Catalog

L.AF1 Bu hattam sayısında MALTAYA NASIL SURULDUK ? Anlatan : Aka Gündüz Abdülhamide bomha atarak kaçan ve mesrutiyetten sonra nıemleketnnize gelenlerden bfnnin HAKl'A muharrinne anlattıklan. Nn Q7fiQ ISTANBUL CAĞALOÛLU P , , m o 9 f i T O cı.im f l .,,, f l l lflO>l n ü . 01 0 0 Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: Istanbul, No. 346 uUUIO £ U lcŞrilllcVVol 1 9 0 4 Telefon: Başmuharrlr ve evi: 22366, Tahrir heyetl: 24298, Idaro ve matbaa kısmile Matbaacüık ve Neşrlyat Şlrketl, 24299 24290. um uriye HAYAT nsiklopedisi ncı cilt hazırdır. Cüzlerinizi bir an evvel ciltletiniz 6 J Şehir nakliye Şirketlerinde Ucretlilere tenzilât! Devlet nakliye firketlerinin ve imtiyazlı şirketlerin • devlet memaru olsun veya olmasın aylık, haftalık veya gündelikle çalışanlara giinlük nakliye tenzilâtt yapması bu atrın bir zaruretidir! snmızda bir ücret mukabiH çalışarak hayatını kazanan insanlara diğer bütün memleketlerde yapılan yardımlardan bahsetmek istiyonız. Şehir ahalisinin hemen yüzde doksanını teşkil eden bu ecir insanlara muhtelif şekillerde yardım etmeği birçok devletler hem içtimaî bir adaleti yerine getirmek, Kem de müstehlik tabakanın vergi kabiliyetini kuvvetleştirmek gibi en makul sebeplerle kabul etmişler ve bu siyaseti son asırda gittikçe tekâmül ettirmişlerdir. O kadar ki ecirlere yapılan bu yardımlar bugün her memlekette yapılan kanunların en mühimlerini teşkil etmeğe başlamış, muhtelif sanayi ve iş kanunları gittikçe tekemmül ederek mustarip beşeriyetin imdadına koşmakta adeta birbirine rekabet eder dereceye varmıştır. • Maişetini gündelik, haftalık veya aylık bir ücretten bekliyenlerin mahdut ve muayyen gelirini hayat pahalılığı ve iktısat buhranının diğer bütün neticelerinden korumak için yiyecek, içecek teşkilâtı yanında ucuz mesken temin etmek suretile de onlara biraz refah verecek hale getirmekte içtimaî olduğu kadar siyasî faydalar görenler yanılmamışlardır. Halbuki, biz, şimdilik, yazımız<ja, çolıçMnların Her türlü hukukunu konimak için yapılan iş kanunlarından değil, hatta yiyecek ve içecek teşkilâtından, ve ucuz meskenlerden de değil de yalnız hergün işine gidip gelen adamlann başka memleketlerde istifade ettikleri ucuz nakliye ücretlerinden bahsederek devlet nakliye şirketlerinin, imtiyazlı şirketlerin nazarı dikkatini celpte fayda görüyoruz. İş kanunu, bir taraftan hazırlanadursun, bu ecir insanların gündelik hayatlarına, her yerdeki teamülü gözönüne getirerek biraz yardım etmekte bir devlet vazifesi bulunduğuna şuphe etmcmelidir. Biliyoruz ki; Avrupa ve Amerikada sabahleyin iş saatlerinde sokağa çıkan bir adam nakliye Ücretlerinden büyük tenzilât görür. Bu tenzilât, adeta gidiş parasile gelebilmeğe müsaade edecek kadar büyüktür. Bu kabilden olarak Paris tramvaylarına sabah saat dokuzdan evvel binen bir kimse hemen on para zamla avdetini temin eder. Buna mukabil akşam saat ondan sonra tramvaya binenler de iki mislı para verir. Zira, bu saatte yola çıkanlar işe değil ekseriya eğlence yerine giderler. Halbuki, bizde ne Akay, ne Şîrketihayriye, ne Haliç vapurları böyle bir prensibe riayete mecbur edilmemişlerdir. Bu şirketler devlet memurlanna ancak ufak bir tenzilât yapıyorlar. Fakat garibi şu ki; bu şirketler devlet memuruna bu ufak tenzilâtı yaptıkları halde, meselâ ücretli olan devlet inhisarı memurlanna ücretlidir diye ayni tenzilâtı yapmıyorlar!.. Tenzilât yapmağı bu kadar dar bir sahaya teşmil etmekte elbette bu asra yakışır geniş bir düşünüş yoktur. Bize göre; devlet işinde olsan ve yahut diğer bir hususî işte olsun maişet noktasmdan ayni sabit ve mahdut gelire tâbi bütün e<ir insanlar arasında nakliye vasıtalarından istifade etmek hususunda bir fark yoktur. Hepsinin rhalî vaziyeti aynidir. Hatta, kanun nazarında ayni derece ve nisbette kazananlar ayni vergilere tâbi tutulmuştur. Vergi vaziyeti müsavi, istihlâk kudreti müsavi olan bu insanlar arasında nakliye vasıtalarında fark gözetmek şüphesiz ecir keliİstanbul meb'usu Mecliste dün biri hafi, ikisi alenî üç celse aktedildi Meclis, Balkan misakı hükümlerinin tatbikı için girişeceğimiz taahhütleri kabul ve tasdik etti Tevfik Rüştü Bey; «TaaF hütlerin Büyük Millet Mr clisinin ıttılaı dahilinde olması memleketin yüksc k menfaati kadar sulh içj n de bir teminattır» dedÜ Ankara 25 (Telefonla) Büyük Millet Meclisî bugün oğleden evvel Kâzım Paşa Hz. nin riyasetinde toplanmıştır. Celsenin açılmasmı müteakîp Hîkmet Beyin cekilmesi üzerine miin • hal kalan Maarif Vekâletine Abi • din Beyin tayin edüdiğine dair Riyaseticumhur tezkeresile AIi Suuri (Balıkesir), Emi n (Samsun), Rahmi (Sıvas), Mustafa (Tokat) Beylerin vefat ettiklerini bil<fîren Başvekâlet tezkereleri okunmuftur. Reis Kâzım Pa?a Hz. ölen meb'us arkadaşlarm ailelerine riyaset divanı tarafmdan Meclis namına taziyede bulunacnğını bildirmis ve hatıralarını ta riz için bfr da • krka cükut edilmiştir. Müteakiben 18 iraza ile veri len bir takrir üaerine gizli celse yapılması kabul edilerek alenî cels«ye ni hayet verilmiştir. ~Sırrt Bey (Izmit) tkinci içtima MecIU saat 13 te gene Kâzun Pasanın riyasetinde ikinci celseyi aktetmiştir. Ikimci içtimada Balkan misakı ve Iâhikalarınm ihtiva et • Türk Bulgar hududunda Iki komitacı hududumuza girerken yakalan dı Bunlardan biri katil Vlada Gorgiyefle alâkası olan meşhur Makedonya komitacısı Kiril Drangoftur Suikast tahkikatının son safhası Evvelki günkü cayimızda Sofyadan gelmis şöyle bir haber vardi: Sofya 23 (Hususî) Dün akşam polis, istasyon civanndaki mahalleleri abloka altına almıs ve taharriyat yapmıştır. Bütün evler baş . tanasağı aranmışttr. Bu evlerde Kiril Drangof isminde bir adam ta • harri edilmistir. Polisin bu taharriyattan elde ettiği netice henüz meçhuldür. Kiril Drangofan katil Vlada Gorgiyefle Makeonya dahili komitast azastndan daha dSrt kişiyi Macaristandaki Yanko Pusti sehrine gönderdiği oğrenilmistir. celen haberlere göre Mak*Kiril Drongof donya komitası erkâmndan olan Kiril Drangof evvelki sabah bir arkadasile beraber Türk Bulgar hu« dudumia yakalanmıstır. Sofya muhabirimiz hâdiseyi şu •ekilde bildiriyor: Sofya 25 «Hususî muhabirimizden, tekfonla» Dün sabah Türk • Bulgar hududundaki Kurtalan köyünde Türk topraklarına gizlice girmek isti • yen iki Bulgar komitacısı yakalanmıs • hr. Bunlar Makedonya ihtilâl komitası icra heyeti azasından Juri Nastef fle bu komitanm Sofya voyvodası ve hariciye mümessili Kiril Drangoftur. Nastef, tvan Mihailof ve Yorgi Kortef 0* birl3tte Makedonya komitası üç Irislik icra heyetinin azasmdandv. Kortef üç ay evvel Radomirde yaka Mabadi beştnci sahitede Tevfik Rüştü Bey evvelki gün Mecliste tiği hükümlerin tatbikı hakkmdaki kanun lâyihasım müzakere etnoiştir. Kanun lâyihasının müzakeresine geçümesi üzerine söz alan Sırn Bey (Kocaeli) Cumhuriyet idaresinin her sahada gösterdiği büyük muvaffakiyetlerine ve tsmet Paşa hüku • metinin haricî siyasetteld zaferlerine temas ederek tsmet Paşa hükumeti her arzu ettiği cephede tam bir muvaffakiyetle yürümektedir, de mis ve sözlerine »u suretle devam eylemiştir: izahat verirken « Elimizdeki kanun sulh ve müsalemet âleminde Türkiye Cum • huriyetinin ne dereceye kadar âraîl olduğunu gösterdiği için ehemmi yeti elbette pek fazladır. Bu ka nunla âkitlerin mütekabilen temin ettikleri menfaat, hepsinin brrer birer kadirşinaslığına taalluk ettiği için her birerleri bu kanunıın ak> tinden dolayı sayani tebriktir. Fakat bizim için ayrıea iftihara fayan bir cihet vawfır ki o da tsmet Pasa Mabadi üçüncü tahifede Balkan itilâfı meclisinin Ankara içtimaı Anavatana gelmek tartştn kadtn diye yafoalanan ve bilâhare serbest btrakdan Mariya Vandraçkana Rumen Hariciye Nazırı istiyen Türkler Meclise bugün Istanbula geliyor Muhacirler için verildi bir sual takriri Yunan ve Yugoslav Nazırları da pazar günü gelerek Ankaraya hareket edecekler Bulgar gazeteleri neler yazıyorlar? Ankara 25(Te lefonla) Ma nisa meb'us* Refik Şevk« Bey Dahiliy* Vekâletinden sı sualleri sormus • tur: 1 Memle • ketimiz dısındaı gelip te toprak Ianmıza yerleş tirilen millettalanmızın sayısı, Refik Şevket Bey bunlara yapılan muavenetin derecesi nedir? 2 Bjı kardeslerden 10,000 nin Köstencede vapur beklediklerini gazeteler yazıyorlar. Doğru ise bunlann kıs basmadan, büyük vapurlarla getirilmeleri ve yerlesti • rilmeleri düsünülmüs mii ve ne gibi tedabir alınmıştır? 3 Memleketimtze daha ne miktar muhacir, nerelerden gele cektir? Bunları nekadar zamanda kendi aramızda göreceğiz? Maslak faciasının muhakemesi bitti Otobüs şoförü Hakkı Ef. 4 sene hapse, mal sahibi Niyazi B.de 4200 lira para cezasına mahkum oldular Maslak yolun' da vuku bulan ve birkaç kisi nin ölümile ne ticelenen otobüs faciasının muhakemesi hitam bulmus, dün karar tef him edil mistir. Bu kara • ra göre; otomobilin soförü Hak kı Efendinin 4 sene hapsine ve üç yüz lira para cezasile teczi yesine; otobüs sahibi Niyazi £Faciaya sebep dan şoför ve otobüs fendiden mes'ul lira tarminat ahnmastna; diğer bilmal sıfatile kaza esnasında suçlu Alber Taragano Efendinin d < ölen dis tabibi Kâzım £sat Beyin nizama muhalif olarak otomobil kızi Seniye Hamm için bin bes yüz, lâmbalarmı söndürmediğinden dootobüs biletçisi Mustafa ve mey • layı on lira para cezasile tecziyezin Ali Efendiler için biner ve kasine ve mevkuf kaldığı cnüddetin zada yaralanan Kâzım Esat Beyin mahsubuna karar verilmistir. oğlu Kemal Bey için de yedi yüz IIIUIUU'HHIIIUNIIUIUIIIIIHIIIIIIIIIIIIIHIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIinilllllllilllllllIinimilllllllinHIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllMlllllllllllllllllllllllllllVIIIIIIIIIMIIin Balkan tt3âfı Harciye Naznlarmın 30 teşrinîevvelde Ankarada toplana caklan malumdur. Romanya Hariciye Nazın Mösyö Titulesko bu içtimaa iştirak etmek üzere> bugün Istanbula gelecektir. Memleketimizde bulunduğu müd detçe hükumetimizin misafiri olacak olan M. Titulesko için Perapalas ote Iinde hasusî bir daire hazırlanmıştır. Mösyö Tituleskonun yartn, yahut öbür akşam Ankara ekspresine rapte dflecek hususî bir vagonla Ankaraya gideceği zannolunmaktadır. Yunan Hariciye Nazın Mösyö Maksimos ta Yunan Millî tkfasat Nazın Mösyö Pesmezoğlu beraberinde oldu • ğu halde pazar günü ttalyan vapurile tstanbula gelecektir. Yunan nazırlan o aksamki ekspresle Ankaraya gideceklerdir. Yugoslavya Hariciye Nazırma ge • Romanya Hariciye Nazın fd. Titulesko lince Mösyö Yevticin pazar sabahı Avrupa ekspresile tstanbula muvasa lah beklenmektedir. Mabadi bejincl sahlfede Gümüs liralar basıîıyor Türk parasını koruma kanunu ve seyyahlar Ankara 25 (Telefonla) Tür kâye limanlarına kafile halinde ve hususî seyyah vapurlarile gelip geceleri vapurda ikamet eden ve Şark simendiferlerile sabahleyin gelip öğleyin Toros ekspresile hareket edea ve şehirlerde hiç tevakkuf et miyen seyyahlara, vapurdan trene aktarma eden yolculara Türk pa rasını koruma hakkmdaki kanunun 31 inci maddesi hükmünün teşmil edilmesinin muvafık olamıyacağı karargir olmuştur. Memleketimizdea transit suretile geçen alelumum seyyahlar ve kısa bir müddet ikamet eden ecnebilerle memaliki ecnebiyedeki Türkler memleketimize dahil oldukları ilk gümrükte memurlar, üzerlerindeki ecnebi dövizlerini kayde mecbur tutulmaktadırlar. •Bunlar fazla rkamet ederlerse kambiyo müdürlüklerinden izin aIarak paralarıru sarfedebilecek • lerdir. Ârnavutlukta bir hâdise Yunanlılara göre Yunan konsolosanesi taşlanmış, aleyhlerinde ağır sözler söylenmiş Arnavutluk ajansuıın verdiği izahat Atina 25 (Hususî) Bugün Tıran daki Yunan eîçiliğinden g'len telgraflarda Ergirikastroda Yuftanistan ve Amavutluktaki Yunan ekalliyeti a leyhine büyük bir nümayiş yapıldıgı bildirilmektedir. Nüraayisçiler Yunanistan aleyhinde çok ağır sözler söylemUler, zabıta kuvvetleri yetişinciye kadar Yunan konsolosha'tesini taslamıslar, binada mühim hasarata sebep olrnuşiardır. Aldığım maiumata göre Yunan hür kumeti bu hâdiseden dolayı Amavut * luk hükumetinin nazarı dikkatini ce^ • bettnek üzere teşebbüsatta bulunacak» br. Atina gazeteleri Yunan ekalliyeule ; 1 ÂZAETTJN Ç Mabadi uçüncü sahifede Dün basılan gümüş 100 kuruşluklardan birkaç tane mişse de yan kahplan üç parçadan Gümüs paralarm basılmasma dün mürekkep olduğundan (Cumhuriyeti) başlanmıştır. tlk basJanlar gümöş 100 kelimesi bu parçalardan bir tanesine kuruslukluklardır. Bunlann ağırlığı 12 sığmanns, meoburen her parçaya gramdır. Paralarm kenarmda üç y«;de (Türkiye) kelimesi hâkiced;lmistir. trtıl yerine (Türkiye) kelimesi yazJıdn*. Paralarm kenarına (Türkiye Cum Yeni paralarm bir yüzünde ay yddızMabadl ikinci sahtfede huriyeti) kelimelai £$zjhotak ijten • Yunanistan Arnavutluk hududu ve Ergirikastro Yunan konsoloshanesine karşı yapılan tecavüzleri teessür ve teessüfle yaz • maktadırlar. Mabadi dorduncu Mtthifeds