Katalog

ULUSLARARASI YARIŞMA: ALTIN LALE Esnek köprülerin doğurganlığı MEHMET BASUTÇU ltın Lale yarışmasının “Sanatlar ve Sinema” temasına odaklanması, festivalin uluslararası düzeyde sağlam bir yer edinmesini kolaylaştırmıştı... İlk kez 1982’de, İstanbul Festivali etkinlikleri kapsamında, sanatın değişik dallarıyla sinema arasında köprüler kuran altı filmden oluşan küçük bir sinema haftası düzenleniyordu. Ana tema daha ilk günden, müzik ağırlıklı bir festivalin içinde daha anlamlı olması nedeniyle gündeme gelmiş; etkinliğe özgün kimliğini hemen kazandırıvermişti. Ertesi yıl, yine İstanbul Festivali çerçevesinde, bu kez bir ay boyunca 36 film sunan “Uluslararası İstanbul Sinema Günleri”, 1984’te bağımsızlığını kazanarak nisan ayındaki takvimine yerleşmiş oluyordu. Bir yıl sonra, Altın Lale ödülü verilmeye başlamıştı bile… Bu hızlı gelişme süreci boyunca, bir noktada 1980 darbesinden sonra kapatılan Sinematek’in boşluğunu da doldururken, en önemli işlevi, dağıtım ağının kronik yetersizliği içinde yer bulması mümkün olmayan dünya sinemasının yeni örneklerini sunan festivalin vitrininde ulusal sinema ödüllerinin de önünde yer alan uluslararası Altın Lale, “Sanatlar ve A Rio Seks Komedisi ? Altın Lale yarışmasına, ilk yıllarda olduğu gibi bugün de yalnızca sanat temasını işleyen ya da farklı sanat yapıtlarını sinemaya uyarlayan filmler katılabiliyor. Fransa’da geçen, birçok Avrupa ülkesinde ve Hindistan’da yaşayan Amerikalı yazar ve yönetmen Jonathan Nossiter (1961), küreselleşmiş dünyamızı acımasızca eleştirirken, özgürlüğünden ve bağımsızlığından vazgeçemeyecek olan insanoğlundan umudu kesmemek gerektiğini vurgulayan, alabildiğine neşeli, yaratıcı bir deneme gerçekleştirmiş. Hızlı bir değişim süreci yaşayan Çin toplumunu dinamik kılan umutların, yaşanan sıkıntıların, düş kırıklığı ve özverilerin öyküsü olan ve genç yönetmeni Zhang Meng’e Tokyo Festivali’nde ödül getiren “Fabrikadaki Piyano”, her ne kadar bir başyapıt olmasa da, zaman bulabilirsem farklı açılardan bakarak bir kez daha izlemeyi istediğim filmler arasında bulunmakta. Bu arada, Seyfi Teoman’ın Berlin’de yarışan, ikinci filmi, Altın Lale’nin Türk adayı “Bizim Büyük Çaresizliğimiz” de mutlaka görülmesi gerekenler listesinin ilk sıralarında yer alıyor. Sinema” temasından vazgeçmiyordu. Bu bağlılığın meyvesi 1989’da geldi: Uluslararası Film Yapımcıları Dernekleri Federasyonu’nun (FIAPF) “özel konulu, yarışmalı festival” kategorisine aldığı “Sinema Günleri” artık “Uluslararası İstanbul Film Festivali” adını taşımaya hak kazanmıştı. Altın Lale yarışmasına, ilk yıllarda olduğu gibi bugün de, yalnızca sanat (yazın, tiyatro, müzik, dans, sinema ve plastik sanatlar) temasını işleyen ya da farklı sanat yapıtlarını sinemaya uyarlayan filmler katılabiliyor... 16 Nisan gecesi 27. kez verilecek olan Altın Lale’nin 12 adayı arasında, Kanada’dan gelen, ancak coğrafyalar ve kültürler arasında esnek köprüler kuran “İçimdeki Yangın” (İncendies) izlenmesini önereceğim filmler listesinin başında yer alıyor. “Maelström” (2000) ve “Polytechnique” (2009) ile sesini yükselten Denis Villeuneuve’ün (1967) dördüncü uzun filmi olan “İncendies” (2010), günümüz insanını anlatırken, zengin içeriğiyle zaman ve coğrafya ötesi niteliğe sahip bir film. Listemdeki ikinci film, Charlotte Rampling ile İrène Jacob’un kıvılcımlı yorumlarıyla renk kazanan, ironik senaryosuyla taze bir soluk getiren “Rio Seks Komedisi”… Çocukluğu GENÇ USTALAR En ‘keşifçi’ bölüm BURAK GÖRAL estivalin en “keşifçi” bölümü “Genç Ustalar”da 14 tane “keşfedilmeye müsait” film var. İlk ya da ikinci filmini çeken, dünyanın pek çok festivalinde görülüp, dikkat çeken genç yönetmenlerin filmleri bunlar. “Kayıp” (Missing) filmiyle Cannes’daki büyük ödülü Şerif Gören’in senaryosunu Yılmaz Güney’in yazdığı “Yol” filmiyle paylaşan Yunan asıllı Fransız yönetmen Costa Gavras’ın oğlu Romain Gavras gibi, kızı Julie Gavras da genç bir yönetmen. Julie Gavras’ın ilk filmi “Fidel’in Yüzünden” ülkemizde de vizyona çıkmıştı. Gavras’ın ikinci filmi “Aşkın İkinci Perdesi”nde (Late Bloomers) birbirlerine çok âşıkken ayrılmak zorunda kalmış bir çift, altmışıncı yaşlarında birbirlerini tekrar buluyorlar. Filmde iki usta oyuncuyu izleyeceğiz: William Hurt ve Isabella Rosselini. “Cinayet Şarkıları” (Small Town Murder Songs) son yıllarda giderek F 6. SAYFA Düzelti daha da dikkat çeken Kanada sinemasından etkileyici bir polisiye. Özellikle de başrol oyuncusu Coen kardeşlerin gediklisi Peter Stormare tarafından canlandırılan geçmişi karanlık polis dedektifi karakteriyle gösterildiği festivallerde adından söz ettirmiş. Bölümün en vahşi ve sert filmi Güney Kore’den geliyor. Zaten Uzakdoğu’nun en sert filmlerine son yıllarda Güney Kore’de rastlıyoruz. “Cinnet” (Bedevilled) adlı filmde kızının ölümünden sonra intikam peşine düşen genç bir kadının kanlı hikâyesi anlatılıyor. Film genç yönetmen Yang Chullsoo’nun da ilk filmi... Seçkinin başka bir “ilk filmi”nde gencecik bir Türk yönetmene rastlıyoruz. Belçika doğumlu Türk asıllı Kadir Balcı’nın Belçika ve Türkiye’de çektiği ilk filmi “Turquaze” festivalin en renkli yeni filmlerinden biri. İstanbul’dan Belçika’ya göç eden bir ailenin hikâyesinin anlatıldığı filmde Türk ve Belçikalı oyuncular var. Dünya ve Uzakdoğu sinemasında çok da ciddi bir yer edinemeyen Singapur’dan da gösterildiği festivallerde seyirciden oldukça ilgi gören duygusal bir ilk film “Kumdan Kale” (Sandcastle) meraklılarını memnun edecek gibi görünüyor... Bu bölümde yer alan diğer dikkat çekici filmlerse şöyle; siyasal tarihi bizimkine çok benzeyen Yunanistan’dan ülkenin yakın geçmişi boyunca bir ailenin parçalanış sürecini anlatan “Anayurt” (Chora Proelefsis), Chicago Festivali’nden “En İyi İlk Film” ödülü almış bir Polonya filmi “Düzelti” (Erratum), Alman sinemasından yepyeni bir yönetmeni dünyaya tanıtan “Picco”, 2010’da Motreal’den en iyi yönetmen ödülü alan Norveç filmi “Araf” (Limbo), Çağdaş Japon toplumu üzerine yapılmış eleştirel bir komedi filmi olan “Konukseverlik” (Kantai)... Belki de birkaç yıl sonra sinema dünyasının çok önemli yönetmenleri arasına girecek genç yönetmenlerin çıkışına siz de şahit olabilirsiniz...