Katalog

14 Ç C S in kaynaklarında kalkınmanın aşamaları... TRATEJİ Tayvan’la ‘barışçı birleşme’ Dr. Nuraniye HİDAYET EKREM TUSAM Uzak DoğuPasifik Araştırmaları Masası [email protected] Çin’in Kalkınma stratejisi kim 1987’de, Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) 13. Genel Kongresi’nde, Çin’in lideri Deng Xiaoping tarafından önerilen "Çin’in üç aşamalı modernleşme stratejisi planı" kabul edilmişti. Hedef olarak: ? 19811990 yılları arasında, Çin’de 250 dolar olan kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasılanın artırılmasının yanı sıra halkın giyim ve beslenme sorununun giderilmesi, ? 1991 yılından 20. yüzyılın sonuna kadar 500 dolar olan kişi başına düşen gayri safi milli hasılanın artırılmasının yanı sıra halkın yaşam düzeyinin temel refah düzeyine (xiaokang) ulaşmasının sağlanması, ? 21. yüzyılın ortasına kadar, 1000 dolar olan kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasılanın iki katına çıkarılarak orta refah (zhongkang) düzeyine ulaştırılarak, halkın yaşamının daha zengin bir düzeye ulaşması ve modernleşmenin temelli olarak gerçekleştirilmesi sıralanmıştı. Eylül 1997’de ÇKP’nin 15. Ulusal Kongresi’nde ise, üç aşamada geçekleştirilmesi planlanan hedefler somutlaştırılmıştır. Yani, 21. yüzyılın ilk 10 yılına kadar Çin’in gayri safi yurt içi hasılası 2000 yılındaki 1000 dolara göre iki kat artacak, halkın yaşamı daha da zenginleşecek, nispeten mükemmel sosyalist piyasa ekonomisi sistemi oluşacak. İkinci 10 yılda ise sosyalist çabayla milli ekonomi daha da geliştirilecek. 20302050 yılları arasında kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla ikiye katlanarak 4000 dolara ulaşacak. Böylelikle Çin’in modernleşmesinin temeli oluşturulmuş olacak ve bu adımlarla Çin, kuvvetli, demokratik ve çağdaş bir sosyalist ülke olacaktır. E diğer alanları ilgilendiren hedefler de belirlenmiştir. Yeni sosyalist köylerin kurulmasının, Çin’in modernleşme sürecinde tarihi bir görev olduğuna işaret edilmiştir. Şehirlerle köylerin ekonomik ve toplumsal gelişimlerinin koordineli şekilde gerçekleştirilmesi, tarımın modernizasyonunun hızlandırılması, kırsal kesimlerdeki reformun kapsamlı şekilde ilerletilmesi, kırsal kesimlerdeki kamu işlerinin geliştirilmesi ve köylülerin gelirlerinde artış sağlanması istenmiştir. Tayvan’la ‘barışçı birleşme’ in’in ekonomik ve toplumsal gelişimini hızlandıran güç kaynağının "reform" olduğuna işaret edilmiştir. Çin’in bugün, reformun kritik aşamasından geçtiği, ülkenin genel ekonomik ve toplumsal gelişimini ilgilendiren önemli yapısal reformlar konusunda atılım yapılması gerektiği kaydedilmiştir. Uyum toplumunun kurulması, 11. Beş Yıllık Gelişme Planı’nda belirlenen başlıca hedeflerden biriydi. Demokrasi, hukuk devleti, adalet, eşitlik, dinamizm, huzur, düzen ve insan ile doğa arasındaki uyuma dayalı "sosyalist uyum toplumu"nun gerekleri doğrultusunda, toplum sorunlarının uygun yöntemle çözümlenmesi gerektiği vurgulanmıştır. Ç ABD savunma bakanı Rumsfeld 18 Ekim Çin gezisinden memnun dönmedi. tir. 1992 yılında sosyalist piyasa ekonomisi sisteminin kurulması için reformun yönü saptanmıştır. Ekim 2003’te Çin’de, sosyalist piyasa ekonomisi sisteminin oturmasına ilişkin hedefler ve görevler daha da belirginleştirilmiştir. İşletmelerin dinamizminin ve rekabet gücünün artması, makro ekonomik gelişmenin tamamlanması, hükümetin toplumsal yönetim ve kamu hizmeti işlevinin iyileştirilmesi ve ‘orta halli refah toplumu’ yapısının güvence altına alınması hedeflenmiştir. Planda öngörüldüğüne göre, 2010 yılına kadar Çin’de "sosyalist piyasa ekonomisi sistemi" büyük ölçüde kurulacak ve 2020 yılına kadar nispeten olgun bir sosyalist piyasa ekonomisi gerçekleştirilecektir. ‘Uyum Toplumu’ ve ‘Sosyalist Reform’ KP 16. Merkez Komitesi’nin 5. Genel Kurulu’nun dört gün süren toplantısı 11 Ekim 2005’te Pekin’de sona ermiştir. Toplantıda, "ÇKP Merkez Komitesi’nin 11. Beş Yıllık Ulusal Ekonomik ve Toplumsal Kalkınma Planına İlişkin Önerisi", yani 20062010 yıllarını kapsayan ulusal gelişme planı incelenerek kabul edilmiştir. 300’den fazla üyenin katıldığı ve basına kapalı düzenlenen toplantıda, Çin’in ekonomik ve toplumsal gelişiminin karşı karşıya kaldığı içdış sorunlar ve fırsatlar incelenmiştir. Toplantıda ileri sürülen 11. beş yıllık dönemdeki ulusal ekonomik ve toplumsal gelişmenin ana hedefleri şöyle özetlenebilir: 2010 yılında kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasılasının 2000 yılına gö Ç ‘Sosyalist Piyasa Ekonomisi Sistemi’ 970’li yılların sonunda Çin’de, planlı ekonomi sistemine yönelik reformlar başlamıştı. Bu bağlamda 1978 yılında kırsal alanda, "aile sözleşmesi sorumluluk sistemi" uygulanmıştır. 1984 yılında ekonomideki reformlar, kırsal alandan kentlere yönelmiş re iki kat artması, gayri safi yurtiçi hasıla kapsamında harcanan enerjinin yüzde 20 düşmesi, kent ve kasabalardaki istihdam oranının sürekli artması, yoksul nüfusun azaltılması ve vatandaşların gelir seviyesi ile yaşam kalitesinin büyük ölçüde artması. Toplantı sonunda yayımlanan bildiriye göre, ÇKP Merkez Komitesi’nin 11. Beş Yıllık Ulusal Ekonomik ve Toplumsal Gelişme Planı’nın Hazırlanmasına İlişkin Öneri’sinde, önümüzdeki beş yılda Çin’in ekonomik ve toplumsal gelişme hedefleri belirlenmiştir. 21. yüzyılın ilk 20 yılında orta halli refah toplumunun inşa edilmesi konusunda genel düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemeler doğrultusunda 11. beş yıllık dönemde Çin’in ekonomik ve toplumsal gelişiminin sürdürülebilmesi için beş ana hedef belirlenmiştir: ? Ekonomik büyümenin hızlandırılması, ? Yenilik yaratma gücünün artırılması, ? Şehir ile köyler arasındaki uyumun pekiştirilmesi, ? Uyum toplumu oluşturulması çalışmalarının artırılması, ? Reformların ve dışa açılımın derinleştirilmesi. Ayrıca, sosyal güvenlik sistemi ve Bununla birlikte toplantıda; ? Ülkenin yasalarla yönetilmesi ilkesinin hayata geçirilmesi; ? Sosyalist demokrasi ve hukuk devleti inşasının güçlendirilmesi; ? Siyasi yapısal reformun etkin ve sağlam adımlarla ilerletilmesi; ? Milli savunmanın ve ordunun güçlendirilmesi; ? Hong Kong ve Macao’da uzun vadeli refah ve istikrarın korunması, Tayvan Boğazı’nın iki yakası arasındaki ilişkilerin ilerletilerek, vatanın barışçı birleşme sürecinin hızlandırılması da istenmiştir. Ekonomik gelişmenin hızlandırılması ve vatandaşların yaşamının düzeltilmesinin Çin’in ana görevi olduğuna ? 1 in, ‘Sosyalist Piyasa Ekonomisi’ sistemiyle başlattığı Ç kalkınma atılımını Komünist Partisi’nin toplantılarında sürekli gözden geçiriyor. Ekim 1987 yılında Xiaoping tarafından üç aşamalı olarak bir hedef belirlenmişti. Son yapılan toplantıda ise Çin’in reform konusunda kritik aşamayı geçtiği saptaması yapıldı.