifadelere teslim edilse memleketlerde ihmal edilmiştir meseleler içinde en mühim ola dır. 35 kuruştur. Yabaneı memleketlerde staj heykel heykel üstüne dikilıneli. Kim ve bunun içindir ki oralardaki nı veremdir. Buna rağmen veHastabakıcı tegkilâtı, muhtelif Çıkaran : görecek öğretmenler meselesi bilir, belki de Ankarada yeni y i devlet sağhk müesseselerinde bir remle mücadele için henüz ubakımlardan, devleti fazla meşMilli Eğitim Bakanlığı, yabaneı mem pıla.n BM.M. binasınm bahçesine takım kifayeisizliklere rastlanır. ARİF BOLAT KİTABE^ mumî bir plân yapılmış değil gul eden bir meseledir. Türkiye leketlere staja gönderilecek öğretmenlebir Mithat Paşa heykeli konacak, Türkiye sağlık teşkilâtına şöydir; mütehassıs doktor ve malî kadına içtimaî hakları tanrmıs rin gittikleri memlekette bundan *3ö en fazla iki yıl kalmalarma karar ver belki de müzakere salonlarından bi le bir usulle memur tedarik e kaynak ta noksandır. ve bunun neticelerinden biri oBankamızdaki Tasarruf hesabı mevcudunu miştir. Bu suretle, kısa zamanda fazla rine Mithat Paşanın adı verilecek dflmektedir: Bir talebenin büBuna mukabil, yeni usullerin larak, zeki ve bilgili kadınlar, eleman yetiştirilmiş olacaktır. ve şüphesiz her ikisi de yapılacak tün tahsil ve iaşesi hükumet taHalka ucuz arsa Ziraat Bankası ile alâkası pek ma rafmdan temin olunuyor; o da tatbik edilmesi sayesinde, sıtma kendilerine hastabakıcılıktan da MEVLİD Belediyenin Millî Emlâkten devir al lum olduğu için bir tarafa bıraka diplomasını aldıktan sonra, dev artık önlenmiştir. İyi çalışan bir ha çok znadd! fayda temin edeSevgtli annemiz dığı 17 parça arazi geeekondu sahible lım. Son senelerde hızmı arttıran let memuru olarak, gösterilen teşkilât ve yeni usullerle tedavi bilecek diğer işlerde çalışmağa BAZİYE BENGÜ'nün rine verildikten sonra, daha 700 kişiye teknik öğretimin geçen asırda ilk âni ölümünün kırkıncı gunüne yerde çalışmaya mecbur tutulu sayesinde, zührevî hastalıkların başlamıslardır. İgin daha kötüsü, 100 Liraya yükseltenler, veyahud arsa verilmesi icab etmektedir. Plân tesadüf eden 23 haziran 1949 nüvesini kuran Mithat Paşa için sayor. Bu mecburî hizmet bittik tahribatı da yavag yavaş azal Türkiyede iki hastabakıcı mekŞehir Meclisince tasdik edlldikten sonperşembe günü ikindi namazmı Bu tarihe kadar Bankatnızda ra, bu 17 parça arazi, bir sene zarfın natkârlarımız ve zanaatkâi'larımız ten sonra isterse gene devlet hiz maktadır. Trahcm cenub vilâ tebi vardır ki bunların biri Anmüteakıb saat 17.30 ds Fatih cada ev yapmayı ve bedelini 50 sene için ne yapsalar az gelir! Şarkı garbdan metinde kalıyor ve o zaman hiz yetlerde mevziî haldedir ve sırf karada, biri de İstanbulda, yani nıii şerifinde Mevlidi okunacak100 Liralık bir tasarruf hesabı açanlar de ödemeyi taalihüd edenler arasında ayıran iktisadî zihniyeti artık tarihe mete iki sene ilâve ediliyor; is bu iş için kurulan hastaneler, faal bir ticaret hayatı olan büyük tır. Akraba ve dostlarının ve kur'a ile taksim edilecektir. malederek ziraî ve sınaî kıymet ya temediği takdirde kendi hesabı dispanserler sayesinde tedavi e §ehirlerd«dir. arzu edenlerin teşrifleri rica olunur. Yuratma yollarını müstesna bir Avru na çalışmakta seıbest bırakılı dilmektedir. Bu hastahğın HastBbakıcı mekteblerinden, Oğulları Küçük Haberler ver bilhassa İstanbuldaki Kızılay pa terbiyeeisi tavrile gösteren Mit yor. Hükumetin yardımile oku nanistanda çok iyi netice Ziya Bengu Burhan Bengü miş olan neviden sülfamidlerle hat Paşayı bütün bir Türkiye, hattâ mektebinden çıkanların meslekî muş olan doktcniarın ekserisi Kur'a ile çekilecek 250M Liralık ikramlye çekilişine * ŞEHHİMİZE bir Bulgar gazetec's kalmayı tercih tedavisi usulüne Türkiyede de kıymetleri son derece mükemgelmişür. İsmi Gineteos Vişelkov olan bütün bir Islâm Slemi olarak nasıl memur olarak başlanmıştır. Bugün, trahom has meldir, Fakat bugünkü anmamalı? Sözün kısası, Rönesans etmektedirler halde ğazeteci. Fiüstine gidecektir. tanelerinde bir tek çocuk kal Türkiyedeki diplomah hastaba* FHANSANIN Yunanistandakl As zamanlannın, çok taraflı, üniversal keri Ataşesi Çolonel Doronge, dün uçak bir şahsiyetile karşı karşıya bulunumamıştır. kıcıların sayısı ancak 800 dür. * * * N'üshası 10 kuıujtur la şehrimize gelmistir. voruz. Çocuk ölümüne gelince; bu Bin kişiye bir diplomah hasta Aboıu ^eraitl Türkiye Türkiyede sa.'..n hastalıklarla 30 haziran akşamına kadar açtırılacak veya mevcud hesablannın bakiyedni 6 mücadele işleri gayet iyi teşki hususta tam bir malumat vermek bakıcı lâzım geldiği dügünülür IV Içüi SABAN 23 PAZARTESİ ay mtiddctle 1000 Liradan 300 Ki. Masrif Vekâleti '.arafından 1!)40 ta lâtlandırıln'.ıştır. Bu teşkilâtın son derece güçtür, zira eldeki se Türkiyenin 20 bine yakın has Bu aylık 800 • a^ağıya düşürmemi; oneşredilen kollektif bir eserdt şöyle ayrıca bir sıtma mücadele kolu istatistikler vazih bir fikir edin tabakıcıya ihtiyacı olduğu »n Cç aylık Altı »ylık 1500 • laşılır. Türkiyede sağlık işlerinin lanlar; meğe müsaid değildir. Vaziyeti deniyor: <Tanzimata kadarki gayri vardır kı ta&Vyeü memleketin Senelik 2800 • ; ikt'sadî c'!wn göri =ü verini iktisadî ydiııruian fazla.sını kaplamakta aydın'atabilmek için ayrıca bir karşılaştığı meselenin ehemmiD İ K K A T Alabilirler ve dünyevî bir â!em tşlâkV'^infi bı rlır. Seğhk Bakaiiığının. vazifes tetkik yapmak Iâ7.ımdır. Yalnız yetni yalnız bu rakam bile va Cr.zetemıze gönöerilen evrak ve yasılaf 5.28 13.15 17.15 20 44 22.48 3 1)7 v. zıh bir sekilde ortaya koymağa rakıyor. HaHS ba7i tsl.mcı mtîte i^sbı oîan daha bir çok müesT bazı ıstatistikler sıtmanm azalneırediltin, edilmes'n iade otunmaj E. ] 8.44 4.31 8.33 12 00 2.04 6.24 kabul fekkirlerin, İslârniyetin terakkiye selerı bulunuyor ve bunları bu* masıle doğumun çoğalması ara kâiidir. ithat Paşa ve ruhu Prof. Ftndtkoğlu Vazan: 1 , M HEM NALINA MIHINA İstanbul itfaiyesi undan 38 yıl önce, 19 U jazında Pariste Fransı/, Ingiliz ve Belçika itfaiye j eri arasında yapıian bu gösteri ve yangın sbndürme müsabakası seydetmiştim. O zamanın modern vasıUlarile mücehhez olan bu itfaiye gruplarının mükemmeliyeti karşısında, 20 gün kadar önce, 23 temmuz 1911 de Hürriyet Bayramıncid Mercanda baslsyarak Aksaraja kadar üıen ve 2573 binayı kül eden korkunç yanguu ve o yangındaki itfaiyemizin zavallı halini hatırlayarak büyük üzüntü ve acı duymuştumİkinci Meşrutiyetin ilâru olan Z3 temmu* 1908 tarihinden 1923 te Cumhuriyetin ilânma kadar geçen 15 yıl, İstanbul için büyük yangınlarla dolu bir felâket devresi olmuftu. O zamanki askeri itfaiye teşkilâtımızın kol kuvvetile işleyen tulumbaları, iki atlı arabalarla nakledilir; fakat itfaiye bölükleri, yaya olarak bu arabaların arkasmdan koşar ve nefes nefese yangın yerine vardıktan sonra. Terkos Kumpanyasının ya kupkuru. yahud parmak gibi akan yangın musluklarından, havuzlardan ve kuyulardan aldığı kifayetsiz su ile ateşi söndürmeye çalısırlardı. Bu büyük yangmlardan birinde, çok sıcak bir yaz günü, Sarıyerdeki itfaiye bölüğünün koşaradımla İstanbuldaki yangma geldiğini ve kan ter içinde kalmış Mehmedcikleıin evvelâ kalın elbiselerinin içinde yanan yuıeklerinin ateşini söndürmek için, yangın musluklarının ustüne kapandıklarını görmüştüm. İ K T İ A S L A R Türkiyede Sağlık İşleri "" Yazan : Dı«, J. M. YİNE ın D151 TÜRK TİCARET BANKASI I Tesis Tarihi 1914 | 30 Haziran Akşamına Kadar 10 TEMMÜZ 949 TARİHİHDE İŞTİRAK EDEBİLECEKLERİ GİBİ C CUMHURİYET % 4,5 FAİZ