Katalog

kez birbirleriyle çatışmaya başlamasına yol açmıştı. Balkanlar’daki durum giderek kontrolden çıkıyor ve Avrupa’yı geri dönülmez bir faciaya sürüklüyordu. I. Dünya Savaşı işte bu koşullarda patlak verdi. Savaşı, Slav milliyetçiliğinin odak noktalarından olan Sırbistan ile Avusturya Macaristan arasında keskinleşen düşmanlık ateşledi. Bosna’da bulunan Avusturya veliaht prensi Franz Ferdinand ile karısının 1914 Haziran’ında Sırp genci Gavrilo Princip tarafından öldürülmesi ortalığı karıştırmaya yetti. AvusturyaMacaristan İmparatorluğu, suçluyu kendi polisleri tarafından aratma talebini reddeden Sırbistan’a resmen savaş ilan etti. İttifak ilişkileri doğrultusunda karşılıklı savaş ilanları birbirini izledi. Bu kamplaşmada Almanya ile AvusturyaMacaristan “İttifak Devletleri”, Fransa, Rusya, İngiltere ve Sırbistan ise “İtilaf Devletleri” adıyla yerlerini aldılar. Kamplar sonraki yıllarda daha da genişleyecek, 1914 sonunda Osmanlı İmparatorluğu ve 1916’da Bulgaristan PORTRE İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin önderlerinden Enver Paşa 1881’de İstanbul’da doğdu. 1894’te Manastır Askeri Rüştiyesi’ni, 1899’da Mektebi Harbiye’yi bitirdi. Erkânı Harbiye Mektebi’nden kurmay yüzbaşı olarak çıktıktan sonra, merkezi Selanik’te olan 3. Ordu’ya atandı. 1906’da binbaşı rütbesi aldı. Bu sırada İttihat ve Terakki hareketine katılmasında önemli rol oynayacak olan Osmanlı Hürriyet Cemiyeti’ne üye oldu. II. Meşrutiyetin ilanındaki etkin rolü dolayısıyla “Hürriyet Kahramanı” ilan edildi. 1909 yılında Berlin askeri ataşesi olarak görev yapmaya başladı. 31 Mart Olayı’nın ardından İstanbul’a doğru yola çıkan Hareket Ordusu’na katıldı. 1911’de Bingazi mutasarrıfı ve cephe komutanı görevleriyle Libya’da İtalyanlara karşı savaştı. Trablusgarp Savaşı’ndan sonra yarbaylığa yükseltilen Enver Paşa, 1913’te İttihat ve Terakki’nin iktidara gelmesini sağlayan Babıâli baskınına öncülük etti. Bu olayın ardından Edirne’nin kurtarılmasında oynadığı rol nedeniyle önce albaylığa, ardından tuğgeneralliğe yükseltildi. 1914’te harbiye nazırlığına ve Erkânı Harbiyei Umumiye (Genelkurmay) reisliğine getirildi. Aynı yıl V. Mehmed Reşad’ın yeğeni Naciye Sultan ile evlendi. Osmanlı İmparatorluğu’nun Birinci Dünya Savaşı’nda Almanya’nın yanında yer alması gerektiğini savunan Enver Paşa, tarafsız kalınmasının Osmanlı topraklarının diğer devletler tarafından paylaşılmasına yol açacağı görüşündeydi. Ancak savaşın yenilgi ile sonuçlanması üzerine diğer İttihat ve Terakki önderleriyle birlikte bir Alman denizaltısıyla yurtdışına kaçtı; önce Odessa’ya, oradan Berlin’e ve sonra Rusya’ya gitti. Bu sırada divanı harp kararı ile rütbeleri alındı, kalebentliğe mahkum edildi. Daha sonra Anadolu’da başlayan Milli Mücadele hareketine katılmak istediyse de kabul edilmedi. Turan ülküsünün peşinde koşan Enver Paşa, 1921 sonlarında Türkistan’a gidip Basmacı çetelerini örgütleyerek Buhara ve Fergana’da Sovyet Rusya’ya karşı bağımsızlık savaşı başlattı. Kızıl Ordu birlikleriyle çarpışırken Türkistan’da Belcivan yakınlarında hayatını kaybetti. ENVER PAŞA