Catalog

POKER T».O8 tumuJakjaJka/a 25 \m yıl Sayı: 8795 umhuri K U R U C U S U : Y U N U S NADÎ Telgraf ve mektab adnsL* Cumliariyet, İstanbul Poste kutusu Istaabul No. 248 Telefonlan ümuml Santral Nununsu 24298. Yaa İjleri: 24299. Matbaa: 24290 MEHMED AKİF ~ • . • S A F AJW4l 1 Büyuk çairimizin bi^feTm^pı.m eserleri eakiden basılan veUf^Cki>ılmıyan bütün «ürleri Türk haımE^g^ er Rıza Doftrulun hazuladjSı. saJrin^^L ,, edebî, flJdr (ahsiyetini belirten J ^ ^ îkaddemesile blrlikte nesredilmijtoi'^ Flaü dldB olarak 600 kuruş Cumartesi 5 Subat 1949 INKILÂP KİTABEVİ Iran Sahına TahrandaikimeczubdüıtMedis arabca ezan dün birsuikasd yapıldı Şah atılan kurşunlarla çenesinden yaralandı Suikasdçının bir gazetenin foto muhabiri olduğu anla^ıldı Londra 4 (BBC.) Tahrandan büdırıldiğıne göre Iran Şehin^hı Mehmed Rıza Pehleviye bugün bir stukasd yapılmıştır. Şehin^ah, 15 inci yıldonumunde bulunmak ve öğrencileı ine mukâfatlannı dağıtmak ürere gittiği Tahran Universitesinde merdivsnleri çıktığı ve rektörün elini sıktığı sırada bir gazete fotografçKinın suikasdına maruz kalmıştır. Ağzından aldığı yara vzerine derhal ılk tedavisi yapılmak üzere yakın bir hastaney* gotürültnu$, oradan da saraya nakledılmiştir. Tahranda sıkı yonetım ilân edılmiftir. Hâdisenin tafsilih Tahran 4 ( a a ) (Afp) Şehinşahm rnaruz kaldığı suikasd, hayabnı tehlikeye koymanuş olmakla beraber yakınlan arasında büyuk heyecan» sebeb olmuştur. Şehinşah, üniversite medhalinin meı; Arkası Sa. 3, Sü. 3 te Alt kat samiin locasından ezan sesi gelmeğe başlayınca Meclis polisleri bunu yapanı yakaladılar, derken arkadaşı ezana başladı 1 Halkın linç etmek îstediği katil de agîr yaralı olarak Yakalananlardan biri timarhaneye girmiş eski bir memurdıi . Digeri de akK muayeneye olnaşlardfr hastaneye kaldırıldı. Tahranda sıkıyönetim îlân edilcfi tabi tıtalmaş ?e ikisi de arabca ezan okomaktan evvelce Eu doğrusu evletçilik prensipine karsı son zamanlarda yapıldığıru gördüğümüz hücumları cevablandırmak lüzumunu duyan Yavuz Abadanın bu konuya dair UIus'ta iki makalesini okuduk. Her noktada kendisine katıLmamakJa beraber, memnun olarak soylüyoruz, arkadaşunız davanın öziinü iyi kavraımş, bu çetin bahsi tek başına çözemese bile, hiç değilse okuyanlan dıişiinmeye zorlayacak şekilde önümüze sermeyi bilmiştir. Hürriyet dendiği zaman arkasından eşitlik mefhumunu düşünmemek gerçekten güçtür. Demokrasinin Avrupa karasuıda ilk siperlerini kazan Fransız devrimi de bunu unutmamış, liberte'nin yanı sıra egalite prensipini de armasina kazmıştı. Insan topluluklannın hiçbir nazariyeyi mutlak olarak gerçekleştiremiyeceğini biliriz. Ne kadar ileri bir zihniyetle ele ahnırsa alınsın, hürriyet daima nisbidir; onun gibi eşitlik de nisbidir. Derebejlik \e hanedan sis""Temierötftf "tfagBîa'dîiî hntiya'zlar yıkıldığı zaman vatandaşlar arasuıda hukukî bir eşitliği yeter bulan zihniyet fazla tutunamadı. Çünkii hetnen görüldü ki. iktisadî eşitliğe deger vermiyen bir rejimde hukukî eşitliğin sanıldığı kadar büyük bir mânası yoktur. Demokrasiyi bir ik' tisadi eşitlik rejimi olarak tarif eden Yavuz, fikdrlerinde beUd biraz mübalâğa ediyordur. Bu merhaleye heniiz dünyanın hiçbir demokrasisinde vanlmamıştır. Fakat iktisadî hürriyetin bir gerçek olduğu diyarlarda bugünkü rejimlerin iktisadi eşitliğe doğru cesaretli hamleler yaptıklan da bir vâlaadır. İran Şahı kutubhanesinde Ankara 4 (Telelonl») Türkiye Büyük Millet Meclisinde, bugün bir soru önergesi konuşulurken saat 15,30 suannda, salomm arka tarafmdın gelen arabca bir ezan sesi duyuldu. Baîlar, birdenbir* geriye çevrildi ve ^^1"TI üklım dolu olan alt kat dinleyid locasında, 3035 yaşlarında göriilen temizce gryinmi» ve Ü2«rinde palto bulunan bir ahsın, ellerini kulaklanna götürjnüş ılarak, ezana yüksek sesle devam ettiği görüldü. < Dışarıya çıkarın! Şunu yakalaın'> sesleri duyuldu. Başkan Raif Karadeniz zdl çalarak, 1 müzakerenin devam etmekte olduğunve bu marifeti yapan meczubun salondan çıkanlacağıru bildirdi. Klhakika bu sırada Meclis zabıtası, ba çahsı, kolundan tutmus, dısarı götürmekte idı. Bu sefer, başka bir köşeden ayağa kalkan bir şahsın: « Allah! Allah!, dıye haykırdıktan sonra ezana devam ettiği göruldu. Pblisler, onu da yakahyarak dısarı çıkardıl«r. Her ikisı de Meclis karakolun» Sa. 4, Sü. 6 da Tiirkiyede kullanılan ilk radyo telefon Ankara Emniyet Müdürünün otomobiline konan bu telefonda dün Ankara muhabirimiz bizimle konuştu Meclis salonunda alt kat samiin locasuun mevkiini fbsterir resim Ankara, 4 (Emniyet Müdürünün otomobilinden telefonla) Bugün Meclısteki arabca ezan hâdisesi hakkında mütemmım malumat almak için, aradığım Anka.a Emniyet Müdürü Rifat Apaydını yolda otomobılinde buldum. Rifat Apaydm bir tah kikatla alâkalı olarak Ankara civarında bir yere gitmekte idi. Bu arada otomobilden gördüğüm tesisat dıkkatimi çekti. Sualim üzerine bu Arkası Sa. 3, Sü. 4 te dun yapılan toplantı Maliye Bakanı hükumetin 1949 bütçesi üzerinde yapügı tertibler ve kısıntılar hakkmda izahat verdi Stalin'm yeni bir arzusn Sovyet Hderi, yeni bir dörtler konferansına taraftar görünüyor (C.H.P.) Grupunda C. Bayarın Inönü ile mülâkatına dair demeci D.P. Bafkanı Anadolu Ajansına beyanahnda, tefsirlerin tahminden ibaret olduğunu bildirdi Ankara 4 (a.a.) Demokrat Parti Baskanı Celâl Bayar, Anadoiu ajaasına asağıdakl beyanatta bulunmustur: « Sayın Cumhur Başkanı ve hukumet baskanı ile yapbğım son ziyaret ve konuşmalar hakkında muhtelif suretlerde ve tefsır mahiyetmde yazılar çıkmıstır. Bunların çoğu birer tahminden ibarettir. Konuşmalarm en doğru neticeleri partiııüzin salâhıyetli kurullarına usulü dairesinde arzedılmıştir > Fevzi Lutfi Karaosmanoğlunun sözleri îzmir 4 (Telefonla) Ikiçeşmelik Demokrat Parti bucağının aylık toplanüsı bu gece yapılmışür. Bilhassa yaklasan seçımde sandık bafinda hil* göruldüğu zaman efendıcç hareketin bıraküıp icab eden feyin yapılması salâhiyetinin verılmesi, geçenlerde Inönu ile Celâl Bayar arasuıda cereyan eden konuşmanm parti bakınundan hayırlı olup olmadığı ve kanun değısmezse umumî seçime girilip. girümiyeceği mevzulan konusul Millî Eğitim Bakanlığı Talim mustur. ve Terbiye Heyeti Bnşkanı Fevzi Luti Karaosmanoğlu, Cevdet Kerim Incedayııun sdzlerini cevablandı müdafaa şahidi olarak dinlendi rarak, bir mılletin Cumhuriyet devrinde esir olarak yaşaması ne demektir?» diye sormus ve çöyle devam etmistir: « Seçim için mıllete salâhiyet veril Arkası Sa. 3, Sü. 2 de Sol temayiillü hocaların duruşmalan Ankara 4 (Telefonla) Cumhuriyet Mutlak hürriyet olamıyacağı gibi, Halk Partisi Meclis Grupu, bu akşam toplandı. Hıç bir mutlak eşitlik de olamaz, dedik. Bi kamutaydan sonra rincisi gibi, ikincisine özenmek de dinleyid alınmadı. Sadece gazetecılere, oturumun kendilerine açık olduğu bilInsan topluluklannı çaresiz ya anardirildi. Toplanbda, Maliye Bakanı Isjiye, yahud da en kuvvetlinin yum mail Rüştü Aksal, hükumetin 1949 butruğu altuıda geriye ve atalete sti çesi üzerinde yaptığı tertibler ve kısınrüklüyor. Mutlak eşitliği hedef tu tılar üzerinde izahat verdi. Ismail Ruştu tan aşın devletçiliğin, milletleri na Aksal, varidatta bir takım fazlalıklar •nl bir esaret boytmduruğuna sok tesbit edildığini, aylık muvakkat butçetuğunu görmek için çok uzaklardan ler hazırlamak zanıretinin bu bakımdan misal aramaya mecbur değiliz. Bu hukumete sağladığı avantajı belirtti: c Böylelikle bütçenin içıne girdik itibarla «bizde devletçilik hiçbir zaman bir ideoloji potu olarak benim ve tahminlerin son neticelerinden istisenmemiştir» diyen Yavuza hak ve fade ettik.» dedi. Benzin ve benzerlerinden kıloda 11 riyoruz. Çünkü bizde bütün istihsal kuruş vergi ahnması için Mecbse bir vantalaruıın kamulaştınlarak vatan kanun teklif edildığini, baymdırlık hizdaşlara ke>fl bir şekilde tasarruf metlerinde yol programını aksatmamak edildiği görülmemiştir. Ancak bu için buna lüzum görüldüğünü, esasen yapılmadı diye devletçiliğimizdeD geçici komisyonun, eski yol vergisi komemnun olmamız da lâzun gelmez. Arkast Sa. 3, Sü. 2 de Tam tersine, Yavuzun o ibaresi içinde bizdeki devletçilik prensipinin en zayıf noktası saklıdır. Tam manasile bir ideoloji potu olmamışsa, devletçiliğimiz herhangi bir programa da bağlanamamış, anırsız ve prensipsiz, başıboş bırakıhnışhr. Arkadaşımıztn dediği gibi, hemen heı hükuraet. bir öncekinden farkü bir devletçilik anlayıjı ile 15e basladığı için iktisadî hajatımız bir türlü verimli bir düzcne konamanuştır. Blzim devletçiliğimbin pratik neticesi, yazık ki, daha zijade gayrimüsavi şartlar altuıda vatandaştan haksız vergiler toplamak, bütçeye gelir sağIamak ohnuştur. Bu davayı i>i niyetle çözmeye çahşırken Batı memleketlerinde yapılanlara dikkat etmeyi unutmamalıyız. Devletçilik, ne sadece hususî sermayenin başaramıj acağı faaliyetleri devlete hasretmek, ne de halkı bir nevi vergiye bağlamak usulüdür. Devletçiük. millî kalkınmavı hızlandıracak şuurlu bir hamle olduğu kadar, iktisadî ve dolayısile içtimaî eşitliği nispeten sağlayacak vasıtalardan biridir. Umumî hizmetlerin ve millî müdafaa ile yakından ilgili istihsal alanlannın kazanç fikrine yer verilmeksizin makul bir programa uyularak zamanla devlet elinde toplanması doğrudur ve lâzundır. NADİR NADİ • * Arkası Sa. 3, Sü. 4 te Ihrac mallarımız niçin rağbet görmüyor? Bir Amerikalııtın mektubu: uNallarınızı daha müketnmel antbalâjlar içinde, daha 9 temiz şekilde gönderemez misiniz •W Coıtolly Athenagoras dün akşam Aıtıiral Washington'a Ankaraya hareket etti uçakla gitti Patriğin, bugün İnÖnüye Truman'ın mesajını vermesi bekleniyor Maliye Bakanıİsnıail Rüştü Aksal Londra, 4 (B.B C.) Reuter"in Pertev Boratar Moskovadan aldığı bir habere gore Ankara, 4 (Telefonla) GörevleMareşal Stalın, Başkan Truman, İnIstanbul piyasasında aylardanberi ne intıbak ettığıni göstermiştir. îs rini kötüye kullanmaktan sanık gıltere Başbakanı Mister Attlee ve Fransız Başbakanı Mosyo Queille ile yapılan tetkikler, bir kaç kalem müs tanbul Tıcaret ve Sanayi Odasının, Dıl Tarıh Fakültesi öğretim üyapılacak bir dört büyükler konfe tesna, diğer bütün ihraç mallanmızın ortaya çıkardığı bu netice, iki ehem yelerinden Behice Boran, Pertev ransına ıştırak arzusundadır. Sovyet fiat bakımından dünya fiat seviyesi Arkast Sa. 2, Sü. 7 de Arkası Sa. 4, Sü. 7 de basını bugün bırınci sahifede «Başkan Truman, Rusya ile Amerika arasmda bir sulh anlaşmasmı red Arkası Sa. 3. Sü. 4 te Fencrbahçenin yeni stadı Yeniden inşa edilen ve genişletilen stad için sarfedilen para bir milyon lirayı geçmiyecek ve saha 45 bin seyirci alabilecek Colombus sancak gemisi limanımızdan aynldı, Tarawa uçak gemisi de bu sabah gidiyor Memleketımizde misafir bulunan Amerıkanın doğu Atlantik ve Akdenız fılosu başkomutanı Amiral Richard L. Conolly ve maiyeti dün sabah saat 10 da Yeşilkoy alanından, Arkası Sa. 3, Sü. 5 te Devlefçilik ve hususî teşebbüsün hududu Ankara, 4 (Telefonla) Devlet teşebbüsü ile hususî teşebbüsün hududunu çizmek için bir müddettenberi yapılan tetkıkler sona ermiştir. Bu çalısmalarla devlet teşebbüsünün hangı sahalarda kalacağı tesbıt edilmış ve hususî teşebbüse bırakılan mevzular da belırtilmıştır Devlet teşebbüslerı de bu suretle kâr getiren hale sokulmaktadır. Öğrendığime göre hususî teşebbüslerle devlet teşebbüslerinin hududu yakmda ilân Patrik, dün fece hususî vagonda maiyetile bir arada • Yazısı üçüncü sahifemizde edileoektir. Yeniden inşa edilen Fener stadınm umumî gornnüsfi Yazısı 4 üncü sahifemizde *