Katalog

çekiciliğini kullanarak, ABD’nin de önem verdiği Avrupa enerji güvenliği konusundaki ortak AB tutumunu defalarca zedeledi. ABD’nin Rusya’nın enerji gücünü sınırlandırma girişimlerine karşılık Rusya, önce Almanya, geçtiğimiz günlerde ise Bulgaristan ve Yunanistan ile boru hattı anlaşmasını imzaladı. (ABD, AB enerji güvenliğini zedeleyeceği gerekçesiyle, ama aslında Rusya’nın enerji gücünü sürdürme görevini gördüğü için, Burgaz (Bulgaristan)Dedeağaç (Yunanistan) petrol boru hattı projesine karşı çıkıyordu.) Transatlantik işbirliğinin onarılması şiarıyla yapılan Münih güvenlik konferansında ise Rusya, Kuzey Atlantik ittifakına nifak sokmaya çalıştı. Putin’in Münih konuşmasından sonra Almanya, füze savunma sistemi konusunun NATO’da istişare edilmesi gerektiği görüşünü seslendirirken, Fransa ise Rusya ile görüşmelerin şart olduğuna işaret etti. Buna karşılık füze savunma sisteminin bir radarının Kafkasya’ya da yerleştirilebileceğini belirten ABD, gerilimi biraz daha tırmandırdı. Putin C S TRATEJİ 5 radarın kapatılmasının ardından, stratejik uyarı sisteminde oluşan boşluk ancak bu yıl kapatılabilecek. Diğer taraftan Azerbaycan, Ukrayna, Belarus ve Kazakistan gibi eski Sovyet ülkelerinde bulunan radarların muhtemel bir kriz anında kapatılma riski de bulunuyor. Bundan dolayı yeni nesil radarlar geliştirmeye başlayan Rusya, gelecekte bunları Rusya topraklarına konuşlandırmayı planlıyor. Rus basınında yer alan haberlere göre Azerbaycan’da bulunan Gebele radarının yerine Rusya’nın güneyinde yeni bir radarın inşası başladı. ("Sergey İvanov Zatknul Severozapadnuyu Bresh", Kommersant, 1 Şubat 2006) İSTİKRARSIZLIĞIN YARATILMASI Füze savunma sisteminin genişletilmesine ilişkin ABD, muhtemel düşman olarak İran ve Kuzey Kore gibi ülkeleri işaret etmesine rağmen, Rusya’dan bakınca söz konusu sistem hem doğu hem batı tarafından Rusya’yı çembere alıyor. ABD’nin füze savunma sistemini Alaska’ya kadar genişletmesi, 2007 Şubat ayının başında ise Adak Adası’na (Aleut Adaları) yüzer platform üzerinde bulunan ABD’nin en büyük radarının yerleştirilmesi Rusya tarafından endişeyle izleniyor. Üstelik radarın yolculuğunu tamamladığı gün ABD Savunma Bakanı’nın Rusya’nın muhtemel düşman olabileceği anlamına gelen sözler sarf etmesi, endişeleri daha da arttırdı. Aslında Rusya, elindeki yeni stratejik füzelerin teknik özelliklerinden dolayı sadece Doğu Avrupa’da konuşlanan radar ve füze savarlarla değil, aynı zamanda ABD topraklarında bulunan füze savunma sistemiyle de durdurulamayacağını iddia ediyordu. Ancak Rusya ve ABD arasında çatışma ihtimalinin oldukça düşük olduğu bugünkü durumda, güç denemelerinin çevre ülkelerde yapıldığı bilinen bir gerçektir. Bu durumda füze kalkanının Rusya’ya karşı olarak mı yoksa İran gibi ülkelere karşı olarak mı tesis edildiğinin önemi yoktur. Orta ve Uzak Doğu’dan gelebilecek potansiyel tehditlere karşı füze kalkanının açılması demek, ABD’nin bu bölgelerde elini kolunu sallaya sallaya davranması demektir. ABD, füze kalkanının gerekliliğini savunma amaçlarıyla temellendiriyor. Hâlbuki sağlam bir savunma, endişelenmeden yapılabilecek bir saldırı için zemin hazırlar. ABD’nin füze kalkanıyla ilgili olarak Rusya’yı "alarma geçiren" önemli hususlardan birisi de budur. Üstelik ABD’nin Karadeniz bölgesinde NATO’yu genişletme ve Asya Pasifik bölgesindeki ülkelerle askeri işbirliğini geliştirme planları, ABD’nin niyetleri konusunda sadece Rusya’yı değil, birçok ülkeyi de kaygılandırıyor. RUSYA SAVUNMADA Her ne kadar ABD, Rusya ile bozulan diyalog ortamının onarılması için tekrar çeşitli düzeylerdeki ikili görüşmelerin devreye gireceğinin işaretini verdiyse de, iki taraftan da provoke edici açıklamalar yapılmaya devam ediliyor. Rusya, Güney Kafkasya cumhuriyetlerinden birisine ABD radarının yerleştirilmesinin sonucu olarak o ülkenin içeride sorun yaşayacağını ima ediyor. Ayrıca Rusya’nın kamuoyunda orta menzilli füzelerin yasaklanmasını öngören INF anlaşmasından çıkmanın sonuçları da tartışılıyor. Bazı uzmanlara göre, böyle bir adım Rusya’ya yarardan çok zarar getirecektir. Zira bu durumda Soğuk Savaş dönemindeki tırmanma aynen tekrarlanır ve ABD, Rusya’nın sınırlarına orta menzilli füzeleri yerleştirebilir. Böylece ABD’nin coğrafi uzaklığından dolayı Rusya, ABD’ye göre daha zedelenebilir bir duruma düşebilir. (Aleksey Arbatov, "Şag Nenujnıy i Opasnıy", Nezavisimoye Voyennoe Obozrenie, 2 Mart 2007) Rusya’nın INF konusundaki çıkarları belirsiz olmaya devam ederken Rus askeri yetkilileri, Rusya’nın beşinci nesil hava savunma sistemleri üzerinde çalışma başlattığını açıkladılar. Bu açıklama, Moskova etrafında S300’lerin yerine S400’lerin konuşlanmasıyla ilgili yapılan açıklamadan sonra dünyaya duyuruldu. Rus yetkililerinin iddialarına göre beşinci nesil hava savunma sistemi hem hava hem füze hem de uzay savunma sistemlerinin Avrupa ülkelerinde Rusya’ya sıcak bakan yönetimlerin değişmesinin ardından Putin, enerji kozunu ileri sürdü. Kuzeyden Almanya’ya uzanan hat ve BurgazDedeağaç hattı bu planın parçası. Bu mücadelede AB, hem ABD hem de Rusya karşısında bütünlük sergileyemiyor. özelliklerini bir arada taşıyacak. Bazı uzmanlar böyle bir yeniliğin teknik olarak mümkün olmadığını belirtseler de, Rusya Hava Kuvvetleri Komutanı böyle bir kararın zamanın talepleri doğrultusunda ortaya çıktığını açıkladı. Öyle görünüyor ki ABD’nin füze savunma sistemi ve bu sistemi uzaya kadar genişletme planları, Rusya’da ciddi rahatsızlık yaratıyor. Uzayın silahlandırılmaması konusunda ABD’den garanti alma peşinde olan Putin, konuyla ilgili olarak bir anlaşma taslağını hazırladıklarını Münih’teyken açıklamıştı. Ayrıca her ne kadar Putin, kimsenin Rusya’yı tekrar silah yarışına sürükleyemeyeceğini defalarca belirtse de, ABD karşısında stratejik caydırma potansiyelinin zayıflayacağından endişelenen Rus yetkililer, ordunun yeni nesil silahlarla donatılması için zamanın geldiğini hissediyor. Son dönemde silah ticareti konusunda atak yapan Rusya, silah sanayisini gelişmenin lokomotifi haline getirmeyi de planlıyor. Rusya etrafında ABD radarları çoğalırken, Rusya bir taraftan Sovyet sonrası askeri çekilmesini tamamlarken diğer taraftan o dönemde oluşmuş savunma eksikliklerini giderme yolundadır. Füze saldırısına karşı Rus uyarı sisteminin bazı parçaları halen sadece Rusya’da değil, diğer eski Sovyet ülkelerinde de bulunuyor. 1995 yılında Letonya’daki