Katalog

ADIM ADIM İSTANBUL Turgay Tuna [email protected] 10 Zeus’un kenti AYVACIK BOĞAZİÇİ’NİN ASLANLI YALISI Bir Boğaziçi gezintisinde, Yeniköy önlerinden geçerken, küçük bir saray yavrusunu andıran, rıhtımını iki aslan heykelinin süslediği heybetli, eklektik bir yapı girer karşınızdaki görüntünün içine. Sait Halim Paşa’nın yalısıdır burası. Yalının tarihi 19. yüzyıl başlarına kadar uzanır. Önceleri burada, soylu Ermeni ailelerinden Düzoğulları’nın bir yalısı vardır. Bir zaman sonra Düzoğulları yalıyı, yine bir başka ünlü aile Rum Aristarhis’lere satarlar. Aristarhis’ler, eski yapıyı kısmen yıktırıp, yerine daha modern bir yalı inşa ettirirler. Yalı, 1876’da, Abdülhalim Paşa’ya satılır. Rahatı, lüksü seven Abdülhalim Paşa, pek beğenmediği için; eski yalıyı yıktırıp, yerine bugün gördüğümüz, küçük bir sahil sarayını andıran ampir tarzı gösterişli yapıyı inşa ettirir. Bu muhteşem yalının mimarı Çanakkale orijinli Petraki Adamandidis efendidir. Büyük depremin İstanbul’u sarstığı 1894’te Abdülhalim Paşa vefat eder, “Aslanlı Yalı” da oğlu Sait Halim Paşa’ya geçer. Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın torunu, bir dönem Rumeli Beylerbeyliği yapmış ve 1921’de, Roma’da bir suikast ADATEPE Yazı ve fotoğraflar Aydın Ergil dremit’ten batıya doğru E gidildiğinde Küçükkuyu’nun girişinde dağa doğru küçük bir köprü var. Bu köprü ile başlayan dağ yolu, dört kilometrelik bir yolculuktan sonra Zeus Sunağı’na (Zeus Altarı) ve Çanakkale’nin Ayvacık ilçesine bağlı Adatepe Köyü’ne ulaştırır sizi. Zeus Sunağı’na gitmek için çam ağaçlarının arasından birkaç yüz metrelik yolu adımlamanız gerekli. Bu yolda yürürken, sol tarafta Adatepe’yi tam karşıdan görebiliyorsunuz. Sunak, Gargaran tepesinin Altınoluk’tan Küçükkuyu’ya tüm bölgeyi en iyi gören, her yerden görülen yerinde, Bergama Kıralı II. Eumenes tarafından, Galatlılara karşı kazanılan yengiyi kutlamak için yaptırılmış. Sunağın öz gün şekli 69 metre eninde ve 77 metre boyundaymış. Sunak ve üzerindeki tüm kabartmalar 1871 yılında bir Alman mühendis olan Carl Humann tarafından bulunup Berlin Müzesi’ne taşınmış, şu anda görülen kısım sunağın salt podyum bölümü. Zeus sunağına giriş yolunun hemen yanında bölgenin en eski köyü olan Adatepe Köyü başlıyor, daracık kısa bir yolun sonunda köyün büyük alanı çıkıyor karşınıza. Adatepe’nin kekikleri de bir başka, kekikler limon kokuyor burada. Köyün horozları ve kazları dolaşıyor masaların arasında. Köyde Rumlar ve Türkler yaşamışlar. Evlerin kapısının avluya açılıp açılmaması evin kimler tarafından yapıldığını belli ediyor. Avluya açılan dış kapısı olan evlerin Türklere ait olduğu söyleniyor. Köyün bir sonucu vurularak yaşama veda etmiş olan Sait Halim Paşa, döneminin devlet erkânı içindeki en kültürlü, en engin kişiliklerden biridir. Kuzey kısmı harem, güney kısmı selamlık olarak inşa edilmiş, her iki tarafında da camekânlı birer girişi bulunan bu güzel yalı, Sait Halim Paşa’nın ölümünden sonra, oğlu Prens Halim’e geçer. Yalı, uzun yıllar sonra, 1968 yılında Turizm Bankası’na satılır ve yalnızca yabancıların girebileceği bir kumarhaneye dönüştürülür. 1989’da Turizm Bankası AŞ, Türkiye Kalkınma Bankası AŞ’ ye dönüştürülünce, yalı Kalkınma Bankası’nın malı olur çıkar. Daha sonra bir bölümü müzeye dönüştürülen yalı sonrasında başbakanlık konutu olarak kullanılıp, bir takım resmi toplantılara ev sahipliği yapar. Tansu Çiller döneminde sır dolu bir yangınla kısmen kül olur gider; bu arada yalının kimi kıymetli tablo ve eşyalarının kaybolduğuna dair dedikodular yayılır. Şimdilerde, bir turizm şirketi tarafından işletilmekte olan yalı, çok şık bir restoran hizmeti vermekte. Sait Halim Paşa Yalısı’nın içinde yer alan en değerli eserlerden biri, Fransız ressam Felix Auguste Clement tarafından yapılmış 1865 tarihli dev bir tablodur. Çölde bir av sahnesini betimleyen bu tablonun boyutları 7,76 x 5,65 metredir.