Catalog

Camhuriyet 22 Mart 1934 CUMHURİYET ih HİKÂYESÎ Onun sesi Salonun köşesindeki lâmbanm al bna oturmuşlar, konuşuyorlardı. Cezmi: Biıiyor musun Samime dedinisanın on beşinde tam kırk sene olu • yor. Samime elindeki işinden basını kakiırmıyarak sordu: Kırk sene tni?... Neyin kırk senesi bu? Senin ilk sesini duyduğum günün kırkıncı yıldönümü karıcığun... O akşam baban birkaç arkadasını davet etmişti. Ben de ilk defa sizin eve geli yordum. Daha seni görmeden, sesinin güzelliğmi isitmiştim. Iste tam kırk sene oldu!. Cezmi, başnu elleri arasma almış, gözlermi halının bir noktasına dikmiş, devam etti: Herseyi hatırlıyorum. Hersey bugünkü gibi gözlerimin önünde canlayavaş bir tunç gibi çıkıyordu. Samime, nihayet büsbütün susmuş • tu. O, sevişip evlenmelerine sebep olan sesm<n ölümimü içinde saklıyarak susmuştu.. Kocası gene onu seviyordu. Yalnız niivazişlerine biraz merl/ımet kanşmışa benziyordu. •« * * Aslan ve Eskihisar çimento şirketi 1933 senesi bilânçosuna nazaran 53 kuruş temettü veriyor Aslan ve Eskihisar müttehit çi mento ve su kireci fabrikalan anonim şiriketinin hissedaran heyeti umumiyesi dün içtima etmiştir. Heyeti umumiye içtimamda cereyan eden müzakerata göre sirket işlerinin gayet muktesidane bir surette ve şeraiti fenniyeye tevfîkan idare edilmekte olduğu anlaşıldığı gibi istihsalât derecesile masarifi umumiye nisbeti hissedaranın memnu • niyetini mucip olmuştur. 1933 senesi bilânçosuna nazaran hisse senedatına 53 kuruş ve mü • essis hisselerine de 52 kuruş temettü itasına karar verilmiştiır. Kontenjantman usulünün vaz'ile dahilî sanayiin himayesine Oumhuriyet hükumeti tarafından ihtimam gösterilen şu devirde yerli çimentolann satış fiatinin evvelce, yani ecnebi çimentolarınin metnlekete serbestce girdiği zamanlardaki sa • tiş fiatinden daha aşağı olması, çimento şirketlerinin hükumetimizin gösterdiği hknayeyi ne deı*ece hüsnü istimale muvaffak olduklarını göstermek itibarile şayanı takdirdir. Türkiyede mevcut alh çimento fabrikası, memleketimizin hali hazırdaki çimento ihtiyacatına göre bir misil fazla istihsal kudretine malik olmalan itibarile, lâakal yüzde kırk derecesinde noksan istihsalât ve itnalâtta bulunmak zarureti karşısında kalmaktadırlar. Bu noksan istihsalât, çimentonun maliyet fiatine tesir ederek binnetice satış fiatine tnüessir olmak tabiî olup memleketin çimento istihlâkâtı hali hazirdakinden fazla tezayüt eyledikçe maliyet fiatinin o nisbette tenakus edeceği ve yerli çimentolarm daha ucuz satılacağı asikârdır. Cumhuriyet hükumetinin sîmen diferler ve limanlar inşası hakkındaki programının yakın bir zaman• a tatbik sahasına çıkması ve bil d bassa mefnleketimiz dahilinde ye • niden yapılacak veya tamir ve ulah edilecek yollarin bir müddettenberi Avnıpada kabul edilmiş olduğu veçhîle, çimento ile yapıhnası hakkındaki fennî heyetlerin arzuları tatbik edilmiş olduğu veçhile, çimento ile yapılması hakkmdaki fennî heyet Ierin arzuları tatbik edildiği tak dirde bu gayeye doğru mühim bı>hatve atılmış olacağı şüphesizdir. Sktısaıt Demiryollarımız Devlet Demiryolları idaresinin geçen seneki faaliyetinin neticeleri etrafmda bir tetkik Devlet Demiryolları umumî iş lerme hasılatı 1932 1933 senesinde yani hariran 932 iptidasmdan ma yıs 933 nibayetine kadar 12 milyon 453 bin liraya baliğ olmuştur. Bundan ayni müd*let işletme masarifatı umumiyesini teşkil eden 10 milyon 58 bin Hra tenzil edildikte kalan 2,395,000 lira bakiye devlet hat • larmın bıraktığı kazanç addedil • mek lâzımdır. Bir sene evvelki hasılat 15,102,000 lira, masaıüfat 10,930,000 lira tutmuştu. Geçen seneki hasılatın bir sene evvelki hasılatına nazaran daha az olmasmm başlıca sebebi 1932 1933 senesi zarfmda seyri âdi ve seyri seri eşya nakliyatının ton kilometro yekununun 394 milyondan 294 milyona düşmesi yani °fc2S ten fazla azalmış olmasıdır. Maamafih 1933 senesinin nısfı ahirinde eşya nakliyatı hasılatı evvelki senelere nazaran epey fazlalasmağa başlamış tır. 1931 1932 senesinde eşya ve saire nakliyatı hasılatı 9,321,000 lVa tuttnuşken, 1932 1933/ zarfmda bu hasılat 7,532,000 liraya; yolcu hasılatı da 4,331,000 liradan 3.851,000 liraya tenezzül etmiştir. Maamafih, 1932 1933 senesinde tansınan yolcu adedi 4,834,000 dir ki bir sene evvelkinden ancak 65,000 yolcu daha azdır. Yolcu kilometrosu 19311932 de 278 milyon tutmuş ken 932933 te 247 milyona inmiştir. RADYO ciksamki program j İSTANBUL: 18 plâk neşriyatı 19 Selım Sırn Bey tarafmdan konferans ve Ajans haberlerı19,30 Turk musiki neşriyatı (Kemal Ni '• yazı Bey ve arkadaşlan) 21 muhtelif neşriyat, Ajans ve borsa haberlerl 21,30 radyo orkestrası tarafından dans mu sıkısi VİYANA: 18,15 konser: (Pıyano ve Viole d'amour). 18,40 piyano solo 19,05 konferanslar 20,05 hafif musiki konseri istirahatta: Havadısler 22,05 tefrika 22 45 hava dısler 23 25 akşam musıkısi ıplâklarla). BUDAPESTE: 20,20 harp konseri 21 muhtelif 21 20 opera orkestrası tarafmdan konser 22 40 konferans 23 20 havadısler 23,45 Tslg'an musıkisı. VARŞOVA: 18 solo konserleri 19,25 «yüzler ve maskeler> ısımlı bir Skeç 20,10 muhtelif 21,05 tefrıka 21 20 pıyano ve keman refakatile şarkılar 23,05 dans havaları. BÜKREŞ: 18 05 orkestra konseri 19,55 konferans20.35 şehir opera bmasındaki temsilin naklı bırmcı perdeden sonra: Kıraat, ikıncıden sonra. Havad sler. ROMA: 18 05 şarkı ve orkestra kcnserl 19 dar havadısler, konferans ve muhtelif program 21 50 muhtelif konser 22,35 bir komedi 23,15 konsere devam 24,05 havadısler Hareket eden katarlar 19321933 senesinde devlet hatIaıı üzerinde 45,744 adet katar muhtelif istikametlerde hareket etmişlerdir ki günde 127 tren eder. Bunların 26,027 si yolcu katarları, 13,860 ı muhtelit katarlar, 5,857 si yük katarlarıdır. Bu katarların katettikleri kilometro yekunu 4 mil • yon 270.663 kilotnetrodur ki bk" sene evvelkine nazaran 641,000 ki lometro kadar noksandır. Maahaza, yolcu katarları adedi 24,608 den 26,027 ye çıkmıştır. Bu tezayüt yeni hatlann îslemeğe açılmasından ileri gelmiş bir fazlalıktır. 19321933 senesinde 293 adet lokomotif hali faaliyette bulunmuştur ki bir sene evvelkine nazaran 21 fazladır. Yolcu arabası adedi 240, yük vagonu adedi 4,580 dir. Bir sene evvelkine kıyasen yolcu atabası adedinde bir fark mevcut değildir. Yük vagonu adedinde 402 kadar bir fazlalık vardır. 19311932 zarfmda Devlet De mîryollarınm mecmuu tulü 3,383 kilometro iken 19321933 te 175 kilometro fazlalaşarak 3,558 kilo tnetroya baliğ olmuştur. Ahiren devletçe mübayaası kararlaşmış olan Kasaba hattile elyevm devlet hatlarımn tulü 4,300 kilometroyu mütecavizdir. 15 nisan aksamı salonları güzide simalarile dolmağa başladı. Ev sahip leri sevinçle misafirleri karşıladılar. Meşhur bir piyanist piyanonun ba şma geçince salonu derin bir sessizlik kapladı. Viyolonistin refakatile çalınan «Gece fırtınaları» mn nağmeleri tüy leri urpertti. Çok güzel bir kadın, Brahmans'dan bazı parçalar söyledi. Salonu kaplıyan sükut gittikçe derinleşiyordu. Cezmi için Samimenin «e»i herhalde bu sesin fevkinde idi Biraz Samime kırk sene evvelki şarkısım piyanoda çalarak söylüyor, sesi heyecandan titriyordu. nıyor: O aktam ayağımtn ucuna basarak salona girdim. Davetliler toplan • mts, musiki baslamıştı. Sen piyanonun onüne oturmus; çok güzel bir şarkı söylüyordun. Herkes, senin başını al tın bir takke gibi kaplıyan sırma saç • larına bakıyorduf Neden bilmem. O gün baban, ayakta duran birçok gençler arasmda bana seni göstererek: «Işte, çocuğum» dedi. Sen hakikaten o zaman henüz bir çocuktun, erkekten bile kaçmıyordun. Daha o gün sesin beni büyiiledi. Samime, lâmbanm pembe ziyası alhnda basmı kaldırdı. Zaman, ince ve zarif yiizünün güzelliğinden bir kısnunı silmisti. Gözleri, gene o cazip gözler;; fakat, biraz daha derinleşmişlerdi. Dinle sevgilim! Beni, ebediyen sana bağlıyan o günü, askımızın yıl döniimünü tes'it etmek istiyorum. Kırk sene zarfmda sayısız muvaffakiyetler elde ettin... Fakat ilk muvaffakiyetin bir defaya münhasır kaldı. On bes nisanda bir toplantı yapalım! Bütün tanıdıklarımızı davet edelim. O akfam sevgilim, bize şarkı söyliyeceksin. E"vet, yalnız bir mısra. Kırk sene evvel söylediğin o şarkıdan bir mısra söyliyeceksin... Anlıyorum, ihtirazının se • bebini pekâlâ anlıyorum; son bir defa söyle de beni saadetlere garket. Şarkı, yalnız sesle söylenmez; kalple de söylenh*. Sesinin eski giizeUiği yoksa kalbinle söyle sevgilim!... * ** Samime bütün dertlerini şarkı ile dökerdi. Kalbi gene o, kırk sene evvelki genç ve ateşli kalpti. Fakat, artık iki netinde de böyle şarkı söyliyeceklermiş» Şimdi artık ruban adeta bir ihtiyar kadın olmuştu. Bebekleri büyümüş göz • lerile aynada bir çocuk safiyetile maziye karışan elli üç senesine hayretle bakıyordu. Onun sesi senelerce kıyme tini, güzelliğini kaybetme • işti. San'at, o kadını saadetler dolu, şirin köşesin • de senelerce himaye etmişti. Bir gün kocası, «güzel sesliler, Dantenin cen nette de böyle arkı söyliyeceklermiş» iltifatile onu Dantenin muhayyel san'atkârları derecesine yükseltmiş, Sa mime bundan son derece memnun ol muştu. Hilâliahmer ve saire gibi hayır iş leri cemiyetleri, bu yorulmak bilmi yen kadını adeta muhasara etmişlerdi. Sık sık herhangi bir menfaat için verilen müsamerelerde Samimenin güzel sesinden istifade ederlerdi. Kocası avukath. Fakat o da musi kisinas olduğu içm memnuniyetle karısmın yolunu takip ediyordu. Çocuklan yoktu. Boş geçen günlerin sıkıntı ımı akşam toplanhlarile dağıtırlardı. Samimeyi takdir eden gazeteler, resimieı, meşhur zevatın tebrik mektuplan bir çekmecenin bütün gözlerini doldururdu. Fakat yaşı ilerledikçe eşi nadir bu • lunan sesi farkedilir derece de sönmege 'oaşladı. O altuı se*i gibi «es, ytvaş j sonra kansının, bu kibar kalahalığın huzurunda yaratacağı son mucizeyi düşünerek müteheyyiçti. Fakat piyanonun başma toplanan kalabalık arasında Samimenin sesini işittti: Hayır, dostlanm maalesef bu gece söyliyemiyeceğim için affınızı rica ederim. Biraz soğuk almışım, göğsüm tıkah, sesim çıkmıyor. Samime yalan söylüyordu. Misafir • Ierin ısrarlanna olduğu kadar sevgili kocasınm yalvarıcı nazarlarına da aldnmadı. Vakit te epeyce gecikmişti. Davetliler gittikten sonra Cezmi yavaşça balkona çıktı. Gece karanlı • ğında bahçede yamp sönen ateşböceklerini seyre daldı. Hava oldukça se rindi. Rüzgâr bahçeden içeri keskin bir toprak kokusu dolduruyordu. Birdenbire piyanonun sesile irkildi: Sa mime kırk sene evvelki şarkısmı piyanoda çalarak söylüyor, sesi heyecan • dan titriyordu. Cezmi yavaşça karı • sına yaklaştı. Onu, onun güzel sesini dinledi. Şarkı bitince sordu: Sevgilim biraz evvel neden söylemedm? dedi. Çünkü, bu sesi artık yalnız sen dinliyebilirsin... İkisi de bu ilkbahar gecesinin sü kutu içinde başbaşa hayatlarmm ba hannı tahayyüle daldılar. FlRDEVS ISMAlL Benzin fiatleri Fiatler şişede beş kuruş daha yükseldi Birkaç gündenberi İstanbulda benzin fiatleri şişe başma 5 kuruş artmıştır. Bu tereffüün sebepleri hakkında Şoförler Cemiyeti reisi Necip Bey bize su izahatı verdi: « Bundan iki ay kadar evvel takriben üç buçuk kiloluk bir şise benzin 105 kuruştu. O zaman nakliyat resmi zammı yapıldı. Bu zam , şişe başma 5060 para kadar birşey tutuyordu. Halbuki benzin kumpanyalan kendi arala* ında bir anlaşma yaparak bir şişe benzini 105 kuruştan 110 kuru«a çıkardılar. Fiatlerde îhtikâı var diye Belediyeye müra caat ettik. Belediye iktısat müdi riyeti benzin fiatlerinde ihtikâr oldu»u hakkında bir rapor verdi. Fakat aradan bir müddet daha geç • tikten sorra baska bir komisyon da aynî meseleyi tetk'k ederek ben zin fiatlerinde ihtikâr olmadığını idd:a etti. Benzinciler birkaç gündenberi de şişe başma fiatleri 5 kuruş daha artttfarak 115 kuruşa çıkardılar. Halbuki son defa Belediye benzinin kilosu ba*ma 20 paralık bir zam yapmıstır. Bu zam sise başma 70 para tutar. Halbuki benzin kutn panyalan bir şişe benzin fiatini beş kuruş arttımışlardır» Bunun sebebini bilmiyoruz. Tekrar Belediyeye müracaat etmek istiyoruz.» Türk Bulgar Ticarî anlaşması hakkında tebliğ Türk Bulgar ticarî anlaşmasımn hükumetin haiz olduğu salâhiyete istinad'en 11 mart 934 ten itibaren mevkii tatbik a konduğu alâkadar lara tebliğ edilmiştir. Bu anlasmanm diğer memieket Ierle yapılan anLaşmaiardan ayn hususiyeti doğrudan doğruya takas esasına istinat etmesidir. Anlaşma ya göre miktar ve nevileri tesbit edilen her iki taraf eşyasının miite kabilen her iki tarafa ithali mal mübadelesi şeklinde olacaktır. Fakat her mübadele hareketi Türk makamatınm, ayni zamand'a BuK gar Millî Bankasının müsaadesine bağhdır. Bulgaristandan yapılacak ihra • cat, Bulgaristandan vaki olacak ithalâta müsaadeyi verecek ve bü tün ticarî muamelâtı idare edecek olan makamat tstanbul, tîimir ve Edirne Ticaret Odalarıdır. Bir sene müddetle tatbik edile cektir. Bir senede mübadele hareket lerinin yekunu 700,000 lira tah . min edîlmektedir. Türkiyeden Buigaristana ihraç edilecek eşya taze ve tuzlu balık, havyar, balmumu, yün, zeytinyağı, palamut, kuru incirdir. Türk Jinekoloji cemiyeti, bu ayıı toplantısını 14/3/934 çarşamba günü muaHim Ali Esat Beyin reisliği altında yapmıstır. Bu içtimada: Dr. Hadi İhsan Bey Ferç hâk • kesinin röntgenle tedavisine dair tebligatta bulunmuştur. Muallhn Dr. Ali Fuat Bey iki Granulosazelltumor vak'ası takdim etmis ve projeksiyonla çok nadir gö rülen bu vak'alan izah etmiştir. Dr. Şükrü Bey »ağ tarafımîa yumurtalık kisti, halip taşı ve apandisit bulunan bir hastanın müşahe desini arzetmiş, ameliyatla elde edilen piyesleri göstermiştir. Mevzular etrafında yapılan mü nakasalara Refik Münir Pasa ile Kenan Tevfik, Ali Esat, Ahmet Asım, Hadi thsan, Orhan Tahsin, Aziz Fikret, Nuri Süleyman ve Şükrü Beyler iştirak etmişlerdis. J.neXo okların toplantısı DAVETLER ^ Kısıria^tırma nıünakaşa.arı Almanyada kısırlaştırma usulü tetbik e dılıyor ve birçok erkekler ve kadmlar evlât sahibi clamıyacak bir hAİe getınliyor Maksat Alman neslıni akıl hasta lıklanndan, tereddi tehlikesınden ko rumaktır Kısırlaştırma usulunu munakasa etmek üezere Turkıye Akıl Hıfzıssıhhası cemi yeti bir toplantı tertıp etm ştır. Bugun saat 17 de Cağaloğlunda Halkevl bina sında bu meseleye dair umumi bir munakaşalı musahabe yapılacaktır Fırsatı kaçırma'inız HARP FERAH snemasında Bu filim 4 msandan itibaren Bura sinemasında gosterilecektir r 44 uncu ılkmektep muduru Tarik Bey tarafından ılkmektep muallımlen içm < Sınıf Muallimi» ismıle bir mecmua neşrme başlannLşıtır. Muallımler için çok kıymetli yazıları ıhtıva eden b'u mecmuayı bılhassa muallımlere tavsıye ederız. 22.3924: YENİ ESERLER Sınıf muallmı İJ r\ M\ r\ akşam İJ r\ M\ r\ VıCTOR C A D A YY i. i. ( Eski ) I Bugün matinelerden itibaren SEFtLLER Fransızca sözlü muazzam filminde her rol için büyük bir yıldız HUGO'Dua şaheserinden muktebes \Q Oryada KÖHSÜZLER A perde Yazan: Vedat Nedım Bey UnVapanı dman yurdu açıldı Dün akşam Unkapanı tdman yurdu yeni yaptırdığı mahfilin küşat mera simini yapmıstır. Yurt reisi davetlilere gayet güzel bir nutukla yurt namına Umuma E.MUHSİN btHJAT FERIHA VASH HAZIM FERDI MUAMMER lııı lııııııııı FASRYBAUR FLORELLE CHARLES VANEL MAR6. MORENO HENRY KRAUSSORANE DEVIAZiS 100.000 kişi sahnede Mizanssni 30 milyon i mal o'muşlur teşekkürlerini bildirm'ştir. Toplantı çok samimî bir hava içerisinde geçmiştir. Bin cilik dersleri Sipahî Ocağı memlekette atlı sporun terakki ve inkişafını temin için ihtiyaca kâfi at satın almış, amelî ve nazarî binicilik dersleri açmıstır. Tedrisat ilerledikçe at gezintileri de yapılacaktır. SİNEMALAHIMOA I Pek vakında size Evlendirelm mi? m dıye soracakiar, e\tt veya hayır! Cevap vermeğe hazıtianınız FOX JOURNAL İPEK, ELHAMRA Fıatierde zam yorftur ÜSKÜDAR I AlE SNE^ASINOA Tersîne dfinya Vlumessıllen Hanrı Gardt Meg Lemonnie llâv een Dunva haberleri Zevk... heşe... ve Kahkaha Kralı UURıCE CHEVALiER Gülen Paris isimü muTıt'şem Pdrdmount Bugün tamamen fransnca sözlü ve şarkılı 6u akşam saat 21 de T ü r k Hluhteşem bir gala ve Matbuat suvaresi: Sinemasınca Muazzam bir şaheser Müthiş bir mevzu Emsaisiz bir vaz sahne: umyalar Müzesi Fransızca sözlü ve baştan aşağı renkli. Oynıyan yı'dız'ar : Sint mscılığın yarattğı son muc zel... MELEK tılminde sinemasında, numaralı koltuklann teroini rıca olunur Tel. 40868 FAY WRAY LONEL ATWiLL 6LENDA FARRELL Dikakt: Rejısörü: MiCHAEL CUNiZ Binaenaleyh mahdut Mathuat erkânına hususf davetnameler gnnderılmi^ ve nutnarah koltuklar tahsis edilmiştir. kalan serbest vtr'erın. rnuht'rem muşterılerimı^ tarafından evve'den teminmi rica eden<c