Katalog

ile bağlantılı oldukları ileri sürülen direnişçilerin yuvası olarak nitelendirilen Ramadi, Sadea, Kaim ve Karabila kentleri başta olmak üzere, bu kentlerin bağlı olduğu El Anbar eyaletini hedef alan operasyonlarda kimi zaman sınır ötesine de geçildiği iddiaları var. Hatta, Kasım ayı boyunca ajanslara sürekli olarak "Sınırda ABDSuriye Çatışması" başlıklı haberler düştü. Ancak ne Suriye ne de ABD çatışma haberlerini kesin olarak doğrulamadı. Suriye çok zor bir dönemden geçiyor. Hafız Esad döneminde bölgenin en güçlü ülkelerinden biri olan, hatta bölgeyi şekillendirecek kadar etkin bir güce sahip olan Suriye kelimenin tam anlamıyla giderek "tükeniyor". 1967 yılında, Ortadoğu’nun coğrafyasını değiştiren "Altı Gün Savaşları" sırasında İsrail’in işgal ettiği ve o günden beri İsrail egemenliğinde bulunan Golan Tepeleri, neredeyse 40 yıldır Suriye açısından büyük bir güvenlik sorunu olmaya devam ediyor. İsrail ile resmi olarak halen savaş halinde bulunan Suriye için İsrail, her daim en büyük tehdit olmuştur. Suriye, Golan’ı kaybettikten sonra uzun yıllar askeri ve siyasi olarak üzerinde de facto egemenlik kurduğu Lübnan’ı, İsrail’e karşı "güvenlik kalkanı" olarak kullandı. Ancak, Hariri Suikasti sonrasında yaşanan gelişmelerden sonra uluslararası baskılar karşısında çok fazla direnemeyen Suriye, Lübnan’dan çekilmek durumunda kaldı. Suriye, böylece İsrail ile arasında "tampon" görevi yapan Lübnan’ın kaybedilmesi ile yıllar sonra yeniden İsrail tehdidi ile karşı karşıya kaldı. Suriye’nin güney batı sınırında tehlike çanları yükselirken, doğu sınırı bir ateş topu haline çoktan gelmişti bile. Tarihinin hiç bir döneminde Irak ile normal düzeyde bir ilişki kuramayan Suriye, İsrail kadar olmasa da Saddam’ı da büyük bir tehdit olarak görüyordu. Saddam ve Saddam’ın Irak’ı artık yok ama Suriye için tehlikelerin en büyüğü Irak’a yani Suriye’nin hemen yanı başına çoktan yerleşti. Suriye’nin doğu komşusu Irak değil, Suriye’yi kara listesine alan ve Suriye’ye karşı açık tehditler savuran, dünyanın süper gücü ABD. Ve Suriye tek parça halinde yaşamak istiyorsa eğer bu yeni komşusunu kabullenmek zorunda. Sınırları arasında giderek sıkışan, iki büyük düşmanı İsrail ve ABD tarafından çevrelenen Suriye’nin manevra alanı giderek daralıyor. Yaşanan tüm bu gelişmeler ve giderek dozunu arttırtan baskılar altında gün geçtikçe biraz daha köşeye sıkışan Suriye’nin ise önünde pek fazla seçenek yok. Şimdilik "pasif direniş" içerisinde olan Suriye’nin direnci, süreç uzadıkça büyük ölçüde kırılacak gibi görünüyor. Çünkü, Suriye ne ekonomik olarak ne de askeri olarak "yeni komşusu" ABD’ye karşı durabilecek bir güce sahip değil. C S Beşşar Esad’ı köşeye sıkıştıran Baasçı muhalif: TRATEJİ 7 Suriye, tarihinin hiçbir döneminde anlaşamadığı Saddam Hüseyin’in devrilmesiyle doğudan ABD ile komşu olurken ilerleyen süreçte İsrail’e karşı tampon rolü yüklediği Lübnan’ı da yitirdi. ABD, Irak’taki terörist unsurların Suriye sınırından sızdığını sürekli yineliyor. Şam, sınır kontrolü konusunda elinden geleni yaptığını göstermek için yoğun çaba sarfediyor. Süper güç ABD’ye karşı ‘pasif direniş’ gösteren Suriye’nin daha ne kadar direnebileceği ise kestirilemiyor. Abdulhalim Haddam S biri olan Abdülhalim Haddam, Hafız Esad’ın ölüuriye siyasetinin duayenlerinden biri olarak münden sonra beklemediği sürprizlerle karşılaştı. kabul edilen Abdulhalim Haddam, 1932 yıTemmuz 2000’de vefat eden Hafız Esad’dan sonra lında Suriye’nin Akdeniz kıyısındaki liman Baas liderliğine ve Devlet Başkanlığı’na getirilen şehri Banyas’da dünyaya geldi. SünniArap Beşşar Esad ile en başından beri yıldızları barışmaolan köklü bir aileye mensup Abdülhalim yan Haddam, oğul Esad yönetiminde yine aynı göreHaddam, iyi bir eğitim gördü ve 1954 yılında Hukuk vi sürdürdü fakat Haziran 2005’de yapılan 10. Baas Fakültesinden mezun oldu. 19541964 yılları arasınKongresi’nde kızağa çekildi ve Suriye’yi terk ederek da Şam’da avukatlık yapan Haddam, henüz öğrenParis’e gitti. ciyken tanıştığı Baas Partisi ile sıkı ilişkiler kurmaBaas’ın eski tüfeklerinden biri olan Haddam’ın ya başladı. 1963 yılında resmen Baas Partisi’ne katıgörevden uzaklaştırılmasının ardında Beşşar Esad ile lan Haddam, bir süre daha avukatlık görevine devam hemen hemen hiçbir konuda uzlaşamaması gösterilietti fakat takvimler 1967 yılını gösterdiğinde avukatyor. Ancak, sebep sadece bundan ibaret değil. Surilığı bırakıp tamamen siyaset ile meşgul olma kararı ye’de köklü bir reform çalışmasına girişmek isteye aldı. Haddam’ın bu kararının ardından siyasi arenaBeşşar Esad, sadece Haddam’ı değil Baas’ın tüm esda aldığı ilk görev bir "ilk görev" için fazlası ile yükki tüfeklerini reform yolunda engel olarak görüyor. sek sayılabilecek bir mevkideydi. 1967 yılında Şam Bu nedenle söz konusu kemik kadroyu yavaş yavaş Valiliği’ne atanan Haddam, böylece adını yavaş yatasfiye etmeye çalışıyor. Ancak Beşşar Esad’ın bu vaş duyurmaya başladı. Yaklaşık 2 yıl Şam Valiliği politikası son 12 yılda gerçekleşen ve Lübnan ve yapan Haddam, 1971 yılında Hafız Esad’ın kansız Irak odaklı olaylar ile sekteye uğradı, uğramaya da bir darbe ile Baas liderliğini ve beraberinde iktidarı devam ediyor. ele geçirmesinden sonra siyaset sahnesinde aktif göHariri Suikasti ise, Suriye’yi geri dönülmesi zor revler almaya başladı. Baas Partisi içerisinde hızla olan bir tünele sürükledi. Suikast sonrasında ABD, yükselen Abdülhalim Haddam, 1969 yılında EkonoFransa ve BM başta olmak üzere uluslararası toplumi ve Dış Ticaret Bakanlığı görevine getirildi. Göremun şimşeklerini üzerine çeken Suriye, vinde daha 1yılını bile doldurmadan 1970 baskılar sonucu güvenliği için hayati yılında Dışişleri Bakanı ve Başbaönem arz eden Lübnan’da çekilkan Yardımcısı olarak atanan di. Ancak baskılar son bulmaHaddam, Baas Partisi içeridı aksine daha da arttı. BM sinde de sözü geçenlerden Hariri Komisyonunun habiri oldu. Abdülhalim zırladığı raporlarda da suHaddam’ın Suriye ve ikasttan sorumlu olduğu belki de Ortadoğu siyaima edilen Suriye, BM ile setindeki yerini ve gücüişbirliği yapmamakla ve nü belirleyen dönüm bilgileri saklamakla suçnoktası ise, 1984 yılında landı. Başkan Yardımcılığı’na geYaklaşık bir yıldır Lübnan tirilmesi oldu. 2004 Hazimerkezli baskılara maruz kalan ve ran’ına kadar bu görevde bulugiderek köşeye sıkışan Suriye, Abdülnan Haddam, 20 yıl boyunca Surihalim Haddam’ın son çıkışı ile nefes alamaz ye’nin iç ve dış politikasının belirleyicilerinduruma geldi. Haddam’ın El Arabiya Televizden biri oldu. Haddam, Başkan yardımcılığına getiyonu’na verdiği demeçte Beşşar Esad’ın Refik rildiği dönemde aynı zamanda Suriye’nin Lübnan siHariri’yi tehdit ettiğini açıklaması ile Suriye’de tanyasetini de yönlendiren kişi oldu. Haddam, geçtiğisiyon yeniden yükseldi. Baas Partisi ve Suriye Parmiz aylarda Suriye makamları tarafından "intihar etlamentosu tarafından alınan kararla "vatan haini" tiği" duyurulan ancak halen ölümünün ardındaki sis ilan edilen Haddam’ın söz konusu açıklamaları perdesi kalkmayan Gazi Kenan ile birlikte SuriSuriye’yi çoktan karıştırdı bile. Haddam’ın açıkye’nin Lübnan’daki varlığının ve söz konusu varlığa lamaları şüphesiz ki, Suriye’nin ve Beşşar Esad’ın hukuki bir boyut kazandıran 1989 Taif Anlaşmaelindeki tüm kozları alıp götürecek. Olası bir sı’nın mimarlarından biriydi. Amerikan müdahalesi tehdidi altında olan Suriye, 15 yıllık Dışişleri Bakanlığı ve sonrasında 20 yıleğer ki Haddam kıvılcımının yangına dönüşmesini lık Başkan Yardımcılığı dönemlerinde Hafız Esad’ın önleyemezse müdahaleye gerek kalmadan içerden sağ kolu olarak bilinen Abdülhalim Haddam, Baas bir çözülme tehdidi ile karşı karşıya kalacak. Partisi’nin ve 30 yıllık Hafız Esad Rejimi’nin temel taşlarından biri olarak biliniyor. Abdülhalim Haddam’ın Baas içerisinde ve Suriye yönetiminde yükselmesi aslında son derece karmaşık bir hikaye. Hafız Esad’ın Baas liderliğini ve Suriye yönetimini ele geçirmesi ile hem Baas kadrolarına hem ordu kadrolarına hem de Muhaberat kadrolarına Nusayri Araplar getirilmişti. Hatta söz konusu kadrolara gelen isimler Nusayri oldukları gibi bir çoğu da Hafız Esad gibi asker kökenliydi. Ne var ki, Baas’ın zirvesindeki isimlerden biri olan Haddam hem Sünni bir Arap’tı hem de asker değil bir avukattı. Buna rağmen bu kadar yükselmesi üstüne üstlük bu kadar hızlı ve kolay yükselmesi, Suriye tarihinin soru işaretli konularından biridir. Hafız Esad’ın 30 yıllık iktidarının Haddam, baba Esad’la bir toplantıda... perde arkasındaki yöneticilerinden