Catalog

Cumhuriyet 8 Mart 1934 CUMHURİYET in HİKÂYESİ Tütün pıyasamız Kültür inkılâbımız Iki kişi arasında birsır , O sabah uyandığım vakit canım hiç yataktan kalkmak istememişti: Kara kış. Oda soğuk. Yakılacak bir tahta parçası bile kalmamış. Yenecek bir lokma ekmek ve cepte metelik yok. tşsizim. Sifeünüyorum. Odasmda o turduğum kadına iiç aylık borcum bi • rikmiş. Bir lokma ekmek, cepte me • telik ve hiçbir yerden ümit yok. tki öğün yemeği atlatmışım. Midem ezik ve bomboş. Fakat ekmekten ziyade aıcak bir çaya daha fazla ihtiyacım var. Gene Salâhattine uğramayı dii şündüm. O da benim gibi işsiz, aç. Fakat benden daha becerikli. Sokaklar da odun, kömür arabalannın peşine takılır, yere düşen parçalan toplar, bir torbaya doldorur ve evrnde yakar. Yataktan atladım. Iki elimin par • maklanıu saçlanma daldnrarak başımda aıayişi muvakkat bir surette temin attim. Acele giyindim. Paltom yok; v« titriyerek Salâhattine damladım. O d« titriyordu. Bu sefer kömür ve de çanias;m btraktı. Acele gidip gele cek. O gelmeden evvel sen şoföriî Iâ fa tut, ben çantayı alayım. İkimi/ de namuslu adamlardık. Fakat en büyük hakikat yanmda ahlâkî itiyatlarm ne hiikmü var? En büyük hakikat: Yaşamak ölmekten daha iyi. Başımiı. derhal Salâhattinin teklifini kabul ettim. Şoföre yaklaşhm, saati sordum. Söyledi. Oyalamak için: Olamaz, dedim, senin saatin durmuş. Vakit öğleyi geçkin. Şoför kulağmı saate yaklaştırdı: Hayır, dedi, işliyor, doğrodur. Salâhattinin hızla yanımdan geçtiğini ve sokağa saptığuu gördiim. tki dakika tonra yanma vardım. «Tamam!» dedi. Koşuyordnk. İyice uıaklaştıktaa sonra, tenha bir sokakta, çantayı aç t*k: Uç yüz lira ve teferruat... * * * Bugiin yarun milyonluk bir ada • tnım. Semahat (çantasmı anrdığunız kız) sağ. Evlendi ve kcs*ı öldü. \' elif mıntakalarda 15 ÜniVersite Rektörü Neşet Ömer B. dün Halkeviıide va?ivet iyidir mühim bir konferans verdi Son on beş günlük tütün pıyasamız zürraı ve tüccan tnemnun edecek bir vaziyettedir. tzmir mıntakasında, 115 şubat 1933 zafmda tnhisar tdaresi tara fından 621 000 ve tiiccarlar tara fından da 1,412,000 kilo tütün sa tın alınmıştır. Tüccar ve tnhisar idaresi tarafmdan 15 şubat tarihi ne kadar alınan tiitünlerin yekumı 14 .7P0.O00 v q o y a v,,Hğ olmaktadır. Gerek ınhisar fdaresinin, gerekse tüccarin mubavaa faaliyeti gît tikçe artmakta olduğundan bu sene noahsulünden Ege mıntakasında Universite Rektörü Netet ömer satılmamıs tütün kalmıyacağı anlasılmaktadır. Dün Halkevinde Tıp fakültesi taleBursa mıntakasında, 15 şubat tabesinin tertip ettiği konferanslar seri rihine kadar tüccar tarafmdan 540 sinin, ikincisi Universite Rektörü Neşet bin kilo tütün satın alınmıştır. Fi ömer Bey tarafından verilmiştir. Konatlsr 35 ile 60 kurus arasındadır. feransta profesörler, muallimler ve birçok zevat bulunmustur. Tütün fnhisan da son jçünlerde Neset ömer Bey salonu dolduran bu mıntakadan tütün almağa baslabirçok talebe ve zevatm alkışlan ararmştır. sında kürsüye çıkmış ve «Kültür inkıSamsun mıntakasında, tüccar ve lâbımız» hakkmdaki konferansmı verkumpanyalann mubayaatı 15 subat miştir. Neşet ömer Bey bu konferantarihine kadar 455,000 kiloya baliğ smda demişth ki: olmustur. Burada faaliyet devam etmektedir. « Maddeten ve manen parçalan mif bir memleketten müstakil bir yurt Bafrada 549,000 kilo tütün satılyaratan Dâhi Reisimiz, yalnız askerî tnıştır. ve siyasî zaferle Türklüğü, Türklüğün Gazi Antepte Hasankeyif tütünleistikbalini kurtarmak kabil olmadıgını rinden sbndiye kadar 420,000 kiloberkesten çok iyi anlamıştı. Bunun için su tiiccarlar tarafmdan satın alıntnemieketi astrlardanberi felâketten femıştır. lâkete sürükliyen zararlı müesseseleri Diğer mıntakalarda piya»alar hebhbiri ardınca yıkıp temizlemek gibi içniiz açılmamışhr. timaî zaferlerle Türk milletinin kurtu luşunu temin etti. Saltanat ve hilâfetin kaldınlması ve dmle devletrn aynlması, kıyafet de ğişmesi ve kadm hukukunun tanınması Madrit 6 (A.A.) NazvUr mecgibi moazzam inkılâplarile kuvvetlenen lisi Türkiye ile ticaret muahedesi mü • Türkiye Cumhuriyeti, Büyük yarabcısızakeresi için verilmif olan talimatı ta«nın rehberliği altmda orta zaman bağlarmdan kurtuldu. Muasır bir devlet vip etmiştir. olarak bütün dünyada lâyık oldugu şerefli mevkii aldı. Türkiye ile İtalya arasındaki ti Yalnız bir kelime ile işaret edip geçtigim bu büyük inkılâplaruı hepsi ayn caret muahedesi 15 mart 1934 tariayrı, uzun ve derin ilmî tahlillere mevhine kadar temdit edilmiştir. ttalya mevzuatına göre mezkur tarihe kaADLİYEDE dar tahmil edilecek mallar mev cut ticaret tnuahgdesi ahkâmmdan Utifade edeceklerdir. , ,; t . Adliye saraymın nerede inşası c RADVO bu aiişamki program j ANKARA: 12,30 Ankarapalastan nakll: CHafif muslki) 18 raayo orkestrası 18,40 alaturka konser 20 Ajans naberleri. ÎSTANBUL: 18 gramofon konseri 19 Konferatur: (Sellm Sırn Bey) ve havadisler 19,30 alaturka saz: (Kemal Bey ve arkadaş ları) 21 muhtelif program, havadis ler 21,30 radyo orkestrası. VİYANA: 18,15 viyolonsel, piyano ve sarkı kon seri 19,05 konferanslar 20,05 Senfonik orkestra 20,50 havadisler 21,05 musik.li bir piyes 22,25 orkestra refakatile piyano konseri 23,35 havadisler 24,05 plâk neşriyatı. BUDAPEŞTE: 18,35 opera orkestrası tarafından kdnser 19,50 ingllizce dcrs 20,20 flüt ve şarkı 20,50 mektuplar 21,05 stütyoda bir piyes temsili 22,05 havadisler sonra: Tsigan musıkisi 24,35 cazbant. VARŞOVA: 18,30 plâk neşriyatı 19,25 bir Skeç 20,05 muhtelif program: (Konferans, havadisler, musahabe) 21,05 hafif konser 22,20 klâsik musikl: Egmont (Beethoven); Variation (Schubert); Sonate (Hândel); Menuett (Debussy); Rakoczy Marsh (Berlioz) 23,05 plâklar 23,35 dansıng. BÜKREŞ: 18,05 radyo orkestrası 19,55 konfe • ranslar 20,35 bir opera nakli programın sonunda: Dans havalan. ROMA: 18,05 koro konseri 19 havadisler ve konferanslar (21 e kadar) 23,05 orkestra ve şarkı konseri 24,05 havadisler. Bey ve konferansı dinliyenler zu teskil edecök meselelerdir. Başka milletlerm uzun asırlar büyük müca delelerie başarab'üdik'eri bu mkılâplan Türk miileti candan bağlı olduğu Dâhi kurtancısı sayesmde tarihte misli görülmemi* süratle ve tam muvaffa • kiyetle yapmıştır. Yukarıda arzettiğim gibi bu konferansta maalesef bahsedemiyeceğim. Yalnız bu siyasî ve içtimaî inkılâpları en tam şekilde tamamltyan kültür mkılâbından yani alfabe, tarih ve dil inküâplarından bahsetmek isterim.» Neşet ömer Bey bu üç büyük inkı lâbm azametini de izah ederek sözle • rmi şöyle bitirmiştir. « Yük»ek bir insan cemiyeti olan Türk milletinin tarihî vasfı da güzel san'atleri sevmek, onda yükselmek • tir. Bunun içindir ki f3dr ve zekâsmı, ilme bağlılıgmı, güzel san'atlere sev • gismi ve millî duygusunu mütemadi • yen, ber vasıta ve tedbirle besliyerek inkişaf ettirmek ülkümüzdür. TSrk mil letine çok yaraşan bu ülkü onu bütün beseriyette hakikî huzurun temini yo lunda kendme düşen vazifeyi yap • makta movaffak kılacaktır.» Rektor Neşet ömer Bey »iddetle alkışlanmtstır. Müteakıben verilen bir kon serde Tıbbiyeden Mahir ve Ekrera Beyler tarafmdan millî havalar, şarkılar söylenmiş ve Şeref Bey tanburla, Asım Bey kemanla refakat etmişlerdir. TOrkiye ispanya ticarî mOzakeratı 9 senedenberi bağlanmıyan bir maaş Pendikte oturan Yanya mübadille • rinden ve Yanya orman mcraunı mo • teveffa Hüseyin Efendi kızı Saime Hanundan aldığunız bir mektupta denili yor ki: c Babam Türkiyeye casusluk et • mek suçundan dolayı Yunanldar tara» fmdan Yanyada idam edilmiftir. Ba na maaş tahsisi hakkında muameleli evrak 13 mayu 341 tarihmde 1606 6107 numara fle Ankara Muhauasatı Zatiye Müdiriyetin* gönderilmtfti. Birkaç defa teidt ettiğimiz hald* eevap alanouMc Vatan uğruada öJen bir a danun lcınjrim» Med«ui muyetiın yok • « Şoföre yaklasttm, taati sordum. Sahlâhattinin hızla yanımdan geçtiğini ve sokağa saptığım gb'rdüm.» .'•• • : tahta parçası toplıyamamış. Onun da meteliği yok ve kırk sekiz saattir karnı aç. Talihine küfiir edecek bir halde de değil. Çenesi titriyor. BakuJanmız içiçe geçti. Çıkalım, dedim, yolda koşar, kızifiru. Burada donacağız. Yapılacak hiçbirşeyi olmyanlar gibi rasgele birşey yapmak için sokağa fırjadık. Koşuyoruz. Fincancılardayız. Beyoğlıma kadar çıkabilsek orada Salâhattinin bir ümidi var. Bir yerden otuz kurus koparabilecek. On kuru şunu bana vereceğini vadetti. Yallah! Tabana knvvet! Uçuyoruz! Arada bir* başım dönüyor, sendeliyorum. Altmcı dairenh) önünü zor geçtik. Meydanda bir ayaz, bir ayaz. Don mak üzere idik. Tepebaşma yaklaş tık. Sag taraftan gidiyorduk. Birden bire kaldınmın kenarmda lüks bir o tomobil durdu, kapısı açıldı ve dışarıya, evvelâ, siyah lutr mantosunun etekleri arasmdan taze bir kadm bacağı çıktı. Siyah çoraplar içinde bembeyaz ve nadir bir ten. Dişimi sıktım. Biraz durakladım, Hususî otomobilinden inen kadm acele bir apartımana girdi. Yandan ono tanıdun: Rahmetli babaımn gayet zengin arkadaşlanndan birinin kızı. O da beni tanır. Bu halimi gör memesi için bir kenara büzüldüm. Salâhattin gözlermi otomobilin içine saklamıptı. Kolumu dürttü ve kulağıma: Hişt! dedi, kadm arabanm için Beceriksiz ve cür'etkâr bir is adamıydı. Semahatin babadan kalma servetmin dibine dan ekti. Kadm bugün paraca biraz sıkıntıda. Ne zamandır ona bor • cumu Sdemeği düşünüyordum. Evvelk! gün evinde kendismi ziyaret ettim. Sekiz sene evvelki vak'ayı olduğu gibi anlattun: Ben, dedim, size belki bütün hayahmı borçluyum. Çantanız imdadım«ay«tişn*rtydi 8e ofecafımm AIlah bilirdi. Size borcumu ödemeğe geldim. Ve kendisine bin liralık bir çek verdim. Güldü, tefekkür etti. Hâdıseye şaşıp kalmıştı. Fakat bu hflcâyenin aramızda kalmasım kendisinden rica et tim. Aradan seneler geçti. Semahate her tesadöf edişimde gizlice soruyordum: Kimseye söylemediniz ya?.. Bir gece bir baloda karşılaştık. Sarhostu. Beraber dansettik. Ayni tuali sordnm. Nasd söyl'yebilirim? dedi, o tneselenin gizli kalmasını ben sizden fazla irterıro. Niçin? diye sordum. Azizim, dedi, çantasmı çaldıgımz kadm ben değilim. O zaman başkasını bana benzetmişsiniz. Ben sizi vicdan aıab:ndan kurtarmak için verdiğiniz çeki leddetmedim. Onun için bu hikâyenîi aramızda kalmasını asıl ben sizden rica ederim! *** Türkıyeıtalıa ticaret muahedesi Adliye sarayı Adliye ^yangını maz nunları Izmitte \ fBirînci tahifeden mabat) bucçu Ethemin Adliye Saraymm sol tarafmdan merdivenleri altma koyduğu mangaldan çıkan kıvılcunlardan Adliye binasBim yandıği ve bu sebeple maznun ceza kanununun 383 üncü maddesinin birind ftkrasma ve diğer maznunların da 230 uncu maddentn son fıkrasuva göre lüzumu muhakemelerinıe karar verildiği bildirilmekte idi. Makamt riyaset, kaSar okunduktan sonra maznunlan istiçvap etmiştir. Avukat Hikmet Bey, yangmda öldüğu iddia edilen vezne odacısı Mehme din cesedmin meydana çıkması için taharriyat yapılmasmı istemiftir. Mahkeme, buna lürum olmadığma karar vermiş ve diğer mazmmlarm vekili Nuri Bey de başhademe Mehmedin tah • liyesini istemiştir. Izmit Ağırceza mahkemesi evvelce bu tahHye karannı reddetmiş olduğundan bu hususta tekrar karar verilme • sine lüzum görülmediğini ve 30 sahi din celbi için Moddeiamumiliğe tez • kere yazılmasına ve muhakemenin 14 marta taUkına karar veribniştir. ELHAMRA sinemasında 2 büyük fiütn birden Bugun matine'erden itibaren muvafık olacağı hakkmda Vekâletçe yapılmakta olan tetkikatın bu giinlerde ikmal edilerek alâkadarlara önümüzdeki hafta içinde bil dirilmesi muhtemel görülmektedir. Vekâlete gönderilen muhtelif arsalara ait projelerden Sirkeci istas yonu karşısındaki eski istasyon birahanesinin bulunduğu bahçenin merkezî bir vaziyette olmasından ve bilhassa Avrupadan gelecek ecnebilerin de trenden iner inmez muntazam bir Adliye sarayı ile karşı laşmalan noktasından tercihi ihtimali kuvvetli görülmektedir. tur. Bu maaş işiran biran evvel halli hnsusunda alâkadar makamatın nazan dikkatini celbetmentzi rica ederim.» Bu akşam Saat 19,30 da ! Istanbul BeUdiıjKİ chirTı'uatrosu 1 Aşk ölOnce istanbul Efendisi Opereti Yazan: Müsahipzade Celâl Bey. Yalnız cuma günnelerine nıahsus macine 1 4 de JHARLKSBOYKR CLAUDET CuL liERT ve CLAVE BROOK tarafından 2Garsonlar şahı NARGUERITE MORENOSÜZY VERNON Ve TRAMEL tarafından DUhul ye 3 0 kuruş II III III I I III III •III III | | U M U A M lllııılll . III m lııınıiıı l 1 filmi kV a üsküdar HÂLE sinemosında senenin en ğüzel f MAURİCE CHtVALiERİ Adl iye enkazı 5000 liraya satıld I Geliyo | fstanbul Emlâki Milliye müdiri Kırık Mabude Mümessili Marien Dittrich ilâveten Dünya havadisleri ve kotnik gelecek tilm Ben bir Pranga kaçafıyım Şehzadebaşı MiLLET tiyatrosunda ' yeti, yanan Adliye binası enkazı ALEMDAR Sinemasında son derece hissî ve heyecanlı bir şaheser nın kaldrnlmastnı tnünakasaya koymuş, münakasada müteahhitlerden müracaat eden şeraiti en uygun Bu akşam San'.ıtkflr |6u akşam T Ü R K s nemasında] GABY MORLAY'm Şaheserinin ılk ıraesi şerefine BÜYÜK GALA Dehakâr Leonce l'erret'nin eserinden rnukte es olan bu emsalsiz fılra, I ariste bütün birraevsıtnzarhnda njıitemadiyen gosterilroış ve bütün lıasılat rekorunu kırmıştır. Sahn arkadaşlan, Andre Luguet Jean Max v e Jean Bara >eılerin'zı evvrlden tetiın ediniz. 'l'elelon 44)690 görülenin teklifi Maliye Vekâletine arzedilmiştî. Vekâlet bu teklifi muvafık bulduğunu tstanbula bildir mişth*. • • Adliyenin Müteahhit enkazdan Naşit ve Faiıri Ariane ve MeJo'nun unutulmaz yıldızı BEN FAH ŞE MiYiM? RUT Oymyan : Buyuk san'atkâr Aynca Fen Fakültesi Talebe Cemiyetınin çavı Fen Fakültesi Talebe Cemiyeti, bütün profesör ve talebeleri bir araya topIamak ve bu suretle samimî ve eğlen celi bir gün geçirmek gayesile me • zunlan şerefine bir çay tertip etmiştir. Çay bugün saat 15 buçukta Maksim salonlannda verilecektir. Beyler Muganniye SABRiYE H. ve yeni kadro iki kocalı kadın büyük vodvil Varyete numaralan, danslar, bale, sololar Bu hafta gidiniz ve Çareviç fılminin mümessili GEOROES RİGALJD tarafından temsil edilen 0 DA BİR ZAMANMıŞ ş mrfiye kadar oyrtadığ< fil.m <=r n en güzelî GHATTERTON işine yarıyacak olanları teslim et tikten sonra mütebakisini altı ayda kaldıracak, mukabilinde beş bin lira verecektir. hazineye KADINLAR Polis Olunca 3 kısımlık masikili fevkalâde komedi Matıneler 2. O • S • e ce Q Bomba taşımak ve iftira suçlularımn tahkikatı Bomba taşımak ve iftira suçla rindan maznun ve mevkuf bulunan tüccardan tbrahim Beyle arkadaş ları hakkmdaki tahkikata istintak hâkimliği tarafından devam edil mekte ve hâdise ile alâkadar şa hitler dinlenmektedir. Tahkikatın önümüzdeki hafta içinde ikmal e dilerek evrakm Ağırceza mahkemesine verilmesi muhtemeldir. IVıELEK sinemasına1 ARTS: Gençlik aıramen Törkçe Sözlö muaz2am b r ftim Aşk Fırtınaları 6ARY KOOPER HELENE Bugün matinelerden itibaren Oynıyanlar muazzam fılmin bırkaç gün daha iraesine devam edecektir. O y n i y a n l a r : HARP sıneması (C^ude Farrere) in eseri sevimli Fransız operetini görünüz Neşe. lüks ve musiki filroidir. Jlâveten Ankarada Reşit Galip Beyin cenaze roerasiroi intibaatı gösterilecektir. AŞKI PANGALTI HAYES CHARLRS ROYKR ANNARF.LLA 1 P E K F I L M studyosunda lisammıza çevrilmiştir. New akşam S A R A Y (Eski 6lorya ) da Yırk kabarelennde cereyan eden ve ihtiraslı entrikalarla dolu pek hissî ve gavet müessır TAN sinemasında İPEK sinemasında AŞK Kelepçeleri llâveten Ankara'da: Reşit Galıp Beyin Genaze merasirai intibaatı gösterilecektir. AŞK KURBANI Baş rolde dılber fransız artisti Bugün Fransizca sözlü ve şarkılı " SARIŞIN ARZU ., tabir edilen J L A N H A R U J V ve sevimli Jönj.rdmye Clark Gable taratından temsil edılmiş Metro Goldvvyn Mayer'in Fransizca sözlü bir filmı llâveten FOX | )UR\\f. MARCELLE CHANTAL ilâveten FOX Journal Tel.