Catalog

10 Kasıra 194% | ATATÜRK ve MUAŞERET Baştarafı 1 inci sahifede tim. Bana ümidsiz bir şekilde «ver» deedince, o da ederdi. Yolda yalnız be diler. O, «Ordular, ilk hedefiniz Akdenizdir, ileri!» emrini nim otomobilımin kendi otomobılini geçmesine müsaade ederdi. Bır vaka Karşımda, fkd kişinin oturduşunu verdiği zaman, hiç şüphesiz denizin, stratejik, siyasî ve anlatayım bak! EÖylemiştim. Şimdi size ıkinciyi tekdim Balkan antantırun imzalandıgı sıra edeyim. O da Mehmed ustanm mesai iktisadî büyük önemini düşünüyordu larda idi. Atatürkün en çok düşkün ol arkadaşıdır ve adı Hasan Aydmdır. duğu yemek kuru fasulye ile pilâ^d Hasan Aydın aslen Trabzonhıdur. 1933 yılının 29 teşrinievvel gecesin bir orduyu temsil eden bu generalın man sonra ve başka bir takım müşahe Soğuk bir gece Kırşehire hareket ettik. Uzun seneler Rusyada (Yalta'da) «H'Odeyız. Cumhuriyeun onuncu yıldönümü elini öpmeme imk£n yoktu. Kıyamet lerimin yardımile mana verebildim. Bu Yolda kar fırtınasma tutulduk. O ka tel de France» m mutfağmı idare etşerefine Ankara baştanbaşa donatılmış, kopacak olsa, dünya başıma yıkılacak dâhi insanın duşünce ve fikirlerin biı dar zorluk çekiyorduk ki, zsman za miş, kendisi sonradan Iokanta açrnı?. Atatürk, denize âşıktı. Aziz atamızın Adalar denizindeki gezintilerile, ona, sokaklar pırü pırıl aydınlatumıştır. Geç olsa bunu yapamazdım. Ya ne yapmab şımşek hızile birbirini kovaladığı dima< man otomobillerimizi mandalar kardan nihayet ihtilâlde Türkiyeye deniri ve denızciliği ne kadar sevdiğini Başka kapıya Sinyor! demişti. aelerek. anlamak için, Onun 30 aâustos zaferinvakıt olmasına rağmen ve mutadın hi idım? Etraiıradaki bütün insanların ha ğında muhakkak ki bir kaç fıkir ayru kurtarıyordu. Vakit gece yarısını ç *** Atatürkün yanmda beş sene çalısmıslâfına olarak meydanlan ve caddeleri yali birbirine karışıyor, duvarlar, ta zamanda yer bulabiliyor, bir kaç dütan geçmişti. Atatürk bir ara otomobi ür. Şimdi o da Yataklı Vagonlarda ah G e n Atatürkün Türk donanması ve Türklinden indi. yanıma geldi: şen bir kalabalik doldurmaktadır. Sa vanlar tepemde fırıl fırıl dönüyordu. şünce veya tedai sılsilesi aynı zamanda şu emirden daha belâğatli bir delil ola denizciliği hakkmdaki düşüncelerini, çıdır. manpazarı taraflarma doğru fener alay Birdenbire kararuru verdün ve kaderi cereyan edebiliyordu. Muhakkak ki ec « Ahçıbaşı ben acıktım. bana ye maz: kahraman Hamidiyenin hatıra deft*ri Hasan Usta. Atatürke sid hâtıralaları ilerleraekte... Bu gecenin şerefine ne boyun eğmiş bir idam mahkumu nebilere nülletini daima medeni bir mek ver» dedi. «Ordular, ilk hedefiniz Akdenizdir, çok iyi gosterir. Atatürk Hamidiye krurıııı dinlemeye geldığimi duyunca: Yanımda söğüş ve başka şeyler var tertib edilen suarenin verildiği Ankara nun sukunetüe generalin bana uzanan millet olarak göstermek arzusunda olan vazörile yaptığı bir seferden sonra, .20 ileri!» « Anlatayım, anlatayım!» Palas binasmın önü bir taraftan Meclis, elini hafifçe sıkıp bıraktım. Artık be Şef, medenî nülletlerdekinin aksine o dı. Hepsini saydim. eylul 1340 1924 cumartesi günü> geBu emirde, Atatürkün deniz hasreii dedi ve söîe baçladı: « Kuru fasulye ile pilâv isterim. bir taraftan Halk Partisi binasına kadar, nim için ıtaatsizliğimin cezasını bekle larak bizde halen kadmlarm erkeklerin minüı hatıra defterine şu satırları yaz« Atatürk çok başka adamdı. Meselâ açıkça gdrülür. Bu .deniz hasretis sozumıştır: tâ uzak köylerden Atatürkü görmeh mekten başka yapacak iş yoktu. Şu elmi öptüklerini misafirlerinın görmesi dedL nü, yalnız sahılde oturup denizin kâh bir yaz gecesi, Floryada idik. Köşk o < Unuttum» diye cevab verince, •Hamidiye kruvazörü, mariden yâdiümidile koşup gelmis ahali ile dolcnus, anda müthiş, korkunc bir şey olacaktı. ni istememiş ve bundan dolayı gerek zaman yeni yapıhyordu Yemek yi sakin mavi sükununu, kâh köpüklü dal gâr kalan donanma aksamı içinde, Türk bakısımı yavaşça Atatürkün « Oyleyse hemen pisir!» dedi. otelin merdivenleri önünde ancak biı Urkek arkadaşıma, gerek bana elini öptürmegalarile kıyıları döven hiddetü halini « Paşara, dedim, yanımda fasulyı yorlardı. Yanlarında da Erzurumlu bir kaç otomobilin duracağı kadar yer kal gözlerine doğru kaldırdıra ve inamlmı mek için uğraşrruştı. Fakat arkadaşımla zevkle seyretmek, sıcak günlerde onun Cumhuriyetinin denizlerde (aaliyete geraiştır. Baloya davetli olanlar bu merdi yacak bir şeyle karşılaştım. Biraz ewel benim ısrarımız yüzünden bu Şark âde yok, hem burada pişirmek çok zor o kaymakam vardı. smesinde sermlemek; sandal, yelken, çen ilk gemisi oldu. Beş senedenberi Atatürk, kaymakama döndü: venlerin önünde duran otomobillerin bana bir çelik sertliğile bakan nıavi tine şahid olan misafirlerine hiç olmazsa lacak!» motör gezintileri yapmak iştiyakı mana mütehassiri olduğum deniz hayatuu bagözler, dünyanın en tatlı, en munis ifa Kaymakam bize bir şarkı söyle Durdu, yüzüme bakü, gfildu: na yaşatan bu sefine oldu. Türk donan* den indikten ve kadınlar uzun eteklesına almamalıdır. bunun umumî bir kaide olmayıp şahsı« Doğru ahçıbaşı, haklan var. Cade, dinliyelim» dedi. masını, kumanda ve zabitan heyetini bu rini, erkekler kolaiı gömleklerini dü desini almıslar, tasvib ve takdir dolu na mahsus bir hürmet nişanesi olduAtatürk, sahil şehirlerinde büyümüş, gemide ve buna refakat eden PeykisevKaymakam söyledıkten sonra: zelterek kendilerine çeki düzen ver bir ınana iie bana bakıyorlardı. Bütün ğunu ihsas etmek istemiş, bunu izah nım isteyiverdi de işte! Aldırma, yann yetiş:niş bir Türk çocuğu olarak elbette ket torpido kruvazöründe tanıdım. mevcudiyetimin bu bakışm altında eriyaparsm» diye üstelik de beni tesell « Olmadı kaymakam» dedi ve kendikten sonra binlerce nazann alünda denizi ve deniz zevkini severdi. Fakat diğini hissettim. Birden kendime gel etmemi, ifade etmemi beklemişti. «Ni etti... disi okuyarak: Temas ettiğim ruhu genc, mefkurcsi basamaklan çıkarak binanm geniş kaonun «Ordular ilk hedefiniz Akdenizmiş, bir uçurumun içinde yuvarlanmak çin arkadaşımın elini öpmüyorsun?» Atatürk kat'iyyen yemek ısmarla« Bestesini bilmeden, kim şarkı söygenc, bu istikbal kumandan ve zabitleri pısından içeri girmektedirler. Otelin demek suretile bir taraftan şahsan mitan kurtulmuştum. mazdı. Yalnız, bazan yapacağım ye le derse desin, bır daha söy^eme!» diye dir, ileri !> emri büyük bir kumandanm bende kuvvetli iuııidler hasü etti. Bu koridorunu süsleyen arkası aynalı ve safirine bir cemilede bulunmuş oluyor denizi, deniz hâkımiyetini, deniz satvemekleri sayarken: kıymetli, şedid arzulu hejet, jâdigân nasihat verdL içt aydınlatalmış vitrmlerm içindekî eşAtatürk misafirlerile birlikte salo bir taraftan da ona milletinin hissiyatını tini anlayışmın açık ve sarih bir ifada« Usta, peki ne kadar zamanda yaBir gece de, hususî trenile gidiyorduk, sidir. Atatürk, Türkiye için denizin e mazi olan bu gemi içinde bırakılraakla yanın içeri girenlerin gözlerini karaaş nun sağ köşesindeki mutad yerine doğ göstermek, millî prensipler hususunda v tırmasına rağmen, vestıyere paltosunu ru ilerlerken, bir çckları etrafmu sar titizlik cihetinden kendisine bile kafa pacaksın?» diye sorar, ben «bir, iki sa saat üçe doğru yatrruştık. Gece uykum hemmiyetini bilivor, yalnız Türkiye için iktifa olunamaz. Onları, müstaid « at» deyince pazarhk ederdi. Asgar müstahak olduklan kadar inkisafa mazve mantosunu veren davetlilerin itınaİJ nuş, babam da merakla yaruma yakîaş tutacak bir millete malik bulunduğunu arasında baktım, beni dürtüyorlar değil, umumiyetle denizin dunya ölçümüddeti söylediğimde de: ve zarif kıyafetieri hemen dikkati çek mıştı. Ben babama izahat verirken bir ihsas etmek istiyordu. Kalktım, lâmbayı yaktım, karşımda süııdeki stratejik. siyasi ve iktisadi kıyme har edebilmek için, bugünun icabahna « Nasılnuş Mehmed usta! Benim de uzun beyaz entarisıle Atatürk vard tini takdir ediyordu. Onun bu emri, bü bavuşturmak lâzımdır. raektedir. Tülden, taftadan, kadifeden çokları «geçmiş olsun> temennisinde Basit akülarımız için karışık görür.en diğime geldüı ya!» diye adeta çocuk gi Ben şaşkma dönmüş:um. Eğildi, elı! Hududlarımn mühim ve büyük kıscu uzun etekler, sırmalı general, albay, su bulunuyor, bazıları Atanın hiddetini yük Barbarosun .Denize hâkim olan bay kıyafetleri, göğsü raadalya dolu celbetmekle hata etmiş olduğumu ifade bütün bu şeyler bugün bana gün gibi bi sevinirdi. «Sus!» işaretd vererek: dünyaya hâkim olur» vecizesi kadar deniz olan Türk devletinin donanması Yemeklerde ekseriyetle, etrafındakidiplomat elbiseleri, pınl pınl parlayan ediyorlardı. Bütün bunlara içimden gü aşikâr geliyor. « Hasan, ben acıktım. bana bir şe> manalı ve kıymetlidir. Atatürk deni da mühim ve büyük olmak gerektir. O Atatürkün Garb muaşeretine verdiği lere şarkı söyletir, onlar okuyunca san versene!» dedi. plâstronlar, uzun siyaiı kuyruklar... Bü lüyordum. Atatürkün bana kızmamış zin ehemmiyetini takdir etmemiş ol zaman Türk Cumhuriyeti daha müsterih yük salona girince yeni gelen davetliler olduğunu ancak ben biliyordum. Bilâkis kıymeti, ecnebiler nezdinde Türkleri ki bir müzik hocası gibi: saydı «Ordular ilk hedefiniz îzmirdir, ve emin olacaktır. Derhal kalküm. « Olmadj, makam değiştirdin! der Mükemmel ve kadir bir Türk dnnanbir an şaşalamaktadırlar. Bir yandan gözlerinde tasvib ve takdir dolu bir ına Garbm en ince muaşeret usullerine vâ< Sakın gürültü. etme, çocukla ileri!» derdi. masına malik olmak gayedir. Bunun ilk orkestranın sesi, bir yandan konusan na okumuştum. Niçin? O anda fcütün kıf göstermek hususundald şiddetli ar ve sonra kendisi, bir defa dinlediğini, akşama kadar yoruldular.» dedi. Birinci Dünya Harbinden sonra, Os azimet noktası sefaini harbiye tedarigruplann kahkahalarla karışık, boğuk olup bitenleri tahlil etmeğev muktedir zusunu anladıktan sonra kendisile iki makam ile okurdu.> Hazırladığım yemeği, hemen oracıkt muvaffakıyetle Mehmed usta anlatırken ağlıyordu. manlı devlet adamlarına imza ettirilen, kinden evvel, onlan gürülriisü... Dönen çiftlerden müteşek değildim. Fakat içimde gizli bir revinc defa daha gene resmi ziyafetlerde karyedikten sonra: fakat Turk milleii tarafmdan bir paçav sevl ve idareye muktedir kumandankil rengârenk ve hareketli bir kalaba vardı. Sanki o büyük insanla aramızda şılaştım: Bir defasında Iran Şahı ile Gözlerini kuruladıktan sonra devam et« Aferin Hasan, beni iyice doyur ra gibi yırtılıp süprüntu sepetine atılan lara zabitlere, mütehassı^lara malikit lik salonun ortasıni doldurmaktadır. bir sır mevcuddu. Içimdeki gizli sevinc maiyeti huzurunda, bir defasında da ti: « Nihayet beyim, hastalandı. Ilk dun!> diyerek. sırtrmı okşadı. Halbu Sevr muahedesile Türk devletinin denizle yetrir. Hamidiyede ve Peykişevkette taAnkaraPalasın meşhur balolarından yüzüme vurmuş olmalıydı. Hiç bir bsîo Fransız sefirile Ingiliz sefirinin yanında. ki ben sadece vazifemi yapmıştım. alâkası kesiliyordu. Butün sahillerimiz, nıdığim arkadaşlar, gayeye yürüyebilebiri... Fakat bu geceki baloda herkesİD da o geceki kadar iyi vakit geçirdigimi Her iki defasında milletimin büyük Fransız doktor geldiği zaman, beni de Atatürk, her şeyden o kadar anlar o zamanki Avrupanın kuş beyinli ve ceğimizin canlı ve kıymetli delillerjdir. hissetüği bir istisnailik, bir fevkalâdelik eğlendiğimi hatırlanuyorum. Dans eder kahramanına karşı duyduğum sonsuz çağırttı. Bana tercümanhk yaparak, Bugün için bu güzide he>et, büyıik zafer sarhoşu siyasileri tarafından kenvardır. Bütün kalblerde hususî bir he ken kendimi tüy gibi hafif hissedi hayranlık ve hürmetin tesirile ellerine doktorun tavsiyelerini anlarb. «Meh dı ki, nasıl anlatayım. geür. sarıhp öpraek ihtiyacını kuvvetli bir med usta, dedi, ben iyi dinledim. Sen biz yemek yaparken, hepimizi imtihan di nüfuz bölgeleri olarak ayrılmıştı. alâka ile muhafaza olunacaktır. Mevcud yecan, bütün yüzlerde içten gelen bir yordum. Bazan, biz şaşırınca, kendi; Böylece Türkiye, Türkistan haline getı büyük, küçük gemilerimizden yalnız kaşekilde hissettiğim halde, kendime hâ de iyi dinle. Aal doktonım sen olacak ederdi. tebessüm... Herkes biraz sonra AtatürO gece başımdan geçen şeylere, Atatamamlardı. kim olarak elini sıkmakla iktifa cttim. rilmek istenmişti, Atatürk. ordulanna bili istifade olanlar tefrik ve ihya edikün baloyu şereflendireceğird bilmekte türkün ilk nazarda garib gelen emrine, Atatürk en çok fasulye ile pilâva ba ilk hedef olarak Akderizi göstermekle lebilir. Donanmamız heyeti umumij'eFakat sag olsun doktorlann dedikledir. Şimdi Çankayadaki köşkünde Cum bu emri yerine getirmediğim halde ve Onun buna pek memnun olduğunu rine, pek çabuk aldırmamağa baçladı. yılırdı. Âdet edintniştik, her gün iste bu siyaset adamlarına Türkiyenin İstik sindeld faal ve nafi unsurlardan mütehuriyetin onuncu yıldönümü merasi mazhar olduğum takdir ve taffvibe. bü yüzünden açıkça anladım. Mütemadiyen kızartma ve dondurma yiverir diye. pilâv ile fasulye bulun lâl Harbi hedeflerinden biri de deniz vaıı bir bahri cüzütam \ucude getirminde hazır bulunmak üzere Ankaraya tün bu muammalara ancak bir kaç zaÂdile AYDA mek imkânına kani oldum. Bunun için istiyordu. Ben de, olduğu halde vermi durarduk. Hastalıeı sırasmda bır de olduğunu anlatmak istemişti. gelmiş olan ecnebi misafirleri ağırlaHukumeri Cnmhuriyenin, tedbir ve tefa doktorlar ilâc vermişerdi de midesin yordum. Mütemadiyen «Paşa çağırıyor» makla meşgul bulunduğu kulaktan kuşebbüslerile şahsan alâkadar olacağtm. Mudanya mütarekesi için de gene bir diyorlardı, her yanına gidisimde sert dokunmuştu, doktorlara çatmış, onlar lağa fısıldanmaktadır. Büyük Şefin Esaslı ve kıymetli bir ııoktai azimeti deniz kenarı kasabamızm seçilmesi, Ata sert bakıyor, «pel, gel daha yakın geK» da: •sBe' ı ki yemekten olmuşsunuzdur.» gündüzkü resmi geçid esnasında soyleturkün denize verdiği eherr.miyeti gös hulöuktan sonra ondan muazzam gayediye yanına sokulmama müsaade edi demişlerdi. diği r.utuk, bütün dinliyenlerin hâlâ ierir. Yoksa Müttefık kumandanlarını >e jürümek ve oraya vasıl olmak elyordu. Yüzüme önce sert bakıyor, sonErtesi akşam gene midesi ağrıyınea Bursaya da davet edebilü ve Mudanya hette müjcsser olacaktır.> kulaklannda çınlamakta, bizzat hatibin ra yumuşak bir sesle: sefini titretmiş ve en hissizlere bile sidoğruldu ve gür sesile: caki küçük evden daha güzel bir binaGazi M. Kemal rayet etmiş olan büyük millî heyecan « Gururunuza yediremezsiniz Ae da cnlarla görüşmeler yapılabılirdi. « ^ Mehmed usta, neye bana cammın *** hâlâ ruhlan doldurmaktadır. Dans sakabahati ahçılara atarsınız! Bu akşam istediklerini vermiyorsun?> diyordu. Lausanne barış müzakerelerini yalonundan oturma salonuna ve oradan Ben, bin dereden su getirip, doktor da bakalım neye kabahat bulacaksmız!» kmdan takib eden Atatürk, Ismet InaAtatürk deniri ve denizciliği severdi. büfe salonuna geçenler kadehlerini iye haykırmıştı.» Onun bu sevgısini şu kırık, dokük sâlann yasak ertiklerini hatırlatınca: nünün kabotaj hakkını, yani Türk dekaldırarak veya tokuşturarak baytamı « Ha! doğru söylüyorsun ahçıbaşı. Hasan Ustanm gözleri dolmuştu. On r.izcilik istiklâlini karşımızdaki devlet tırlarla gostermeğe çahştım. Hamidıyetes'id etmektedirler. Büfe her zamandan Hakkın var amma, na yapayım, canım arı daha fazla üzmeden sessizce ayrıl err tanıtmak hususur.daki azimli gay nin hatıra defterindeki yazısmdan daha zengin, yemekler her zamandan «Hududlarımn mühim ve büyük akçekiyor. Nasıl olsa bunları bir daha yi ım Haluk DURUKAL retini de daima tasvib ve teşvik etmişdaha çeşidli ve daha süslü... samı deniz olan Türk Devletinin donanyemiyeceğim ki!» diyordu. tir. ması da mühim ve buyük olmak geMehmed usta yeniden gözlerini k\ıSuarenin davetlilerinden biri olan TEŞEKKÜR Atatürk, zaferden sonra, ilk defa An rektir. O zaman Turk Cumhuriyeti daha Büyük Türk mütefekkiri ve islâm â Munasebet düştükçe belâğatli rtili ile ruladı ve devam etti: ben de uzatılan tabakları kabul ediyor, Eşimin, uzun zamandanberi çekmekte karadan Istanbula gelirken Haydarpa müsterih ve emin olacaktır.» « Inkıîâblar sırasmda öyle çalışırdı ikram edilen yemeklerden yiyorum ımi Musa Carullah 1942 de Hindistanın ve samimî kalbi ile, ibadet huşuu içinde oldufu rahatsızlığı, yüksek vukuru ve şaya kadar trenle gelecek yerde, Izmiiie Sözleri Ataturkün denizi yalnız taşu sözleri söyledığiru isitmiştim: ki, 36 saat masa başından kalkmadığm Bhofal ülkesinde basüğı t i r eseri AYanımdan geçen bir ahpaba cevab vebakımmdan sevmediğmi, deni«O vakit Azimüşşan Allah, bizimle bilirim. Biz mutfakta çeşid çeşid ye yakın alâkasile tedavi eden ve tehlıke'i Ertngrul yatına binmiş ve böylece deniz biat riyor, uzaktan gülumsıyen bir arkada tatürkün aziz haürasma ihda etmiştir zi ve denizciliği ne kadar iyi anmekler hazırlardık, yanma götürünce. doğumunu büyük muvaffakıyetle başa ve denizcilık sevgisini izhar etmiştir. sımı selamlıyor, yanımdaki grupta ko Eser, Kur'anı Kerimin sure başlarmda idi.» ladığını gosterir. Osmanlı Imparatorran sayın Dr. Bay Mıhmud Ata ile. nuşulanları dinliyorum. 20 yaşında bir bulunan harflerin ifade ettiği manalarCenabı Hak Ona bütün bu apaçık, bu kızar, çıkışırdı: luğumın son yillarında kuvvetli bir dogenc kızım. Ikincı veya üçüncü defa o dan bahsetmektedir ve arabca yazü şerefli fütuhatı ihsan ederek «Onun ge«Bana bir ayranla bir dilim ekmek tedavi ve doğum sırasmda büyük ilgi ve Atatürkün Ankarada Gazi Çiftliginde nanrramız mevcud olsaydı. ne Trablusyardımlarıru esirgemiyen sayın Bayan mıştır. Sayın üstad arabca yazdığı ön larak baloya gelişim... Herkes gibi ben len geçen bütün kusurlarını bağışla ver ve bol da kahve yap! Şimdilik bunyaptırdığı koske Marmara isminı vergar'j ne de Balkanlar elimizden çıkarde Atatürkün gunduz söylediği nutkun sözde Atatürk hakkmda söyle diyor: lar kâfi, daha öbürlerini yemeyi hak Ataya derin minnet ve sukranlarırnı mesi, burada Marma.a ve Karadeniz amak» istemiştir. Eanmayı vazife bilirim, Kemal Pelit dında buyük havuzlar yaptırtması, ba dı. Bir tek Averoff, Osmanlı Devletinın tesiri alünda ve biraz sonra kendisinin «Türklerin aziz Şefi, islâm ,;azisi, taDaha sonra Cenabı Hak ona ihsan ketmedim» derdi. Bslkan Harblni ve nufusunun ekseriyeti ##* baloya geleceği düşüncesinin heyecaru rihin tanıdığığ en büyük asker, en bü ettiği nimetleri tamamlamak istemiş, Çok alçak gönüllü adamdı vesselâm! ajm önundeki göl, Ankaranm içinde Turk olan ecdad yâdigârı Rumeliyi içindeyim. Bununla beraber saat iler yük siyasî ve en büyük müceddid, ne hayatta iken başkanlığı önünde bütün ArJîarsda iken bakardık, Paşa, öğle ye7 kasım pazar gunü çok sevgıli eşim inşasıra teıısıb ettiği. fakat bitiiğim ai kaybetmesindeki mühim âmillerden biri liyor ve Atatürk görünmüyor. Bire cib milletine en çok hayn dokunan en dünyanın baş eğmesini sağlamış. daha n eâine saat iki olduğu halde gelme ve babatnız remedıği göl, onun denizsiz Ankarada olmuştur. Biz kuvvetli bir donanmaya doğru Atatürkün gündüzkü merasim ve ı verimli fatih. Türk milletini ihya yo sonra mukaddes cenazesinin önünde miştir. Biraz sonra mutfağa gelirdi ve nasıl bır deniz hasreti çektiğmi gosterir. fahib clsaydık, her tarafı deniz olan Emekli Albay akşamki ziyafet yüzünden yorgun oldu lunda en faydah inkılâbı başaran en dünyanın bütün siyasi ve askeri kuv tana «Mehmed usta, ben yol japan aIstar.bula geldiği zaman da. denize, YunarLtan, Balksnlılsrla it*ifak edsrek TAHSİN AKYELİn ğu ve baloya gelmiyeceği rivayeü do isabetli inkılâbcı. islâm âlemi terafından vetlerinin baş eğmesini gerekleşürmiş melc ile beraber yemek yedim, adamdeniz gezintılerine doyamazoı. O kaiar harbe girmezdi. Yunan ku%^etleri kar(319259^ larm soğanlarmı bitirdim, sen onlara ıslahı ti. laşmağa başayor. Bufe salonuna bir iki ilkönce yapılması gerekleşen aramızdan ebediyen ayrılmasile duyd'j ki Dolmabahre Sarayının eteklcıini Bo şısmdaki ordumuz serbest kal'.r; AnaBütün bunlar samimî imanının, Allah bir şeyler hazırlayıver de götür» derdi ğunvoz derin acıyı paylaşnıak için bizzat. ğazın suları öpüp okşamakta olduğu dcludsn deniz yolile süratle Rum»liye defa uğradıktan ve bir kaç defa dans yapan en değerli mürşid, islâm büyüğü, yolunda açtığı savaşta hakküe savaş Ben. «peki Paşam, siz belki doymamîş ve telgrafla taziyette buiunan akraba' halde Floryada denizin üstünde bir köşk nakledeccgımiz kıt'alarla dc Bulearları, ettikten sonra bir aralık büyük salonun dünya teki. Gazi Fatih Mustafa Kemal Atstürke masının, necib milletini kurtaımak szmzdır» deyince «Amma da yaptın dıj kapısının önünde bir arkadaşımla dost ve arkadaslara teşekkür ve suk yaptırmıştı. Yazın, orada denize girsr, Sırbları ve Karadashları tepeleriik. konuşmaktayım. Her ikiraizin arkamız bu eseri ithaf ediyorum. Cenabı Hak ona din ve dünya bakımmdan cn ileri Mehmed usta! Soğan, ekmek. zeytinden raniarımızın duyurulmasma savm gasda sandal gezintisi yapardı. Donanmasızhk yüzünden uğradığım;z hayatı yaşatmak yolundaki büyük ham d.ıha iyi yemek olur mu?t diye cevab kapıya dönüktür. Hem önümüzdeki Ona bir çok fütuhat nasib etmiştir: Istanbulda bulunduğu zamanlar, 1 zetenizin vasıta olrnasmı rica ederiz. 1. Çanakkalenin Anafartalarmda bü lelerinin eseri idi. Nitekim Osmanlı im verirdi. grupların ötesinde dans eden çiftleri emmuz Denizcilık Bayrammın vapur felâketleıin bizzat şahidi olan Atatürk, Eşi, oği'.lları ve şelirderi, torunları seyrediyor, hem heyecanlı heyocan!) tün galıb ve kuv\etli devletbrin kara paratorluğunun mernleketini öldürmejezintisine ve deniz yarışlarma mutlaka deniz ve denizciliği işte bundan^eviyorAtatürk. bilhassa Türk yemeklerini * * * konuşuyoruz. General Naci Eldenizin ve deniz kuvvetlerini en yaman hezi sinden sonra onu diriltmege ve yaş3t severdi. Biz başka isimler altında yemek eref verirdi. Nutuklarmda denizcilik du.. Atatürk, gözlerini hayata Kapadığı 4 kasım persembe gecesi çok sevgi.i en, deniz ticaretinden, deniz sporlarm saatte yazdığım bu yaznn. Onun 24 jıl mağa muvaffak olmuş, ferdî hilâfetin yâpınca kızar, «bizim en kötü şeyimiz, kızı olan arkadaşım bana Istanbulda mete uğratmıştı. dnceki bir vasiyeti telâkkı etti|im şu Amerikan Kollejüıde geçen bir vakayı lan hararet ve heyecanla bakseder, 2. Istiklâl savaşmda bütün duşman dini de. dünyayı da bozmasındsn sonra onlarm en iyisinden daha iyidir» derdi aile büyüğümüz îözleriîe bitirivorumDr. FUAD İBRAHİM KLTun anlatıyor ve beni güldürüyor. Bu esna kuv\etlerini kırmış ve esir etmişti. Türk milletini dinî ve medeni reforrm Mehmed usta hüngür hüngür ağlı;encliği denizcüiğe teşvik ederdi. De«Hıır'udlarınm mühim ve büjük akaramızdan ebediyen ayrılmasile garkol lizciliği o kadar severdi ki Acar mot'öyordu: da garib bir şey oluyor. Onümüzde a Meşhur bir nutkunda söylediği, daha kavuşturmuştur. famı deniz olan Tıirk Dp'sleriııin donanduğumuz derin acıyı içten gelen samiCenabı Hak Onu en şanlı zafere kahalinm koridor şeklinde boşluk bıra sonra bir ata sozü gibi dillere destan « Ah! Hele ölümünden bir kaç gün •unu küçük bir yat halinde yaptırmış, ' karak iki tarafa a>Tildığıru, bütün ni olan şu sözü bizzat kendisinden işU vuşturduktan sonra nez'dine yükseltmiş. üneeye aid şu haturajT bir türlü unuta miyetle gerek bizzat ve gerekse taziyet çinde gece yatmayı bile düşünmüş ve ması da mühim \e büyük olmak gerektir.» zarların arkamızdaki kapıya doğru çev miştım: «Hattı müdafaa yok. .aihı mü cennetlerinde konuklamış, o da Turk mıyorum. Yanına çağırmıştı, yüzü ve telışraflarile paylaşan akra'oa ve dostları ma gore inşa ettirmişti. Büyuk deniz ABİDİN DAV'ER rildiğini göruyoruz. Biz de arkamızs dafaa vardır. Harimi vatanda düşmanı milletine arkadaslanndan ve dostların bskışları iyiden iyiye solmuştu. «Gel mıza teşekküv ve minnettar'.ığımızın eyahatleıi yapmak maksadile dunyanın dan, fazilet ve kifayetçe, ehliyet ve ik Mehmed usta» dedi ve sordu: ayrı ayrı mukabelesine derin acımız •n güzel ve en büyük yatı olan Savadönüyoruz ve kendimizi Atatürkle kar esir ettik.» Beni nasıl buluyorlar? Acaba ya mâni olduğundan, muhterem aazeteni ronayı satın aldırmıştı. Uzun seyah?tşı karşıya buluyoruz. Misafiri olan ge3. Istanbuîu işgal eden bütün galib tidarca kendi eşi olan. hattâ kâmilHk NEVÎN TOPÇUBAŞI ^ S nerallerin en rütbelisi sağmda oldvğu devletleri bur3dan çıkarıp atmağa mu bakımmdan kendinden üstün olan dü şıyacak mıyım? "ere çıkmağa ömrü vefa etmediyse de, zin delâletini rica ederiz. Kut Eİle rüst halefler bırakarak bu cünyadan Tabü yasayacaksınız, hastalıgınız hale neşeli bir yüzle kapıdan içeri gir vaffak olmuştu. hastalandığı zaman, aylarca bu yatta ıla mekte olan Atatürkle bizim aramızda kalarak denize olan sonsuz aşkını tat4. Bütün galib devletlerin ıfritten ayrılmıştır. Haymana Kaymakamı NİHAD TOPÇUBAŞI'nm Ben de bu eserimi devrimizin «n isa Senin haberin yok, tenden ne kamin etmek istedi. şeref. yarım adım bile kahnamış, adeta Cum ' farksız siyasilerine milletinin vefat etti dar EU aldılar biliyor musun?. Tam 11 8/11 '948 gecesi bir kız evlâdları hur Reisi ve misafirile burun burar.s haysiyet ve hürriyetini korıyen stılh betli müceddedine ve en büyük fatihine Atatürk, Denizyollarının Eğe vapurile Haymana Kaymakamı Nasuhi Kadünyaya gelmiştir. AY.ŞEye uzun gelmişiz. Ben önümdeki generalin yü şartlannı Lozan'da adeta ^ikta etmişti. ihda ederek ümmet içinde bu eseri o kilo, Mehmed usta. Dile kolay. Yaşayave harb gemilerirnizle Adalar denizinde I > e n raosman, vazıfesi başında ani olarak ömürler dileriz. züne şaşkın şaşkın bakarken, AtaıürNezdinde bir kaç defa bulunmuş, kuyscak büyük ve küçüklerin Onun cağımı hiç ummuyorum, ne ohor, V vefat etmiştır. Cenazesi 9/11/948 gü bazı seyahatler de yapmıştır. Hem de kün karşısına tssadüf eden arkadaşım 1927 de fasılasız bir hafta devam eden adını anarak bu esere kavuşmalannı açun, bana yemek yolla! nü Ankaradan hareket edecek eks Mussolini'nin Türk yurdunun feyiz ve Peki, dedîm. hemen eğüip Onun elini öptü. Fakat bu nutkunu söylediği sırada hazır bulun istedim. 1 presle îstanbula nakledilecek, ve bu bereket kaynağı topraklarına bakıp Tam odadan çıkarken sıkı fsıkı tenbih esnada Atanın yüzündeki tebessüm ZÖL rcuş bütün söylediklerini dinlemiştim. Mtısa Carullah D O Ğ U M ;ün Beyazıd carr.iinde ikindiyi mü yutkunduğu sıralarda. Onun Oniki ada etti: olmuş, kas.lan.nin hafifçe çatıldığın; ile Türk kıyıları arasında dolaşması, Tamnmış avukatlarımudan Taki Ogilltı eakıb namazı kılmdıktan sonra me Mehmed usta, doktorları bu ise görmüştüm. Arkadaşım ecnebi generaTürk . Yunan millî tnaçı Kodak Şirketinin ikinci kız çocuğu dünyaya getaijhr. Ns\;ida rasimle kaldırılarak Topkapıdaki Italyan dıktatörünün ihtiraslarma bir ce bır karıştırmadan yolla! line de hafif bir selâm verip yana doğvüb teşkil ediyordu. Mussclıni, Turk va uzun omarler cı'erız 28 kasıma bırakıldı müdürü şehrimizde Ben tabiî gene doktorlara telefon et aile mezarlığına defnolunacaktır. ru çekildikten sonra Atanın elini öptanına taarruza curet ettiği takdirde kara 23 nısanda Atinada yapılan Türk mek sırası bana gelmiş bulunuvordu. Eastmen Kodak şirketinin dünya MEVLİD gömlekli faşist lejyonlarmm denize döBana uzattığı eline doğru eğilerek du fılm S3üşı. ilâncıhk ve film dağıtımı iş j Yunan millî maçmın njvanşı 21 k a külcceğini iyiden i\iye kestırdiği için, V.ıe esrafınian daklarımı yaklaştırdım. Fakat o fllimde lsi ikinci müdürü olan Mr. " Edvard j sımda Ankarada oynanacaktı. Bilinyolunu değiştiiTniç, Habeşistana ve Arolan elini dudaklarımdan kaeırıyor. a P. Curtis, dün bir Ingiliz uçağile Kahi j dığı gibi Yunanistandakı maçı Türk FETHİ SAKAOĞLUnun navudluğa saldırmıştı. Habeşiîtan kenmillî tak:mı, 3 1 kazanmıştı. §;.ğıya doğru çekiyordu. O çektikçe ben reden şehrimize gelmiştir. vefatınm 40 ıncı günune rastlıyan 12 dini kahramanca müdafaa etmişti; faYunan Futbol Federasyonu, maçın ! "• tğjliyor, ben eğildikçe o çekiyorkcn niikinci Dünya Harbinde A\rupadaki kat, Sovyet Rusjaya peylc olduktan son kasım cuma gunü öğle r.amazmı muhsyet öpmsğe muvaffak olarak d^ğrul Amerikan hava ku\vretlsrinin strateiik 21 kasımda değil, 23 kasımda yapüra, Ingiltereye bile meydan okuyan Ar teakıb Eskialipaşa canüinde dum. O zaman ciddî ve oldukça ssrt bir kurmay taşkanhğında çahşmış olan Mr. masını istemiştir. Beden Terbiyesı navudluk, o zaman şöyle sembolık bir Nebevî okunaoaktır. Arzu enenlerin U r r u n sesla: ' Müdürlüğü bu teklifi kabul eEdv.ard. sehrimlzde kaldığı müddet \ ateş teatisinden sonra, İtalyan ku\\et teşrifıerini rica ederiz, Niçin arkadaşımın elini öpmüyor îarfında, Kcdak müesîeselerini teftij i d e r e k ' m a ^ b ı r h a f t a S o n r a y a b l r a k " lerine teslim olmuştu. Oğlu: Ssyfi Sakaoğlu ' mıştır. ve film satışnı tetkik edecektir. sun? dedi. Atatürkün, Adalar denizinde dolaçarak Kızı: Zehra Tunalı Türk Yunan milli takımlan araMussolini nin meydan okumasım kabul Daır.aiı: Kemal Tunalı Hayretirnden donakalmıştım. Bu bir sındaki maçın Ankarada değil. İstanetmesi, baş faşistin yahud faşist başı*** sual mi. yoksa bir emir miydi? Teredbuîda yatîilması ihtimali de kuvvetÖLÜM nin Anaüolu hakkmdaki iştahını kokundüde mahal yoktu ve bu, şüphesız bir Ürolos, Operatör, Doktor lidir. den kesmiştir. O .Roma Adımı» dediği emırdi. Karşımdaki generalin elini opMEEDIED ALİ OMA'ıun Esbak Ha£3~. Suvarı Fırkası Eumartİki memleket arasında oynanacsk kalçadan adımlarla Almanları takliden vefatınm yıldonümüne mem lâzım geliyordu. tesadüf eden | danı merhum Bakır Pasa zade. merhum millî maçtan sonra İnönü stadmda, yüruttüğü nazırları, asker oyunu oyna 11111948 persem"oe günü saat 15 te Bu sahneye şahid olanların, ezcumle' Rüştü Paşanın oğ'.u ve emekli Tümge Atina İstanbul muhtelitleri maçı yan barnbinolan ve cıhangir mukallidi Kadıkoyunde Osmamğa camıı senfirid» o sıralarda «Ulus» gazetesinin Yazı Iş r.eral Kadri Dersırkaya ile tanınnıış yapılacaktır. faşistlerile Atatürkün kumandasındaki Meviidi Nebevî okunacaktır. Dm kar!cri müdürü bulunan Naşid Hakkı U tacirhrimizden' Bay Said Dormenin ; Türk Yunan millî takımlan maçı kahraman Türk ordusuna hücum ede deslerimizin ve merhumu sevenlerin luğun büâhare anlatüğma gore yüzüm ı refi>3sı Nimet Donnenin kardesleri, dolayısıle bu hafta yapılacak Galatamiyeceğini nihayet anlamıştı. Atatürk t?şrifleri rica olunur. 6ap?an kesilmiş. gözlerim dehşetle t u Karabük Demir ve Çelik Müessese saray Fenerbahçe musabakasınm yümuş, düşecekmişim gibi sendelerrj S33; ır.îmurlarından tehir edıleceği hakkında çıkan haAtatürk'ün ölüm yıldönümü münssebetile şim Atanın her arzusu, her emri rauberler de asılsızdır. RAŞİD KIRAL kaddesti. Fakat milletim ve ırkımla asırlarca çarpışmış ve dövüşmüş olan ı kısa fakat amansız bir hastalıktan sonI ra evveiki gün Karabıokte Hakkm ranSABRİYE PELİT Beyoğlu ilçe şubesi yararma I metıne ka\"U5m'âştur. Ue ' Millçt iîlerinde ber ferdin Itanbula nakl^dilen pçnaz;si, bugünAtatürk'ün yüksek hayatına ve hazin cenaze törenine zihni başh • başına faaliyette kü çar5?tr.fc3 : ü n i ikir.âi namazını müKEMAL PEÜT'in Cumhurıyttimızin 25 ir.ci yıldönümü Bern elçiliğimizde parlak bir surette aid filim 10 kasun 948 çarşamba günü yalnız teakı'o EdırnskEpı Sehid'iğır.lsk; ca'n:bulunmak lâzımdır. ".'../ V. kutlanrr.ıştır. Elçilığimızda yapılan kabul resmınde In'hre Cumhur Başkanı , bir erkek çocuğu dünyaya geldi. ds cer.ıze nsnazı küır.arak bu Sehidda bulur.aıuştur Resimde soldan sağa Cumhur Başkam M. Celio, Bern elçimiz . K. ATATÜRK Kadıköy Şifa 6 Kasım 948 likte defne5ilecek;ir. Yakub Kadri ve İsviçra Dış İşleri Bakanı görünmektedir. j Tanrı, geniş rahmetler ihsan eylesin. Foto O. Koraltan J gösterilecektir. Matineler: 14.30 16.30 18.30 Bir balo hatırası Yazan: Adile Ayda Atatürkün adiamları ile bir görüşme Yazan: Abidin Dav'er Dünyada Atatürk Büyük İslâm âlimi Musa Carullahm bir makalesi r Bern eldliğimizde kabul resmi v j 1 bs KIZILAY DERNEĞİ L İPEK SİNEMASINDA