Katalog

Solda Sultanahmet Meydanı’nda savaş taraftarlarının düzenlediği bir miting (1912). Altta Balkan Savaşı sırasında göç etmek zorunda kalan Türkler. Sağda Enver Paşa, Alman dostlarıyla İstanbul'da bir törende (27 Nisan 1916). 1912 Uşi Antlaşması’yla son bulan Trablusgarp Savaşı’nı Balkan Savaşları izledi. Büyük bir barut fıçısını andıran Balkanlar, zaten uzun zamandır önemli gelişmelere gebeydi. 1908 devriminden yararlanan AvusturyaMacaristan BosnaHersek’i ilhak etmiş, bu yayılmacı girişimden huzursuz olan Rusya’nın Balkan Slavlarını desteklemesi ise Balkanlar’da yeni bir hareketlenmeye yol açmıştı. Sırbistan, Bulgaristan ve Yunanistan, kendi aralarında ittifak antlaşmaları yaparak bir Balkan ligi oluşturmuşlar, bu birliğe sonradan Karadağ’ı da dahil ederek güçlerine güç katmışlardı. Aynı sırada Batılı devletler Osmanlı’ya Balkanlar’daki gayrimüslim nüfus için ıslahat yapması yönünde baskı uyguluyor, Osmanlı hükümeti ise bu talebi reddediyordu. Balkan Savaşı, 8 Ekim 1912’de Karadağ’ın Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmesiyle başladı. Trablusgarp Savaşı ile zaten yıpranmış olan ve savaşa hazırlıksız yakalanan Osmanlı ordusu bu saldırılara direnecek durumda değildi ve kısa zamanda büyük bir yenilgiye uğradı. Bu savaş, imparatorluğun Avrupa’daki topraklarının büyük bir bölümünün kaybedilmesine ve sınırın Meriç Irmağı’na kadar çekilmesine yol açtı. Eskiden toprakları üç kıtaya yayılan Osmanlı İmparatorluğu’ndan geriye sadece Doğu Trakya ve Anadolu kalmıştı. Ne var ki Osmanlı Devleti’nin batıdaki sınırlarının yeniden çizilmesi, aslında Avrupa’da yeniden şekillenmekte olan güç dengeleri nedeniyle büyük önem kazanan ve tümüyle siyasi hesap odağı haline gelen Balkanlar’daki sorunun çözülmesi için yeterli olmadı. Balkanlar üzerinde oynanan bu siyasi oyunların kökü, 19. yüzyıl sonlarına kadar uzanıyordu. Hızla güçlenen ve sanayileşen Almanya, İngiltere’nin dünya üzerindeki egemenliğini tehdit etmeye başlamıştı. Ekonomik ve siyasi alandaki gelişmeler, devletler arasında sürekli değişen ittifak ilişkileriyle sonuçlanıyordu. İngiltere, aslında kimi noktalarda çatıştığı Rusya ve Fransa ile yakınlaşıyor, Almanya ise AvusturyaMacaristan İmparatorluğu ile aynı safta yer alıyordu. Bu kamplaşma ve sürüp giden siyasi hesaplar, Osmanlı Devleti’nin uğradığı ağır yenilginin ardından Balkan ülkelerinin bu 4