Katalog

8 SHANGHAİ SHANGHAİ 9 Dr. Lakme Fotoğraflar: Toktaş Haldun Aydıngün in, karşınıza çıkan ejderha sembolleriyÇ le her daim bir dev. Elli yıl önce gecekonduları, genelevleriyle, afyon batakhaneleriyle basit bir balıkçı kasabasından, bugün yarına hazırlıklı, tüm görkemiyle Shanghai, New York ve Londra’dan sonra en önemli finans merkezi. Dünyanın sayılı ve Çin’in en büyük limanı Shanghai’in kelime anlamı “denizin üstünde” olmasına karşın, denizden kilometrelerce uzaklıkta. Huang Pu Nehri kıyısında kurulmuş. Üstelik bu nehir de denize değil, bir başka nehir olan Yang Tze’ye dökülüyor. Dolaşırken komünizmin havasından ziyade Amerika kapitalizmi hissediyorsunuz. Var olan gökdelenlere süratle yenileri eklenen Pudong bölgesinin Manhattan’dan farkı yok. Zaten Mao’nun da ünlü kırmızı kitabı işporta tezgahlarını süsleyen bir turistik objeden öte değil. Shanghai gezinizin ilk rotası kent müzesi olabilir. Çin’in tarih boyu geçirdiği aşamaları gösteren yüz yirmi bini aşkın sanat ese Doğulu Çin’in Batılı kenti riyle en müze görülmesi gereken bir yer. Yeşim Budha tapınağı, tamamlandığı 1918 yılı itibariyle Çin standartlarına göre oldukça yeni. Tapınağın ortasında Myanmar’dan getirilmiş dev bir yeşim Budha heykeli. Bahçesinde bu tür tapınaklara özgü kırmızılar ve tütsüler hakim. Devrim esnasında kızıl ordulardan korunması için rahipler duvarlara Mao resimleri yapmışlar. Oriental Pearl Tower, gece rengarenk ışıklandırılmış haliyle seyretmek hoş. En iyi nehrin karşı kıyısı Bund’tan görüntüleniyor, tepesindeki 360 derecelik seyir terasından gökdelenler deryası, ışık seli Shanghai’yi seyretmek ayrı hoş, alttaki dönen restoranda bir şeyler atıştırmak başka hoş, hoşluklardan hoşluk beğenin. Alt katında Shanghai Tarih Müzesi yer alıyor. Nanjing Lu Caddesi, trafiğe kapatılarak tamamen keyfe ayrılmış. İrili ufaklı sayısız dükkanlarla alışveriş keyfi, restoranlar, barlar, kafeteryalarda yeme içme keyfi, ustalıkla marifetleri gösteren sokak sanatçıların gösteri keyfi Nanjing Bund’ta sonlanıyor. Bund, nehrin kenarında koca bir alan, gezenler, paten kayanlar, manzara seyredenler, flört edenler, uçurtma uçuranlar. Çin’in dillere destan uçurtmalarla özleştiğini bilmeyen var mı? Şafak vakti “tai chi” ve “kung fu” yapanlar. Özetle yaşamın yaşanması gerektiğini inananların bölgesi. Manzara denilince bahsedilmeden geçilmez. Asya’nın en uzun ve en önemli nehri Yang Tze ile birleşen Huang Pu Nehri ve karşıdaki gökdelenler… Huang Pu’da özellikle gece yapılan nehir turları doyumsuz. Işık seli, kıyılardan gelen müzik sesleri, lokantalardan gelen müzik sesi ile adeta tüm duyularınızı esir alacak gibi. Suzhou, Shanghai’in otantik Çin’le ilgisi kalmamış diyenlere cevabıdır. Shanghai’nin kırsalı da denilebilir. Eski evler ve ağaçlar arasından kıvrılan Venedik benzeri kanallarda her iki yakayı birbirine bağlayan hoş taş köprüler… Kanallarda balıkçı tekneleri… Hemen her teknede boynuna halka geçirilmiş birer balıkçıl kuşu… Patenti onlara ait olduğu meçhul ama Çinlilerin pratik zekalarıyla sahiplendikleri balık tutma oltalardır bunlar. Balıkçıl sulara balık tutmak için dalıyor ancak boynundaki halkadan dolayı balığı yutamayarak, teknedekilere “hediye ediyor”. Suzou, Çin ipek sanayinin önemli merkezlerinden. Kanalların hemen yanında bulunan ipek dokuma atölyesinde satılan birbirinden güzel ipek eşyaların yanı sıra kozadan bu eşyaların yapıldığı kumaşlara kadar ipeğin geçirdiği tüm aşamalar gösteriliyor. Mavi nehirde akar/ Hasır yelkenli kayıklar/ Hasır yelkenli kayıklarda/ Çıplak kuliler pirinç ayıklar, pirinç sayıldar/ Vay vaay/ Ne acayip yer Şanghay. Nazım Hikmet’in bu dizeleriyle dile getirdiği Shanghai’ından bu yana çok sular akmış, çok şey değişmiş. Mavi nehir kirlenmiş, boz bulanık renkte akıyor, ortalıkta hasır yelkenli kayıklardan eser yok. Güncelliğini koruyan kala kala son iki dize.