Katalog

10 Ali KÜLEBİ TUSAM Ulusal Güvenlik Stratejileri Araştırma Merkezi Başkanvekili [email protected] öklü tarihleri olan büyük devletlerin, imparatorlukların eski topraklarına, oralarda yaşayanlara ve çevrelerindeki her gelişmeye karşı ve bu gelişmelerle ilgili kendilerinin de çıkarlarını korumaya yönelik sorumlulukları vardır. 2008 Ağustos ayının ilk haftasında Pekin Olimpiyatları ile dünyada yeni bir barış ve dostluk adımı atılması beklenirken hemen yanı başımızdaki Avrasya Balkanları olarak adlandırılan öteki kaynama noktasında çıkan bir savaş ile bir kez daha ne denli tehlikeli bir bölgenin ortasında yaşadığımızı anladık. ABD’nin son yıllarda özel önem verip de bir türlü yerleşemediği Karadeniz’in doğu yakasında uzun süredir kaynayan yanardağ patladı, patlatıldı. Karadeniz’in batısında, Romanya ve Bulgaristan’da üsler edinmiş olan NATO (dolayısıyla ABD) bunu pratikte kullanılır şekle dönüştürememiş olduğundan Ukrayna ve Gürcistan’ı da örgüte katarak Karadeniz’i tam bir ABD gölü haline getirmek istiyordu. Türkiye ve Rusya Federasyonu’nun direnmelerine karşın bu konuda ısrarların sürdüren ABD son Bükreş zirvesinde NATO ülkelerine de baskı yapmış; ne var ki Rusya ile aralarını bozmak istemeyen önemli AB ülkeleri buna yanaşmamışlardı. Gürcistan’ın sürekli ABD tarafından şişirilip şımardığını saptayan AB ülkelerinin bu konudaki değerlendirmelerinin gerçekçiliği bu şekilde ortaya çıkmışken ABD’nin de bir kez daha devlet geleneği olmayan bir ülkeyi nasıl kışkırtıp, sonradan sıkıntıya soktuğu da ortaya çıkan ciddi örneklerdendir. Devlet geleneği olmayan ve belli bir küresel gücü arkasına alarak etraflarında her istediklerini yapacaklarını zanneden küçük toplulukların karşı karşıya kalabilecekleri sonuçların en tipik örneklerinden birinin daha bu şekilde yaşanılmasından umulur ki, bu tür maceralara atılan öteki oluşumlar da ders alırlar. Rusya’nın NATO tarafından kuşatılıyor olduğu rahatsızlığı, füzesavar sistemlerinin Rusya’nın yakınlarına K Türkiye + Azerbaycan + Gürcistan (+ABD) = Rusya + Ermenistan +İran dengesi zarar gördü C S TRATEJİ Cumhuriyet Strateji 25 Ağustos 2008 / 217 Kafkasya denklemi değişti Rusya Federasyonu Gürcistan’a yönelik askeri girişimi ile bölgesel güç olmanın ötesinde ve çıkarlarını koruma çizgisinde adeta eski SSCB’nin devamı olduğunu ve hatta Soğuk Savaş dönemi kurallarının ötesinde ABD’ye açıkça kafa tutabileceğini gösterdi. Rusya Gürcü Ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı yerleştirilmesi, eski Sovyet ülkelerindeki turuncu devrimler, Kosova sorununda etkisizleştirilmesi gibi bir dizi sorunun Gürcistan’da, Kuveyt’e saldırtılan Saddam benzeri bir lider eliyle yanardağ gibi bir şiddet boşalması şeklinde biraz da vaktinden önce ortaya çıkarılması, bölgesel dinamikleri de vaktinden önce zorlayacak bir görünüm arz ediyor. Rusya Federasyonu’nun Saakaşvili’nin acemiliğinden bize bile örnek olması gereken bir refleksle yararlanıp Avrasya coğrafyasının bu çok önemli stratejik bölgesinde ciddi bir satranç hamlesi yapmış olması dikkat çekicidir. Genelde bölgede Ermenistan, Karabağ, Abhazya, Güney Osetya ve hatta zaman zaman PKK gibi ayrılıkçı, işgalci ve bölücü unsurları destekleyen ve desteklemiş olan Rusya kendine dönük çıkarları zedelenince ve Gürcistan kendinden kopmak isteyen Güney Osetya’ya müdahale edince, bölücü Güney Osetya’yı insani gerekçelerle ve etnik temizliğe karşı olma söylemleriyle desteklemiş ve işin ucunu Gürcistan’ın içlerine girmeye kadar götürmüştür. GELECEĞİN KAFKASYASI Rusya bu hamlesiyle; ? Rusya ve İran arasında bunları kuşatacak bir stratejideki Gürcistan’ı pasifize etmiştir, ? Saakaşvili gibi körü körüne ABD bağımlısı bir lideri devre dışı bırakma yolunda geleceğe dönük olumlu bir adım atmıştır, ? Bölge ülkelerine, ABD’ye güvenip şımaranların sonunun ne olabileceği konusunda belli bir ders vermiştir, ? Koruyucu NATO söyleminin çok şişirilmiş bir balon olduğu konusunda özellikle Ukrayna’ya da bir atıfta bulunmuştur. Bundan böyle ise; ?