Katalog

KARADENİZ 11 EGE’NİN İMBATI Serdar Kızık serdarkizik?cumhuriyet.com.tr TARİH KOKULU KEMERALTI İzmir’le söze başlayınca, ilk sıra Kordon’unsa, ikincisi Kemeraltı’dır. Hanlar, camiler, oteller, çeşmeler, şadırvanlar, türbeler, sinagoglar, kiliseler, havralar, agora, Roma Yolu’yla çevrili, iğneden ipliğe, manavdan balıkçıya, 2 bin 700 dönümlük devasa bir alış veriş merkezi... Yok, yoktur. Dünyada eşi bulunmaz bir çarşılar bütünüdür, yaşamın nabzının gümbür gümbür aktığı... Bin bir renkle bezeli, canlı bir dokudur, tarih kokar, baş döndürür. Kentsel dokusu çok yıpranmış, yağmalanmıştır da, yine de eski zamanların izlerini saklar. Çarşı adabı, kültürü yitmiştir ne yazık; hanutçular kolunuzdan çeker, götürür alış verişe. Her aralıkta, sokakta bağırmak ne kelime ortalığı inleten cazgırlar, en gürültülü makinelere rahmet okutur. İsmini ana caddeyi boydan boya aralıklarla süsleyen arastalardan alır. Manifaturacılar Çarşısı, Hisar Camisi, Kızlarağası, Servili, Arap, Vezir, Keten, Esir, Demir, Fazlıoğlu, Abacıoğlu, Mirkelam, Mücevherciler, Çakaloğlu Hanları ve diğerleri, Bakır Bedesteni, Hisar, Şadırvan, Kestane Pazarı, Başdurak Camileri 300400 yıllık esintiler taşır. Taşır da geçmişi, 12. yüzyıla uzanır. Bir zamanlar tarihi İpek’ Yolu’nun en batı ucundaki Hisarönü Camisi’ne kadar “denizdi” desek, kimilerine şaşırtıcı gelebilir. Bu iç limanın üstünde Bizanslıların kurduğu İzmir Kalesi’ni 1402’de Timurlenk kuşatıp, iç limanı taşlarla doldurunca, Kemeraltı adım adım üstüne kuruldu. Son yıllarda Kemeraltı’nı kurtarma çabaları, İzmirlilerin kulaklarına sık sık çalınmaya başladı. Kentsel SİT Bölgesi’ni geleceğe de taşıma amacıyla çeşitli girişimler oluştu. Tarihi Kemeraltı Çarşısı Kentsel Tasarım ve Çevre Projesi hazırlandı. Projenin başlayacağı Anafartalar Caddesi’ndeki tüm yapıların aslına uygun çizimleri yapılıp, her işyerinde uygulanacak restorasyon ve boyabadana işlerinde kullanılacak renkler tek tek belirlendi. Her yapı için gereken müdahale biçimleri, kaldırılması zorunlu eklentiler, aykırılıklar tek tek belirlendi. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun ilk planda önem verdiği projeye, esnaf gereken desteği vermese de kentli heyecanla gelişmeleri bekliyor. Projenin içinde yer alan ve Oteller Sokağı’nı ayağa kaldıran Konak Belediye Başkanı Muzaffer Tunçağ, bu çabasıyla geçen yıl Tarihi Kentler Birliği’nin ödülünü kazandı. Şimdi amaç, Kocaoğlu’nun deyimiyle “yepyeni bir Kemeraltı gerçekleştirmek”. İzmir’in bu tarihi değeri, gelecek kuşaklara gerçek kimliğiyle aktarılmalı... azalmasına neden olmuş. 1990’lı yıllarda Paşabahçe Fabrikasının kapanması üzerine Gerze, genç nüfusunu göçe vermiş. Neden mi, işsizlik tabii. Gerze’den yıllar sonra hatırlayacağım iki görüntü; eminim inşaat içinde duran iki tekne ve deniz manzaralı genel tuvaletteki yere serili kilim olacak. Gerze’de gördüğüm ağaç ların arasındaki minik bir derme çatma yapı, yere bitişik olmasına rağmen bana naylaları anımsattı. Nayla, bilirsiniz Rize’de köy evlerinin yakınında, yerden yukarda kurulan küçük ahşap yapılar. Merdiveni seyyar olduğu için görünen halleriyle pek gizemli dururlar. Burası, bırakılmak için gönülden bir selamı hak etti doğrusu.