Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
13 MA YIS 1990 CUMHURÎYET/Î5
HAVA DURUMU TURKIYE DE BUGUN
lwleteorolo|i Genel Mudurluğu n
den alınan bılgıye gore yurdun do-
pu kesımlen parçalı bulutlu Doğu
Karadenız ne Doğu Anadolıı nun do-
ğusu yağmur ve yer yer sağanak ya-
ğışlı dığer yerler az bulutlu ve açık
geçecek HAVA SICAKLIĞI Yağış
alan yerlerde değışmeyecek Ötekı
yerlerde artacak RUZGAR Yurdun
kuzey tesımlerınde kuzeyı ve batı
güney kesımlennde guney ve batı
yöntaden hafif aa sıra oria kuvvette
esecek Oenızlerde ruzgâr Karade
nız ve Marmarada gunbatısı ve lo
dos dığer denızlenmızde gunbatısı
Mana
Adapaan
Adiyaman
Afyon
Afln
Ankara
Artakya
AnUya
Artvm
Aydm
A 25° 12° Dıyartalor
A 22° 9°&*rne
A 25° 10° Erancan
A 19° 4°Eraırum
Y 16° «"Estoşehr
A 23° 7°Gaaanttp
A 24° 15° Gıresun
Brieak
ve karayelden 3-5 yer yer 6 kuvvetınde saatte 10-21 yer yer
27 denız mılı hızla esecek Van golunde hava çok bulutlu
ve sağanak yağışlı geçecek Ruzgar kuzey ve batı yönlerden
hafıf ara sıra orta kuvvette esecek Gol kuçuk dalgalı olacak
Goruş uzaHıfiı 10 km dolayında bulunacak
A 28° 14° Gomuşhane V
Y 17» 5°HaWtân
A 28° 11° Isparta
A. 26° 8°ls&rK)ul
A 20° 8° tonır
B 18° 6°Kaıs
Bofcı
Bursa
Çanattale
Çonım
Oenızlı
Y 17° 6° Kasömonu A
A 20° 4°Kays«ı
A 24° 8° K relareiı
A 24° 12° Kanya
B 19° 12° Kuttfya
A 24° 10° Malatya
24° 10 Manısa
24° 9°KMafilş
20° 8°M«rsm
18° 3°Muüta
21° 5°Muş
24° 9°Nıjde
20° 11° Ortu
18° 6°Fte
19» 8°Samsun
19° 5°Sırt
22° 8°Smop
26°WSiv3s
15° 4°lekırflaS
19° 6°Trata>n
18° 8°Tımcelı
22° 8°Uşak
20° 6° Van
21° 3°taoat
21° 12° Zonguldak
A 27° 11°
A 23° 12°
A 25° 15°
A 26° 12°
Y 16° 5°
A 21° 7°
Y 21° 12°
Y 19° 10°
B 19° 12°
A 23° 9°
A 17° 11°
A 21° 4°
A 20° 9°
Y 20° 12°
B 18° 8°
A 21° 5°
Y 19° 6°
A 19° 8°
A 18° 10°
O- ^ M * / J karlı A aç* B-Dukılkı G guneşk K kariı S s slı V-yaOmurkı
& /7 * &
Lenıngraa _ ^
Mcskova
Katiıre <
DUNYADA BUGUN
Amsterdsm
Amman
Atna
Bafctat
Barcetona
Bast*
Mgrad
Bertn
Bonn
Brüksel
Budaoeste
Ctnevre
CtOf!
CH*
Dubi
Franıcfurt
Gıme
Kalve
Kopenfıag
Köln
lüftoşa
Y 18°
A 32°
A 23°
A 30°
A 26°
A 23°
A 24°
A 24°
Y 17°
Y 18°
A 24°
A22°
A 27°
A 34°
A 39°
Y 18°
A 26°
A 21°
A 29°
A 22°
Y 18°
A 25°
Londra
Madnd
Mıbno
Morareal
Mostora
Murih
Oslo
Pans
Prao
?>•*Roma
Sofya
Sam
•fel Avro
Imus
Venedık
Vıyana
A 16°
8 18°
A 24°
A 26°
A 25°
B 13°
Y 17»
A 20°
A 24°
A 26°
Y 20°
A 37»
Y 22°
A 23°
A 28°
A 29°
A 28°
Y 25°
Y 24°
A 22°
Masiııngton A 25°
Zuntı A 23°
BULMACA
SOLDAN SAĞA:
1/ Güney Amenka'da
yunu ıçın yetıştırılen
evcıl alpaka turu
Ortaoyununda çoğu
kez aptal uşak rolunu
oynayan komık 2/
Halk edebıyatında
uyağa verılen ad
Kapalı ve dört teker-
leklı bır at arabası 3/
Gemı safrası Hay
vanlara vurulan dam
ga 4/ Paye. Dıngıl
5/ Kara batmamak
ıçın ayağa takılan bır
çeşıt örgulu ayaklık
6/ Kışüıklerın bırbınne karşı olan ıl
gısı Ünsuzle bıten bır sozcuğurı un-
luyle başlayan bır sözcuğe bağlanarak
okunması 7/ ttalva'da bır ırmak
Dağlalesi de denılen ve mor renklı çı-
çeklen olan bır bıtkı 8/ Mardın'ın bır
ıiçesı En gelışmış konuşma yeteneğı-
ne sahıp papağan cmsı 9/ Islamlıktan
öncekı Türk edebıyatında ağıt anla-
raında kullanılan sozcük Duyuru
YUKARIDAN AŞAClYA
1/ Hamurun fırına verılmeden önce dınlenmesı ıçın üzennde bek-
letıldığı tahta Eskı Mısırlılann kutsal saydıklan öküz 2/ Anka-
ra'run bır ıiçesı Düzgun sanlmış halat yumağı 3/ Doğaüstu var-
Iıklarla ılışkı kurma sanatı Yun eğırmeye yarayan araç. 4/ Keres-
tesı mobılyacılıkta kullanılan bır Afnka ağacı Eskı dılde enk 5/
Çamaşırcı ayı da denılen ve Amenka'da yaşayan bır kurk hayvanı
6/ Yapma, etme. Sevecen ve huzunlu bır konu ışleyen kuçuk hrık
şıır 7/ Bır gösterme sıfatı Kapıtal 8/ Bır dokuma maddesı Çok
kokulu bır kahve turu 9/ Talıh.. Selüiozık örtu boyalarının ıncel
tılmesınde kullanılan entıcı sıvı.
60 YIL ÖNCE Cumhur.yet
Hindistan'da durum
13 MAYIS 1930
Gandı'mn tevkıfi üzenne Hindistan'da başlayan heyecan
el'an sükun bulmamıştır Bazı yerlerde numayışler
yapılmakta ve ahalı ıle hukumet kuvvetlen arasında
arbedeler vuku bulmaktadır
Gandı'mn tevkıfi dolayısıle ılan olunan mateme Şalapur'da
bulunan ıkı ıphkhane amelesı ıştırak etmek ıstemedığınden
mateme ıştırak eden amele ıle
aralarında bır arbede vuku
bulmuştur Amele ıplıkhaneyı
ateşe vermek ıstemıştır
Halk polısı tasa tutmuş ve
Müslüman polısı dın dın
yakılmıştır
Tas ajansının verdığı bır
habere göre Hındıstan ulema
cemıyetı, müslumanlan mıllı
mücadeleye ıştırake davete
karar vermış veıcraatprogramı
hazırlamak ıçın bır heyet
teşkıl etmıştır
30 YBL ÖNCE Cumhur.yel
Yeni tebliğler
Fahn Ozdılek
13 MAYIS 1960
tstanbul Orfı Idare Kumandanlığı'nın
28 numaralı teblığı şudur
1- 28 ve 29 Nısan 1960 günlerınde
Örfı Idare bölgelerınde, kanunk,
nızama ve bunları korumakla vazıfelı
olan devlet kuvvetlenne karşı,
muayyen merkezlerden tertıp ve yıne
buralardan se\ k ve ıdare edıldığı
tespıt olunan kanun dışı hareketlere
tevessul etmış bulunanlar hakkında Örfı îdare
makamlannca takıbat ve tahkıkata gırışıldığı ve luzumlu
önleyıcı tedbırlenn alındığı halkımızın malûmudur
2- Vatandaş emnıyet ve huzurunu selbedıcı, halkı kanunlara
karşı ayaklanmaya şıddetle teşvık edıcı beyannarnelerı ele
geçıren vatandaşların, bunu bır suç delılı olmak uzere ılgılı
zabıta mercılerıne derhal teslım etmelennı, yapılacak
aramalarda ustlerınde bunları taşıdıkları veya meskenlerınde
sakladıkları sabıt olanlar hakkında Örfı tdare Kanun ve
hükumlennın tatbık olunacağının bılınmesını muhterem
halkımızdan rıca ederım
Tahkikat Encümeni
"1- Tahkıkatın selametle cereyanını
temın maksadı ıle tahkıkate mevzu
teşkıl eden maddelerle, encıimenımızın vazıfe ve
salahıyetlerıne ve bılımum karar, tedbır ve faahvetlerıne
müteallık 3 sayılı,
2- 29 Nısan 1960 tanhmde Ankara'da vuku bulan
hadıselerle, ıkı vılayetımızde tatbıkına geçılen Örfi Idare
kararırun tasdıkına mutedaır Turkıve Buvuk Mıllet Meclısı
muzakerelerı hakkında 12 sayılı,
3- 1 Mayıs 1960 tarıhlı, CHP Genel Başkanı ımzalı ve 2
Mayıs 1960 tanhlı, CHP Genel Sekreterı ımzalı
beyannamelerle, 2 Mayıs 1960 tarıhlı CHP Genel Başkanının
beyanatına aıt teksır edılmış varakalarm toplattırümasına
müteallık 16 sayılı,
kararlanmıza rağmen son gunlerde bu beyanname ve
varakalann çeşıtlı vasıtalarla çoğahılarak elden ele
dağıtılmakta olduğu muşahede ve tesbıt edılraıştır
Bunlarla bırlıkte, badema, yurdun her tarafında kanun ve
nızamlara karşı vuku bulacak ve tahkıkatın selametle
cereyan ve ıntacına nıanı olacak her turlu hadıselere daır
haberlerı muhtevı varakalarm, her ne suretle olursa olsun,
çoğaltılarak dağıtılması, bulundurulması, taşınması \e
başkalarına duyurmak maksadı ıle okunması ve elden ele
geçmesını sağlayacak saır hareketlerde bulunulması 7468
saynlı kanunun 2'ncı maddesı gereğınce yasak edılmıştırî'
Turkıye Buyuk Mıllet Meclısı Tahkikat Encumenı Reısı
Denızlı Mebusu Ahmet Hamdı Sancar
GEÇEN YIL BUGİJN Cumhuriyet
'Çek gif
13 MAYIS 1989
DYP Genel Başkanı Suleyman Demırel, uç gün stirecek tJİan
Bursa ve ılçelen gezısınde ıktıdarı sandık başına çağırdı
"Çek gıt" mıtınglerını dun ılk olarak Bursa'nın înegöl
ılçesınde baslatan DYP lıderı, 3 partıden ıktıdar
olamavacağını vurguladı Demırel, mılletın hakkını
aradıklarını belırterek, "Vatandaş sana çek gıt dedı Bu
ırade değıl de nedır1
Son söz mılletın Çek gıt, ne
duruyorsun Gelın pılınızı pırtınızı toplayıp gıdın" dıye
konuştu Mılletın onünde kımsenın duramayacağma ışaret
eden DYP lıden, ıktıdarın 6 yıldır her söyledığının yalan
olduğunu savundu
TARTIŞMA
ALJEVILER
SUNUŞ
6-12 mayıs tarıhlen arasında gazeıemızde yayımlanan "Gumunuzde
Alevılık"dızısu okurlarımız, ozellıkle Alevıyurttaşlarımız
tarafmdan ılgı ıle karsılanmış, sözlu ya dayazîh olarak çeşıtlı
tepkıler, eleştırüer dıle gettrılmıştır
Sozu edılen tepkı ve eleştınlere bakmca Alevı yurttaşlann kendılerı
ıle ılgılı olarak ılerı surulen goruşler uzermde çok duyarlı oldukları
söy lenebılmektedır
örneğın gazetemıze lelefon eden ve Alevı
olduğunu belırten bır bayan, yazıları, Atevılere karşı onyargıh ve
yanıltıa bulduğunu ılerısurerekşıddetle eleştırmıştır Bu
okurumuza göre yazılarda uçuncu halıfe ömer'ın camıde namaz
kılarken öldurulmesınden soz edılırken Ali'nın sadece suıkaste
kurban gıttığının yazüması, onun da camıde namaz kılarken
öldûrulduğunün açıkça ıfade edılmemesı "sinsı" bıryanıltma
gırışımı olmuşıur Bu örnek, konu ıle ılgılı duyarlılığın ulaştığı
boyutlar hakkında bırfıkır verebılmektedır Böylesıne yoğun bır
duyarlılık ıle karşılaşma, dızımızyazarları ıçın de bır tur surpnz
olmuşıur
Dızıde sureklı vurgulandığı gıbı laıklığm, dın ve vıcdan
özgurluğünun temelı, ınsanların hıçbırsıkıntı söz konusu
olmaksızın ıstedıklerı gıbı ınanabılmelerı, dınlerını ıstedıklert gıbı
yorumlayabdmelendır Başka bırdeyışle bellı bır dınm farklı
bıçımlerdeyorumlanmasını ongoren mezheplen arasında "Bu daha
lyidır - Bu daha kotudur"ya da "Bu doğrudur - Bu yanlıstır"
turunden değerlendırmeya da karşılaştırmaların çağdaş bır
toplumda hoşgörulmesı mtimkun değıidır Sıyasal goruşler, bılımsel
önermeya da kuramlar, tartışma konusu yapılabılır, bunların
yanlışlığı-doğruluğu ya da lyılığı-kötüluğu ılerı surulebılır Ancak
ınanç ve ıman bılımsel kuram ya da önerme değıidır, tnançlar
bırbırlerı ıle karşılaştırılıp "Doğrudur-Yanlıstır"yargdamasma tabı
tutulamaz. Çağdaş, laık, ınsan hak ve özgurluklerıne dayalı bır
toplumda bu temel davranış, ılke olmalıdır
îşte bu temel ılkeyı hıçbır bıçımde gozden uzak tutmamak koşulu ıle
"GunumuzdeAlevılık"dızısındedeğmılen konular, tartışmaya
açılmakla, okurlarımızm dızı ıle ılgılı değerlendırme ve eleştırılenne
yer vermek kararlaştırılmış bulunmaktadır
Neden Tavşan Eti Yenmîy©r?
tstanbul'dan yazan bır okurumuz "Alevılenn neden tavşan etı yemedığı" konusuna bır
açıklama getırmek ıstıyor Okurumuzun bu konudakı goruşlerı şöyle.
Kuran ı Kenm'ın Maıde Suresı 3 ayetınde
"Olu (havvan), kan, dorouz etı, Allah'tan baş-
kası anılarak kesılen, bogulmuş. \urulmuş,
duşup yuvarlanmış, başka bır vırtıcı hayvan
tarafmdan susulmuş (bovnuzlanmış), vırtıcı
hayvanlar tarafmdan >enmış" hayvanlann ha
ram olduğu beurtılmıştır Tavşanın vucudu da
pıhtılaşmış kandır Tavşanı suyun veya karın
ıçıne koyun, kısa bır sure sonra gerıde sadece
ıskeletı kalır Butün etı kan olur Kan da Ku-
ran'a göre haramdır Ayrıca tavşan toplumda
yenılmesı hoş görıilmeyen bırçok hayvandan
Cumhuriyet Gazete^i'ne
Ben, aslen Malatya'nın Doğanşehır kazası
nın Topraktepe koyünden, halk ozanı, saz şaın
Esrarı Baba
Asıl adım Mehmet Şahan olup, 1958 Ha-
tay doğumluyum Şımdı Iskenderun'da otur-
maktayım
06 05 1990 gunu başlamış olduğunuz, "Gü-
numuzde Alevılık" yazı dızısını yayımladığı-
nız ve ınsanlan bu konuda aydınlattığınız ıçın
sız tüm Cumhunyet gazetesı personehne can-
dan ve yürekten teşekkür edenm
Gerçekten bu buyuk ve kutsal görev sız de-
ğerlı, bılınçlı yazarlarımıza ve bız ozanlara
duşmektedır Sızler kutsal kalerruruzle, bızlerse
sazımız ve sözumüzle duygularımızı, mıllı kul-
türûmüzu ıcra edıp, gerçeklerı su yuzüne çı-
kartıp ınsanlık tanhıne yön vermelıyız
Bır deyışımde,
Aşkla muhabbetle, sevgıyle dolan,
Gönulden gönüle göçelım dılber
Ledunı ılmını sevgıde bulan,
Sevgı deryasından ıçelım dılber
ışaretler taşır Kafasıyla kopeğe, kulaklarıyla
eşeğe, ayaklanyla kedıye, burnuyla fareye, kuy-
ruğuyla da domuza benzer Bu hayvanlann da
hıçbırı bılındığı gıbı yenmez
Bır başka nokta da kı bu bılımsel olarak ka-
nıtlanmıştır, tavşanlar regl olurlar
îşte butun bu nedenlerden öturu Alevıler
tavşan etı yemezler
Sözum butun ınsanhğa hıtaptır,
Sevgı ınsanlığa hem mahıtaptır,
Sevgı ınsanlığa hem dört kıtaptır,
Vanp kapısım açalım dılber
Esrarı kısadan bır nefes estım,
tnsan bırlığıdır emelım kastım,
Dünya servetınden ılgımı kestım,
Sevgıyı ekelım, bıçelım dılber
dıyorum
Saygılarımla
Alevilerîıı Ekononıik ve Kültürel Yaşamı
Alevılık-Bektaşılıkle
ılgılı araştırmalar yapan
ve bu konuda "Her Yo-
nuyle: Topsuz, Tufeksiz
GonulUr ve Ulkeler Fa-
tihı Pir Hacı Bektas Ve-
ti ve Alevı-Bektasiliğın
Esaslan"adlı bır de kı-
tabı yayımlanan Avukat
Hasan Gulşan'ın "Alevı-
Bektasüıkte Ekonomık
Yapı ve Yaşantı" konu-
lu bır makalesım yayım-
hyoruz.
Cumhunyet dönemıne değın Alevılenn ge
nellıkle "disiplinli, toplumcu" bır ekonomık
yapı ve yaşantıyı surdurduğu bıhnmektedır Bu
nedenle bır AJevı-Bektaşı ko>Tinde bır mal kılo
ıle satılmazdı, "pa> >e ok" ıle satıhrdı Ok
"ktıra" demektır Bazı mallar da değış tokuş
ve öz tuketım bıçımınde alınıp satıhrdı Ör-
neğın bır köyde et satılacağı zaman etın çe
şıtlı parçaları ıçın ok atılır, yanı kura çekıhr-
dı Buna "noku" denılır Her ıhtıyaç sahıbı
talıhıne duşen parçaya raza olurdu Parası bol
olan dıledığı etı, parçayı alamaz, toplumun
takdır ettığı talıhe, kurala katlanmak zorun-
dadır Bu bır sosyal adalet ve eşıtlık prensıbı
gereğıdır Yıne bır Alevı dıledığı zaman ko-
yun kesıp tek başına yıvemezdı Bu ısraf sa-
yılırdı Kuraya ağa da dede de dahıldı Bu su-
retle başka cemaatlere muhtaç olunmadan,
yardımlaşarak geçımlennı temın ederlerdı.
"Bunlar benim-senin malın, benim-senin mul-
kun" denmez, "Her şe> canlar ıçındır" denır-
dı Yıne eskıden Alevı-Bektaşı koylennde ku
mes hayvanlan toplumun muşterek malıydı
Genellıkle herkes bır "aşev»jden" yemeğını
alırdı (Bu durum Bektaşı dergâhlarında ku-
raldı) Yıne Alevılıktekı musahıblık (yol kar-
deşlığı) kurumuyla kışıler bırbınne mutesel-
sıl bır kefaletle bağlıydılar Bu tutum ve dav
raruş, maddı yönde zayıf olanlann yardırru
na koşmak nitelığını taşımaktaydı
Bu ekonomık yapı ve yaşantı gösterıyor kı
AleM-Bektaşılıkte kesınlıkle kışısel çıkar ve bı
reyahk yoktu Sosyaldemokrat bır ya$antı sür-
mekteydıler Aralarında çok zengın olmadığı
gıbı çok fakır de yoktu Zıra bu durumda
olanlara derhal ış bulunur ve maddı açıdan
da yardım edılırdı Aralarında zengın-yoksul
aynmı olmadığı ıçın de suufsu bır toplum ola-
rak yaşayagelmektedırler
\le\ ı Bektaşı hukukuna göre "Yol erenle-
nnden yardım ve dayanışmayı esırgemek suç-
lur." Bu ve dığer yasalara uymayanlar "Duş-
kunler Meydanı" denılen toplantılarda ceza-
landırılırlardı Bu kurum yanı "Duşkunler
Me>dam" adaletı ve sosyal duzenı yerıne ge-
tıren bır ıcra kuvvetme sahıptı tşte bu hukuk
arüayışı ve meydanlarda alınan eğıtım bılın
cıyledır kı yüzyıllar boyu Alevı-Bektaşı sos-
yal ve ekonomık duzem bozulmadan koruna-
bümıştır
Kultur yaşamlarına gelınce
Türk dıl ve kulturu Islamıyetm katı, kuru, şe-
rıatçı ınanışının etkısıvle Selçuklu-Osmanlı sa-
ray, medrese ve sanat kurumlarından
kovulmuştu Yennı devnn üstünluk arz eden
Fars-Arapdılvekulturu almıştı Kıtaplarbudıl-
lerle yazıldığından ve y asalar bu dıllerle ferman
edıldığındenhalkhıçbırşeyanlamıyorvebılgı-
sız kalıyordu Îşte Haa Bektaş veOcaklan Is-
lamıyetı ulusal kulturumuzu kokünden ve
bırdendeğıştırmeyekalkmayan. yaJınhalkdı-
lını ulusal bırdıl halınegetırmeyı, Turkdılınıya-
şatmayı, ıbadet dılını Turkçeleştırmeyı amaç ve
görev edınmışlerdı Pır Hacı Bektaş'ın yaşan-
tısı veemırlen uyanncaTürk kadınının veTürk
aılesının kotu durumlara duşmesıne karşı çık'
mıştı Kadının kafes arkasında ve çarşaf ıcınde
değıl, toplum ıçınde kalarak kutsal analık gö-
revımyapmasınısağlamıştır Nıtekım "Kadı-
nını okutmajan uluslar yukselemezler"
vecızesını de bunun ıçın söylemıştır Dımn şe-
kılcılığını, kabuğunu kırarak özûnü, ıçını açı-
ğaçıkarmıştır Dınınvarlıknedemnıahlaklıve
halk hızmetınde olmak dıye savunmuştur
Osmanlıyı üç kıtaya hiıkumran kılıp akınla-
rıyla yüzyıllar boyu Osmanlı-Türk varlığını ko-
ruyan Yenıçenlığın zafen, Pır Hacı Bektaş'ın
manevı pırlığı sayesındedır Zaman zaman ya
bancı soydan olanlann elınedusen devletı Turk-
leştırmek veTurk neslını kurutmayı amaçlayan
dönmelere karşı durup kılıcının yanı sıra kale-
mı, hıcvı, mızrabı, tok sözu ıle Osmanlı devle
tını hukumran kılmak ıçın kavga verenler Pır
Hacı Bektaş Velı ve onun ızındeyuruyen Alevı-
Bektaşıler olmuştur
Eğer Osmanlı Imparatorluğu'nun Osmanlı
adım verdığı ummet anlayışı ortadan kalktık
tan sonraonadabırTurk veTurkıyegerçeğı ka-
labılmışse bunda Pır Hacı Bektaş ve ocaklanrun
katkısı pek buyuktur Edebıyatımızadamgasını
basan her bırı bır deha olan Yunus, Pır Sultan,
Harabi, Karacaoglan, Kul Hımmet. Yah)a Ke-
mal, Âşık V eysel, Şe> h Bedrettın ve daha nıce-
len Haa Bektaş v e ocaklarından ılham ve feyz
alrnışlardır
Asırlar boyu, bılıncsız gafillerce, bılgısız ve
ılgısız bırakılmaya çalışılan, ancak cumhunyet
yönetımınm değerını anladığı bu zumrenın tek
amacı vatana hızmet, Turk bırhğıne ve töresı-
ne sadakat, çağdaş ve ınsanca yaşamaktır
Sünni A> dınlara Düşen Görev
12 Eylul 1980 sonrasında ınanç özgurluğu
ve Ataturkçu duşuncenın en başta gelen ılke-
lennden laıklığm devlet elıyle tahrıp edılmesı
Türkıye'de yaşayan 20 mılyon Alevı'yı sesle-
nnı yukseltmeye zorlamıştır
Alevılenn artık yuksek sesle hak talebınde
bulunmaları ve Sunnılere sunulan olanaklar-
dan yararlanmak ıstemelen yalmzca şerıatçı
demokrası ıçın tehdıt oluşturmalarına bağla
namaz kuşkusuz Dunyada duvarlann yıkıl-
dığı, ulkemızde ıse bazı tabulann verle bır ol
duğu donemde yaşıyoruz Böyle bır donem
de 20 mılyon Alevı'nın ınanç ozgurluğunden
ve devlet olanaklanndan yoksun btrakılma
sı, demokrası ve ınsan hakları adına yuz kı-
zartıcı bır durumdur Bana göre bu durum
Türlyye Cumhurıyetrmn yanında Sunnı a>-
dınların da bır ayıbıdır
Türkıye'de laıklığın ve demokrasırun temı-
natı, emnıyet supabı olan AJevılerın hakları-
mn verılmesı ıçm meşru zemınlerde mucade-
le gorevı Alevı avdınlara olduğu kadar Sun-
nı aydınlara da duşmektedır Hatta hukumet
uyelerı, parlamento, sıyası partıler ve demok-
raük orgutler ve burokratlar da bu gorevı ust-
lenmelıdır Aksı takdırde bırılerı bu hak ta-
lebını ıstısmar edıp başka amaçla kullanma
gınşunınde bulunabılır Olayın boyutu bır an
da değışebılır O nedenle bundan bo>le açık
lık polıtıkası ızleyerek kurumlaşmak ısteven
Alevı duşüncesıne sahıp çıkılmalı, destek
olunmalıdır
Baskıcı tutumlar ya da Alevılere karşı şe-
rıatçı akımlan kullanma gıbı amaçların gu-
dulebıleceğı ıhtımalını duşünmek dahı ıstemı-
yorum Zıra tarıhte zaman zaman katlıamla-
ra, surgunlere, tutsaklığa, ıftıralara ve eko-
nomık ambargolara maruz kalan Alevı duşun-
cesı, yuzlerce yıl yok edılemedığıne gore bun-
dan sonra ızlenecek bu turden polıtıkalann da
ıflası kaçınılmazdır
Bu tartışmalardan ılerıcı, demokrat ve la-
Çözüm: Demokrasi
Suleyman Cem, 1961'den ben Almanya'da
yaşayan Tuncelı-Göreşanlı bır Alevı dedesı
Almanya Alevıler Bırlığı kurucusu ve Genel
Başkanı olan Suleyman Cem'm göruşti şoyle
Atevıler ve Alevılık konusunda son gunler
de gazete ve dergılerde çeşıtlı vazılara, ropor
tajlara yer verılmesı bızım açımızdan son de
rece sevındırıcı Gerçeklerın gun yuzune çık
ması, >anlış bılınen ya da ozellıkle çarpıtıla
rak aktarılan bılgılerın yenne doğruların ın-
sanlara verılmesı bızlerı çok mutlu ettı An
cak Alevılıği ıstısmar edenler çıkabılır dıye
korkuyorum Bızler hıçbır zaman ulusal bır-
hk ve butunluğumuzu bozacak, ulkeyı demok
rasıden uzaklaştıracak bır yaklaşım ve davra-
nış ıçınde olmadık Bızler Turk vatandaşları
yız, bu nedenle de hıçbır zaman ayrı bır dev-
let ısteğınde olmadık Bızler ulusal bırlık ve
bOtunluğumuz bozulmadan kulturel özgurluk
ıstıyoruz ozellıkle bır dergıde çıkan "Snsma-
yacağız" başhğı beru çok rahatsız ettı Bütün
Alevıler bu vazıyı dıkkatlı okumalı O başlık
sankı Alevılen bır ısyana çağuıyor gıbıvdı Bu-
nun kımseye faydası vok Kaldı kı bız Alevı-
lenn bıraz önce de değındığımız gıbı boylesı-
ne bır ayrılık ısteğı yok
Bız Almanya'da yıllardır bır dernek çatısı
altında kulturumuzu yaşatıyoruz Haftada bır
Cem'ımızı yapıyoruz Alevı-Bektaşı kulturu
nu tanıtan, anlatan paneller, sempozyumlar,
toplantılar duzerdıyoruz Almanlar çok olum
lu yaklaşıyorlar Hınstıyanından Katolığıne,
Protestanından Ateıstme kadar hepsı gelıyor,
onlar bızım fıkırlenmızı bız onlaunkını dın-
lıyoruz Alevı-Bektaşı felsefesını çok beğenı
yorlar Hatta aralarında kendısıne Alevı dıyen
ler bıle var Bız Alevılığın kan bağıyla geçtı
ğını soyleyınce de "Sıze ne, ben bu felsefeje
inamyonım, sız bem atamazsınız" dıyor Bız
kendı ulkemızde bu hoşgörulu, demokratık
ortamı ruye bulamayahm'' Hindistan'da ıne-
ık Sunnı aydınlann endışelenmedığını bılıyo-
ruz Bırkaç gunden berı Alevılere ve Alevıle
rın seslenne kulak veren aydınlarla basın or-
ganlanna kufumameler döşeyen Zaman ga-
zetesınm telaşını da anhyoruz Ancak ıyı bı-
lınmehdır kı bugune kadar ulusuna, kulturu-
ne, demokrasıye ve Ataturk ılkelerıne gonul
den bağlı Alevı yurttaşlann bu özellıklen bun-
dan sonra da sflrecektır tnsan hakları ve de-
mokrası adına hak talebınde bulunan Alevı-
ler bugune kadar olduğu gıbı bundan böyle
de demokrasının, laıklığın, ülke bütünluğu-
nun ve ınsan haklarının guvencesı olacaklar-
dır Alevılık düşuncesı yaşam bıçımının gıde
rek toplumda benımsenmesı ve yaygınlaşması
bazı kesımien urkutse de bu konudakı tartış-
malar onümuzdekı gunlerde daha da yoğun-
luk kazanacaktır
İHSAN tLKNUR
Istanbul
ğe tapanlar bıle hoşgörüyle karşılanurken Alı1
yı sevmek mye bu kadar hor gorulsun
9
Bızım
ınancımız, felsefemız sevgıye, hoşgöruye, eşıt-
lığe, barışa, ınsan haklarına saygıva dayalıdır
Alevılık Türkıye'de mayınh tarla olmaktan çı
kanlmalıdır Bunu sağlamak da öyle çok zor
değıl Yeter kı demokrasnun gereklerme uyul-
sun
Orneğm Alevılık ve Sunnılığın gerçekte
neler oldukları bılımsel olarak tartışılmaiıdır
Dunyadakı değışımı göz ardı edemeyız Dun-
ya şeffaflaşırken bız hâlâ kalın perdeler arka-
sından bırbınmız hakkında dedıkodular ure-
tıyoruz
Atevısı, Sunnısı demokrasıye, laıkhğe, çağ-
daşlığa, Ataturk ılkelerıne ınanan ve Turkıye
vatandaşı olmaktan gurur duyan herkesı bu
aynmı gıdermeye, gerçeklen ortaya çıkarma-
ya çağmyorum Her ıkı kesım bırbınnı doğ-
ru olarak tarursa butun sorunlar hallolur ınan-
andayım
ANKARA NOTLARI
MUSTAFA EKMEKÇİ
Turgut Kazaıfın İsyanı...
4 mayıs cuma gunu, DGM'dekı duruşmada, Istanbul Barosu
Başkanı savunman Turgut Kazan, TV filmlerınde gorulebılecek
bır savunman tıpını canlandırıyor gıbıydı Dınleyıcıler, kulak ke-
sılmış dınlıyorlardı Yabancı konuklar, yanlarındakı çevırmen-
lerıne Turgut Kazan'ın neler soyledığını soruyorlardı Sanık
yerınde oturan Haydar Kutlu'yla, Nıhat Sargın sessız ızlıyorlar-
dı Kazan sankı kaynıyordu Şöyle dıyordu özetle
— Ve devam edıyorum son sözü soylüyorum Anayasanın
141 maddesı sıze bır şey emredıyor bana değıl sıze emredı-
yor' OKuyorum ' Davaların " (Başkan Vehbı Benlı, Turgut Ka-
zan'ı uyarıyor ' heyecanlanmamasını" soylemeye çalışıyor)
Efendım benım tarzım bu Sayın Başkanım ılk oturuma geldı-
ğım gün, dedım kı ' Isyan etmeye geldım'" dedım Bunu açık
soyledım Sunduğum dılekçenm bırıncı başlığı "Isyan edıyo-
rum1
' Isyan edıyorum Hatta bır benzetme yaptım ' Gumülcı-
ne'de ısyan ettım, burada da ısyan etmezsem kendıme saygım
kalmaz1
' Gumulcıne cozuldü bır ay sonra Ama otuz aydır ben,
bu ısyanımı şımdı dıle getırmek ıçın ne mümkünse, butun bıle-
bıldığım, anlatabıldığım yöntemler ıçerısınde sıze anlatmak ıs-
tıyorum Ama bakın tekrar edıyorum sızden bır şey
beklemıyorum 'Bı-twın dıyorum
Şımdı, eger ben mudafi (savunman), arkadaşlarım mudafı ola-
rak bu kılıdı gormuşsek kı gördum, nasıl çıkabılırım'' Yar-gı-tay'a
gıtmek ıstıyorum, Yar-gı-tay a gıtmek ıstıyorum1
141 ne dıyor"7
Sıze emredıyor bana değıl 'Davaların " (Başkan Vehbı Benlı,
yıne araya gırmek ıstıyor ' heyecanınızı ") Efendım, haksızlık
o kadar buyuk kı ısyanımı zaptedemıyorum dedım Isyanımı zap-
tedemıyorumi 141 ne dıyor'' Sıze dıyor, bana değıl Hanı, bır
TCK 141 var bır de Anayasa da 141 var, sıze dıyor 'Davala-
rın ' (Başkan Vehbı Benlı, "Çok atfedersınız" dıyor, "tutana-
ğa geçmek zorundayım ' Turgut Kazan devam edıyor) Bu,
benım ıçın onurdur Devam edeceğım efendım (Vehbı Benlı
tutanağa yazdırıyor ' mudafı, dıyaloğa ') Dıyalog, sızınle ara-
mızda hıçbır dıyalog yoktur Bıraz öncekı oturumda gorduk Adı-
mızı yazıyorsunuz (tutanak memurunun daktılosunun tıkırtıları)
adımızı yazdığı ıçın de teşekkür edıyorum" (Daktılo tıkırtıları, Benlı
yazdırıyor Bır ara o da bağırıyor Ben yazıyorum bunu, bu-
nun sorumluluğu bana aıt1
' Turgut Kazan'ın, ' Tabıı efendım
buyurun1
' dedığı duyuluyor Benlı 'Yargılama usulune uygun
olmadığı gorulmuş, kendısıne bu bıçım hatırlatılmıştır'" Turgut
Kazan, surduruyor) Bu bıçımı uygun saymıyorum, 27 yıllık bır
avukat olarak uzuntumu ıfade edıyorum Derdımı anlatma ko-
nusundakı gayretımı engelledığımızı var sayıyorum Ve devam
etmek ıstıyorum (Vehbı Benlı yazdırıyor ' Mudafı aynı şeye de-
vam etmek ıstedığını ') Aynı şeye devam etmek ıstemıyorum
Dedım kı Bu,' uygun bıçımde" dedınız, bunu uygun bıçım say-
mıyorum' ( Saymıyorum' dıyerek ) Ben, bıldığım yöntemle an-
latmaya devam etmek hakkına sahıbım Ben sızı ıkna etmek
ıstıyorum Burada, davayı bıtırmenız konusunda (Başkan Vehbı
Benlı yazdırıyor Sözüne devam etmek ıstedığı anlaşıldığın-
dan ' Turgut Kazan, surduruyor) Evet, dıyor kı 141, yanı sıze
dıyor ' Davaların mumkün olan süratle sonuçlandırılması, yar-
gının gorevıdır 'Işte bız savunma olarak bu Anayasal emre uy-
manızı ve tekrar edıyorum Anayasa deyımıyle 'Mumkun olan
suratle ' bu davayı sonuclandırmanızı ve (Haydar Kutlu'yla, Nı-
hat Sargın'ı gostererek) şu ınsanlara bır an once sızden bır şey
beklemedığımız ıçın parantez Yargıtay a gıtme yolunu açma-
nızı ıstıyoruz Devam edıyorum, bıtıreceğım, sıze bu gorevı ha-
tırlatmayı savunma gorevı sayıyorumi Yanı, Anayasa emrını
hatırlatmayı savunma makamının bır gorevı sayıyorum Müda-
fıler olarak anladık kı özgurlukler uzerıne vurulan kılıdı açabıl-
menın yolu bu davayı bır an once Yargıtay'a goturebılmenın
yollarını açmaktır Hayattan baska bır şey ıstemıyoruz' Sade-
ce 'Anayasa'nın 141 maddesıne uyun ' dıyoruz Ve Anaya-
sa ve Avrupa ınsan Hakları Sozleşmesı nın 6 maddesınde yer
alan' makul sure ıçmde' yargılanma hakkımızt ıstıyoruz Kısa-
cası, "kesıksızlık" ıstıyoruz, kesıksızlık ıstıyoruz, kesıksızlık ıs-
tıyoruz kesıksızlık ıstıyoruz' 2445'ın 20/3 dışındakı fıkralarını
ıstıyoruz 219'u ıstıyoruz, 221'ı ıstıyoruz, 222'yı ıstıyoruz Yanı,
yasalara uygun bııyöntem uygulamanızı ıstıyoruz Takdır sızın,
karar sızın tercıh sızındır '
Savunman Turgut Kazan konusmasını yazılı olarak da Baş-
kan Benlı ye verdı
Ankaralı savunmanlar o günku duruşmada salıverılme bek-
lıyorlar mıydı' Kendı aralarında, yumuşak konuşalım'"
1
dıye
düşunduler mı' Velı Devecıoğlu mu konuşacaktı? Ancak, Istan-
bullular gelınce, Turgut Kazan'ın konuşmaya hazırlandığı gö-
ruldu konuşma ona mı bırakıldı
7
ANAP ıktıdarı gerçekten güc durumdaydı, hazıranda yapıla-
cak AGIK toplantısjnda Avrupalılar, Haydar Kutlu yla, Nıhat Sar-
gın'ın haksız yere yıllardır cezaevlerınde tutulduklannı ılerı
sureceklerdı Buna hıçbır zaman doyurucu bır yanıt verıleme-
mıştı Hele Alı Bozer, bu konularda oldukça yayaydı' 141-142'nın
kaldırılmasına karşı oluşu Bakanlar Kurulu'nda buna sahıp çık-
mayışı gozlerden kaçmamıştı
Adalet Bakanı Oltan Sungurlu, Haydar Kutlu-Nıhat Sargın ko-
nusunda, DGM nın topu Bakanlığa attığını söyluyordu Satır ara-
larını okumaya alışık olanlar anlarlardı Sungurlu nun ne demek
ıstedığını
Haydar Kutlu'yla, Nıhat Sargın özgurluklerıne kavuşmuşlar-
dı ya Ismaıl Beşıkçı ıcerdeydı bu kez DGM ıse Çevre Sokak'-
tan çıkıp yenı Adalet Sarayı"na taşınmaya hazırlanıyordu
DGM cıler yenı yerlerınde de ' guvenlık onlemı' acısından, ça-
lısmalar yaptırıyorlardı Yoksa Ataturk Bulvarı ndan da geçıle-
meyecek mıydı' DGM Başsavcısı Nusret Demıral, Adlıye
Sarayı na taşınmak ıstemıyor muydu? Çevre Sokak'takı eskı CHP
genel merkezı, daha mı çok hoşuna gıdıyordu
9
DGM Başkanı
Vehbı Benlı de Başsavcı Nusret Demıral da dışarıda' koruma'
larla dolaşıyorlardı Ağır ceza mahkemesı başkanları koruma-
sız Onlar korumalı En lyısı, Anayasayı degıstırıp DGM'lerı
tümüyle kaldırmaktır Bu sadece yargılananlar, cezaevıne tıkı-
lanlar acısından değıl, oralarda çalışanların erıncı acısından da
zorunludur DGM'ler tarıhın sayfalarına gomülmelıdır
DOĞAN ERDOĞAN
(1944 13 Mayıs 1979)
Selım Ovası'nda bahar...
Senınle, sevgınleyız
Elif Erdoğan - senem Erdoğan
Eren (Erdoğan) Erdost
DOĞAN
ERDOĞAN
Demokrasi
mücadelesinde her zaman
aramızda ve
yureğimizdesin.
Saygıyla anıyoruz.
AİLESİ ADESA BURHAN ERDOĞAN
ATAKOY 7-8'de 2 odalı sahıbınden
Devir
574 35 45