Katalog

29 EKİM 2024 SALI 101. YIL GURURU 7 Mustafa Kemal: Mesele ben değilim, vatandır, unutulmaması lazım gelen cumhuriyet ve rejimdir ‘Mustafa Kemal vatandır’ TOLGA AYDOĞAN Ekim 1923, Ankara’da Hacıbayram’da 29bir sokak. Küçük bir çocuk şaşkınlıkla dışarıdan gelen seslere kulak kabartır: “...Uykulu ve korkulu gözlerle, avludaki iki aile dostumuz kadını, Şahver Hanım’la İclal Hanım’ı ayırt etmiştim. Sağ ellerinde tuttukları tabancaları ateşliyorlar ve avluyu mermi sesine, dumana boğuyorlardı. Bir ara İclal Hanım’ın (Mazhar Müfit’in karısıydı) gözleri gözlerimle karşılaştı; “Korkma yavrum! Cumhuriyet!” diye bağırdı. (...) Ankara Kalesi’nin oralardan bir gümbürtü geldi. Pencereye yaklaştım. Bir şenlik, bir bayram gecesiydi. Olağanüstü bir (1) şeyler oluyordu.” Evet, o gece olağanüstü bir şey oluyor ve 101 pare top atışıyla Cumhuriyet ilan ediliyordu. Bize yukarıdaki satırları aktaran ise o tarihi gecenin tanığı dört yaşındaki Ceyhun Atuf Kansu’dur. Peki Cumhuriyet fikri ilk ne zaman ortaya çıkmıştı? ‘1906 Şam’ 1905 senesinin ilk aylarında Mustafa Kemal Harp Akademisi’nden mezun olarak Şam’daki 5. Ordu’ya atanır. Burada arkadaşlarıyla Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’nin kurar. Cemiyetin amacı meşrutiyetin yeniden teşkil edilmesidir. Mustafa Kemal 1906’da Şam’daki bir sohbette arkadaşı Halil Bey’in “Peki memleketi nasıl Milli Mücadele günlerinde Mustafa Kemal. idare edeceğiz” sorusuna “Neden mutlaka padişah fikrine saplanıyorsun Halil! Cumhuriyet (2) konuşmaya şahitlik eder. “Hareket Ordusu yaparız!” karşılığını vererek bu fikri ilk kez İstanbul’a girdikten sonra padişahın en dile getirmiş olur. yakınları, saray erkânı, o zamanın mümtaz ‘31 Mart Vakası ve paşaları Ayazoğlu (Ayazağa olmalı, T.A.) Kasrı’nda devletin idare şeklinin ne olacağını Cumhuriyet düşüncesi’ münakaşa ediyorlar. Konuşmaların en hararetli 13 Nisan 1909’da gerçekleşen ve tarihe “31 anında Hareket Ordusu Kurmay Başkanı Mart Vakası” olarak geçen olayları bastırmak (M. Kemal) kükreyen sesiyle haykırıyor; için Hareket Ordusu Selanik’ten İstanbul’a (4) Cumhuriyet”! Birkaç sene sonra 1913’te ilerlerken Hadımköy’de toplanır. Mustafa Sofya’ya askeri ataşe olarak gönderilmeden Kemal Meclis-i Mebusan başkanı ile İttihat hemen önce de Kazım (Özalp) Bey’e “... yeni Terakki’nin ileri gelenleriyle Yeşilköy’de bir Türk devleti kurmak ve bu devletin esasını görüşür. Cumhuriyetin ilan edilmesi gerektiğini (3) da Cumhuriyet prensiplerine göre hazırlamak söyler. II. Abdülhamid’in küçük kardeşinin Halil ve Lütfi Müfit (Özdeş) Beylerle, Beyrut, 15 Temmuz 1906. (5) lazımdır” diyecektir. oğlu Sami Bey de aynı günlerde benzer bir >> Cumhuriyet’in 101. yaşı Muğla’da Coşkuyla Kutlanacak Muğla Büyükşehir Belediyesi 29 Ekim Cumhuriyet sanatçı Yaşar, Dalaman Cumhuriyet Meydanı’nda Grup tafa Kemal Atatürk’ün ilerici vizyonu ve güçlü strateji- Bayramı’nı düzenlediği etkinlikler ile coşkuyla kutlama- Gündoğarken, Marmaris Atatürk Meydanı’nda Fuat Sa- siyle mümkün kıldığı en güzel eserdir. Cumhuriyet fik- ya hazırlanıyor. ka, Menteşe Cumhuriyet Meydanı’nda Norm Ender, Or- rinin oluşması, ilan edilmesi ve gelişimi Türkiye’nin her Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 101 yıl ön- taca Belediye önünde Grup Evdeki Saat, Seydikemer Be- dönemi için yol gösterici bir ışıktır. Bizim üzerimize dü- ce Türk Milleti’nin karakterine ve adetlerine en uy- lediye Meydanı’nda Ender Balkır sahne alacak. şen Ata’mızın söylediği gibi Cumhuriyeti yüceltmek ve gun idare olarak ilan ettiği Cumhuriyet 101.yaşına giri- Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras yaşatmaktır. Ancak böyle çağdaş, demokratik, laik ve yor. Atatürk ilke ve devrimlerini 101 yıldır yaşatan Muğ- Cumhuriyet’in 101. Yılı için kutlama mesajı yayımla- güçlü bir Türkiye’yi inşa edebiliriz. Ulu Önder Gazi Mus- la, Cumhuriyet Bayramı’nı yine tüm vatandaşları ile bir- dı. Aras açıklamasında “Ulu Önder Gazi Mustafa Ke- tafa Kemal Atatürk önderliği ve Aziz Türk Milletinin üs- likte coşkuyla kutlayacak. Muğla Büyükşehir Belediye- mal Atatürk’ün ‘En büyük eserimdir’ dediği Cumhuri- tün mücadelesiyle kurulan Cumhuriyetimizin 101. yılını si Cumhuriyet’in 101.yaşını 6 ilçede düzenleyeceği kon- yetin 101. yaşını kutlamanın gururunu yaşıyoruz. Cum- yürekten kutluyor, Cumhuriyeti bize miras bırakan baş- ser ve etkinlikler ile 7’den 70’e tüm vatandaşları ile coş- huriyet bizim için sadece bir yönetim şekli değil, uygar- ta Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’e, yol arkadaşla- kuyla kutlayacak. lığın ve aydınlığın sembolü oldu. Cumhuriyet bugün- rına ve Türk milletine şükranlarımı sunuyorum. Yaşa- Muğla’nın Bodrum ilçesi Turgutreis Meydanı’nda ünlü den yarına gelen bir şey değildir. Ulu Önder Gazi Mus- sın Cumhuriyet! İlelebet Cumhuriyet!” dedi. (Bu bir ilandır.)