Katalog

değilim, ölümsüzlüğümü kendim yaratayım” çabasının ürünüdür öncelikle. Peygamber, imparator olamamış, yaratamayacak kadar da yeteneksiz biz sıradan milyarlar bile, mevcutla, Koko’gillerin yaptığıyla yetinmeyip “öteki dünya”nın, “basu badelmevt” reenkarnasyon umudunun peşindeyiz bin yıllardır… Oysa efsanesi peygamberler ve tanrıkrallar tarihi kadar eski, modern uygulamaları Rönesans’la çağdaş başka bir yol hep vardı: Savaş esiri, köle ve kimsesiz ölüleri anatomi derslerinde kadavra olarak kullanılır, kimilerinin organı da alınırdı; bir bakıma ölümsüzleşmiş, öldükten sonra da yaşatılmış olurlardı, tercihleri sorulmasa da… Ben işte bu yolu seçtim: Çünkü – neyse ki artık savaş esiri yok, köle yok, pek kimsesiz ölüsü de yok; öyleyse siz bedeninizi bağışlamazsanız anatomi dersi de yok. Siz ya da yakınınız bağışlamazsa nakledilecek organ da yok. İlginçtir, birçok ülkede olmayan göz yaşartıcı bir yasası var Türkiye’nin; organ ve beden bağışını mümkün kılan 2238 sayılı yasa bu ve 35 yıldır yürürlükte. 10 yıl önce o yasa uyarınca organlarımı bağışlamıştım; benimle birlikte başkaları da. Şimdi 65 yaşındayım; yasada bir kısıtlama yok ama bu yaştakilerin organlarını pek almıyorlar diye öğrendiğim ve organ bağışlama yoluna düşürdüklerimi de ortada bırakmamak için, birkaç gün önce kendimi “komple” bağışladım; Cerrahpaşa Tıp’ın Anatomi Kürsüsü nerem işe yarıyorsa onu kullansın. Hindistan'da tıp fakültesine sınav SÖZÜ 96 NUMARALI KADAVRAYA BIRAKIYORUM Sonrasını dört ay önce bana bu yolu gösteren 96 numaralı (ben 104 numarayım, demek bu süre içinde sadece sekiz bağış olmuş) bağışçı, gazeteci Necdet Açan’a bırakıyorum, süreci benden iyi anlatıyor: “Tatsız bir konu olarak görmeyin: Göçtükten sonra bedeninizin bilimsel çalışma, eğitim, araştırmainceleme için kullanılmasını istiyorsanız yapmanız gereken şey çok basit. Organ bağışında olduğu gibi, beden bağışı kabul eden merkezi bir yapı yok. Bu yüzden bağış kabul eden bir tıp fakültesine bizzat gitmelisiniz. Ben Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri'ni seçtim. Kısaca aktarıyorum; t Ön bilgi için 0212 414 30 57 numaralı telefonu arayarak Pelin Arı ve Züleyha Coşkun Aslan ile konuşabilirsiniz. t Nüfus cüzdanınızı alıp Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri binasına gitmelisiniz. Bağışı kabul eden ve formaliteleri hazırlayan sekreterlik bodrum 2'inci katta. t Yanınızda şahit götürmenize gerek yok. Sekreteryada çalışan Pelin ve Züleyha ile bir hoca Beden Bağış Tutanağı'nı imzalayarak şahit oluyor. t Siz çayınızı içerken görevliler nüfus cüzdanınızdaki bilgilere bakarak form dolduruyor. Formda, hiçbir baskı altında kalmadan ölümünüzden sonra bedeninizi Savaş esiri, köle ve kimsesiz ölüleri anatomi derslerinde kadavra olarak kullanılır, kimilerinin organı da alınırdı; bir bakıma ölümsüzleşmiş, öldükten sonra da yaşatılmış olurlardı. İTHAL EDİLEBİLİYOR Geçen yıl çıkarılan 6514 sayılı yasanın (torba yasa) 42. maddesi yurt dışından kadavra ithalini yasal hale getirdi. Yasanın kabul edilmesiyle birlikte özellikle ABD’den kadavra ithal edilmeye başlandı. Sağlık hizmetleri şirketlerinin gerekli prosedürleri yerine getirmesiyle gerçekleşen ithalatın ilk örneklerinden birine Hacettepe Üniversitesi imza attı ve yasadan kısa bir süre sonra altı kadavrayı Türkiye’ye getirdi. bilimsel çalışma ve eğitim için bağışladığınız yazılı. t Bu işlem bittiğinde bedeninizin sonra ne yapılmasını istediğinizi (ailenize verilmesi, hastanenin gömmesi veya kemiklerinize kadar kullanılması seçenekleri var) kayda geçiriyorsunuz. Son seçenek matbu formda yok. Bu yüzden tutanağın altına el yazınızla "Kemik yapıma kadar kullanın" yazıp imzalıyorsunuz. t Görevliler, cüzdanınızda taşımak üzere, üzerinde sizin ve seçtiğiniz bir yakınınızın kimlik bilgilerinin ve ölümünüzden sonra cesedinizi teslim alıp götürecek ambulans için aranması gereken telefon numaralarının yer aldığı plastik bir Beden Bağış Belgesi kartını hemen hazırlayıp veriyor. t Bu kadar; bütün işlem 10 dakikada bitiyor. Artık bilim ve eğitime hizmet etmek üzere bir adaysınız.” Haydi öyleyse… Bağış ne durumda? Normal şartlar altında tıp eğitimi alan 10 öğrenciye bir kadavra düşmesi iyi bir rakam. Cerrahpaşa Üniversitesi Anatomi Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Mehmet Üzel, ideal olanın 68 öğrenciye bir kadavra olduğunu söylüyor. Örneğin Cerrahpaşa’da şu anda yıllık 40 kadavraya ihtiyaç var. Fakat mevcut rakam bunun çok çok altında ve şimdiye dek hiçbir zaman ihtiyaç olan kadar kadavra stoğu sağlanamamış. Anadolu’da ise durum çok daha vahim. Anadolu’daki üniversitelerinin tıp fakültelerinde kadavra ihtiyacı çok daha büyük. O nedenle büyük şehirden bağışçı olmak kadar, Anadolu üniversitelerine bağışta bulunmak da büyük önem taşıyor. Dünyada özellikle Almanya ve Avusturya kadavra bağışı sayısı açısından öne çıkan ülkeler. Mehmet Üzel buralarda hem kişilerin de ailelerin de çok bilinçli olduğunu söylüyor. Kadavralar bağış (kişinin yaşarken kendisini bağışlaması veya ölümden sonra ailesinin bağışlaması), ithalat veya sahipsiz cenazelerin adli tıp veya belediyelerce ilgili birimlere ulaştırılması yolu ile elde ediliyor. Mehmet Üzel belediyelerce ulaştırılması yolunun son 10 yıldır kullanılmadığını söylüyor. Kadavra bağışında, tüm kemik yapısının da kullanılmasına izin veren ve dolayısıyla vücudun formunu korumadan defnedilmesi anlamına gelen seçeneği tercih edenlerin oranı yaklaşık olarak yüzde 30. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi halihazırda bağışçılarla isteğe bağlı bir anket çalışması yürütüyor. Anket sonlandığında sağlıklı verilere ulaşmak mümkün hale gelecek. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kadavra ile ilgili en net açıklaması 2006 yılında dönemin başkanı Ali Bardakoğlu’dan geldi. Bardakoğlu kadavra üzerinde çalışmanın dinen caiz olduğunu söylemiş ve eklemişti: “Dinen tıbbın gelişmesi için, tıp öğrencilerinin kadavra üzerinde çalışmasına imkan vermek gerekir. Bu, eski çağlardan itibaren bir gerekliliktir zaten. İslam alimleri açısından da bir tereddüt yoktur.” Üniversitelerin ortak bağış formunda kadavra çalışmaları tamamlandığında cesedin hangi mezarlığa gömüleceği ve cenaze töreninin hangi dine uygun olarak yapılacağı belirtiliyor. Töreni üniversite üstlenebildiği gibi aile tarafından yapılması da tercih edilebiliyor. Kadavra bağışları tıp fakültelerinin anatomi bölümlerine yapılıyor. Tüm üniversitelerin ortak bir başvuru formu bulunuyor. 23 AĞUSTOS 2015 11