Katalog

oranlarındaki sıçrama sonucunda pek çok ev sahibinin yüksek borç ödemeleri ile karşı karşıya kaldıklarına dikkat çekiyordu.(13) yüzde 1’lik faiz oranı ile borçlanan ailelerin faizlerin yüzde 7,68’e çıkacağını tahmin edemedikleri söyleniyor.(14) Bu ailelerin tüketimlerini kısmalarının ABD ve dünya ekonomisini olumsuz etkilemesi bekleniyor. Büyüklüğü 10,2 trilyon doları bulan mortgage piyasasında her an bir çöküş bekleniyor. Değişken faizli krediler, geri ödemeleri zorlaştırırken en büyük riski ise düşük gelirlilere verilen yüksek faizli yani geri ödenmesi riskli krediler oluşturuyor. Bu riskli kredilerin büyüklüğü 1,3 trilyon dolar civarında.(15) Bu son kategoriye subprime mortgage kredileri deniyor. Özelliği gelirlerinin üzerinde bir fiyata sahip ev almak isteyenlere yani kredi notları düşük alıcılara verilen dahası bunlar için icat edilmiş bir kredi türü olması.(16) Ev fiyatlarının yükseldiği bir dönemde krediyi ödeyemeyecek dahi olsanız bu işten kazançlı çıkabilirsiniz. Ancak ev fiyatları düşmeye başlayınca subprime kredilerin normalden yüksek olan faizlerinin ödenmesi imkansız bir hale geliyor. Küresel yatırımcılar öylesine açgözlü davranıyorlar ki hayvani içgüdü ve sürü etkisi gibi kavramları ele almadan süreci anlayabilmek çok zor. Sermaye büyük oranda reel üretimden kopmuş durumda. Finans mühendisleri bu yüzden türlü çeşit yatırım araçları geliştiriyorlar. borç ödeme performansının beklediklerinden kötü olduğunu açıklamıştı.(20) Moody’s de subprime mortgage piyasasında borç geri ödemelerinin gerçekleşmesinin şüpheli olduğunu açıkladı. Bu kredileri kullandıran şirketlerin hisse senetleri de düşüyor.(21) Öte yandan bu kredilerin geri ödenebilirliği hakkında bilgi veren ABX endeksi de Kasım ortasından beri keskin bir düşüş gösteriyor.(22) Aslında ABX endeksleri birden fazla, ancak çoğunun ortak özelliği Shanghai borsasındaki düşüşle aynı zamanda dip yapmaları. Bazı ABX endekseleri 2006’nın sonundan bu yana özellikle de 2007 ile birlikte hızlanan bir düşüş gösteriyorlar.(23) Özetlersek Çin Borsasındaki gerilemeyi tetikleyen, Çin kaynaklı bazı gelişmeler olmakla birlikte, bunun küresel çapta yayılması ABD emlak piyasalarından kaynaklanacak bir çöküş olasılığının iyice belirginleşmesine dayanıyor. Diğer bir potansiyel neden olan Japonya’nın faiz oranlarını yükseltmesini, carrytrade kavramı ile birlikte önümüzdeki hafta ele alacağız. Ancak şunu da vurgulamamız gerekiyor. Küresel yatırımcılar öylesine açgözlü davranıyorlar ki hayvani içgüdü ve sürü etkisi gibi iktisadi kavramları ele almadan süreci anlayabilmek çok zor. Dahası sürecin temelinde, aslında küreselleşmenin de nedeni olan kar paylarındaki azalmanın ve buna çare bulalım derken tetiklenen talep yetersizliğinin de rolü var. Bu gün sermaye büyük oranda reel üretimden kopmuş durumda. Böyle olunca üretim dışındaki alanlardan kazanç sağlamaya çalışıyor. Finans mühendisleri bu yüzden türlü çeşit yatırım araçları geliştiriyorlar. İşte yukarıda bunlardan birisi olan subprime mortgage kredilerinin sonuçlarını gördük. Bu yüzden küresel C S TRATEJİ 23 finansal sermaye aslında kapitalist dünya ekonomik sistemini de tehdit ediyor. Tamamen irrasyonel bir durum yaşıyoruz. Çocuklarımız bu süreci nasıl durduramadığımıza çok şaşıracaklar. Önümüzdeki hafta hedge fonlardan carrytrade kavramına küresel finansal sermayenin başımıza daha ne işler açabileceğine değineceğiz. İFLASA DOĞRU Subprime mortgage kredisi alanların sayısının hızla artarak 2001’dekinin 5 katına çıkması kırılganlığı artırmıştır. Ödenemeyen krediler yüzde 8’e ulaşmış durumda ve bu oran geçtiğimiz yılın iki katı.(17) Faizler artınca borçlar aşırı boyutlara ulaşmış ve subprime kredi veren ResMAE, Countrywide ve IndyMac gibi finans kuruluşları büyük zarar görmüşler. HSBC; Amerikan subprime mortgage kredilerinde karşılaştıkları batık yani ödenmeyen borçların tahminlerinin yüzde 20 üzerinde olduğunu açıkladı.(18) Reuters’in 5 Mart tarihli Stempel imzalı haberine göre ise ABD’de en fazla bağımsız subprime borç verici olan New Century firmasının hisse senetlerinin değeri, bir gün içinde yüzde 70 değer kaybetti ve şirket iflasa gidiyor.(19) Bloomberg’in haberine göre aslında HSBC gibi New Century de daha şubat başında bu alandaki Dipnotlar: 1 www.bbc.co.uk/turkish/news 1 China’s Stockmarket, Hot and Cold, Economist, February 10th – 16th 3 Adrews, E., Greenspan is Still Able to Move Markets, March 2, 2007, The New York Times 4 What’s that hissing sound? Economist, August 26th 2006 5 Papadimitriou, D. B., Chilcote, E., Zezza, G., 2006, Are Housing Prices, Household Debt, and Growth Sustainable?, The Levy Economics Institute of Bard Collage, Strategic Analysis. 6 A Walk Down Wall Street, Economist March 3rd 9th 2007 7 Krugman, P., The Big Meltdown, March 02, 2007, The New York Times 8 Roubini, N., Aug 23 2006, The Biggest Slump in US Housing in the Last 40 Years, www.rgemonitor.com 9 Fragile foundations, The Economist, The World in 2006 10 House Price in America, Economist, Aug 24th 2006 11 A Precarious Balance, Gumbel, P., Time, January 29 2007 12 Samuelson, R., The Worrying Housing Bust, NewsweekMSNBC.com, Oct. 16 2006 13 Weller, C., December 2006, The End of the Great American Housing Boom, Center for American Progress 14 Nightmare Mortgages, BusinessWeek, September 11, 2006 15 Subprime Stats., February 21, 2007, amadorrealestate.blogspot.com 16 Buttonwood, Economist 3rd 9th 2007 17 Subprime Subsidence, Economist, December 16th – 22nd 2006 18 Bleak Houses, Economist February 17th23rd 2007 19 Stempel, J., New Century Sheds 70 Percent, http://www.reuters.com, Mar, 5 2007 20 Shenn, J., and Harrington, S., Feb, 8 2007, Subprime Mortgage Bond Risk Surges, CreditSwap Index Suggest, www.bloomberg.com 21 Sector Wrap: Subprime Mortgage Lenders, February 22, 2007, BusinessWeek.com 22 Subprime Subsidence, Economist, December 16th – 22nd 2006 23 http://www.markit.com/information/affiliations/abx S T R A T E J İ İbrahim Özgür BEKTAŞ K İ T A P L I Ğ I Yakın Dönemde ve Günümüzde İran’da yakın geçmişte yaşamış olan ve bugün halen yaşamakta olan tüm etnik/dini/mezhepsel grupları derinlemesine incelemiş ve toplu bir şekilde ortaya koymuş olmasıdır. Tüm bunların yanı sıra, çalışmanın ana kaynağının devlet arşivleri, resmi devlet kayıtları gibi birincil kaynaklardan oluştuğunu da belirtmek gerekiyor. Yüz yıllardır yan yana hatta dönem dönem iç içe yaşadığımız, kimi zaman kanlı savaşlara giriştiğimiz İran’ı hele ki böylesine bir dönemde tanımak ve anlamak Türkiye için son derece önemlidir. İran gibi bir ülkeyi tanımak ve anlamak içinde her şeyden önce İran’ın sözü edilen "şifrelerini" çözmek gerekir. "İran’ın Etnik Yapısı" adlı kitap ise sayfalarında size İran’ı anlama fırsatını sunuyor. S on dönemde dünyanın en çok konuştuğu ülkelerden biri olan İran. Irak’taki görünmez elleri, Lübnan’da Hizbullah’a verdiği çalışılıyor. Söz konusu şifrelerin başında ise açık/örtülü destek ve tabii ki nükleer hiç kuşkusuz İran’ın etnik yapısı geliyor. çalışmaları ile ABD başta olmak üzere Özellikle de İran’ın nevi şahsına münhasır Batı’nın tüm dikkatlerini üzerine çekiyor. Zengin "ulus kimliği" son dönemde akademik petrol ve doğal gaz kaynakları başta olmak üzere araştırmalara yoğun olarak konu oluyor. Bu bulunduğu coğrafya araştırmalardan biri nedeniyle de tarihin her de Kütahya döneminde "büyük Yazar: Prof.Dr.Aygün ATTAR (Haşimzade) Dumlupınar güçlerin" ilgi merkezi olan Ankara 2006, 390 sf. Üniversitesi’nden İran, günümüzde de aynı Prof. Dr. Aygün ilgiye, hatta daha da Attar (Haşimzade)’nin kaleme aldığı fazlasına, mazhar olmaya devam ediyor. "İran’ın Etnik Yapısı (Yakın Dönem ve Köklü tarihi, kadim medeniyeti ve ile Ortadoğu’da Günümüzde)" adlı kitap. Yazar, son devlet geleneğine sahip ender ülkelerden biri olan derece derin bir araştırmanın ürünü olan İran, 1979 İslam Devrimi ile kapılarını dünyaya kitabına, tüm yönleri ile İran’ın "ulus kapayıp, yıllarca bir fanus içerisinde yaşadığı için kimliği" tartışmasını yaparak başlıyor ve içeride neler yaşandığı uzun yıllar boyu büyük merak ilerleyen bölümlerde Fars kimliği, Şia kimliği gibi konusu oldu. Bugün ise, İran yeniden manşetlerde ve İran’da baskın unsur olan etnik, dini ve mezhepsel İran’ın gizemli kara kutularının şifreleri çözülmeye öğeleri ele alıyor. Kitabın, belki de en önemli özelliği İRAN’IN ETNİK YAPISI STRATEJİ KİTAPLIĞI STRATEJİ KİTAPLIĞI STRATEJİ KİTAPLIĞI STRATEJİ KİTAPLIĞI STRATEJİ KİTAPLIĞI STRATEJİ KİTAPLIĞI