Katalog

CUMHURİYET SAYFA 2002 'NIN ARDINDAN MUMTAZ SOYSAL kalan yılı "Avnıpa Yıh" diye adlandırmak hiç yanlış olmaz. Türkiye, on iki ay boyunca "Avnıpa" diyerek yattı kalktı, "Avrııpa'" diye didinip durdu. Sonuç, hayli hüzün vericidir: Bütün çabalara karşın ancak tam üyelik müzakerelerine başlama tarihinin saptanacağı bir tarih elde edilmiş oldu. O da, Ege başta olmak üzere birtakım koşuüann yerine getirilmesine bağh olarak ve iki yıl sonrası için. Öyle ama, birçoklanna göre. hiç değilse bir tarih ahnmıştır ve vanlan bu nokta tam üyeliğe gidişın en kesin belirtisidir. O halde. yaygın yonımlayışa göre, kadehin yansı boşsa, yansı da doludur. Ne var ki, 70 milyonluk bir Türkiye'nin tam üyeliği hâlâ belirsizliğini sürdürmektedir. Özellikle. son aylar açısından bakıldığında, yı Şaşkınlık Yılı lın en önemli sorunlanndan sayılabüecek olan Kıbns sorunu da Avrupa konusundaki hüzünlü sonuçtan nasibini almışa benzer: Vanlan olumsuzluğun vebalini adadaki çözüm arayışlannda Türk tarafırun gösterdıği uzlaşmazlığa yıkmak isteyenler çok oldu. Oysa, Kopenhag Doruğu'nun daha birinci gününde açıkça belli oldu ki. çözüm olsa da olmasa da AB Güney Kıbns'ın üyeliği konusunda karannı çoktan vermişti ve o karar çatır çatıruygulandı. Üstelik, ambargolann kaldınlması konusunda hiçbir şey yapılmadan. Niyet, hakça bir çözümle KKTC'yi de almak ve böylece Türkiye'nin işini kolaylaştırmak olsaydı, "KıbnsCumhııriyeti'' denen hukuksuzluk rejimine ilişkin karar da hiç değilse 28 Şubat'a ertelenirdi. Herkes kabul edecektir ki, yeni iktidann Kopenhag öncesindeki büyük hatalanndan biri. Bush'un Amerika 'sını AB' nin üstüne sürmek olmuştur. Bu, hem Avrupahlann Türkiye'ye bakışlanndaki kuşkuyu derinleştiren, hem de Ankara'nın VVashington'a minnet borcunu artıran bir yanlış adımdı ve geri tepmeye mahkumdu. Ama, Türkiye şimdi. yıl sonunun en kritik sorunu olan Irak konusunda bu minnet borcunu ödemeye çağnlmaktadır. Hem de Avrupa konusundaki nafile desteğe karşılık, büyük ekonomik zararlar yanında hayli can kaybına da yol açabilecek bir ödeme. Babasının intikamı ve petrolün sahipliğı peşinde koşan Küçük Bush'a uyup Bağdat seferine katılmanın Ortadoğu'ya yönelik Türk dış politikasını ve Türkiye'nin İslam dünyasında zaten pekparlak olmayan imgesıni nasıl etkileyeceğıni aynca belirtmeye gerek var mı? Böylece, dış ilişkilerimızde eski bir kısır döngüye yeniden düsmek üzere olduğumuzu görmek gerekir: Çağdaşlaşmayı batılılaşmak, batılılaşmayı da Avrupahlaşmak tutkusuna dönüştürmüş bir Türkiye, kimilerinin iddia ettiği gibi bir "dünya devleti" olmak şöyle dursun, kendi bölgesınde bile etkili olamayışın hüsranına süriiklenmektedir. Doğrusu, yeryüzünün en kritik ve en değerli coğraryasında oturup da böylesine bir çaresizlik. yalnızlık terslik içine düşmüş olmak. vaktiyle dünyanın en iyi diplomasilerinden biri sayılan Türk diplomasisine hiç yakışmamıştır. Tilki, tilki saat kaç? IŞIK KANSU ki bin iki... Sabık bakan Kemal Derviş siz deyın *diü sürçmüş", / biz diyelim "Gerçeği söylemiş" yakın geçmişte yaşananı aktarmış: " Hüsamettin Ozkan Be yakm bir çabşma düzeni içinde> dik. Dola\Tsr> la esas Başbakan yani Başbakan'a çok yakmdı." Tilki. tilki saat kaç? Şimdinin Beykoz Konaklan sakini MesutYıhnazkapı komşusu Hüsamettin Özkan için demiş ki: "Özkan, benim 30 seneük arkadaşımdır. Si> asetten önce arkadaşımdır. Her zaman dosthık ihşkimiz \^r." tki bin iki... Biz bilirdik ki, Başbakan Ecevit'tir, o değilmiş. Biz sanırdık ki, Hüsamettin Özkan DSP'lidir, o Mesut Yılmaz'ın kankasıymış. Tilki, tilki saat kaç? New York'ta yapılan Dünya Ekonomik Forumu'nda yükselen üç lider adayı seçilmiş. Biri Kemal Derviş, diğeri tsmaflCem, öteki Recep TayyipErdoğan... Biri erken seçim istemiş, diğeri parti kurmuş, öteki "Hani bana, hani bana" demiş. tki bin iki... Bir kasım sabahı, biri milletin vekili, diğeri içimizden "bir"i olmuş, ötekisi de yine "Hani bana, hani bana" diye tutturmuş. Tilki, tilki saat kaç? II. Bush Irak kapısına dayanmış, Türkiye'ye üsleri pek "yalaş''tınrmış. Eski Islam Bankası uzmanı Abdullah Göl; I. Bush'un telefon arkadaşı, "bir kmup üç ahcı" eski Dünya Bankası uzmanı Turgut Ozal'a hayranmış. îki bin iki... Emanetçi Başbakan .\nkara'da otururken 'Esas Başbakan1 Dünya Ekonomik Forumu üyesi danışmanı ile seyyah olmuş, gezermiş... Amaaaa, hâlâ yana yakıla "Hani bana, hani bana" dermiş... Tilki, tilki saat kaç? Hem "işadamı dosttan" burslu hem de türbanh Sömeyje ile Esra Noel tatilini firsat bılıp ABD'den Türkiye'ye dönmüş... Ve sonunda iki bin üç... Çocuklarımıza, eşimize, dostumuza, torunlarımıza aktaracağımız bir öykümüz var artık yeni yılda: A\'ucumuza bir serçe konmuş. Bin tutmuş, biri kesmiş, biri pişirmiş, biri yemiş... Ya sonuncusu, ya sonuncusu? "Hani bana, hani bana" demiş... Birinci çinkoooo, ikinci çinkooo... Tombalaaaa! Chavez'e darbe ve grev gölgesi DışHaberlerServisi Dünyanın 5. büyük petrol ihracatçı jülkesi Venezüella'nın "pabuçsuzlann fideri" olarak da tanınan solcu Devlet Başkanı Hugo Chavez, 2002 yılını darbe gölgesi ve grevlerle geçirdi. Solcu politikalar izleyen, toprak reformu yapmak isteyen Chavez, kilise, iş dünyası, sendika ağaları ve Washington yönetimi tarafindan istenmiyor. Iş dünyası, Chavez'i izlediği solcu politikalarla ekonomiye zarar vermekle suçluyor. Ancak Chavez, 24 milyonluk nüfusun yüzde 60'ını oluşturan yoksullann büyük desteğini alıyor. Geçen nisan ayında ABD yanlısı generallerin Chavez'i devirme girişimi başansızlıkla sonuçlandı. Chavez 2 gün sonra, kendisinı destekleyen subaylann yardımıyla görevinin başına döndü. Darbe girişimınin ardından yıl sonuna kadar Chavez'in istifasını isteyen muhalefet neredeyse her gün gösteriler yaparken zaman zaman Devlet Başkanı yanhlan da eylemleryaptı. Gösterilerde iki taraftan da ölenler ve yaralananlar oldu. Hugo Chavez, ekim ayında Avrupa gezisinden dönerken bir suikasttan kurtuldu. Chavez, silahh bir çetenin, Avrupa'dan dönmek için kullandığı uçağı bazuka ile vurmak istediğinı ve tçişleri Bakanı Diosdado Cabeilo'nun erken uyarısı sonucunda uçağın rotasını değiştirerek suikast girişiminden kurtulduğunu belirtti. Aralık ayı başındaysa, muhalif işçi ve iş\reren sendikalannın öncülüğünde, ülkenin can daman petrol sektörünü de içeren dev bir genel grev başladı. Petrol tankerlennde çalışanlann da greve katılmasıyla ülkede petrol taşıması durdu. Grev yüzünden dünyada petrol fiyatlan yükseldi. Anayasa Mahkemesi'nin petrol sektöründe grev yapılmasını yasaklayan karanna karşın grev sona ermedi. Chavez, Washington yönetintinin erken seçime gitme çağnsını reddetti. 25 Aralık'ta grevciler, Chavez'in derhal istifa etmesi taleplerinden vazgeçerek 2 Şubat 2003 'te yapılması öngörülen halkoylamasında olumsuz sonuç çıkması durumunda Devlet Başkanı'nın görevi bırakmasını istedi. Venezüella'da halkoylamasında, halka Hugo Chavez'in istifa etmesini isteyip istemediği sorulacak. Venezüella'da yaşananlar, akıllara, muhalefetin aslında ABD tarafindan desteklenip desteklenmediği sorusunu getiriyor. Dünyada petrol üretimi, satışı ve fiyatlandırması konusunda daima son sözü söyleyen ABD'nin, petrol ithal ettiği 3. ülke olan Venezüella'yı "vuruş mesafesbıde" tutmak istediği düşünülüyor. Washington yönetimi, Latin Amerika'da solcu iktidar da istemiyor. Dünyayi kurtaran adam Bush! Dış Haberler Servisi Dünya 2002 yılını, 11 Eylül saldınlannın gölgesinde geçirdi. HıristiyanMüslüman kamplaşması, bu kamplaşmayıfirsatbilerek su yüzüne çıkan petrol hesaplan, kanayan bölgelerde çatışmalan körükledi, yeni çatışma alanlan açtı. Güneydoğu Asya'da büyük bir ağ kurduklan ortaya çıkan Islamcılar da, "demokrasi ve banşın" koruyucusu ABD de şidddeti meşru bir yol olarak gördü. Batı Şeria'da, Keşmır'de, Bali Adası'nda, Tel Aviv'de, Kâbil'de masumlara ise yine gözyaşı dökmek kalıyordu. Endonezya'nın Bali Adası'nda 13 Ekim'de bir gece kulübüne düzenlenen saldında çoğu turist 180 kişi öldü. Saldınyı Cemaati Islami örgütü üstlendi. Ortadoğu'da kana kan döngüsü îsrailliyi de Filıstınliyi de içıne çeken bir girdaba dönüşürken, 11 Eylül saldınlanndan Usame bin Ladin ve örgütü Eİ Kaide'yi sorumlu tutan ABD, 2002'nın ikinci yansında, silahını Irak"a doğrulttu. Washington yönetimi, başdüşmanı Bin Ladin'in akıbetini unutur ve unuttururken bütün dünyayi 2003'te Irak'ta yeni bir savaşa hazırladı. Irak halkı bir yıla daha savaş endişesıyle giriyor. 2002'ye tanıklık etmeye çalışan 67 gazeteci görevleri başında öldürüldü. En fazla bellekte kalan olay ise, 23 Ocak 2002 "de, Pakıstan'da köktendınciler tarafindan kaçınlan Wall Street Journal gakanı Saddam Hüseyin'den "kurtarmak*1 için yanıp tutuşurken sömürge döneminin miraslarıyla ^ ABD Başkanı George Bush Irak, Iran boğuşan Afrika açlık, bebek ölümlen ve AIDS'e ve Kuzey Kore'yi şer ekseni ilan eder, karşı mücadelesinde 2002'yi de yenik kapattı. Irak halkını, baskıcı Devlet Başkanı Afnka'nın, doğununyoksulluğuna karşın, birikSaddam Hüseyin'den "kurtarmak" için tirdiğı refahı koruma telaşına düşen Avrupa, sağın yanıp tutuşurken sömürge döneminin yeniden yükselişüıe sahne oldu. miraslarıyla boğuşan Afrika açlık, bebek Fransa'da aşın sağcı lider JeanMarie Le Pen'in ölümleri ve AIDS'e karşı mücadelesinde cumhurbaşkanlığı seçimlennın nisan ayındakı bı2002'yi de yenik kapattı. rinci turunu, sosyalist başbakan Lionel Jospin'i geçerek ikinci sırada tamamlaması, Fransa'yı olzetesi muhabin DanielPeari'ün katledılmesı oldu. duğu kadar bütün A\Tupa'yı sarstı. Fransızlar mayıs ayındaki ikinci tur seçimlerde elbirliğiyle muBaşına silah dayanmış halde resimleri yayımlanan Pearl'ün kafasının kesilmesi de videoya kaydedil hafazakâr Jacques Chirac'ı cumhurbaşkanlığına gedi. Merkezi Brükserde bulunan Uluslararası Ga tirdi. Fransa'da haziranda yapılan genel seçimlerzeteciler Federasyonu (FLT), Pearl'le birlikte, 2002'de den de muhafazakârlar zaferle çıktı. 67 gazetecinin öldürüldüğünü açıkladı. FIJ, yıllık Hollanda'da mayısta yapılan seçim yanşını merraporunda, Kolombiya, Rusya ve Pakistan'ı gaze kez sağcı Hıristiyan Demokratlar birinci, seçimteciler için en tehlikeli ülkeler olarak sıraladı. lere bir hafta kala öldürülen Pim Fortuyn'un aşın 11 Eylül'ün intikamını almak için süper tekno sağcı partisi ikinci sırada tamamladı. Avrupa dalojiyle donatılmış askerlerini dünyanın dört bir ya ki genel eğilıme karşın Isveçliler, eylül seçimlenına gönderen ABD, ekim ayında Washington ve rinde Başbakan Göran Persson liderliğındeki Sosyal Demokratlan üçüncü kez iktidara taşıdı. Isveç civannda dehşet saçan keskın nişancı John AUen seçimleri Alman sosyal demokratlann da rahat bir Muhammed ve oğlunun peşine düştü. Muhamsoluk almasını sağladı. Avrupa'daki sel felaketlemed, 10 kişiyi öldürdükten sonra yakalanabildi. Küreselleşen dünya, 2002'de gittikçe daha şizof ri sırasında uyguladığı politikalarla seçmenlerden artı puan toplayan Başbakan Gerhard Schröder, ren bir hal aldı "Dünyayı kurtaran adam" ABD Başkanı George Bush Irak, Iran ve Kuzey Kore'yi eylüldeki seçimlerde Hıristiyan Demokratlar karşer ekseni ilan eder, Irak halkını, baskıcı Devlet Baş şısuıda kıl payıyla da olsa, zaferi yakaladı. O 0 KRONOLOJISI şerek sonlandırdı ve CHP'ye ka8TEMMUZ: Hüsamettin Özkan. hükümetteki gö dan, "Şürlerin Efendisi" Ece Ayhan, îzmır Büyükşe * 2 8 TEMMUZ: Kocaeli Körfez'de Akçagaz LPG do venlik Bakanlığı'ndan istifa etti. tılacagını açıkladı. lum tesislerinde yangın çıktı. 2.5 saatte kontrol altı yerine Nejat Arsewngetirildi. Arhir Belediyesı Eşrefpaşa Hastanesi'nde vefat etti. revinden ve DSP"den istifa ettiğinı açıkladı. Özkan'ı 22 ^ĞUSTOS: Orhan Paseven'den boşalan Devlet Bakan15 TEMMUZ: DSP'de ıstifalar hızlandı. DSP'den naahpabilenyangm, 3 trilyonlira zararayol açtı. Kültür Bakanı İstemihan Talay. Devlet Bakanı Musmukun '•Benim Adım KmnızT •^frEMMUZ: TBMM, erken genel seçimin 3 Ka lığı'na ise Aİi Doğan atandı. tafa Ydmaz. Devlet Bakanı Recep Önal v e Devlet Ba aynlan milletvekili sayısı 53'e ulaştı. adlı romanına Fransa'nın "En İyi sım 2002 tarihinde yapılmasını kararlaştırdı. Sadece j& AĞUSTOS Cumhurbaşkanı 16 TEMMUZ: DSP'den 6 milletvekili daha istifa kanı Hasan Gemici istifalan izledi. Yabancı Khap Ödülü" verildi. Sezer. A\Tupa BirliğT ne u>oım yaDSP'nin karşı çıktığı erken genel seçim karan 62 ret etti. Koahsyon hükümeti, Meclis'teki güvenoyu des9TEMMUZ: Hüsamettin Özkan'dan boşalan DevJ&AĞUSTOS: Türk sinemasa paketinı onayladı. oyuna karşılık. 449 kabul oyuyla ahndı. let Bakanlığı ve Başbakan Yardımcıhğı'na De\ let Ba teğini yitirdi. sının emektarlanndan Sami Ha9 AĞUSTOS: İş Güvencesi Ya' 2 AĞUSTOS: Diyarbakır DGM. AKP Genel Baş17 TEMMUZ: Ayın başından ıtibaren süren çöl sıkanı Şükrü Sina Gürel atandı. Devlet bakanlıklanna zinses (77) hayatını kaybetti. sa Tasansı TBMM Genel Kurukanı Recep Tayyip Erdoğan'ın TCK'nin 312. madTa\nınİçfi\e ZekiSezer. Kültür Bakanlığı "na ise Su caklan ölümlere neden oldu. 24 AĞUSTOS: Devlet Baka^48 TEMMUZ. Cumhuriyet'in kuruculanndan ls desinin 2. nkrasından aldığı mahkumiyet karannın ad lu'nda kabul edildi. at Çağlayan atandı. nı RkretÜnlü. bakanlık görevin10 AĞUSTOS: Kemal Derviş. 10 TEMMUZ: Dışişleri Bakanı İsmaü Cem ve Mil met Inönü'nün damadı ve bir dönemin önemli tanık li sicıl kaydından silinmesi istemini reddetti. den ve DSP"den istifa etti. 3 AĞUSTOS: Yüksek Askeri Şura kararlanyla Ge Devlet Bakanlığı görevinden istilanndan GazeteciYali Eğitim Bakanı Metin 25 AĞUSTOS: Fikret Ünluden fa etti. Derviş'in yerine Masum zar, eski kontenjan sena nelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıvnkoğlu Bostancıoğhı. görev lerinboşalanDe\letBakanlığı"na Ertörü Metin Toker öldü. emekli oldu. yerine Kara Ku\Tetleri Komutanı Orge Türkergetirildi. den istifa ettıler. doğan Toprak atandı. *M TEMMUZ: neral Hihni Ozkök atandı. Jandarma Genel Komuta16 AĞUSTOS: ANAP'lı Mu12TEM>IUZ: Metin Sadettin Tantan Yurt Partisi DSP"den istıfalar, Mec nı Orgeneral Aytaç Yalman Kara Kuv\'etleri Komu ^ â t Başesgioğlu istifa etti Bostancıoğlu"nun istifagenel başkanı oldu. lis'te de temsil edilen tanlığı'na, Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanı Orgene ^ J 8 A Ğ U S T O S : EfaaBektaşVesıyla boşalan Milli Eği27 AĞUSTOS: ANAPIsparyeni bir partı oluşumu ral Şener Eruygur da Jandarma Genel Komutanlı B'>i anma törenlerinden dönenletim Bakanlığı'na Necta Milletvekili Erkan Mumcu. na dönüştü. Yeni Türkı ğı'na getinldi. ri taşıyan yolcu otobüsü Tarsusdet Tekin, Hasan Gemipartisinden istifa etti. ye Partisi. İsmaflCemın 4^AGUSTOS: Erken genel seçim karan nedeniyle, AdanaGaziantep otoyolunun Poci'nın istıfasıyla boşalan •«aS^ĞUSTOS: "SosyaüstDezantı yakınlannda bariyerlere çarpAnayasa gereği, partıli olmayan bakan olarak Adalet genel başkanlığında 63 Devlet Bakanlığı'na MeJmokrasi Partisi" kuruldu. milletvekilinin katılı Bakanlığı'na Prof. Dr. Aysd ÇelikeL İçişleri Bakan tı. Kazada 34 kişi öldü. 38 kişi de da Bayer. Mustafa Yıl29 AĞUSTOS: Yaşar Okuyan, lığı'na Muzaffer Ecemiş. Ulaştırma Bakanlığı'na Prof. yaralandı. mıyla kuruldu. maz'ın istifasıyla boşalan Pamuk A\Tupa'dan ödül akh. MHP'ye katıldı. 19 AĞUSTOS Türk sendikal Dr. Naci Kınacıoğlu atandı. 23 TEMMUZ: YurtDevlet Bakanlığf na ise İP Genel Başkan Yardımcısı Hasan Yalçm, kalp YSK'nın 23 siyasi partüıin seçimlere katılabilece hayatının önderlerinden eski Türkîş Genel Başkata etkili olan sağanak yaMehmetKocabatmazgeknzi sonucu vefat etti. nı ve Senatör HalilTunç. teda\ i gördüğü Ankara Ba ğışlar nedeniyle. Yoz ğine ilişkin karan Resmı Gazete'de yayımlandı. c., tirildi. Başbakan Yardım31 AĞUSTOS: Erkan Mumcu AKP'ye katıldı. gat'm Şefaath ve Y e r ^ £ A G U S T O S : 3 Kasım 2002'de yapılacak milletve yındır Hastanesi'nde 74 yaşında vefat etti. cısı Şükrü Sina Gürel. 1 E'Y'UÜL: Halis Toprak ile 18 eski banka yöneti20 AĞUSTOS: Yaşar Okuyan. ANAP'tan da istiköy,Çorum'unSungur'^wli genel seçimlerine ilişkin seçim takvimi Resmi Dışışlen Bakanlığı görecisı hakkında. "usulsüz krediler ve kötü yönetimk fa etti. lu ilçeleri ve Kars, To Gazete'de ya>amlandı. vini de üstlendi. bankavı 874 trilyon 382 müyar lira zarara uğratükla21 AĞUSTOS Devlet Bakanı Kemal Derviş, gökat, Sakarya ve Sıvas'ta "Yeni Yüzkr Partisr kuruldu. 13 TEMMUZ: Türk toplam 12'kişi öldü. 7 AĞUSTOS: YaşarOkuyan.Çalı$.mave Sosyal Gü rüşme maratonurıu Deniz B^'kal ile ikinci kez görii n " gerekçesiyle alacak da\ası açıldı. iflrinın büvük ustalarınŞiirlerin Efendisi Ece Ayhan'ı yitirdik.