Catalog

Sehir= Tetkik ve Tenkid Yaprahlar j haberlerî Dâhileri tenkid Türklerin elinde Balık vagonun* Tarihten Kraliçe Didon taVafından Tunusta kurulan Kartaca şehri uzun zaman 'ijütün Berberiye sahillerinl aydınlatan büyük bir medeniyetin merkezi olmustu. Romadan taşıp gelen kın ve hased tufanı bu güzel mamureden bır taş yığını bile bırakmadı. Romadan sonra sırasile Vandallar, Bizanshlar ve Arablar bu havaliyi ele geçirdiler ve Arablarla beraber İslâm dini de şimau Afrikaya yayüdı. İspanyollar Endulus müslümanlarını kesip biçtikten sonra Tunus ve Cezayire de taarruza başlamışlardı ki, bu esnada bır gemiden bır denlz saltanatı kuran ve bütün Berberiye sahillerine ün salan Barbaros kardeşler Hızır'gibi imdadlarına yetişerek gelip Cezayirde yerleştiler; ruhan ve ahlâkan zayıf olan ahalıyi talim ve teçhiz ederek kendilerini müdafaya alıştırdılar ve nibayet onları, Çylekim Türk flibi atarlar tüfenk ݧ başa düşse ederler yahfi cenk mevkilere ulaşmıştır lere bozulmadan balık taşımağa mahsus Onlardan biri olan buz dolabı tertibaü bulunan bu vagoI meşhur Cezayirll nun bir kenarda boş durduğunu gören Gazi Hasan Paşa Yunus oğlu Ali Uzunay adlı gencle hıayni zamanda gart> ristiyan oldukları anlaşıhnakla beraber, ! ocüklannın yeti§ ilk safhada hüviyetlerj tespit olunanutirdiğl son kahraman sayılabilir. Ct>a yan iki arkadaşı, geceyi geçirmek üzeyirii bir Tekirdağlı tüccann evlâdhğı re vagona girmişler, ısınmak için saidi. Çocukken akranlanna, büj'üdüğü manla kömür yakarak, vagonu içeriden zaman da hiç kimseye rahat vermedi kilidlemişlerdir. Fakat, üçü de kömür ğinden babalığı onu bir tüccar gemlsjne çarpmasından zehirlenip ölerek birkaç yazdırmış, daha sonra yeniçerı olarak gün kapalı kalmışlar ve cesedleri tegittiği savaşlarda cesaretile şöhret bul essuha başlamışür. Ölenlerin elbiselerimuştü. Tekirdağından Cezayıre gıder e vücudlerinde, ateş üstüne düşme netiken bir gün bindiği gemi bir ecnebi cesi yanık izleri belirmiştir. Vagonun gemisme rampa etmiş fakas gelea dal ahşab döşemesi de kısmen yanmıştır. galardan bir kaç dakika sonra ayrjl Adlî hekim doktor Kâmil Ünsalan bu üç mışsa da Hasan bir an içinde h'men ö :encin karbon humuzu tesemmümünden teki gemiye atlamış ve yatağam çekip öldüğüne rapor ve gömülmesine müsaon beş tavfadan bir kısmını idnm, bir ade vermiştir. Ancak, hüviyeti meçhul kısmını di kamaraya kapatarajt tek lanlar Kumkapıda teşhir ve teşhis edilbır gemi zaptemıiştı. Cezayır dıkten sonra gömüleceklerdir. lılcr böjle deniz ortasında tek *** bu: gecci ile dolaşan böyle bir babayiğıt görü >ce hemen alıp Cezayire giturdüler Hasköyde kalafata çekilen Murad adlı ordu...» yahud: «... Gene adam sevgive bu mulhiş hikâyeyi dayılara nna jirisine aid motörde tencere içerislnde lisini düşünerek gazetesini okuyor ve tarak onu da eralarına alddar. Hasan emek pişiren motör kaptanile beş tay elleri cebinde odada dolaşıyordu..». Bu Denecek bir hale getirdiler (1). Başta Reis, İstanbula döndükten sonra Dcr ası, yemeği yedikten biraz sonra san ümlelerdekl «bir derenin ıslatamadığı Şarlken olmak üzere bütün frenkler yakaptanı ve Sadırazam olmuş, 1776 da cılanmıslardır. Hepsi de Balat hastane /e kuru kalan çakıl taşlan» yahud «eleri cebinde gazetesini okuyarak sevgikaç kere «derya misal» askerle gelip o cHendesehane» namı altında ilk bahrıye ine kaldınlmıştır. Bunlardan tayfa Ali lisini düşünen âşık» hayat bilgisi tekdeniz aslanlarını Berberiye sahülerln mektebini kurarak bu suretle İsmini ılmüştür. Cesedi Morga gönderilmiştir. niği baknnından İslenmiş gülünc hataden söküp atmağa çalıştılar. Fakat her Türk tarihinde perçinlemiştir. Diğerleri tedavi altmdadır. Kendilerlnin lardır. Fakat şüphesiz İhmal ve dikkatseferinde mağlub ye perişan geri donFrarsanın ötedenberi Tuaus va Cedüler. Barbarosların en büyiiğü olan zayirJe gözü vardı. Harekcte geçmek kalaysız tencerede yemek pişirip ye sizlik yüzünden İşlenmiş hatalardır. Fasat bu hatalar, gene münekkidin sert Oruc Reis ki o savaşlar esnasında bir içiıı imparatorluğun ve ocakların zayıf mekten zehirlendikleri anlaşılro;şür. tenkidinde dedlği gibi bir eseri öldürkolunu bırakmıştı; bununla kanaat et laraasını bekliyordu. Napolyon'dan sonmek İçin kâfi sebebler olsaydı, yeryümiyerek: «Ben burada bir kolumu bı ra yeniden kurulan krallı'K idaresi hojzünde muharrir kalmazdı. Değil yalnız raktım. Birini daha değü kellemi de nud oimıyan ahaliyi meşgul ve memalelâde, «popüler» blr romancı, dâhilebırakırım. Ölümden korkan, canına aetmek için bir takrm fütıhîta girin bile yaptıkları bu gibi yanlışlar cıyan varsın çekilsin!» diye tekrar er rişmek ve evvelâ Cezayiri almak istcdl. hadsiz hesabsızdır. Yalnız üç misal söymeydanına atılmış ve nihayet Telemsan Fakat o zaman bir bahane bulmadan emek İçin, Shakespeare, Goethe, Shilkalesinde şehid düşmüştü. hîrhangi bir devlete harb açılamazdı. er gibi dev adamların islmlerini zikBu sırada Dayı Hüseyinin bir yelpaze Hızxr Reis, Muhteşem Süleyman ta•etmek kâfidir. Hem onlar yalnız dikrafmdan İstanbula davet olunduğu za şakası Fransızları uzun zaman bir bahane aramaktan kurtardı. Cezayir Datsizlik yanlışlan değil, bilgisizlik haman ona on sekiz seçme kaptanla be;aları da lşlemişlerdir; ve bu şık daha raber Cezayir eyaletini de hediye gö yısı 1798 de Fransaya bir mlktar buğ:orkuncdur. Buna rağmen hiç bir mütürdü. Koca Türkler! bir zaman bir dayla beş milyon frank borc vermişti. lekkid bu hataların üzerinde durarak birlerine böyle ülkeler armağan eder Fransızlar bütün taleblere rağmen bu eseri tabutlayıp mezara göndermemışlerdi. Bu esnada Benihafas hanedamn borcu ödemediler. Bir gün Dayı Hüsetlr. Klasik eserlerin büyük kıymetlerlni dan Mevlây Hasan nanunda bir İs yin Paşa Fransız konsolosu Duval iîe bu gibi yanlışlarla ölçecek olsaydık, panyol uşağı kırka yakm kardeşini öl bu mevzu üzerinde konuşıırken aralaıugün klasik edebiyat dediğimiz tefefclîürterek Tunus hükumetini ele geçir nr.de bir münakaşa çıktı. Paşa elndeki lürümüzün esas örneği hâlâ dlmdik mişti. Kardeşlerinden Reşid nasılsa 5 yelpaze ile kcnsolosun yüzüne bir dokunuverdl ve hemen harb açıldı. Fakat irerinde duramazdı. lumden kurtularak Barbarosa sığındı. Frar.sa Cezayiri umduğu kadar kolay Hayreddin Paşa, Cezayirin ayrılmaz bir Eserlerinde cehalet hatalarını işlemişzaptcdemedi. Karşılanna Cezayir es Istifa eden Eminönu \e Bejoğlu Hal/ parçası olan bu güzel ülkeyi de Paîrin başmda Shakespeare gelir. Shal&nı Abdülkadir çıkarak onlan seaekevlerlnin reisleri profesör Yavuz dişaha hediye etmek istiyordu. 1533 de tespeare'in «Bir Yaz Gecesi Rüyası» lerce uğraşti'dı. Hattâ bütün Abadan ve Ekrem Tur 80 çektirme ve sekiz bln askerle İstansimli eserinin mevzuu eski YunanissahiJlerinden bile söküp atacaku. LâEminönü Halkevi reisi profesör Yavuz :anda geçer. Shakespeare eserinin bir buldan haıeket ederek İtalya sahillekin ehlâk günden güne düşüyor. T J rınde yaptığı bir kaç muvaffakıyetli r.u3 ve Fas sultanlan bi'e Fransaya Abadanla, Beyoğlu Halkevi reisi Ekrem yerinde çan çaldırır. Halbuki eski Yuvurgundan sonra Tunusu zaptetti. Bar ysrdım ediyordu. Fransa anca1: 19ol de Turun, sıhhî mazeretleri dolayısile bu ıanistanda o devirde «çan çalmak» mabarosun şöhreti karşısmda Tunustan bütün Cezayire sahib olabl'di. Tunusa vazifelerinden çekildikleri teessürle öğ îum oimıyan bir hâdiseydi. Gene ayni înüellifin «Coriolan» isimli eserinde Robaşka bütün sahil şehirleri de teslim gelince: Hicrî 1288 tarihinde Babıâli Lir 'enihniştir. oldular, hattâ Kostantin vilâyetinin ce ferman çıkararak Tunus emareti iizeYavuz Abadan 4 senedir, Eki'em Tur malılar toplarla harbederler. Halbuki o nubunda bulunan kabileler bile ona rindekj hâkimiyetinl teyid etmiş ve e ıse 7 yıldanberi Partimizin bu kültür zaman daha top icad edilmemişti. Anitaat ettiler. Fakat iki sene sonra Şarl maretin idaresinl Mehmed Sadık Paşa merkezlerinde bilgili, aydın ve çok ha :ak o devirden bin üç yüz sene sonra ken 400 gemi ve 30 bin askerle gelerek İle evlâdma bırakmıştı. Bizim 93 mağ reketli hizmetlerile başarılara ulaşmış V.vrupa İlk toplan gördü. İşte ShakesTunusu geri almağa muvaffak oldu. Bu îubiyetinden sonra Fransa bu fermanı lar, bilhassa Parti faaliyetlerinı halk leare kıratında bir dâhinin kaleminden tarihten itibaren Tunus Akdeniz hıris tanımadığı gibi, Sadık Paşa da ferman kümelerile kaynaştırmak vazifesinde ıkan iki korkunc tarih yanlışı! Gene tiyan devletlerile Türkler arasmda pek hükümlerine riayet etmedl. Fransadan cidden muvaffak olarak Halkevleri et lyni müellifin «Bir Kış Masalı» isimli kanlı savaşlara sebeb olmuş ve kat'il başka İtalya da açıktan açığa Tunusu rafında geniş ve san>imî birer muhit ya ıserinde, bir sahne Bohemya sahilinde :ereyan eder. Fakat Bohemya hiç bir hakiye kadar bu uğurda yüzbinlerce istiyor ve Roma meclisinde gene büyük ratmışlardı. :aman denizi olmuş bir memleket deTurkün kanı akmıştır. nümayişler yapılıyordu. Nihayet 1881 de Evvelki gün Beyoğlu Halkevinde, ;ildi. Şu halde nasıl sahlli olabillr? İşte Fransa, şimendifer imtiyazmm İtalyan Ekrem Turun ayrılışı munasebetile, oTransızlar da dahil olduğu halde mu:ografya hatası! lara verilmesm; ve dağlıların Cezayire nun şerefine, bir çay ziyafeti verilmişhakkak ki hiç bir millet Türkler kateeavüzünü bahane ederek Tunusa as tir. Emniyet müdürü, Beyoğlu kayrnaŞimdi Schiller'e gelelim: dar Tunus İçin kan dökmenuştir diyeker soktu. Babıâli bermutad bir pro kamt, kaza Parti başkanı ve bütün HalSchiller «Wallenstein» islmli piyesinbiliriz. 1571 de Kılıc Ali Paşa tarafıntesto çektiyse de tabiî dinliycn cimadı kevi mensublarının hazır bulundukları leki kahramanlardan birine şu cümleyi dan ikinci defa zaptedilen Tunus, İneve yüzbinlerce Türkün kanı pahasma bu toplantıda Mekki HJkmet, ve Beyoğ löyletir: «... Ve siperisaikanın üstünden bahti mağlubiyeti üzerine tekrar İsalman bir memleket de böylece elimizpanyolların eline düştü. Türkler artık lu Halkevinin yeni reisi Halid Yaşar kayan bir yıldırım şeraresi gibi...». den çıktı. İşte İk, Türk eyaletinin ubu ise kat'î bir netice vermek İstiyoroğlu Ekrem Turun şükrana lâyık hiz Halbuki o zaman siperisaika daha icad zun hikâyesü. Paratoneri, Amerikau lardı. 1574 de Yemen Fatihi Sinan Paşa rcetlerinden takdirle bahseden hararetli edilmemişti. 1752 de buldu. Schüler'in tasHasan Adnan GİZ 40 bin kişilik bir ordu ile Tunusun birer hitabede bulunmuşlardır. Ekrem ettiği Wallenstein'in bu sahnesi ise fethinc neftur edildi Kaptanıderya F Î(1) Gazevatı Hayreddin Paşa Muradî. Turda arkadaşlarının gösterdikleri nıu.634 te cereyan eder! Gene ayni şairin lıcAü Pnşa 2K8 kîdirga ve 30 habbet ve alâkaya teşekkürlerini bildir«Fiesko» dramtnda Venedik Doj'unun bu büyük orduyu Tunusa götürdü. miştir. kızı çikolata İçer. Halbuki «Fiesko» XVI Türkler Akdeniz kıyılarının en sıcak Her iki güzide arkadaşımız hakkında ncı asrm ortalarma doğru cereyan eden bir gününde meşhur La Gouletta kaîe Şehir Meclisi, dün kısa bir kapalı celse Halkevi mensublannın izhar ettikleri ıir facia olduğuna göre, daha o vakit slni muhasara ettiler. Fakat mesıfenln akdetmiş ve açık celsede 22 evrak alâüslere biz de iştirak etmeği vecibe bilir, Avrupada çikolatanın ismi bile işltiluzunluğundan büyük toplar getireme kadar encümenlere havale edümiş ve eni Eminönü Halkevi reisi Feridun Di memjşti. Gene Schiller'in, mevzuu İsmişlerdi. Buna mukabil İsparyoilann encümenlerden çıkan dokuz mazbata rimtekinle, Beyoğlu Halkevi reisi Halid İki yıizden fazla topu vardı. K^l»nİTi kabul edilmiştir. içrede geçen «Wilhelm Tell» dramının Yaşaroğluna başanlar dileriz. etafı da büyük bir hendekle çevriii jirincl perdesi teşrin ayına tesadüf eEskiden Belediye hastanelerinde biolduğundan zaptı hemen imktnsız gler; ve İsviçrede göllerin buz kesildikValimiz Ankaraya gitti biydl. Kaleden atılan güllelere, dökülen rinci 300, ikinci 200, üçüncü yüz kuruş eri bu aylarda hayalperest şair kaholan ücret tarifesile ameliyathane maskızgın yağlara rağmen Türkler ölümü Vali ve Belediye Reisi Dr. Lutfi :amanlarını yaz ortasındaki gibi yüzme hiçe sayan bir savletle hücuma geçti rafı olarak büyük ameliyatlardan alman Kırdar, Vilâyet ve Beledıyeye aid muh ;afasına çıkanr! ler. On yedinci asır Farnsız tarihçile 10 ve küçük cerrahî müdahalelerden beş telif İşler etrafında Vekâletlerle temas Shakespeare ve Schiller gibi büyük rinden Mezeray bu çetin mücadele hak lira alınmakta idi. Kabul edilen tarife İle etmek üzere, dün akşam Ankaraya ian'atkâr dramatürjlerde bu gibi tarih birinci sınıf için günde 5, ikinci için 3 gitmiştir. kında şu tafsilâtı veriyor: ve cografya hatalan affedilebilir. Bive üçüncü sınıf için 2 lira alınacaktır. Arincisi dram tarihinln en mütekemmil Sabit gelirli vatandaşlar •Türkler kalenin deniz clhetindeki meliyat lâzım gelen hallerde ameliyattabyalarmı hemen hiç, fasıla vermeden hane masrafı olarak 10 ve küçük cerraMemur, emekli, dul ve yetimler kad >iyes müellifi ohnakla beraber, ülm bir şekilde dövüyorlardı. Bir ge hî müdahaleler için de masraf olarak 5 :osu dışında kalan diğer sabit gelirli ddiası gütmiyen mütevazı blr adamdı. dik açılır açümaz âdetleri veçhile seıen lira tespit edilmiştir. vatandaşların tespitine ba?lanmıştır. Ikincisi «Otuz sene harbi tarihi» ni direklerinden köprüler yaparak hemen Tam olarak ve âdilâne bir şekilde haki yazmakla bir nevi müverrihllk İddia İkinci celsede elektrik, tramvay ve etmiş, eserlerine İllm çeşnisi vermek hücuma geçtiler. Büyük bir cesaretle tünel İşletmelerinin 1943 muhammen kî sayıları belli olduktan sonra, bunlara istemiş ohnakla beraber; gene bu sadövüşen müdafiler bir çok defa onlan da öteki hak sahiblerl gibi, ucuz yiyebütçesi hakkında bütçe encümeninin hadaki aczini Goethe'ye yazdığı mekpüskürttüler. Sinan Paşa eriyen ssfları mazbatasınm müzakeresi yapıîarak ka cek, yakacak ve giyecek temini için tublarda itiraf etmek tevazuunu gösda.ma yeni kuvvetlerle tazelii'erek ubul edilmiştir. İdarenin 1943 varidaü teşebbüslere girişilmek üzere listeleri iermişti. Fakat ya Goethe gibi kendini ınumî bir taarruz yaptı. Müdafiler nihazırlanarak Ankaraya gönderilecektir. 10.350,001 lirackr. alnız zamanının değil, fakat bütün zahayet bitab duşüp teslim oldular. Bu Odun ve kömür f iatları Bütçe müzakere edilirken hatibler bamanlann en mütebahhlr, en değerli âmuharebede İspanyollardan pek azı kurtulmuştu.» Otuz üç günde İstihsal zı temennilerde bulunmuşlardır. Bu te Bon gunlerde kömür ve odun fiatla limlerinden sanan dâhinin yaptığı yankondüktörlerinin rında gene hissedilir derecede bir yük [ışlara ne diyelim? Hakikaten o, Leolunan Halkulvâd zaferi Türk tarihinin mennilerde tramvay halka karşı nezaket ve kolaylık göster selme göze çarpmaktadır. Dün muhte mardo do Vincl, Voltaire ve Strindberg en parlak sahifelerinden biridir. Bu zaferden sonra galiblere kapıları meleri, kömür tasarrufu dolayısile kal liı odun ve kömürcüler, mangal kömü ile beraber san'at ve tefekkür tarihlbakımdan rünün küosunu 17 turuşa ve odunun lin en âlemşümul, kendine taktığı tanı açan Tunus tam 307 sene Türk bay dınlan lâmbalarm inzıbatî rağı altmda yaşadı. Bu iki cyalet ev kontrolü güç olan yerlerde hiç olmazsa çekisini de.bir hafta evvelki fiatlara na iri veçhile «universel» dâhflerinden velâ birer beylerbeyi tarafından :dare ufak bir kısmmm bırakılması, Beşiktaş zaran iki lira fazlasile satmışlardır. jiridir. Yahıız şiir, facia, roman, rüya olunuyordu. Daha sonra «Dayılar» de Taksim arasında bir otobüs seferinin tejyunu, hikâye, hatırat, Asker ailelerine verilecek yatı, tercüme yazmak ve seyahat edebinen gemi kaptanlarile, nüfuzlu zabitler mini imkânı ileri sürülmüştür. yapmakla kalkarneler garb ocaklarını muhtar bir ıdsre hamamıs; hukuk tahsil etmiş, diplomasl Lâlelide durak yeri line koydular. Cezayir dayılan, birlikAsker aileleri için hazırlanan ekmek mesleğinde bulunmus maliye ve IktıLâlelide kapalı bir tramvay durak karnesi beyannamelerinin dağıtılmasına sadla uğraşmış, ziraat, flzik, kimya ile lerini daima Anadoludan getirdlkleri taze unsurlaria takviye ederek uzun za yeri yapılması kararlaştırılnuştır. İnşa başlanmıştır. Erleri askerde olanlar, bu alâkadar olmuş, hattâ «renkler nazariman Akdenizdeki şöhretlerinî muha ata bu gunlerde başlanacaktır. beyannameleri doldurarak kaymakam yesl. diye bir de fen kitabı yazmlş, faza eyıedıler. Anadoluda ' İr cüri'jn ıklara iade ettikten sonra kendilerine tarih ve felsefe tetebbü etmiş bir jaMekteblere yakacak Sşliyen veya macera anyan gencîer ekve san'atkâr olduğu kadar da blr cuz ekmek karnesj verilecektir. verilecek seriya bu ocaklara sığınırdı. Bizan da âlimdi. Kendisini anlatırken, dostu EcAltm gene yükselmeğe Saruhan, Menteşe, Alâiye gibi sahil kermann'a blr gün söylediğl gibi: «MüMekteblerden bir kısmı henüz yakacak vılâyctlerint memurla gelerek bayrak İhüyacım temin edemediklerinden, hatecessis yaratılışı onu tabiat ve insabaşladı açar ve «Terlemeden mal kazannıak, valann birdenbire soğuduğu bugünlerde, Altın fiatları bir kaç gün sür'atle run bütün İncelik ve şubelermi araşsolumadan can vermek istiyanler bay müşkül vaziyet hasıl olmuştur. Yapılan düştükten sonra dün tekrar yükselrmağa sevketroişti». İşte bu mütebahrağımız altına gelsinN dlvprek asker müracaat üzerine, bu gibi mekteblere meğe başlamış ve Reşıdiye altını 3410 ir dâhinin şu hatalarına bakınız: yazarkrdı. Bu suretle o tarafa giden bir an evvel odun ve kömür verilmesı külçe altmın gramı 453 kuruşa kadar Goethe meşhur Faust'un ikliiîi kısgencleıden pek çoğu zamaaia yücsık için alâkadarlara emir verilmistir. mında kahramanlarmdan bir talebeye , ıkmıstır. CUMHURIYET 2 0 IkîncHeşrin 1 9 4 2 İHEM MIHINA Amerikan ordusu sufeayları nasıl yefişiiriliyor? NAUNA Vagonda kömür yaCezayir ve Barbaros Tunusun fethi kanlar zehirlendi Kumkapıda, esas tren yoluna Halkulvâd zaferi Cezayir ocaklarının raylardan biri üzerine çekilmis bitişik duran bir vagon içerisinde, üç arkadaş, kömür son kahramanı Fransız taarruzları çarpmasLndan ölmüştür. Uzak mesafeYazan: T unus ve Cezayir da 3 klşi öldü H. Adnan Ciz Bizda mecmualar ekseri edebî istidadlarımız gibidir. Hayatlannın ilkyarısuıdaki dolgunvemukabil, ikinci yansı çorak bir mahsulsüzlükle geçer. Bunun gibi dördüncü nüshadan sonra devam eden edebî mecmuamız da nadlrdir. İşte böyle, İntlşar ömrünü şimdiden kestiremiyeceğimiz bir mecmuada ateşli blr tenkid yazısı okudum Gene münekkid tecrübesiz tahlHine atfen gene olduğunu sanıyorum halkınr kapışa kapışa okuduğu bir romanımızın edebî aciz ve kıymetsizliğini ispata çahşarak, bu blçlik ve boşluğa rağmen romanlannın halk nezdinde jağbet buluşuna hayret ediyor. Fakat tenkidini romancuun fikir, san'at, üslub ve bilgi noksanlarına hasredeceğine, onun reel hayat sahasmdaki hatalanna İnhisar ettirlyor. Gene münekkidimiz, ismini burada yazmak istemediğim romancımızın edebî teknik bakımından aczini İncelemlş olsaydı; haklı ve yerinde bulduğum bu tenkide benim de bir diyeceğim olmazdı, Fakat ekseriya ihmal ve dikkatsizlik yüzünden yapılan hatalar yalnız bizim vasattan aşağı romancımız tarafından değil, garb klasiklerinin en namhlan tarafından bile İşlenmiştir. Meselâ bir muharrir kitabmm bir faslında şu cümleleri yazarak «ha•at bilgisi» hatalarını İşlemişse: «...Dee kuru çakıl taşlanrun üstünden akı İ Celâieddin Ezine Eminönü ve Beyoğlu Halkevlerinin reisleri değişti Hastane ücretleri arttırıld; New York (Telsizle) ewTorktan takrlben 160 ki. itinalı bir eser İçin lometre mesafede bulunan baois mevzuu olaVVest Point flarb Okulnnu maz Şu halde? Eettik. Okul Boğaziçi kadar gevet, bu «?u halde?» I dünya edebiyat ta nij olan Hudson nehrl kıyüanndayarlann üzerine kurulmuştur. rihinin karanlığında ki şu cümleyi söyletir: «Kuvvetli bir blra, sualsiz bir cevab olarak kalacak. Fakat 10 mil kare arazisi vardır. Bir tek defil, yüzlerce binadan gıcıklayıcı bir tütün, süslü ve İşvebaz bütün bunlara rağmen •universel» de binadan bir kız^. İşte benim hoşlandığım gey halar kıyımında bir yaradılış olan Go müteşekkildir. Hocalar da kendilerine ler!». Gene ayni eserin Auerbach mey the çapında bir dev bile korkunc tarih tahsis edilen köşklerde otonnaktadırlar. hanesinde geçen bir sahnesinde kahra yanlışlan yapmaktan geri kalmamıştır. Burada dört sene olan tahsil müddetini manlardan bix üniversite talebesine Byron, Milton, Voltaire'de de nice şimdi harb dolayısile üç yıla indirmişşöyle haykırtır: «Şampanya isterira. Fa nice yanlışlara rastlarız. Hele seciyesi lerdir. kat adamakılh köpüklü olmaiı».». Ge gibi yazı tarzı da havaî mesreb olan Okulda bizi pek nazik bir yüzbaşı ne ayni eserde başka bir kahraman Voltaire, bilhassa «Hazreti Muhammed» karsıladı ve mektebin her tarafını gez« «Miîyonlarca kıvrımı olan peruka...» piyesinde, «Onikinci Şari'in Taıihi» e dirdi. sımflarda binden fazla talebe olsmdan bahseder. Halbuki ne tütün, ne serinde yanlıştan yanhşa düşer. duğu halde her şubede yalnız 13 kişi şampanya, ne de peruka; bunların hiç Bu gibi tarih, cografya yahud hayat vardır. Böylece muallimier talebe ile biri Faust mevzuunun cereyan ettiği bilgisi hatalan yalnız klasiklere mah tam ve daimî bir temas halindedirler. devirde mevcud değillerdi. Şahsına sus kalmamıştır. Seri ve dikkatslz bir Bu bir gün sonra ziyaret ettiğiıniz Prinmünhasır garib bir mahluk olan Goeyazıcı olan Balzac ve Zola'da da had ceton Üniversitesinde de boyleydi. Her the'nin, hayatını eserkıe mevzu olarak şubede yalnız 5 1 0 gene vardı. slz hesabsızdır. seçtiği Dr. Faust, kimya, astronomi, Amerikan miileti hurriyetine âşık ve Naturalist mektebinln en itinalı ve büyü, sihir ilimlerini tahsil eden bu müdekkik romancısı Flaubert bile yan kıskançtır. Avnıpadaki manasüe dibipsihlrbaz, 1480 seneshıde doğmuş, 1530 linli değildir. Buyıik sehirlerde hizmet senesinde ölmüştü. Halbuki tütün İs hş malumat edinmek ve vermekten ka ve kışla dışında erler subaylan selâmçmamamıştır. «Salambo, isimli tarihî panya Kralı II nci Filip tarafmdan 1559 Iamıyorlar. Eğlence yerlerinde bir er bir senesbıde Avrupaya getirtildi. Şampan romanında Kartacanın mevkilne, âdet generalle yanyana danseder; fakat YVcst lerine, geleneklerine dair bir çok yanya 1690 yılında İlk defa Fransada imal Point Harb Okalunda Almanyada bile olundu. Başlara takılan peruka ise XIV lış malumat vardır. O Flaubert'ki, bir eserlni altı, yedi seneden evel bltire goriılmemiş müthiş bir disiplin vardır, üncü Lui devrinde moda idi» Bunların Her sınıf kendinden büyuk sınıfın emirhepsi Dr. Faust'un yaşadığı zamandan mez ve cümlelerinl evvelâ bir kara tahtaya yazarak, cümlenin aldığı bediî beri gibidir. Mektebin ilk sınıfına yeni bir veya iki asır sonrasına tesadüf egiren talebe üç ay bir yerden başka blr den hâdiselerdir. Şu halde Faust'taki intizam sekllne bile dikkat ederdi. Bu yere giderken yuriimeğe değU, koşmağa kahramanlar, tütünü, şampanyayı, pe kadar müvesvis ve müdekkik bir murukayı nasıl bilebilirlerdi? Goethe, en harrir bile yanhş yapmaktan kurtula mecburdur. Bonlar yemekte başlarını kaldmp yukan bakamazlar. Yemekte, basit hayat bügisi olan bu hakikaüeri mamıştır. sınıfta, istirahat halinde oturnrken veya Bütün bu misal ve neticeler karşımüdrik değil miydi? Hiç olmazsa bir kamus açıp da mı bakamazdı? Bu ka sında, bizim bir halk romancımızın, ha ayakta her an hazirol vaziyetinde, dimdar cehaletl Goethe çapında bir adam yat bilgisi bakımından düşeceği ufak dik dunuağa mecbnrdorlar. Sabahleyin için imkânsız görüyoruz. Yoksa vezln tefek dikkatsizlik hatalarmdan, eserle kalk borusu çalar çalmaz, talebe 20 dave kafiye bulmak zarureti rhl ona bu rinin öldüğü hükmünü vermek tecrü kikada yıkanmağa, traş olmağa, giyinkellmeleri kullandırttı? Bu düşünce de besiz bir tenkiddir. Bir romanı öldü meğe ve kendi yatağını yapma&a mecdoğru değildlr. Çünkü o, şair Hölderlin ren; fikir, san'at, üslub ve teknik ik bnrdur. Yemek de dua ve knmanda ile İle beraber Cermen şiirinin en mahir tidarsızlıklandır. Gene münekkidimiz başlar. 20 dakikadan bir saniye fazla vezln ve kafiye hünerbazlanndan biri de, yanlış yollara sapmıyarak, bahis sürpaez. Bütün bu nsnllere en ufak riadir. Bude Mehmed Aklf ve Tevfik Fik mevzuu ettiği roman müellifini bu ba yetsizlik cezayı mncib olur. Ceza, ef« retin aruza olan hâkimiyeUen gibi, o kımlardan tetkik ve tahlil etmiş ol lence saatlerinde durmadan talim etmekda aleksandrinleri şekllden sekle so saydı, hakikaten onu hırpalamağa mu tir. VVest Point bu demir gibi disiplinile kan, balmumu gibi kalıbdan kahba vaffak olur ve kendi de bir «tenkid adeta insanlan makineleştiren bir müdöken usta şairdir. İhmal yahtıd dik hata» sına düşmezdi! Çünkü biz de, essese gibidir. Buna rağmen Amerikan katsizlik? Bu zan da Goethe gibi mü bahis mevzuu olan romanonın bu ba subayı bir otomat değildir. Anlaşılıyor dekkik bir muharrir, bilhassa Faust kımlardan hiç bir edebî kıymet ifade kl, West Point'taki sert disiplin daha Eİ:ibl bütün ömrü boyunca uğraştığı etmediğini teslim ediyoruz. yade ananevidir ve Amerikaulann, httr serazâd ruhuna askerlik rahunn ve asCelâleddin EZİNE kerliğin itaat, feragat ve fedakârhk, her türlü maddî ve manevî zahmet ve meşakkate tahammül gibi meziyetlerlni aşılamak için bu sert disiplin ananesine riayet edümektedir. Değerli kadın hastaüklan mütehassısiİstanbnl Vilâyetinden: West Point Harb Oknlunda da bütün mız profesör Dr. Tevfik Remzi Kazan1 Ankaradan muvakkaten İstanbu üniversitelerde olduğu gibi spora fevcıgU, dün Eminönü Halkevinde «Kadınla geleceklere Ankara şehrinin dağıtma kalâde ehemmiyet verilmektedir. Saat lann tenasül hayatı» mevzulu mühbn birlikleri tarafından seyahat vesikaları üçten sonra dersler bitiyor ve talebe sablr konferans vermiştlr. Kalabalık birfcütletarafından dinlenen verilecektir. Şehrimlz muvakkat kart atlerce spor yapıyor. Yalnız cezalılar profesör, cinsî hayatı nonnal faaliyete bürolanndan beşer günlük ekmek kax spor yerine talim yapmak mecburiye, götüren biyolojik uyanışlar (bluğ) dev tını alabihnek için mezkur vesikalarm tindedirler. Geniş çayırlarda yüzlerce resinin büyuls nâdıselerine isaret ederek muvakkat kart bürolarına ibraz edilme delikanh futbol vesair açık hava idmansi lâzımdır. lan yaparken salonlarda da boks, güreî, denüşür ki: 2 İstanbuldan Ankaraya gidecekler İimnastik vesaireye çahşan gencler gör« Cinsi hayata hedef tablatnı büyuk orada müşkülâta maruz kalmamalan dük. Sıcak su dola mükemmel bir yutbir kanununa tâbi olaralc kendine beniçin şehrimizden a}dıklan daimî kart me havuznnda atlanıa, daima talimlerl zeri meydana getirmek Yani çocuk larla dağıtma birliklerince mühürlenmiş ve dalmış olarak cankurtaran simidleapmaktır. Bunun vasıtası ise anatomit nüfus hüviyet cüzdanlannı beraberle rindcn geçme yarışîarı yapıyorlardı. Sübazı uzuvlann çalışmasıdır. Cins hayavari ve topçn sımflanna orduda atın yerinde götürmelidirİQr. tının fizyolojık faaliyeti bir tahım kim3 Şehrimizden Ankaraya daimî o rini motör almış olmasına rağmen bini'evi, nesci olaylara dayanır. Burada bir cilik talimleri gösteriliyordu. psikolojik alan da vardır. Medenl ve ru larak naklihane edenlerin Ankara daBize mektebi gezdiren subay Türk orğıtma birliklerine kaydolmaları ve hi bazı şartlann yerleşmesile kendini kartlarmı alabilmelerl için behemehal dusu ve Harb Okuln hakkında malumat ;österen bu hal tenasüll sevki tabil ve lstedi. Kendisine rr.erpkını tatmin edebunun libido dediğimiz toptan anlasılır mukayyed bulundukları dağıtma birlik cek malumatı verdik. Bu arada Türk aslerinden kay;dlarının silindiğıni ve ekifadesidir. mek kartının verilip verilmedigini bil keri liselerinde ve Harb Okulunda taleMedenl insanda cinsi hayata aid sahdirir birer nakll ilmühaberl almalan ve benin bütün teçhizatile Boğaziçiçnin desiyet, bu insanm bütün seviye, kültür ve bunu Ankara dağıtma birliklerine İbraz rin ve akıntıh sulannda yüzduklerinl hüviyetinln tesirlerine kanşır. Ban'atta, söylediğimiz zaman hayret ve takdirinl edebiyatta kendine mahsus söyleyiş tarz etmeleri tebliğ olunur. gizlemedL Amerikanın yedek snbaylan, lan bulur. İnsanda tenasüll sevki tab!l üniversitelerde yetişmektedir. ahlâkın, örfün, adetin ve kanunun ruht Yeniköy nüfus memuru West Point'tan sonra ziyaret ettiğimiı ve Içtlmat seviyenin, kültürün hasüı blı Princeton Üniversitesinde talebenin asberaet etti kelime ile insan çahsiyetlnin damgasuu keri çalışmalarını yakından gördük. ÜVazifede İhmal suçundan dolayı bir niversitelerde binlerce gene subay olmak taşu, dlzgine vurur, yola getirir. Tabiatile ldealin en karanlık mücadelesi müddettenberi asliye dördüncü ceza üzere sıkı bir talim ve terbiye gönnekteclns! hayat alanındadır. Burada clnsl mahkemesinde muhakemesi devam eden dir. Princeton Üniversitesi mfttematlk hayata rasyonal bir disiplin vermek me Yeniköy nüfus memuru Rifat Güneşin derslerinde en kuvvetli olduğu için topselesi ortaya çıkar. Bu da cinsl terblye muhakemesi dün neticelenmiş; ihmal çu yedek snbaylan yetiştinnektedlr. mevzuüe bu sene zarfında ayn blr kon görülemediğinden beraet karan veril Orada bir emekli Yarbay askerî aerslerl ferans gene "Halkevinde söylenecektlr.» mlştlr. idare ediyor. Onun söylediğine göre bn üniversitede yetişen topçn yedek snbaylan West Point'tan çıkan topçn subaylanndan daha üstündfirler. Çünkü yalnı» Pratik, Torna, Freze, Tesviyecilîk topçnlukta ihtisas yapmaktadırlar. Hal125 Feyzi Bulman Oksijen, Ocak, Elektrik kaynaklarl 50 buil^ West Point'takiler her sınıfın dersCevdet Pamir 75 Umumî teknoloji lerini görmektedirler. Üniversitelerden Cevdet Pamir 50 Modern teknik (Teknikler ve lşçilere) çıkan talebeye meslekî ihtisas veren yükH. Atayman 100 Teknik resim sek mekteblerin hepsi şimdi orduya suH. Atayman 60 Fen Bilgisi Atelye İşleri Rehberl bay yetiştiriyorlar. Bugün, 4 milyonlnk, A. Hasim (Parasj peşln Bu mühim san'at kitablarından edinmek istiyenler yann 8 milyonluk bir ordunun subaylan gönderilen 3İparişler; derhal gönderilir.) çok sıkı ve seri bir çalışma ile hazırlanSatlş merkezi: İstanbul İNKILÂB KİTABEVİ maktadır. Amerika bütün knvvethtl harb terazisinin gözüne atmağa karar vermiştir. Yazan : **^* Profesör Tevfik Remzinin Muvakkat ekmek karnemühim bir konferansı leri nasıl alınacak? TEKNİK KITABLAR T A K SİN Sinemasında Bugün matinelerden itibaren: Intrika ve esrarlar kaynağı... Dehset ve helecanlar kâbusu... Korkular kaslrgası. BORİS KARLOFF = M. MOTO PETER LORRE = BELA LUGOSİ gibi üç büyük cihan artistlnin kudretlerile canlandırdıklarL Amerikanın en büyük KAY KAYSER cazının coşturucu nağmelerile süslediklerL Fabrikalara 60 ton kauçuk verildi Bundan bir müddet evvel siparişi yapılmış olan ham kauçuklardan 60 tonluk ilk parti şehrimize gelmiş ve ham kauçuk devlet emrinde tutulan mallardan olmasına rağmen tamamen fabrikalara verilmistir. Daha 40 ton kauçuk gelmek üzere yolda bulunmaktaiır. 3 ŞEYTANIAR TÜ5KCE SÖZLÜ Bu harlkulâde merakll ve korkulu filim, mevzuu üe gözlerde hayret, kalblerde heyecan uyandiracak, cazm ve orkestranın ateşli ve tuhnevaz nağmeleri, Holliwood'un can allcı düberlerinin en güzel tangolarl. en klvrak rumba ve Svinckleri fevkalâde revü ve danslarile gönüllere zevk ve inşirah serpecektir. , Belediye iktısad müdürü Dört senedenberi Belediye İktısad Müdürlüğünü yapan Saffet Sezen, Toprak Mahsulleri Ofisi idare meclisj reisliğine tayin edüdiğinden bir kaç güne kadar Ankaraya gidecektir. Belediye İktısad Müdürlüğüne kimm tayin edileceği henüz belli değildir. ŞARK ASK smemasında Müştereken yarattıklan Bu akşam tam 9 da Büyük rejisör: Tourjanskl'nln son eseri: CUMHURIYET Kfishası 5 Brigitfe Horney Johannes Hesfers'm Blr aşkın en yüksek duygulanni... Bir kalbln bütün acllarSü... Bir gönlün çilgin macer3lannı... Bir sevginin en tatiı hatiralanni... En eazib ve »ık bir mevzuda takdim eden sürprizlerle dolu. Aşk, neş'e ve rarafetler filmi. ftbone şeraiti Senelik Altı aylık Üc ayhk Biı V e HAYAL kuruştUT. Türkîve lcin 1400 Kr 750 . 400 . 150 • Harlt icln 2700 Er. 1450 . 809 > îoktnr. Dikkat nesredilsin edilmesin iade edflmes •• Uazetemize aönderilen evrak »e rnMİar dyaından mes uliyet kabul olunmas.