Katalog

ne yol açtı. İsmet Paşa’nın Batı Cephesi ve Dahiliye Vekili Refet Bey’in Güney Cephesi kumandanlıklarına atanmış olmasına karşı çıkan Çerkez Ethem, kendi birliğini diğer birliklerden ayırmak için verilen “I. Kuvayı Seyyare” adını kabul etmeyip “Umum Kuvayı Seyyare ve Kütahya Havalisi Kumandanlığı” adını kullanmaya başladı. Çerkez Ethem ve onunla birlikte hareket eden kardeşleri Tevfik ve Reşit Beylerin tavırlarına karşılık, İsmet Bey, Kuvayı Seyyare’nin sadece düşmanla meşgul olmasını, cephe gerisine karışmamasını temin etmek için bir Kütahya bölgesi kumandanlığı kurdu. Bu sırada Çerkez Ethem Ankara’da bulunuyor, Gediz bölgesindeki kuvvetlere kumanda eden kardeşi Tevfik Bey ise yapılan düzenlemelere itiraz ediyor, cepheden gönderilen bölge kumandanını geri yolluyor, cephe ile irtibatını kesiyordu. Ankara’da bu konularda yapılan kimi görüşme ve tartışmalardan sonra, Mustafa Kemal Paşa durumu yakından incelemek üzere Eskişehir’e gitmeye karar verdi. Hazırlanan özel bir trenle 3 Aralık günü başlayan yolculukta Mustafa Kemal’e Kazım, Kılıç Ali, Celal, Hakkı Behiç ve Hacı Şükrü Beylerle birlikte, Çerkez Ethem ve kardeşi Reşit Bey de eşlik ediyordu. Tren Eskişehir’e vardığında Ethem kimseyle görüşmeden oradaki evine gitmiş, Mustafa Kemal Paşa da Bilecik’ten Eskişehir’e hareket eden İsmet Bey’i yolda karşılamak üzere trenle hareket etmişti. Mustafa Kemal Paşa Bilecik yolundayken diğer kişiler Çerkez Ethem’in Eskişehir’deki evinde toplandı. Evdeki konuşmalarda Ethem, nizamiye kuvvetlerinin Kuvayı Seyyare aleyhinde kışkırtıldığı konusunda bir subaydan bilgi aldığını, cephe kumandanına itimadı kalmadığını söylüyor, kardeşi Tevfik Bey’in hareketlerini savunuyordu. Gece Mustafa Kemal Paşa ile İsmet Paşa Eskişehir’e gelince Batı Cephesi karargâhında toplanıldı. Çerkez Ethem hastalık bahanesiyle toplantıya katılmamıştı. Bu müzakere sırasında Çerkez Ethem’in de bulunmasının faydalı olacağından söz edildiğinde, kardeşi Reşit Bey onun Eskişehir’i terk edip kuvvetlerinin başına geçmiş olduğunu söyledi. Çerkez Ethem’le birlikte yola çıkan Hacı Şükrü Bey de Kılıç Ali’nin oteline şöyle bir not bırakmıştı: “Kuvayı Seyyare’ye yapılan haksızlıkları yerinde incelemek için Ethem Bey’le birlikte Kütahya’ya gidiyorum. Arkadaşlara arzı veda ederim.” Bu durumda görüşmeye devam etmek anlamsızdı. İsmet Bey, emrindeki bir kumdandanın böyle davranmasının doğru olmadığını ve kanuni yetkilerini kullanacağını söyleyince, Mustafa Kemal Paşa da meselenin cephe kumandanı tarafından halledilmesini emretti. Sonunda Kazım Paşa’nın yalnız olarak Reşit Bey ile Kütahya’ya gitmesi ve Çerkez Ethem’in cephe kumandanına itaat etmeye ikna edilmesi için çalışılması uygun görüldü. Kütahya’da bir araya gelinip mesele görüşülünce, üç kardeş cephe kumandanının emirlerine itaat edeceklerini vaat ettiler. Ertesi gün Kazım Paşa, Reşit ve Hacı Şükrü Bey ile beraber Eskişehir’e dönerek bu konuşmaları İsmet Paşa’ya anlattı. Ancak birkaç gün sonra Çerkez Ethem tekrar cephe kumandanına karşı gelmeye başlamıştı. Demirci Efe’ye ve Kuvayı Milliye kumandanlarına haberler gönderiyor, Kuvayı Milliye’nin hükümet tarafından imha edildiğini bildirerek, herkesi nizamiye kuvvetlerine karşı hep beraber harekete davet ediyordu. Bu arada orduya mensup kimselerin kendi bölgesine sokulmaması için emir veriyor, cephe gerisinde bıraktığı subaylarıyla şifreli görüşmeler yaparak hükümeti ve cephe kumandanlığını takip ettiriyor, taraftarlarını artırmaya çalışıyordu. 173