Catalog

22 Nisan 1949 CÜMHURİYET r BİR DAKİKA: * Komünizm ve irticaa karşı tedbirler Baştarafı 1 inci sahifede daki vazifenin başarıldığmı bugünkü Basın Toplantısında anîatan Başbakan ezciimle demişıir ki: « Vicdan hürriyetine riayet etmeyi insanlık vazifesi bilenlerderriz. Fürir hürriyetiniıı de aynı derecede geniş ohnasrna taraftarLm. Bu hürriyetleri emniyet altında oukmdurmaksa, bunları tehdid euecek yollan önlemekle blur. Bugünün ihtiyaclarııu 1000 1500 sene önce gelmis insanların kafalarına göre nİ2atnlandırmayı düşünmek, ancak hamakat olur. Vicdan hürriyetini tamamile yaşatmak şartile eski hurafelerin yeniden canîanfT/Ssuıa ve Meclisin kararlarından başka esasların memlekette hâkim olmasına meydan vermiyeceğiz. İrticaın uyanmasına karşı şiddetli kanunî tedbirler alınmaktadır. Komüniane geiince, fikir oîarak Marks'ı ben de okudum. Her nazariyenin iyi veya kötü cihetîeri o.ur. Bunlar, ilmen tetkik edilir. îstanbul Üniversitesinde talebelerimizi, tarihî materyalizmin hatalı olduğuna ikna için birkaç ders uğraşüğun ohmıştur. Aksini iddia ecienler de bulunabilir. Nihayet, bunlar, fikip miinakasalarıdır. Faka' bjgün dünyamn ve memleketimmn, karşısında bulunduğu komürrian, bu mahiyette nir ilim cereyam değildir. Fikirlerimizi, bukağıya vuracak bir cereyanın tnkişafına, fikir hürriyetimizi korum2k bakımından da meydan vermemek mecburiyeündeyiz. Celâl Bayarla tnülâkatta, Demokrat Partinin de bu noktaları bizim gibi düşündüğünü görmekle memnun olduk. Ana partiler bu esasta beraberoe yürürlerse, meınleketin her hangi bir sarsmtrya manız kalnyısı ihtimali bertaraf olur.> Başbakan, şeyhlik unvanı ve mürşidlik payesile etrafana adamlar toplayanlar hakkında da tedbir almdığmı, mahkeme kararile fcunlarm, bulunduklan yerden değiştiîilebileceklerini bildtrmiş: « Bir kisiyi nakletmekle, binlerce kişiyi kurtaracağız.» demiş ve şimdiki mevzuatın kifayetsizliğinden bahsile : « Meselâ, Ankarada bir şeyh var, bir türlü dokunamıyoruz.» demiçtir. Muhalefet ve umumi seçimler Baştaraft 1 inci sahifede beiirdıği kanaatindedir. Şartlar, az çok değişmiş oimakla beraber siyasi havayı 21 temmuz arifesindeki duruma benzetenler de görülüyor: «Daha ustalıkk olmak şartile muhalefete karşı, yer yer, oldukça sistemli bir baskı başlamıştır. Vaiiler, birer birer Ankaraya çagırılmaktadır.» Bu iddiada olanlar, İnönünün son seyahatini dahi, bu hazırlıklarla alâkalı gösteriyorlar. tYalnız iki vâkıa, beiki de iktidar partisini bu baharda genel seçimlere hemen gitmekten alıkoyabilecektir» deniliyor. Bu cüıet, artmış olan hayat pahalılığı ve bilhassa mahsuliin noksan olmasıdır ki, biri şehirlüua, diğeri köylünün canını sıknıış bulunuyor. Halk Partisi ileri gelenlerinin şu günlere raslayan sevahatleri, belki de bu iki âmilin tesir derecesini yer yer müfahede içindir. Muhalefetin temennisi Bu söylentilere rağmen seçünlerin öne alınması umumiyetle muhalefetin de temennisi halindedir. Hattâ bir çok masraflara yol açacak olan ara seçimlerinin yerine genel seçimlere gitmenin daha doğru olacağı açıkça ifade edilmek tedir. Şikâyet, seçim kanunu üzerindeki çalışmalann ağır gidişidiıSoylendiğine göre bu mevzuda ilk temaslarda muhalefet erkânına, seçimlere dair bütün hükümleri ihüva eden bir nevi mecelle yapmak yerine ,i$in teknik cihetlerini düzelten bir kanunun hazarlanacağı ifade edilmiştir. O günden bu yana bütün çalışmalar, bazı kanunların tercümesine inhisar etmiştir. Bu ın n kanunlardan bir WTgrp * idars mecanuasında evvelce zaten yayınlanmiş olduğu ilâve ediliyor. Muhalefetin ara seçimlere ısrarIa çağırılmasını, iktidar partisince başvurulmuş bir tedbir olarak kar şüayanlar da bulunmaktadır. Eski kanunla yapılacak olan ara seçimlerinde, iktidann hiç bir tesir ve aüfuza tâbi bulunrruyarak, son derece iyi niyetle hareket edeceğinde ittifak vardır. Halk Partisi, bu seçimleri kaybetse bile eldeki kanunun şikâyet edildiği kadar bozuk olmadığı yolunda propaganda imkânını kazanacaktır. Esasen bu 15 milletvekilliğinin şu veya bu parti tarafından kazanılmasmın Mecliste nisab bakımjndan hiç bir tesiri olmıyacaktır. Ancak, böyle bir deneme, aksaklıkları, göstermek şöyle dursun, büsbütün örtbas edecek ve yeni kanunun tanziminde müsbet bir tesir yapmıyacaktır. Görünüşe göre, bilhassa Demokrat Partiyi ara seçimlerine iştirakten alıkoyacak olan başhca mülâhazalar bunlardır. Yani seçimleri 'kaybermekten ziyade kazanmak endişesi! Mekki Said ESEN ""»»"'""Hinmilfllfflltliniliaillllllffllllllllinirailtimimııımu.mi Gumhur Başkanı Sinobda Sinob 21 (a.a.) Cumhur Başkanı İsmet İnönü bugün Tafköprü merkezini ziyaret etmiş ve kendir fabrikasını gezmişlerdir. Belediyede Taşköprülüler kendir mevzuu üzerinde ziraat, endüstri ve ticaret bakımından Cumhur Başkanına geniş tafsilât vermişlerdir. . Kadın, erkek Taşköprülüler geîip giderken Cumhur Başkanına yakm ve geniş alâka göstermişlerdir. Bundan sonra Sinoba teveccüh eden Cumhur Başkanına şiddetli bir yağışa rağmen durak yerlerinde kadın ve erkek vatandaşlar mülâki oluyorlardı. Boyabad hizasında yolda toplanmış olan Boyabadh vatandaşlarla dönüşte kasabada buluşmak üzere karar verilmiş ve Boyabadhlann lutukâr nezaketile ve geniş samimiyetile ağırlanmaktan pek mütehassis olduğunu ifade eden Cumhur Başkanı yollanna devam ederek şiddetli bir yağış içinde Sinoba varmışlardır. Sinoblular Cumhur Başkanını mutad nezaketlerile karşılamışlardır. Cumhur Başkanı kendisini karşılamak nezaketinde bulunan vatandaşlar arasındaki muhtelif siyasi partilerin temsilcilerile ayrı ayrı görüşmüşlerdir. Bulgaristanda «Millî komünizm» Baştarafı 1 inci sahifede sını bir müddettenberi ateş püskürmekte, bilhassa Sofyada çıkan ve Moskovanın bayraktan olan «Rabotni Çesko Delo> gazetesi*un ları yazmaktadır: «Kostov gibi yolunu şaşırreuj siyasetçilerin işledikleri en büjük cinayet ve affı kabil ohnıyan hata, Moskova politbürosuna karşı bir çekimserlik havası yaratmış olmaları ve Bulgar komünist partisi merkez komitesi üyeleri arasına fesad sokmuş ohnalarıdu. Bu kabil hatalara hakikî bir bolşevik taassubu il« mâni olmakhğımız icab eder.» Mnvazaa iddîası Adanada tazelendi Adana 21 (Telefonla) Bir taraftan Millet Partisi kurucularından, Dr. Mustafa Kentlinin, Adanada nihayet müteşebbU heyet kurmağa muvaffak olması, diğer taraftan D. P. kuruculanndan Adnan Menderesin şehrimizde bulunmasj, buradaki siyasî havayı bir hayli canlandırmıştır. Millet Partisi, Seyhan müteşebbis heyeti kurulurken mahud muvazaa mevzuunu ortaya atmışür. Demokrat gazetenin bugünkü sayısında kendisine sert bir cevab verilmesi üzerine Dr. KenUi, C.H.P. ve D. P. arasında muvazaanın muhakkak olduğunda ısrar etmiştir. Adnan Menderese. bu husujtaki mütaleastnı sorduk, şunlan söy« Bizim vakur çalışmamjz karşısında Millet Partililer, Çukurovav.nın sıcağında. karlar gibi eriyecek, hızımızı as'.a kesemiyeceklerdir. Bir mu\'azaa yalanmı altın madeni gibi kullanarak partilerine temel yapmak istiyorlar. Biz, bunlara artık cevab vermek dahi istemiyoruz.> Mustafa Kentli yarm Kayseriye, Adnan Menderes de, kongreye katılmak üzere Mersine gideceklerdir İki miihim tasarı Baştarajı 1 inci sahifede hedefini takib ettiği için, Meclise sevkedilen yeni kanun tasansı ıle Genelkurmay Başkanhğı, Millî Savunma Bakanlığma bağjanmıştır» demiştir. Topyekun savunmaya aid bir yüksek kurul teşkilini isühdaf eden diğer bir tasarı da Meclise verilmiştir. Yüksek savunma kurulu, alâkalı bazı Bakanlarla Genelkurmay Başkanmdan müteşekkil olacaktır. Bu suıetle, topyekun harb i=i Sulh zamanında bir devlet işi olarak tezekkür edilecek. Birinoi Dünya Harbinde buhranlara sebeb olan el koymajşleri gibi vaziyetljr umumî hayatı aksatmıyacak şek'ilde tanzim edilecek, gayritabiî haller önlenecek. iktisadî ve ticarî durum, bu faaliyetle ahenkleştirilecektir. Bu iki kanunun icabı olarak, mevcud askerî şura kanununda değişiklikler yapan bir tasarı ds Meclise sunulmuştur. Truman, Amerikanın dış siyasetini anlattı Washington 21 (a.a.) (Afp) Bugün Beyaz Sarayda dinî neşriyata mensub 100 kadar gazeteciyi kabul eden Başkan Truman şunları söylemiştir: \ « Dünyada devamlı bir barışın teessüsü için çahşıyoruz. Hiç öir memleketi kontrol altına almak veya ona dahili işlerini nasıl idareetmesi lâzım geldiğini söylemek &rzusunda değiliz. Söz hürriyetine, din hürriyetine ve başkasma zarar vermemesi şartile istediğimiz yere gitmek hakkına inanıyoruz. İşte Ankara 21 (Telefonla) Mec Amerikanın dış siyaseti budur> delis, bugün Kurumlar vergisinin miştir Gezginci işciler vergisi Ankara Roma hava seferleri başladı Ankara 21 (a.a.) Havayollari İdaresi tarafından Ankara İstanbul Atina Roma hava yolu nakliyatmın tesisi münasebstile buşün ilk olarak bu hava hattı üzerinden bir uçağımız K)!r:aya hareket etmiştir. Bir hava heyetimiz Almanyadaki manevraları takib ediyor Frankfurt 21 (A.P.) Türk hava kuvvetlerine mensub bir heyet bugün Frankfurta varmış ve Amerikan işgal kuvvetlerı manevralarını müşahede etmekte olan İsveç, Norveç, Danimarka, Fransa, İngiltere ve Holanda heyetlerine iltihak etmiştir. geri kalan maddelerini müzakere etmiştir. Vergiden istisna edilecekleri izah eden 7 nci madde üzerinde bir hayli tartışma olmuş ve neticede madde komisyona iade ediîmiştir. 8 ve 12 nci maddelerin kabulünden sonra işletme ve gezginci işler vergisi kanun tasarısının konuşulmasına geçilmiştir. Bazı maddeler k"omisyona havale edilmiş ve böylece tasanmn 20 nci maddesine kadar gelinmiştir. Meclis, pazartesi günü toplanacaktır. Baştaraft 1 inci sahifede duğunu anlatan Başbakan, tasarıMadde olarak Bakanlar Kunın, basuı kurullarının mütaleası rulu kararı şöyle: Köylerde almdıktan sonra Bakanlar kuruluLake Success 21 (aa.) (Reuter)meyhane açilamaz. na sevkedileceğini ilâve etti. İtalyan eski sömürgelerinin muDevlet dairelerinde ıslahat Bunun ruhu şu: Köylüyü kadderatı etrafındaki umumî mü içki iptilâsından masun tuBaşbakan, devlet dairelerinin ras zakerelerden sonra, Birleşmiş Mil talım. yonel çalışması yolunda alınacak letler kurulu özel siyasî komisyotedbirleri anlattı. İki profesörün Tatbikı da bu: Güzel Künu, kendi talobleri üzerine, Eritre Başbakanlığa verdiği raporu, heçükçekmece gölü kenannda men tatbika koyacağını belirtü. bölgesi dinî ve siyasî muhtelif teher köyden kilometrelerce Evvelâ Başbakanlığa bağlı ve Başşekküllerinin temsilcilerini dinleuzak, münzevi bir yerde, va bakan yardımcılarından miştir. birinjı tandaş, avcdar ve seyyahlar başkanhğı altmda, Maliye Bakara Eritre yerlileri teşkilâtınm Dci deile diğer bir iki bakandan müreklegesi memleketlerinin kısmen ve için pırıl pml bir otel ve ya tamamen Habeşistan vesayeti mükemmel hir plâj yapmış keb bir rasyonalizasyon komisyonu ve buna mütenazır olarak her vealtına konulmasına veya ilhak edil ve yukandaki karan guya kâlette birer kurul teşkil edilecek, mesine muanz bulunduklarını söytatbik ederek, alâkadar ma bu mevzuda yapılacak şeyler fialemişlerdir. kamlar, kendisini müşterile zırlanacaktır. Bunlardan sonra dinlenen Eritre rine içki vermekten rn.ev.etGünaltay: müslüman birliği temsilcisi İbrab.im mişler. « Bu suretîe devlet dairelerinin Sultan Ali, Eritredeki müslüman lüzumlu ve lüzumsuzlan meydana Koşun, turistler, koşun yer.üfusunun büyük kesafetinin koçıkacak, lüzumlular takviye edilemisyonca gözönünde tutulmasın] tişin! D. N. cek, lüzumsuzlar da kendi akıbeıiistemiş ve bunların bağımsızlığa ne uğrayacaktır. Bu arada, memurkavuşmalarının tabiî hakları oldu ların tasfiyesi işi de kendiliğindan ğunu bildirerek genel kurulun avücud bulacaktır. Bu hususta yeni dalet duygusuna hitabla Eritrelitekaüd kanununun çok yardımı oleri «geri kafalı ve gayrimedeni» lacaktır. Hizmetlerinden fayda göHabeşlerin emri altına koymaya rülmiyenler emekliye aynlacak, müsaade etmemesini istemiştir. tekaüd edilemiyenler memurin kaMüteakıben söz alan yeni Eritre nununda yapılacak tadillerle tasfiİtalyan taraftarı parti temsilcisi ye edilecek, belki bir kısmı kendi Muhammed Abdullah, Eritrede yemaaşlarile işten uzaklaştırılacaklargâne bilinen Avrupalı dilin itaU dır. Kalacak çalışkan insanlarm inyanca ohnası münasebetile, bu bölkişaf ve refahlaruu temüı de bor Başmakaleden devam cumuz olacaktır. Onun için kadrogenin bağımsızlığa kavuşabilmesi için îtalyan vesayeti altına konul dinî irtica dışandan gelen bir tah larla birlikte barem esaslan da yeması dileğinde bulunmuştur. Bu riktcn mahrum oldoğjı halde, ko niden gözden geçirilmektedir.» detemsilci, Eritrelilerle Habeşler ara miinistlik dışandan da gizli ve açık .sındaki ırk kinini hatırlatmış ve ne şekilde desteklenmektedir. MarkBaşbakan, memurlaruı bundan suretle olursa olsun Eritrenin tak sizmin, bir Dctisadi ve içtimai doksonra bir devlet imtihanından getrin olarak ileri sürdüğü, fakat tatsimi aleyhinde olduğunu söylemişbik kabiliyeti olmadığı görülen na çirihnesi esasuun kabulü zaruretitir. zariyeleri bolşeviklerin siyasî ihü ne kani olduğunu, böylelikle iltiLake Success 21 (A.P.) Siyasî raslarma alet edilmekte ve komu masın kalkacağını belirtti, devlet komisyonda söz alan Somali genc nisllik ile onıın büsbütün soysuz memuriyetine gireceklerden mal lik birliği söacüsü Abdullah İssi: laşmışı olan holşeviklik elele vere beyannamesi isteneceğmi, her me«İtalya barbarlığın anasıdır ve ye rek milletlerin istiklâline, varlığına murun behemehal bir mahrem dos niden Somaliyi idare etmeğe lâyık kasdetmektedirler. Komünistliği bir yası olacağını söyledi, bundan başdeğildir» demiştir. vatan ihaneti olarak vasıflandıran ka bankalarda olduğu gibi memurlarm yaşayış tarzîaruun, malî varaporda şöyle denilmektedir: ziyetlerüıe uygun olup obnadığının «Komünizm, iktisadi ve içtimaî tetkik ve tarassud ediünesi düşünizam aleyhine doğrudan doğruya nüldüğünü Uâve etti. Gene Başbataarruz edeceği zamana kadar fi kanın izahlarına göre, memurlardan kirlerini ilim ve sanat kisvesine bir kısmı mahkemeye sevkedilip bürümekte, yahud «bir başkasının beraet etseler bile bulunduklan davasmı çürüttünüz mü, kendi da muhitte iyi bir tesir bırakmamış ovanızı ispat etmiş olursunuz.» düs lanlan devlet kadrosundan çıkar Baştarafı 1 inci sahifede turu ile hareket ederek komünist doktrinini ortaya koymaktan ziyağini bildirmiflerâir. Bu emir âserine taarruza geçen de, memleketteki nizamı tahrib etkomünist kuvvetler, son dakıkada meğe çahşmaktadır. Söz, yazı, "ealman bir habere göre, Kong ya sim vesair vasıtalarla yayılan fikkınında YangÇe nehrini aşnuşlar rin, kanunda cezalandırılan fikir İzmir 21 (Teîefonla) Bugün dn. Nehri asan birlikler, şimdi olup olmadığını anlamakta isabet yapılan hava talbikatı esnasuıda etmek, zeki ve kültürlü yargıclar lik 5 6 bin kişiden müteşekkilbir av uçağımız, Cumaovası civadir. Bu kuvvetler, halen köprü için en büyük vatanî vazifedir.» rında düşerek yanmıştır. Pilot YüzRapor, pek doğru olarak komü başı Rıza Soysal, paraşütle kendini başlarını sağlamlaştırmakla tneşguldürler ve bu bölgede çok şiddetli nistlerin vatan, istiklâl, millî haki boşluğuna atmıssa da mesafenin savaşlar cereyan etmektedir. Mil miyet gibi mukaddes duygulardan kısalığından paraşütü açılmıyarak, liyetçi deniz ve hava birükleri bu mahrum olduklannı, yabancı kay şehid düşmüştür. Cenazesi, yarın mıntakaya sevkedilmişlerdir. Ma naklardan emir aldıklarını» söylü törenle kaldırılacaktır. amafih vaziyetin vahim olduğu, yor ki bu, artık bir bedahet halini milüyetçi hükumetin Nankini tah almışlır. Demokıasi prensiplerinc her memlekette aynıdır; çalışma liye ederek, Kanton istikametine aşın derecede riayet ederek ko sistemleri de aynıdır. Yalnız bulunrekilmek kararından anlaşılmakta münistliği kanun dışı saymıyan duklan muhite göre tabiye ve şekil mcmleketlerde, komünistlerin MosT. değişiklikleri yaparlar. Komünistkovadan, Kominformdan emir vc Associated Pre?s ajansının bil talimat aldıklan, bizzat keınh ifa liği kanun dışı etmemiş olan yerdirdiğine göre, hücum eden komü delcrile meydana çıkmış bulun lerde açıkça çalışarak memleketin huzur ve sükununu bozarlar. Konist ku.^'etlerinin miktan bir mil maktadır. münistlige miisaade etmiyen yeryon, milliyetçilerinki ise yarım Bugün komünist diyince akla ge lerde ise gizli ve sinsi çalışırlar. milvondur. len tip, Karl Marcc'ın iktisadî ve Komünistler, hâkim olduklan prensiplerine bağlı bir na memleketlerde demckrasi hak ve Bir İsveç âlimi, dünyaya içtimaî zariyatçı değil; Moskovanın bütün hürriyetlerinin en büyük düşmanı ilk sanat zevkım Türki emirlerini ve direktiflerini gizli olduklan halde, demokralik idareveya açık yerine getirmeğe çalışan yenin verdiğini söylüyor bir vatan ve millet haini, Sovjet lerdc bu hak ve hürriyetlerden faydalanarak o idarenin ve o milBir müddettenberi şehrimizde Rusyanın ihıüalci bir beşinci kol letin kuyusunu kazarlar. Demokratetkikler yapmış olan İsveç Şarkı ajanıdır. O, her fırsat ve imkân sinin insanlara temin ettiği haklayat profesörlerinden M. Bernhard buldukra halk kütleleri arasında ra ve hürriyetlere azamî derecede Lewjn, dün bir İsveç uçağile Stok propaganda yapacak; kendi hüku riayeti, kutsal bir prensip saymaholm'e gitmiştir. Profesör, hareke metiııi ve rejimini kötüleyecck, ha mız lâzımdır; fakat bu hakları ve tinden önce kendisile konuşan bir kikî drnıokrasinin ve halkçıhğın hürriyetleri komünistlerin demokarkadaşımıza şunlan söylemiştir: yalnız Sovyet Rusyada ve diğer korasiye, istiklâle, vatan ve millete « Türkiye, dünyanın en zen münist memleketlerde olduğunu karşı öldürücü bir silâh olarak gir. koleksiyonlarma sahibdir. Bun söyleyecek; icab ettikçe dindar ve kullanmalanna da müsaade edeları tetkikten sonra şu nokfayı ga va milliyetçi görünecek; mütemadi meyiz. Çünkü böyle yapmazsak yet bariz olarak anladık ki, dün yen halkı zehirliyecek; memleket demokratik haklar ve hürriyetler yaya sanat zevkını ilk veren mem teki bütün kıymstleri kötüleyerek de, istiklâl de, vatan da elden gîmanevî bir bozgun havası yarataleket Türkiye olmuştur. Bence cak ve bir ihtilâle zemin hazırlıya der; millet bütün varlığile önce ilk medeniyet izleri Mısurda değil, caktır. Bunlan yaparken de en zi esir, sonra da imha edilir. Bu itiTür'ıiyede aranmahdır.> yade fakir ve dar gelirli halk taba barla ceza kanununa konulacak kaları, muhtelif sebeblerle • gayri maddeler, inküâbın, demokrasinin, memnun olanlar arasında çalışa istiklâlin. millî varlığm müdafaası Amerika Ordu Bakanı caktır, Böylece memleketi içinden için konulmaktadır. Tabiatte her istifa etti yıkılacak bir hale getirmeğe uğra şey, kendi nefsini ve bekasını müdafaa eder. Bir millet için de, varLondra 21 (a.a.) (Byum) şan komünistler, bir harb olursa, lığını tehdid eden her tehlikeye orduyu da bozguna uğratmak için Washingtonda yetkili makamkarşı tedbir ahnak, bu tabiat iaellerinden geleni yapacaklardır; nilardan haber verildiğine göre, Başkan Truman, Amerikan Ordu tekim Fransada yapnnslar ve mu nununun icabıdır. Parolamız şudur: Türk vatanında komünistlige Bakanı Royall'in istifasını ka vaffak da olmuşlardır. Komünistliğin hedef ve gayesi hayat hakkı yoktur. bul etmiştir. Somali ve Eritreülerm istekleri Kaş yapayım derken... Devlet dairelerinde yapılacak ıslahat mak üzere Meclisten salâhiyet istenecektir. r Günaltaj , pahalılık mevzuunda sun'î ve muvakkat tedbirlerle iktisadî ve içtimaî sahayı nizamlandırmak imkânı olmadığmdan bahisle memleketin iktisaden kalkınması bir çok amillerin tahakkuku ile kabil olacağını, herşeyden evvel istihsali artürmak lâzım geldiğini, hükumetin bu hususta büyüt bir faaliyete giriştiğini kaydettif Marshall plâninın muhtelif sahalara nasıl dağıtıldığını, bunlarla ne' işler yapılacağını, bu arada doğu illeri için hazırlanan programuı bu yıla aid kısmını beynehnilel bankadan alınacak 33 milyon dolarla antimuan ve simli kurşun istihsalinin arttırılacağını, Seyhan barajı sulama tesislerile baraj önünde muazzam bir elektrik santralı kurulacağmı, banka genel müdürünün de bunu şiddetle tavsiye ederek, yapıldığı takdirde Adana ovalarının Mısırla mükemmel suretıe rekabet edeceğini belirttiğini, yapılacak limanları, şarktaki hayvan hastahkları ve halkın sağlığı ıle uğraşmak üzere slınan tedbirleri, millî eğitim sahasındaki faaliyeü uzun uzadıva ve teferruatile bcfan etti, bütçenin tevzini yolunda alınmakta olan tedbirlerden bahse* derken vasıtah vergiler meselesin! de ele aiarak, bunların başında bilhassa şikâyet mevzuu olan muamele vergisini azaltmak yolundaki tetkikleri izah eyledi. Hava deniz mücadelesi icaret filomuzun takviyesl için bir takım vapurlar almaktayız. Bunlar hakkında Abidin Daver Bey üstadımızm durü dırâz yazüarını her gun «Cumhuriyet» sütunlannda okuyoruz. Denizjolları bu gemileri seçerken ne gibi, tamir ederken ne gibi, buraya getirirken de ne.gıbı yanhşlıklar yaptığmı ve bundan sonra da ne gibi hatalar işliyeceğuu öğTeniyoruz. Temenni edelim kı; üstadm bu nasihatlarına kulak asılsın da gemilerimiz daha iyi, daha muntazam ve daha yürük olsun. Lâkin kendileri de dahil olduğu halde bütün gemi satm alan, gemi tamir ettiren ve gemi kullananların bu ticaretlerini tehdid eden muazzam tehlikeyi demiyelim de rekabeti acaba görmüyorlar mı diye kendi kendimize sormaktan hali kalmıyoruz. Bugün bizim doğu Akdeniz dediğimiz Mısır postası tamamen zararına işlemektedir. Bir aralık yer bulması güç olan bu sefer, eskisine nazaran daha çabuk laştığı halde beş on yoku ve on, on beş ton eşya ile gidip geliyor. Gerçi biz işm ticaretinde değiliz, şan olsun diye işletiyoruz ama bir ticaret mevzuunda da millet kesesinden mütemadiyen hovardabk etmeye imkân yoktur. T Türk vatanında komünistlige yer yoktur Çinde Komünistler büyük taarruza geçtiler Bir layyarecimiz İzmirde şehid düştü Batı Akdeniz seferine geiince, İstanbul vapunınun güzelliği, personelin nezaketi, yemekler ve sürPetrol mevzuundaki suale ceva at üç haftada bir rakibsiz işleyen ben: bu vapura bir miktar rağbet sağ« Kanuna göre hiç bir ecnebi lamakta ise de bunun da daimî olşirkete imtiyaz vercmeyiz. İşletmek duğuna inananlardan değilim; çünhususunda mütehassis ve bilgili kü: adamlarla ve bir şirketle anlaşabiEfendim, artık sureti kafiyede liriz. Şükrana şayar.dır ki, mem kani olmalıyız ki istikbalin hattâ leketin muhtelif yerlerinde petrol halin nakil vasıtası tajjaredir. bulunduğu hemen katiyet kesbetÇünkü tayyare her vasıtadan daha miş gibidir. Fakat bu sahada bilençabuktur. İnsanhk, nakil vasıtası se lerden ve tecrübeli olanlardan isçerken daima daha çabuğuna doğru tifade etmemiz lâzımdır.» dedi. gitmiştir. Tek atlı arabadan, dört Suriye hükumetini tanunak me fetlı posta arabalarına, ondan rrene, selesi hakkında da: ondan otomobil ve otobüse, ondan « Tanımak meselesi henüz ba da tayyareye geçmiştir. Tayyarenin his mevzuu değildir. Ancak, teşek de tek motörlüsünden, iki motörkül eden hükumet, bize karşı cid lüsüne, ondan da dört moiörlüsüne den çok samimi davranmaktadır. gidiyor. Bu hal denizde de böyleKendisini diğer Arab memleketledir. Hele bizim vapurlar gibi 1015 ri tanıdıktan sonra bizim de tanımil arasında bocalayan tekneler yacağımız tabüdir.» dedi. için artık yük taşımaktan başka iş kalmıyacaktır. Ne uzağa gidiyoruz. Limanunıza işleyen yeni kargolar, İsveç, Norveç, Amerikan, fngiliz kargolan sınrj'a on beş mil giderler. Bunlar yük gemisidir. On, on beş de kamarası vardır. Buna mukabil bizim Edirne 21 (Telefonla) Türk doğu Akdeniz lüks seferi on üç mil Yunan hududu üzerindeki köyle üzerinden yapılır. İnsanlarm arlık rimizden gelen en son bir habere bu kadar ağır giden vasıtalara tagöre, 19 nisan gecesi saat 22 sıra hammülü kalmadı. Dünya: laruıda, Yunan hududu üz'rinieki Daha çabuk, daha çabuk! diye Müsellim ve Elçüi askerî kuleleri bağırıyor. ne 1015 kişilik müsellâh bir Yunan Gün gelecek ki, bu gemiler yalkomünist çetesi baskm yaptnHga nız tayyareye binmtkten korkan başka teşebbüs etmişse de val mde ah bazı evhamlı kimseicrden nan tedbirler neticesiude bunlar, yolcu bulamıyacaklar. Bunun böyYunan arazisine cepOere'c ortadan le olmamasına imkân yok. Sırf bu mülâhaza iledir ki dünkaybobnuşiardır. İki taraf arasındaki karşıjıkh ateş sabaha kadar yanın büyük gemi kumpanyaları devam etmiştir. Bu çetenin, ge aralarında toplanıp tayyare rekaçenlerde Pityon Yunan istasyonuna betinc karşı ne yapacaklarını düyakm Araavudköyünü basanlar ol şünmüşler ve nihayet şu neticeye dukları ve Bulgaristana geçemiye varmışlardır: Çok büyük ye çok çabuk gerek, Türk hududu civarmda kendilerine gizli bir sığınak bulmak mi. Tek sııuflı ucıız kamara. Eğlenceli seyahat. iitedikleri tahmin ediimektedir. Bize geiince; biz bir kaç sene sonra gemilerimizi yalmz kendi iç Rektör döndü hatlarımıza çalıştırmak mecburiyeÜniversitelerarası Genel Kurul toplantısına iştirak eden İstanbul Üniversi | tir.de kalacağız. Çünkü bugün Mıtesi Rektörü Ord. Prof. Dr. Sıddık Sa sua tayyare ile beş saatte gidüiyor.nü Onar ve dekanlar dün, otomobille bizim gemi ile beş günde. Hangisini Ankaradan şehrimize gelmişlerdir. tercih edersiniz? Bunun gibi, sabahleyin buradan uçuyorsunuz, akşam Londradasımz. Bütün Avrupa BİR BİLET hep günübirliği yolculuklarla gezilebiliyor. Artık günlerce süren Deyip de geçmeyiniz! tren, haftalarca süren vapurlara bundan sonra yolcu bineceğini ummak beşeriyettn çabuğa karşı BU BİLET hele zamanımızm vakit tasarrufuna karşı olan iptilâsını inkâr et23 nisan piyangosunda mek olur. Bir Yunan çetesi hudud kule'erimize saldırdı 200.000 Lira oldu mu> Çocuğunuzun hali, şencliği ve ihtiyarlığı garanti edilmiş demektir. «« ı viHUKIVEt» in tefrikası: VATA 4 7 a^an GR£ENE 2.AHİR f TÛRÜMKÜHEr ve NÜKHBT GÖKOVA Anahtarın yerinde olup olmadığına baktmız mı? Otelci kadın da telâşlanmışü. Clara ile kızı görmek üzere Içeri girdiğimiz zaman, onun da odada bulunması ihtimalini düşündükce tüylerîm diken diken oluyoı • Ü* gene parmaklarının ucuna basa basa merdivenlerden inmeğe basiadı. Mr. K. nin heyecan içinde: ÎCeraye gidiyorsunuz? Allahaşkına beni yalnız bırakmayınl diye otelci kadına yalvardığuıı duydu Kadın hakaret dolu bir sesle ıhtar eiü: Sana bağırma! dedim. Gidip anahtann yerinde olup olmadığına bskacağım. Şayed yerinde yoksa... Bir müddet sustu. Sonra tereddüciıe devam etti: polis tahkikatuıa karışmamak için oteli terketmişti. Bu düşünceler arasında anahtan yerine astı. Sonra yemek salonuna geçip, kapının arkasına saklandı. Dinlemeğe başladı. Biraz sonra otelci kadının gayet ihtiyatlı adımlarla hole inmekte olduğunu duydu. Şimdi, kadının soluğunu da işitiyordu. Bir iki dakika sonra otelci kadın geniş bir nefes aiarak yukarıya seslendi: Anahtar yerinde duruyor! Mr. K. ufak tefek vücudünden ümid edilmiyecek kadar bir gürültüyle merdivenlerden aşağıya üıiyor, elindeki boya kurusunun çalkalahdığı duyuluyordu. " • Otelci kadın Mr. K. ye tekrar seslendi: İnerktn bir dcfa ölünün yatüğı odanm kapısım bir yokla bakatım, kilidli mi? Bunu yapamara! Korkuyorum! Budalalığı bırak şimdi. Korkacak ne var? O kapıyı biraz evvd kendi elimle kiiidledim. diyorum sana! ... O zaman polisi haberdaı edebiliriz değü mi? <D» artık merdivenlerin gıcırdamasını, hattâ ikinci kartaki HindUye rasgelmek ihtimalini de gbze aiarak süratle merdivenlerden indi. Her taıafta derin bir sessLzlik varBir iki sanive süren bir se^sizlik'1ı. Birinci kattaki Hindii belki bu (en sonra Mr. K. korkudan titreyen ölüm hâdisesinden sonra, bir sesie bagirdı: Kapı açık! «D» portmantonun aynasmdan otelci kadının yüzünü görebiliyordu. Bu yüzde korkuyla karışık derin bir düşünce ve zilıninin plân kurmakla meşgul olduğunu gösteren bir ifade vardı. Yukandaki boya kurumadan ve boya kokusu geçmeden bu kadının polis çağırmağa cesaret edamiyeceği muhakkaktı. «D> artık buna kat'î surette kanaat geürmişti. Mr. K. de hole inmişti. Endişeli bir sesle: Belki kiiidledim zannettiniz de kilidlemediniz. Herhalde o herif buralara kadar gelmeğe cesaret edemez. Peki, bana «Mr. Mucherji» benim, diye seslenen adam kimdi öyleyse? Hiç şüphesiz. Mr. Mucherji'nın kendisiydl Başka kim olabilir? Aptal aptal dırlanma. Kim olabileceğüıi sen de pekâlâ biliyorsun. Hah işte... Mr. Mucherji de geldi. Dur, çaktırmadan şöyle bir ağzrnı arayalım. Bu sırada Hindii de hole pirmiş bulunuyordu. Otelci kadın nazik ve mümkiin olduğu kadar sevimli görünmeğe yeltenen bir tavırla sordu: Mr. Mucherji nerelerdesiniz? Akşamlaiı otele geldikten sonra tekrar çıkmağı hiç âclet edinnıediiçin baysğı meraka düştüm. Yanıhyorsumız. Ben. ic'..rar 60kağa çıknnş değilim. Hcııü? aeiıyorum. Bugun çok meç.;.uldüm. Boti jueseleler hakkında kom§ulaxdan malumat topladun Mrs. Mendrill! | lediğim gibi en doğru hareket buDemek otelci kadnıın soy adı raya hemen bir polis çağırmak oMrs. Mendrill idi? lacakür. • Mr. K.: . Mr. Mucherji lâkırdısının kesil Neredeyse aklımı kaçıracağım, mesine canının sıkıhnış olduğunu diye mırıldandı. Şu halde gelen ha açığa vuran bir tavırla devam etti: kikaten «D« idi. Herşeyden evvel, beni dikkatOtelci kadın sordp: le dinlemedinizi tavsiye ederim. Hangi mesele hakkında malu Sözlerim herhalde sizleri pek fazla mat topluyordunuz Mr. Mucherji? ilgilendirecektir. Küçük kızın ölü Kızmazsanız söyliyeyim: Bili mü etrafında, ortada bir takım garib yorsunuz ki, bizler, cemiyet müşa dedikodular da dolaşıyor. • Komşuhedecileri her olayla ügileniriz. He lannızdan bir kadın, küçüğü penle bazı hâdiseler bizler için fevka cereden düşerken gördüğünü söylâde alâka uyandırıcıdır. Küçük kı ledi. Ama, bu kadının yalan athğıeın ölümü de bunlardan biridir. Bu na eminim. mesele hakkında bazı tetkikler Otelci kadın, heyecanuıı belli etyaptım. «D» bu sözlerden hiç bir şey an memeğe çahşarak sordu: Yalan attığını nereden anladıtamıyordu. Bu adam biraz kaçıkö nız Mr. Mucherji? galiba? Çünkü, onun tarif ettiği penHindli devam etti: Hizmetçi kızın ölümünü her cere, kızın hakik3ten kendini attığl kes başka türlü tefsir ediyor. Bazı pencere değildir. Gerçi, anlattıkları evli bir adamı, bazılan da genc larının bir kısmı doğru. Fakat, bubir öğrenciyi sevdiğini ve bu yüz na şaşmadım. Gazeteler, hâdise lak den kendisini öldürdüğünü söylü kında çok geniş tafsilât verdiler. yorlar. Bence, bu tahminlerin hiç Kadın, muhakkak bunlan okudu. biri doğru değildir. Lâkin, insania Üst tarafmı da kendi hayalinden rın aynı hâdiseyı birbirlerinden ne uyduruyor. Meselâ, kız düşerken, kadar başkq türlü izah ettiklerini sizin de yanında bulunduğunuzu ve tesbit etmek bakımından bu vaka onu rııtmak istediğinizi, sonra kızın bemm için pek enteresan üldu. Biz acı bir feryad kopardığını hikâye ier ise. küçük kızın şu yabancı a ediyor. Hem de bu hususta ısrar daıııla... ediyor. Lâkin. tarif ettiğj pencere, Mr. K. korku ve heyecanın son kızın düştüğü penoereye uymuyor, haddine varmıştı Hınclinin sörünü tuhaf değil mi° Ben, kendi hesabıma kgdmırı arl?ttıklarını. inanmakesevr!: ba^îrdı: Susun! Çok rica edcıım susun! makb beraber, çok pnteresan bulEsn, artık burada bir sanive uile dum. * duramaıa, Mrs. Mendrili'e de söy(Arltası var) CUMHURİYET • Onun için, ben Ulaştırma Bakanhğının bizim dış hava yollan seferini Atinadan Romaya kadar nzatmasını çok yerinde bir teşebbüs olarak karşılarım. Bu, güzel bir fikirdir. Yalnız bunun da aksayan taraflan var: İzah edeyim: Evvelâ, bizim tayyarelerin yanında Amerikan, İngiliz, İsveç, İsviçre, Frans'ız tayjare kumpanyalan var. Bunlarla bizim tayyareler aynı ücrete tâbi. Çünkü biz bu fiat ittihadına girmişiz. Hata buradan başhyorBizim tayjarelere ancak o gün hareket etmek istiyenler biniyor. Havayollanmız henüz, bab Akdeniz seferi gibi bir şöhret yapmadığmdan, çoğu ecnebi olan yolcular öteki tayyarelere biniyorlar. Hele bunların içinde dört motörlü olanlan daha ç * tercih ediyorlar. (Ben bile öyle yapıyorum). Eğer Türk Havayolları bu ittih2da girmemiş oîsaydı, İtalyanlar gibi fıatlarda tenrilât yapar. müşterileri çekerdi. Işiriyorum ld bizim Atina tstaabul haMı ma2İesef boş işliyormuş. Bunun çareîini aramak, ne yapıp yapıp işi düzeltmek gerektir. Bu arada, bu işlerin d?vlet eli ile idaresindeki aksaklığı da görmemek kabil değildir. Bu satırlan bitirirken bir noku üzerine dikkati çekmek yerine olur Bugün havalarda iki türlü tayyare uçuyor. Birisi çift motörlü, diğ^ri dört motörlü. Herkes dört motörlüyü tercih ediyor. Hava yollarmı inkişaf ettirirken bu noktaya dikkat etmek en esash kaygımız olmalıdır. Nasıl büyük vapur çabuk vapur dururken, aynı ücretteki küçük ve yavaş vapura kimse binmezse, aynı hat üzerinde daha çabuk, daha büyük ve daha rahat tayyare varken bizim tajyarelere nalkm rağbet etmesi ancak bir ilhamı Rabbanî ile mümkün olur. O sebebledir ki hava hatlarunızın bilhassa dış servislerine mutlaka son model ve hava tazyikım ayarlatabilir büyük tayyareler tedarik etmeliyiz. B. FELEK MİLLİ EĞİTİM BAKANLIh YAYINEVLERİYLE BÜTÜN KİTAPÇILARDA BULUNUR Fiyati 120 Kuruş