Catalog

NIVEA 1 25 ınci yıl Sayı: 8872 umhuriyet Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstambul Posta kutusu İstanbul No. 246 Telefonlar: Umumî Santral Nuroarası: 24298. Yaa İsleri: 24299. Matbaa: 24290 r Dr. F. NEUMARK İstanbul Universitesi Maliye Ord. Profesorü GELHUtfERGISI Teon :e Pratık 336 [. 425 Kuruş KURUCUSU: YUNUS NADÎ HA Başlıca itabevi STANBUL. a bnlunur. Cumartesi 23 Nisan 1949 ugün 29 uncıj yıldonümümi kutladığımız millî bayram, Ankarada Buyuk Millet Meclisinin açıidığı. Cumhnriyetin doğduğu, fakat o zaman henüz adının konulmadığı gündur. Gözlerimizi 29 yıl geriye çevirirsck, 23 nisanı neden millî bayram yaptığmuz ve neden kutladığınuz anlaşılır. 1920 yılı, vatan ve milletimiz için 1919 dan daha uğurlu olarak ginniş değildi. 19 mayıs 1919 da Atatürkiin Anadolu toprağına ayak basmasmdan sonra, Millî Mücadele teşkilâtlanmağa başlamış: Birinci Balıkesir, Erzurum, Alaşehir, Sıvas Kongreleri; İkinci, Üçuncü Balıkesir Kongreleri yapılmış; Anadolu daki hareket daha çok kuvvetlenmiştL Atatürkiin reisliği altında Millî Mücadeleyi idare eden Anadoln ve Rumeli Miidafaai Hukuk Heyeti Temsiliyesinin tazyikile İstanbulda Ali Rıza Paşa kabinesi iş başına gelmiş ve bu kabine, gene aynı tazyik neticesinde, Damad Feridin, Vahideddinin iradesile feshcttiği Mebnsan Meclisinin yerine yeni seçimler yapılmasını kabul etmişti. Atatürk, İstanbulun İtilâf devletleri ve bilhassa İngiliz kara kuvvetlerinin işgali ve deniz kuvvetlerinin muhasarası altında bulunduğnnu ve payitahttaki inzıbat kuvvetlerinin ecnebiler elinde ve muhtelit bir halde olduğunu pek haklı olarak ileri siirmekte ve Padişaiıın gene bir irade ile Meclisi feshederek mebuslan dağıtmasından ve hattâ tevkif etmesinden endişe etmekteydi. Bu duşünce ile Meclisin İstanbulda değil, Ankarada toplanmasını istiyordu; fakat onun istikbali pek i>i gören bu teklifi kabul ediünedi ve Mebusan Meclisi 19 ocak 1920 de İstanbulda açıldı; Fakat Atatürk İstanbula gitmiyerek Ankarada kaldı. Meclis, Atatürkü, izhar ettiği arzuva rağmen reisliğe seçmemişti. İngilizler, Harbiye Nazırını ve Erkânıharbiye ReisinL Babıâliyi tazyik etmek suretile lskat cttikleri gibi, bir aralık Mebusan Meclisi Reisini de tevkif etmişlerdi. Meclis Reisini. Ankarada bulunan Heyeti Temsiliye Reisl Atatürkiin luüdabalesi kurtarmıştı. Yeni açılan Meclis, 28 ocakta Misakı Millîyi kabul etti. Fakat iç ve dış düşmanlar, için için bir darbe hazirlıyorlardı. 3 martta, Yunanlılar İzmir cephesinde taarruza geçerek Gölcük yaylasile Buz dağını işgal ettiler. Bunun üzerine Ali Rıza Paşa kabinesi istifa etti ve Bahriye Nazın Salih Paşa Sadrazam oldu. Amerikanın bize yeni askeri yardımı Çanakkale Boğazmın müdafaası için memleketimize mühim tahsisat ayrıldı Âmerika, yabancı memleketlere yapacağı silâh yardımı için, 1 temrauzda başhyan yıl içinde, 1,450,000,000 dolar sarfedecek Washington 22 (A.P. (A.P. ve A.A.) A.A) I :.»^ş;rM|Mff|0Q' Birleşik Amerika Dış İslen Bakanı De*n Acheson, âyan meclisi dış münasebetler komisyonuna kuzey Aütmtik paktı milletlerinın silâhlandırılmasma yardım etmek üzere gelecek yıl içinde 1,130,000,000 dolar sarfedilmesini derpiş eden bir program sunmuştur Buna munzam olarak, Türkiye ve Yunanistan dahil olmak üzere başka memleketlere de sılâh temin edilecek, böylelikle vsbancı mem^ " m Arfcast Sa. 3, Sü. 2 de Rusya ve peykleri «Rusya, kendi vaziyetini düşiinmek mecburiyetindedir \ m Amerika tarafından Avrnpaya gimderilecek B. 3S modelinde bomba nçaklan Tıirk çocuğıı 23 Nisanı hazırlajıp yaratanın manevi huzuruııda Millî Hâkimiyet ve Çocuk bayramı 16 mart günü İstanbulun işgali faciasile hazırlanan suikasd başladı. O gün mebuslardan Rauf ve Vasıf Beyler de İngilizler tarafından tevkif edilmiş. İttihad ve Terakki erkânından bir çok zevat ile beraber Maltaya sürülmüşlerdi. Atatürk, zaten böyle bir hareket 23 Nisan Millî Hâkimiyet ve Çocuk Bayrabeklediği için Ankarada salâhıyeti mı, dün saat on ikiden itıbaren başlamıştır. reni yapacaktır. Tdrende Valıliği, Vali Muavıni fevkalâdeji haiz bir Meclisin top Bayram dolayısile resmi müesseseler ve okulRüştü Ülgen temsıl edecektir. İl ve Belediye erlanmasını 19 martta, vilâyetlere, lar bugün kapalı bulunacaktır. Bayram, şehrin kânı ile siyasî partiler, Çocuk Esırgeme Kurumustakil livalara ve Kolordu ku başlıca kaza merkezlerındeki sahalarda kutla Arkası Sa. 3, Sü. 6 da mandanlıklanna tamim etti. Bu Meclis için, yeni seçimler >apılacak ve İstanbuldaki mebuslardan Ankaraya gelebilerekler de Meclise iştirak edeceklerdi. İstanbulun isgalini müteakıb Damad Ferid derhal sadaıete getirılmiş ve 16 mart günü maruz kaldığı tecavüz karşısında vazifesine devama imkân görmiyerek dağümak kararı vermiş olan Mebusan Meclisinin, 12 nisan günü, o zamanki Merkez Kumandanı tarafından kapıları mühürlenmişrL Bu tarihten 11 gün sonra 23 nisanda, Ankarada Büyük Millet Meclisi açılıyor ve milletin mukadderatını eline alıyordıi. 29 yıl evvel bugün, Büyük Millet Meclisi açıidığı zaman, aziz yurdumuzun kapkaranlık ufuklannda, tek ümid yıldızı işte bu Millî Meclis idi. Atatürk, Nutkunda, o günİzmir 22 (Telefonla) Maliye Bayandırlık Bakanlığı müfettişleleri şöyle tasvir eder: müfettişlerinden Nedim Ökmen, İs rinden yüksek mühendis Fikret «Damad Ferid Paşa kabinesi ve tanbul Çinilikoşk Müzesl müdürü Germandan mürekkeb bir heyet İstanbulda bütün menfi ve hain yüksek mimar Mustafa Ayaşlıoğlu, Arkası Sa. 4, Sü. 8 de teşekkülâtın vücude getirdiği blok Refik Koraltan ve bu blokun Anadolu dahüindeki tekmil isyan teşkilâü ve bilcümle düşmanlar ve Yunan ordusu, müştereken aleyhimizde faaliyete geçtiler. Bu müşterek tecavüz politikaDeniz Harb okulundan bu yıl miştir. Okul komutanı Albay Ş«vki sının talünaü da, Padişah ve Halifemezun olan otuz asteğmene dün Güven, gene asteğmenleri tebrik CUMHURİYET Arkası Sa. 3, Sü. 5 te Heybelide Deniz okulunda yapılan eden bir konusma yaptıktan sonra, Arkast Sa. 4, Sü. 7 de töreni müteakıb diplomaları veril 29 yıl evvel bugün ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi millet mukadderatına el koydu. Hakikatte saltanat o gün yıkılmış. Cumhuriyet o gün kurulmuştu Be neve» gazetesinin başmuharriri Rene Payot, haftalık siyasi icmalmde Sovyet Rusvanm peykleri ile olan münasebetlerine temas etmış ve demiştir ki: « Bundan bir, ıki gün evvel Çekoslovakyanın resmî makamları, Şovyet hukumetiriin organı olan l'zvestia gazete^ini toplatürmışlardır. İzvestia bu nüshasında kısaca şoyle demekteydi: «Çekoslovakya, Sovyet Rusyaya bet bağUmamalıdır. Bazı emnıyet meseleleri yüzünden Rusya evvelâ kendi vaziyetini düşunmek mecburiyetindedir. Bu arada Rusyanın sınaî kalkınması ve Çindenacaktır. Eminönü ilçesi, Beyazıdda kutlama tö Arkası Sa. 3. Sü. 4 te tzvestia gazetesi ı toplatıldı < , Pragda . Tf '«>) «Journal de Ge Sağlık Bakanının gazetemize demeci Sıra beküyen veremliler, kimsesiz çocuklann korunması ve hastanelerin durumu için alınacak tedbirler Sağhk ve Sosyal Yardım Bakanı Dr. Kemalî Beyizit, insası tamamlanmış olan Süleymaniye Doğumevinin açılış toreninde bulunmak ve İstanbulun sağlık müesseselerini teftij etmek üzere dün sabah Ankaradan şehrimize gelmiştir. Bakan, dün kendisini ziyaret eden bir arkadaşımızın muhtelif suallerini şöyle cevablandırmışür: < İstanbula, yürürlüğe girmiş Verem Kanununun tatbikı ve sıra bekliyen veremli hastaların durumlarile meşgul ohnak için gelmiş. bulunuyorum. Bildiğiniz gıbi, sıra bekliyen hasta miktarı oldukça kabarıktır. Bu hastaların bir an evvel yerleştirilecekleri binalar teminine çalışacağım.Bu maksadla, .lk plânda, şimdiye kadar başlanmış olan verem tesislerini derhal tamamlayarak faaliyete geçireceğiz. Bu iş için, bu sene bir milyon altı yüz elli bin lira harcayacağız. Hastanelere eklenme Giiney Çin tehliküde Komünist taamızu devam ediyor, Çin Cumhur Başkanı, ÇanKayŞek'le göriiştü Vakıtlara aid inşaatta büyük bir suiistimal Vakıflar Genel Nüdürlüğü İnşaat Nüdürile iki kontrgl ntimarı Manisada tevkif tdildikr Dttn iki vatmr earpıştı Kesif sis yüzünden Dumlupınarla Çorum vapurları Boğazda çarpıştılar Arkası Sa. 3, Sü. 7 de Şarkıtt kurtulması için tek çare c Yeni deniz subaylarımız kurucuları Adanada Menderes, Köprülü ve Koraltan mühim birer konuşma yaptılar Karadeniz seferinden ddnmekte Bir Suriye devlet adamı, bu kurtuluşun Arab olan Çorum vapuru ile Karadenız seferine çıkan Dumlupınar vapuru, devletlerinin Türkiye ile anlaşmalan neticesinde dun saat 14,30 da Boğazın Rumeli saglanacağım söylüyor feneri önünde karşılaşmışlar ve kesif sis tabakası yüzünden birbirlerini göremiyerek burun buruna çarÇanKayŞek'in son resmi Şam 22 (Hususî) Admın ya deyiz. Türkiy« ile çok iyi geçinpışmışlardır. Her ikisinin de burun kısımları eğnlmiştir. Dumlupuıar, yınlanmasmı istemiyen Suriye dev mek, hattâ bir askeri anlaçma gaLondra, 22 (B.B.C.) Bu gec« : adamlanndan bir zat, son in yesile hareket edildiği asikârdır. Nankinden gelen haberlere gore, yedekte nhtıma getirilmis ve yolcularile yükü boşaltılmıştır. Yerme kılâb dolayısile şunları söylemiş Bu, bizim millî menfaatimiz icabı Çin Cumhur Başkan Vekili I i Tsaudır. Arab devletlerinin Türkiye og Yen, Hangçesu şehrinde Çan« Ulgen vapuru sefere çıkacaktır. In tir: Arkan Sa. 3, Sü. 2 de sanca zayiat yoktur. < İyi niyetle yapılan bu Inkdâbı • Arjcast Sa. 3, Sü. 6 da halk, bir senedenberi beklemekte Sis yüzünden İstanbula idi. Çünkü asayissizlik ve anarşi inemiyen uçak Bursa 22 (Telefonla) Ankara içinde olan memleketin fcötu idaİstanbul Atina seferlerini yapmak resi her tarafta ümidsizlik uyanüzere bu sabah 21 yolcu ile Anka drrmıştı. Namuslu adamlar, geceradan hareket eden Devlet Hava leri evlerinden çıkatnıyorlardı. Yeyollaruıa aid uçak, İstanbula yak ni inkılâbın hükumeti, halka dalaştığı sırada hava sisli olduğu için yanmaktadır ve kuvvetli bir duYeşilköye inememiş, tekrar Bursa rumdadır. Büyük komşumuz karirikılâblarını taya gehniştir. Uçak, saat 14 te İs deş Türkiyenin tanbula hareket etmiştir. kib ve tatbik etmek mecburiyetinBugün Mudanyaya vapur olmadığından, Bursa seferini yapan Yalova vapuru üç saat teahhurla gelmiştir. Amerika Büyük Elçisinin kızı evlendi Dünkü törend* agd i Adana 22 (Telefonla) Urfa, Siverek, Mardin ve Malatyadaki D.P teşkılâtile temaslar yapan Refık Koraltan ve Fuad Köprülü, bu sabah Malatyadan Ceyhana gelmişler, sinema salonunda yapılan toplantıda konuşmuşlardır. Refık Koraltan, Seçim Kanununa temasla, iktıdarın, milleti oyalamağa çalıştığını, söylemiştir. Köprülü, Demokrat Partinın Doğu Anadoluda gördükleri sağlam durumundan memnun olduklarmı belirtmiş, Partinin programını ele alaraik: « Bu hususta programda ne varsa onlar olacaktır • demiştir. I Oradan ayrılan D P kurucuları. I Adanaya gelmısler ve Adnan Men Ordu Donatım Kursunu bitirenlere diplomaları verildi Ankara 22 (Telefonla) Askerî fabrikalarda beşinci kademe ordu donatım kursundan mezun olanlara bu sabah diplomaları verilmiştirMerasimde, Millî Savunma Bakanı, Genelkurmay Başkan vekili ve ikinci başkanı, Millî Savunma M.is teşan, Amerikan yardım heyeti Baskanı ve uzmanları hazır bulunmuşlardır. Kursta mühendis subaylarla Sanat okulu mezunu gedikliler, Amerikalı öğretmenlerden top, tank ve optik malzemenm muhafazaları hususunda luzumlu bilgi edinmisler Muvaffak olmıyan bir tecrübe Merinos koyun ırkınm Bursa iklimine «ıtıbak edemediği nihayet anlaşıkh Yününden istifade etmek üzere 10 senedenberi memleketimizde yetistirilen Merinos koyun ırkının bütün gayretlere rağmen iklim ve toprağımıza intıbak edemedıği anlaşılmıştır. Bursa ve havalisinie gittikçe azalan bu cins koyunlar nihayet miktar itibarile 750 ye düşmüştür. Yıllık merinos istihsali, Merinos fabrıkasının ihtiyacuun ancak yüzde 46 sını karşılayabilmektedir. Gelin ile güvey, Vali, Bayan Kırdar Amerika Birleşik Devletleri Türkiye Büyük Elçisi George Wadsworth'un kızı Mıss Caroline Long Wadsworth ile Mr. VValter Wıllianı Harrıs, Jr.'in medenî evlenme merasimi dün saat 16 da Beyoğlu EvAıme dairesinde yapılmıştır. Fahrî şahidler, İstanbul Vali ve Belediye reisi Dr. Lutfi Kırdar > " e Türkiyenin İnşıltere sabık elçi=i Rauf Orbaydı. Merasime Yunan elve Amerikan Büjuk Elçlsile ve Mrs. Skefer^îrak Dış med El Rayi^fl|k, Amerikanın IraiS elçisi ve H B A ^ e r ile ailentn, yakın do^^^^^^^k etmişlerdır. Dinî m l r a 5 n w ı g ü n saat 12,39 da İstanbuldaki Amerilfc elçilığınde yapılacaktır. Bu merasımı bir resmi kabul takib edecektir. Cumhuriyet, yeni evlilere saa» Bakanlığuunta^fenî direktörü Ârkası Sa. 3, Sü. 3 te dir. Arkası Sa. 3, Sü. 5 te çisi ve diplomatik birlik reis; Mr. detler diler.