Katalog

MACARİSTAN MACARİSTAN 17 GEZEKALIN Mustafa Balbay ankcum@cumhuriyet.com.tr ÇİN SEDDİ’NDE KAPİTALİZM! Çin’in son dönemdeki ekonomik tırmanışı, Çin Seddi’ni geride bıraktı. Bugün Çin’in kapitalizmden de esinlenen ekonomik yükselişiyle Çin Seddi’ni bir araya getirelim... Çin Seddi’nin tam Çince’si şu: Wan li chang cheng. Yani, on bin le uzunluğundaki büyük duvar. Bir le 500 metre... Çin Seddi’nin tamir gören, yenilenen bütün bölümleri yan yana getirildiğinde uzunluk 40 bin kilometreyi buluyor. Her 2.5 kilometrede bir kule, 5 kilometrede bir nöbetçi karakolu, 15 kilometrede bir garnizon var... Seddin inşası, yapılış nedeni uzun, biz tırmanışa geçelim... Çin Seddi’nin ziyarete açık en turistik yanı Badaning bölgesinde. Pekin’e 80 kilometre kadar uzaklıkta... Yeşilliklerin arasından geçip Badaning’in tırmanma yerine geldiğimde birden kalabalık arttı. Kendimi bir an Efes antik kentinin girişinde hissettim... Çinlilerin iddiası o ki; yeryüzünün en çok fotoğraf çekilen yeri Çin Seddi... Ölçüm yapılmış mıdır bilinmez ama, bırakın dünyanın başka ülkelerinden gelenleri, her Çinli şu sedde bir hatıram olsun dese, eder 1.3 milyar fotoğraf! Sıcak bir Ağustos... Usul usul tırmanmaya başladım... Önce likit önlemi; bir küçük su bir de meşrubat aldım... İnsan tırmandıkça tırmanmak istiyor. Sanki birkaç yüz metrelik merdivenli yüksekliği değil, birkaç yüzyılı adımlıyorum. Görünüm insanı öylesine etkiliyor. Duvarlara serili Çin işi tekstil ürünleri görüntüyü etkilese de bozmuyor. Bol fotoğraflı tırmanmanın 30. dakikasında suyum bitti. Hemen kıyıdaki küçük satıcıya yöneldim. Yanımda yeterince Çin parası yuen vardı. 7 yuen bir dolar, bir küçük şişe su 3 yuen, normal... Bozuklukları çıkarıp su isteyince, satıcı ‘‘5 yuen mister’’ dedi. Aşağıda 3 demenin alemi yok, mecbursun almaya... Tırmanma yolunun sonuna doğru bir kez daha su alayım dedim. Fiyat 7 yuene çıkmıştı. Kendi kendime mırıldanmadan edemedim: ‘‘Ee, Çin kapitalizmi öğrenmiş!’’ Zirvede isim hanesi boş, renkli, güzel bir sertifika satılıyor. Oraya adınızı yazıyorlar: ‘‘Falanca kişi Çin Seddi’ne şu tarihçe tırmanmıştır!’’ Fiyatı 40 yuen! Girişteki sertifikada ise tırmanmıştır yerine ziyaret etmiştir, yazılı. Fiyatı 10 yuen! Gezekalın! Tuna’nın iki kıyısı: Buda ve Peşte Nilgün Kanıbir Fotoğraflar: Nurhan Özcan rtasından inci bir gerdanlık gibi süzülen Tuna Nehri’nin iki yakasında; 1873’lerde, ‘‘Buda’’, ‘‘Pest’’ ve ‘‘Obuda’’ adlı şehirlerin birleşmesiyle kurulan, 150 yıla yakın Türk egemenliğinde kalan, yaklaşık üç milyon nüfuslu, bir Orta Avrupa şehri, Budapeşte. Nehrin sol tarafında, ‘‘Buda’’da, ‘‘Unesco Dünya Koruma Listesi’’nde de yer alan, her tarafı tarih kokan sokaklarda, parke taş döşeli ‘‘Buda Kale’’ bölgesindeyiz. Geçmişi, 13. yüzyıla dek uzanan yapıların arasındayız. Bunlardan en önemlisi, 80 metre yükseklikte kulesi ile St. Matthias Kilisesi. 12551269 yılları arasında yapılmış ve Macar krallarının taç giydiği mekan. He O men önünde ise, 1905 yılında gotik tarzda, düşman saldırılarına karşı koymak amacıyla yapılan Balıkçı Hisarı (Fisherman’s Bastion) yer almakta. Önümüzde ise; kuzeyden güneye bin bir nazla akan mavi Tuna kenarında, o görkemli parlamento binası şehrin iki yakası arasında ulaşımı sağlayan, ikisi demiryolu olmak üzere, tam dokuz adet köprü; nehrin öbür kısmında ise, modern yapıları ve canlı görünümü ile, güzeller güzeli Peşte. Buradan, hemen hemen tüm bölgeyi kaplayan, labirenti andıran yeraltı dehlizlerine geçiyoruz. Kırk milyon yıl önceki insanın ayak izini, çeşitli figürleri, heykelleri görüyoruz. Sırada, önce, 1750 yapımı Buda Sarayı; sonrasında da, birbirine çok yakın, Çağdaş Sanat, Ulusal Galeri ve Budapeşte Tarih Müzesi var. Ke mal Atatürk Geçidi’nden geçerek, belki de, şehrin en iyi fotoğraflanabileceği noktalardan biri olan, yaklaşık 300 metre yüksekliğindeki Gellert tepesine yöneliyoruz. Tepenin üst kısmındaki 46 metre yüksekliğindeki özgürlük anıtında, bir kadın, elinde bir palmiye dalı tutuyor. Gellert Oteli’nin yanında, Sokollu Mehmet Paşa’nın yaptırdığı, şimdilerde birer kaplıca merkezi haline dönüşen Türk hamamları bulunuyor. Havuzunda satranç da oynanan, Avrupa’nın en büyük ve 77 santigrat derece ile suyu en sıcak termal banyolarından biri Szechenyi. İkinci güne; 1541’de Budin kuşatmasında ölen Bektaşi dervişi Gül Baba’nın türbe ziyareti ile başlıyoruz. Şehri kuşbakışı gören bir tepede yer alan türbeyi geride bırakıp Peşte’ye geçiyoruz. Margit Köprüsü’ndeyiz. Tuna Nehri’nin ortalarında yemyeşil bir yer; uzunluğu iki kilometreyi bulan, kaplıcadan spor tesislerine tam bir rekreasyon alanı. İçinde kilise, manastır; bir de Sanatçılar Parkı var. Buradan, şehrin; düz bir ovaya kurulan, ticaretin ve sosyal hayatın çok daha canlı olduğu ‘‘Peşte’’ kısmına geçiyoruz. Nehir boyunca, Szechenyi Caddesi’ni takiben önce, dev ‘‘Parlamento Binası’’na; sonra, VigadoPeşte Konser Salonu’na ulaşıyoruz. Hemen arkası ise, Vörösmarty Meydanı. Bir şenlik noktası. Ressamlar, sokak şarkıcıları, pandomim sanatçıları meydanın bir köşesinde, 150 yıllık, nefis ‘‘sacher’’leriyle, ünlü pastane Gerbeaud... Caddenin sonunda, iki katlı meyvesebze pazarı bulunmakta. Biraz ileride, Ulu sal Müze ve devasa Milenyum Anıtı Gulaş yiyin tokaji için Macar mutfağı, baharat ve ‘‘paprika’’ denilen acı biber ağırlıklı. Et ve sebze karışımı meşhur ‘‘gulaş’’, birinci yemek olarak servis ediliyor. Ayrıca, balık çorbası ve lahana dolması geleneksel yemeklerden. Yemekler bol sulu, soslu. Tabii, yanında şarap; tatlımsı, beyaz tokaji. Ancak, bir likör türü olan kalinkaya da kayısı rakısı olan barak da alınabilir. Bazı popüler mekanlara gelince: Gundel; özelliği 1894’ten bu yana hizmet veriyor, gulaşı ünlü. Belacanto; garsonlar, aryalar eşliğinde servis yapıyorlar. Alabardos; Ortaçağı andırır mistik havasında, dünya mutfağından lezzetler sunuyor. New York Cafe ise Budapeşte’nin en eski kafeteryalarından.