Katalog

22 GEZGİN AİLESİ GÜNCEL GÖRSEL BULMACA MUTFAK KÜLTÜRÜ Yörükler’in dondurması öylerde kısıtlı olanaklarla yapılan K yemekler lezzetleriyle yörenin sınırlarını aşıp ünlenince bunları gün geliyor büyük kentlerin en lüks restoranlarında görebiliyoruz. Bunun en güzel örneği Samsun’daki Yörükler köyünün teleme tatlısı. Yörenin yemek kültürüne baktığımızda daha çok balıkla beslendiklerini görüyoruz. Sebze de yaygın olarak tüketilmekte.Yöreye özgü; kazayağı, ebegümeci, inibada, yolagelen otlarından da sebze yemekleri yapılıyor. Sebze ve balığa nazaran et daha az tercih ediliyor. Sofrada ekmek olarak Karadeniz coğrafyası olmasına rağmen buğday unundan yapılan beyaz ekmek yeniyor. Yörüklerin yaygın olarak yaptığı hamur işleri ‘‘yanıç’’ denilen sac börekleri. Bu börekler ıspanaklı veya kıymalı oluyor. Yörede özel günlerde ‘‘topalan’’ adı verilen yemek yapılıyor. Et haşlanıp suyundan çıkartılıp bekletiliyor, soğan kavrulduktan sonra baharatlar eklenerek içine et suyu ilave edilip kaynamaya bırakılıyor. Diğer taraftan da bulgur yıkanıp içine tuz ve baharat eklendikten sonra kaynayan et suyundan içine bir miktar katılıp hamur gibi yoğruluyor. Küçük toplar haline getirilen bulgur, ve pişirilmiş kuş başı et kaynamakta olan et suyunun içine katılıyor. Tereyağı eritilip içine tuz, baharat ve salçayla servis edilir. Yemeklerden sonra yenen tatlıların da Yörükler köyünün mutfağında önemli bir yeri var. Yazın evlerde kolaylıkla yapılıp yenecek olan teleme yani incir dondurması Samsun’un Ondokuz Mayıs ilçesinin Yörükler köyüne ait bir tatlı. Yazları sofralardan eksik olmayan incir tatlısı hafifliği ile yaz aylarının vazgeçilmez lezzetlerinden. Teleme tatlısı ilginç bir tatlı. Dondurma dendiğine bakıp bildiğiniz dondurmalara benzediğini düşünmeyin. Yumuşak bir kıvamı var ve dondurma kadar soğuk değil. Bu tarihi kent neresi ve hangi ilimizde? İpuçları: Dicle’den başlayıp Basra Körfezi’ne kadar uzanan ticaret yolunun en önemli duraklarından biriymiş bu kent. Artukluların Roma çağından kalan ve ayaklar üzerine kurduğu bir köprü kalıntısı; bir zamanlar 100 metreyi aşan uzunluğu, 40 metrelik orta kemer açıklığıyla dönemindeki köprülerin en büyüğüymüş. İlk çağda ‘‘Kefa’’ adını taşıyan kent 4. yüzyıldan sonra Süryani piskoposluğunun merkezi olmuş. Bölge 1980’de korumaya alınarak SİT alanı ilan edilmiş. Ancak daha sonra tarihi kentin, yapılacak bir barajla sular altında kalacağı gündeme geldi. Kentte Romalıların kaya kütlesini açarak yaptıkları doğal kale, Eyyubiler’den kalan Küçük Saray, Ulu Cami, Büyük Saray, Artuklu Sarayı ve onun biraz aşağısında El Rızk Camisi bulunuyor. Doğru yanıt veren okurlar arasında yapılacak çekilişle üç kişiye Cumhuriyet Kitap Kulübü’nden kitap armağan ediyoruz. Yanıtları 5 Temmuz 2006 Çarşamba saat 17.00’ye kadar faks ya da eposta ile bekliyoruz. Geçen sayı Yanıt: Şanlıurfa, Balıklıgöl Kazananlar: Aysen Erkoyun (Aydın), Emel Öz (Ankara), Ekrem Polat (Adana). TELEME TATLISI Fotoğraf: Çiya arşivi Malzemeler: Bir kilogram süt, 500 gram kuru incir. İsteğe bağlı olarak çok az miktarda toz şeker kullanılabilir. Yapılışı: Süt pişirildikten sonra ılık hale gelene kadar soğumaya bırakılır. Temizlenip yıkanan incirler küçük küçük doğranır. Doğranan incirler püre halene gelinceye dek sütün içinde katılarak ezilir. İncirler sütün içine karıştırılır ve oda sıcaklığında soğuyuncaya kadar beklenir.