Katalog

LE MONDE diplomatique Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. 4 EKİM 2021 Sayı: 21 BÖLGESEL ÇATIŞMALAR, KÜRESEL DİN SAVAŞLARININ UZANTILARI OLARAK YORUMLANMAMALI Yerel cihatlar... etmeksizin Afganistan’ın başkentini ele dikalleşme, cihat talebi ve uluslarara- gerçek pratiklere değil dini referansla- sa yerel çatışmaların uluslararası bir ni- geçirebildi? Afganistan’ın dışında bir sı terör arasında bir devamlılık olduğu rın yoğunluğuna dayandırılıyor: İslam- telik kazanmasına ve küresel bir cihat- OLIVER ROY* şiddet eyleminde yer aldılar mı? Şüphe- baştan kabul ediliyor ve sanki ilk aşa- cı hareketler ne kadar şeriattan bahse- çılığa yol açan toprak savaşlarına sü- siz 1996’dan 2001 yılına kadar Usame madan sonuncusuna zorunlu olarak ge- derse büyük güçlerin siyasetini o kadar rüklenmemize neden oluyor. Bu çerçe- bin Ladin’e ev sahipliği yaptılar ve bu çildiği ya da uluslararası terörün yerel reddediyor ve terörist bir tehdit oluştu- vede yapılan analizler, terörizm çıkma- Terörizm” mefhumu, Müslüman nedenle haftalarca süren bir savaşın ar- cihatçılıkları yarattığı düşünülüyor. Bu ruyorlar. Savaşı öngörme ilkesi de bu- zına düşmemeyi sağlayabilecek siya- dünyasıyla bağlantılı her olayın değer- dından iktidardan mahrum kaldılar. Fa- akıl yürütme, şeriat ve dini savaş çağ- radan ileri geliyor: Onlar işe koyulma- si yaklaşımlara köstek oluyor ve silahlı lerdirilmesinde bir ölçü haline geldi. kat Amerikalılar hiçbir zaman 11 Eylül rılarını dünya çapında saldıların haber- dan biz onlara saldırmalıyız. grupların hangi bağlamda devreye gir- 2021 Ağustos’unda Kâbil’in düşüşün- 2001’de New York ve Washington’da cisi olarak değerlendirmeye itiyor. Bu diğini görmemizi zorlaştırıyor. Bu nok- den beri Batı medyası ve Batılı gözlem- Silahlı gruplar devrede gerçekleştirilen saldırılardan Taliban’ı yaklaşım çerçevesinde, İslamcı hare- tada böylesi bir soruya neden gerek du- ciler, Taliban’ın iktidara geri dönüşüy- Cihatçı hareketlere daha yakından ba- sorumlu tutmadı. ketler karşısında Batı siyasetini belir- yulduğu merak edilebilir. le birlikte dünyada İslamcı saldırıların kıldığında varsayılan bu devamlılık an- Yalnızca silahlı şiddete odaklanmak, leyen, onları terörizmle yakınlık için- artıp artmayacağını konuşuyor. Fakat lamsız kalıyor ve en iyi durumda hiç- radikalleşme ve eyleme geçme süreçle- de görmesi. şu iki noktayı hemen hemen hiç tartış- bir şeye yaramayan, en kötü durumday- rini anlamaya engel olabiliyor. Dini ra- Söz konusu yakınlık şiddete başvuran mıyorlar: Nasıl oldu da Taliban hiç ateş Devamı 5. sayfada İmparatorluk silah bırakmaz SERGE HALIMI A BD’nin tevazu- yakın yasal maskaralıklar su asla çok uzun sürmü- sayesinde) veya ABD ta- yor. Afgan bozgunun- rafından Küba veya İran’a dan bir ay sonra, impa- karşı uluslararası hukuka ratorluk düzeni yeniden aykırı şekilde kararlaştı- (2) kuruldu. Washington’un rılan yaptırımları uygu- Paris’e vurduğu dar- lamayan Fransız şirket ve be de bunun kanıtı. Bir bankalarından zorla alı- ay bile olmadı. Tali- nan yüksek para cezala- ban Kâbil Havaalanı’nı rına varan hamlelere alış- ele geçirir geçirmez, ye- tı. Emmanuel Macron’un, ni muhafazakârlar inle- Avustralya-Amerikan to- rinden yine çıktılar. Ba- kadına yanıt vermek için tı “Afganistan’ı kaybet- Canberra ile Washing- mişti” Stratejik rakip- ton’daki büyükelçilerini lerine, özellikle Çin ve karşılığı olmayan bir geri Rusya’ya, gelecek savaşta çağırma yerine imparator- geri adım atmayacağı me- luğun kirli çamaşırlarını sajını vermek için varlığı- ortaya seren Julian Assan- nı her yerde yeniden gös- ge ve Edward Snowden’a termesi gerekiyordu. Es- siyasi sığınma hakkı ver- ki Cumhuriyetçi başkan mesi icap ederdi. Bütün adayı Senatör Mitt Rom- dünya da bu darbenin ışıl- ney, durumu: “Savaş bit- tısını görürdü. medi, eskisinden daha Başkanları sohbet eder- fazla tehlikedeyiz. Ve gü- ken, Fransa geriliyor. venliğimizi garanti altı- Washington liderliğindeki (1) na almak için daha faz- bir Kuzey Atlantik Ant- la yatırım yapmamız ge- laşması Örgütü’nün (NA- rekecek” diye özetledi. TO) birleşik komutanlığı- Ortadoğu’da kaosu yayan na geri döndü; diplomatik ABD, yüzünü Pasifik’e bağımsızlının giderek ar- çevirdi ve donanmasını tan bir kısmını, ABD’nin Çin’e yönlendiriyor. Tah- vasallarından oluşan Av- min edileceği gibi, küçük rupa Birliği’ne bırakıyor. bir sorun oluştu... Eski Kıta’yı Amerikan veya Çin hâkimiyetine Assange ve düşmekten kurtarabilecek Snowden’a tek ihtimal olan Rusya’ya karşı bir dizi yaptırım uy- sığınma hakkı gulayarak “Atlantik’ten verilmeliydi Ural’a” her türlü anlaş- Aslında Fransa ve ABD mayı yasaklıyor. Fran- arasındaki diplomatik kri- sa, önemsizlik girdabın- 2021 yılında beslenmek... zin temel meselesi bu. da giderek kaybolma- Paris’in kârlı bir deniz si- mak için acilen sade- lahları ihalesinden mah- ce Washington’a değil, rum kalmış ve sinirlenmişti. Televizyon ya da Tasarruf yapması şart, indirimleri kaçırma- rum edilmesine duyduğu GATIEN ÉLIE* aynı zamanda Pekin’e, radyoda olsun hiçbir yemek programını kaçır- ması lazım. Sorun değil, mektupların yerini öfke değil. Gerçekten so- Moskova’ya, Tokyo’ya, mıyor ve güzel fotoğraflarla dolu o pahalı ye- e-postalar aldığından beri posta kutularında in- run, Washington’ın Bir- Hanoi’ye, Seul’e, Yeni mek kitaplarından satın alıyordu. Zaman içeri- dirim broşürlerinden başka bir şey yok. Biftek leşik Krallık ve Avust- Delhi’ye, Cakarta’ya da sinde işini gücünü bırakıp mutfakta çalışmaya 17, hindi 7, dokuz dilim tavuk jambon 2.80, ralya ile yeni ilan etti- K ABD’nin Pasifik’te hazır- artını eline aldı. Önündeki dosyayı karar verdi. Elindeki mesleki yeterlilik belge- sekiz sosis 1.99 Avro. Hepsinden satın ala- ği Çin karşıtı askeri ittifa- (3) ladığı savaşı asla kabul doldurması kolaydı. Bir kimlik kartı, iki adet siyle bir restoranın mutfağında iş bulabilir, bel- cak, dondurucusu yeteri kadar büyük. Hesabını ka Avrupa’nın nasıl tep- etmeyeceği mesajını ver- maaş bordrosu, ikametgâh belgesi, hesap nu- ki bir gün kendi işletmesini açabilir ya da kötü yaptı, para biriktirmekte fayda var, en nihaye- ki vermesi gerektiğini bi- melidir. marası ve vergi beyanıyla yenilenebilir kredi şöhrete sahip sokak lezzetlerine değişiklik ge- tinde evde üç çocuk var... lip bilmediği sorusudur. alabilir ve artık markette alışverişlerini yapa- tirebilirdi... Her hafta olduğu gibi sipariş ettiği bir sepet Çünkü geri kalanı için - Çeviri: Diane Dilek Cat bilir. Böylece ne kadar paraya sahip olduğun- Okul gezisi için hazırladığı piknik çantası- dolusu meyve sebzeyi almak için bekliyordu. göz alıcı aleni aşağılama, dan emin olsa da gerektiğinde asla yeterli ol- nı “unutmuş” ve okul kantinine doğru koşma- Mevsimlik meyve ve sebzeler yüz kilometre “müttefiklerin” sadakat- maz ve nakit ödemeler zamanla imkânsız ha- ya başlamıştı. Yıl boyunca da nadiren kahval- uzaklıkta yetişiyordu. Çiftçinin geliri ve sun- sizliği, büyük bir jeopoli- (1) CNN, 29 Ağustos 2021. le gelir. Hediyeler de bu tür kredilerin kaymağı tı yapabilmişti. Ne zaman kantinci sırtını dön- duğu ürünlerin kalitesi bir sözleşmeyle garan- tik karar konusunda isti- (2) Referans makale: Jean- olur: Kim bilir belki bir gün kendisine bir tele- se eve götürmek için bir parça ekmek ve pey- ti altına alınmıştı. Örgütlenmek şarttı ve eğer Michel Quatrepoint, “Ame- şare eksikliği- Elysee, son vizyon ya da makarna verilecektir... rikan hukuku adına...”, Le nir araklıyordu. Kantinde hırsızlık vakaları ar- çiftçi gelmezse bir başkasını bulmak gereki- on beş yıldır ABD’nin, Kurye hakkında sert yorumlar yapıyordu. Si- Monde diplomatique, Ocak tınca -bu noktada yalnız sayılmazdı- bir gü- yordu. Kış boyunca özellikle yumru sebzeler- WikiLeaks’in ifşa ettiği 2017. pariş başı ödeme alan kurye, sağanak yağış al- venlik görevlisi yerleştirmişlerdi. Neredeyse den yemekte yarar var. Gezegenin durumu ve cumhurbaşkanlarının din- (3) Referans makale: Lire tında kayıp bisikletinden düşmüş, bu yüzden her gün böyle geçiyordu. Zar zor üç kuruşu bir tarım bunu gerektiriyor... lenmesi operasyonundan, Martine Bulard, “Atlantik İt- de biftek, salata ve soğanlar yağlı karton kutu- araya getirebilen velilerine haber verip duru- Alstom’un General Elect- tifakı Asya’daki kampanyayı da birbirine girmişti. Sonuç olarak hamburgeri yorlardı. Okulun rehberlik servisi de durumdan ric tarafından parçalanma- mağlup etti”, Le Monde dip- israf olmuş, iş çıkışı “küçük zevkinden” mah- haberdardı... lomatique, Haziran 2021. Devamı 2-3. sayfada sına (otoyol soygununa