Katalog

29 EKİM 2024 SALI 101. YIL GURURU 5 >> yer alıyordu. Bu bildirinin yayımlanmasının ardından, seçim hazırlıklarına girişildi. Seçim çalışmaları, fırka adına bir heyet tarafından istasyondaki hususi kalem binasında bir odada yürütülüyor, Mustafa Kemal Paşa da her gün burada geç saatlere kadar çalışmalara katılıyordu. Yelek cebindeki not 20 Ocak 1921 tarihinde ilan edilmiş olan Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’ndaki bazı maddelerde birtakım değişiklikler yapılarak birinci maddenin sonuna “Türkiye Devleti’nin hükümet şekli cumhuriyettir” cümlesi eklendi, üçüncü madde “Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi tarafından idare olunur. Meclis, hükümetin ayrıldığı idare kollarını ‘İcra Vekilleri’ vasıtasıyla idare eder” şeklinde düzenlendi. Sekizinci ve dokuzuncu maddeler ise şu şekildeydi: “Türkiye cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi ‘Umumi Heyeti’ tarafından ve kendi üyeleri arasından bir seçim dönemi için seçilir. Cumhurbaşkanlığı görevi yeni cumhurbaşkanının seçilmesine kadar devam eder. Görev süresi biten cumhurbaşkanı yeniden seçilebilir. Türkiye cumhurbaşkanı devletin başkanıdır. Bu sıfatla lüzum gördükçe Meclis’e ve Vekiller Heyeti’ne başkanlık eder. Başbakan, cumhurbaşkanı tarafından ve Meclis üyeleri arasından seçilir. Diğer bakanlar, başbakan tarafından ve yine Meclis üyeleri arasından seçildikten sonra cumhurbaşkanı tarafından hepsi birden Meclis’in onayına sunulur. Meclis, toplantı halinde değilse, onaylama, Meclis’in toplantısına bırakılır.” Hassas geçiş dönemi Kemal Paşa, daha sonra metin üzerinde Devlet başkanından bahsetmeksizin onun maddelerini size takrir edeceğim” diyerek Bir not defterinin sayfalarına yazılmış bu biraz daha çalışarak tam bir anayasa tasarısı görevi fiilen Meclis başkanına yaptırılıyor, üzerinde çalıştığı iki maddeyi bildirmiş, maddeler, Mustafa Kemal Paşa’nın yelek meydana getirecekti. Bu arada Meclis’teki fiiliyatta var olan hükümet, “Büyük Millet ardından şu cümleyi kurmuştu: “Bu iki Müdafaa-i Hukuk Grubu’nun Halk Fırkası’na Meclisi Hükümeti” adını taşıyor, kabine maddeyi bir kelime ile özetlemek mümkündür: cebinden çıkarılarak “Bunları müsvedde dönüşmesi gerçekleşmiş, 11 Eylül 1923 sistemine geçmekte çekingen davranılıyordu; Cumhuriyet.” Mustafa Kemal Paşa’nın halinde tebyiz edeceksin. Yazılar biraz tarihli ilk toplantıda “Fırka Nizamnamesi” karışıktır; dikkat et; okuyamadığın yahut zira memlekette küçümsenemeyecek bir beklediği fırsat, ekim sonlarında, mevcut anlayamadığın bir yer olursa beni buraya tüm üyeler tarafından imzalanmıştı. Mustafa çoğunluk teşkil eden saltanatçıların, hemen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun uygulamasına çağırır sorarsın. Bir cümle düşüklüğüne Kemal Paşa, devlet idaresi, cumhuriyetten padişahın yetkisini kullanması gerektiğini ilişkin bir sorun aracılığıyla kendini gösterdi. rastlarsan düzeltmeye mezunsun. Aynı söz etmeksizin “milli hâkimiyet” ortaya atmaları tehlikesi kapıda bekliyordu. Bu Ali Fethi (Okyar) Bey Dahiliye Vekâleti’ndeki zamanda şunu da söyleyeyim ki bunları ilkeleri çerçevesinde yoğunlaştırılmaya hassas geçiş döneminde atılacak her adımda, görevinden istifa etmiş, Ali Fuat Paşa’nın şimdilik yalnız sen ve ben bileceğiz. çalışılıyordu; ancak bir adım daha ileri söylenecek her sözde, kurulacak her ilişkide Meclis ikinci reisliğinden çekilmesi de bu Amirlerine dahi bahsetmeye lüzum yoktur” giderek, Büyük Millet Meclisi’nden daha çok dikkatli davranmak gerekiyordu. kademeyi boş bırakmıştı. Kanuna göre Meclis sözleriyle Hasan Rıza (Soyak) Bey’e büyük bir makam olmadığını telkinde Bu günlerde Mustafa Kemal Paşa, sadece Umumi Heyeti bu görevlere yeni isimler verilecekti. ısrar etmek, saltanat ve hilafet makamları Avusturya kaynaklı Neue Freie Press adlı seçmeliydi. Meclis’te var olan muhalifler, Hasan Rıza Bey bu notları temize çekerken olmadan da devleti idare etmenin mümkün gazeteye verdiği bir demeçte “Yeni Türkiye hükümetin önerilerine karşılık farklı isimler ara sıra başında durup kontrol eden Mustafa olacağını ispat etmek gerekiyordu. devletinin Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun ilk ortaya atmış, bu öneri Mustafa Kemal Paşa >>