Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2002 'NM ARDINDAN ŞÜKRÜ SİNA GÜREL m 7 ski gazete ve dergilerde pek hoş r i çizimler olurdu yıl sonlannda: • J Yaşlanmış. ak sakallı bır geçmiş yıl dünyası, yerini gülümseyen bir bebeğe, yeni yıl dünyasına bırakıyor! Bu iyimser ve safça bakış. aslında insanın bütün acılan. kötülükleri eskitip, arkada bırakıverme isteğine uygun düştüğü için hoşlandığı; yeni bir başlangıca her zaman gereksinim duyduğu için benimsediği bir yaklaşım olmuyor mu? Oysa "zaman", insanoğlunun her çağda peşinden koşup yakalayamadığı "zaman". öyle denetlenip, istenildiği gibi bölumlere aynlabilen, etiketlenip, dolaplara, raflara kaldınlabilen ve yenisi de istenildiği gibi boyanıp. renklendirilebilen bir boyut değil. Bunu biz kendimize kolaylık olsun diye yapmaya kalkışıyor ve "yıl" dediğimiz zaman bölümünün sanki bir bütünlüğü varmışcasma değerlendirmelerimiz için bir çerçeve olarak kabul ediyoruz. Oysa, 'Perşembe'nin gelişi Çarşam Uluslararası llişkilerde Bir Yıl ba'dan belli" olduğu gibi. 2003 'ün nasıl bir yıl olacağı da, 2002'den belli olmalı. 2002, "Soğuk Savaş ertesi" dönemin bütün özelliklerinı gösteren bir yıl oldu. Soğuk Savaş sona erip, "iki kutuphı" uluslararası sistem bittiği zaman, yeni uluslararası düzenin efendileri, dünyanrn artık "hukukun üstülüğü"ne dayanan, silahsızlandırılmış, çatışma yerine uzlaşmanın ve işbirliğinin yön verdiği bir uluslararası toplum olacağı tanıtımını yapmışlardı. Oysa dünya, hiç de onlann söyledikleri gibi olmadı. Tam tersıne, uzlaşma ve işbirliği yenne çaüşmamn yön verdiği, güç sahibi olanlann güç kullanımını meşrulaştırmak için "hukuk" oluşturduklan, güç sahiplerinin etki alanı genişletme çabası içinde eşitsizlik ve adaletsizlikleri alabildiğine artırdığı bir bütünlük olarak kaldı dünya. Başka türlüsü de zaten beklenemezdi. Acımasız kapitalizmin, silah üretimi ve ticaretinden beslenerek, açlık sının altındaki miryonlann ucuz emek ve çaresizliğinden yararlanarak kaynaklara sahip çılap büyüdüğü bir dünya, farklı olabilir miydi? Aslında 2002'nin nasıl olacağı da, 2001'den belliydi. Dünyadaki gelismelere yön veren ve dünyanın her köşesinde politika uygulama gücüne sahip tek devlet olan ABD, geride bıraktığımız yılda. 11 Eylül "sendromu"nu aşmak ve gücünü kanıtlamak için, halkının bir bölümünün Vietnam yenilgisinden bu yana küllenmiş kalıp yeniden yeşeren militan milliyetçilik duygulanna yeni tatmin kanallan açmak için çaba harcadı. Önce Afganistan 'da başlatılan terorizm karşıtı savaş, El Kaide'nin etkisizleştirilmesiyle değil ama, ABD'nin savaş yeteneğını yeterince sergilemesiyle sonuçlandı. ABD, yıllardır can alan, acılara neden olan "uluslararası teröorizHT ın farkına, kendi cam acıyınca varmıştı. Şimdi, güç gösterisinde bulunmanın bır yeni ve kabul edilebilir bir temeli vardı. Bunun için ABD 2002 yılını Irak'ın uluslararası terörle ilgisini kanıtlamak, bu başanlmasa bile "kitle imha silahlan'na sahip olduğu için "cezalandmlması" gerektiğini öne sürerek, BM çerçevesinde "huknk"oluşturmak ve nasıl olursa olsun Irak'a karşı girişilecek Amerikan müdahalesine taraftar ve müttefık sağlamak çabalanyla geçirdi. Artık açıkça görülüyor: 2003 başlannda ABD uluslararası hukuka "uysa da uymasa da" Irak'a savaş açacak. Kıbns konusu AB ve ABD tarafindan uluslararası alanda hemen çözüm bekleyen öncelikli sonm olarak nitelense de, gerçekçi bir bakış, yıllardır kimsenin burnunun kanamadıği Kıbns'ta bir "çözüm'%ün uluslararası banş ve güvenlik bakırrundan başka sorunlann gölgesinde olduğunu fark eder. Ortadoğu sorunu her gün can alırken, AB'nin ortasında lrlanda sorunu, yanı başında da Balkan sorunlan dururken, Hındistan ile Pakistan bir nükleer savaşın eşiklerinde dolaşır, Afganistan Orta Çağ7dan kalma bir yapı içinde her an yeniden çatışma merkezi haline gelmeye hazır bekletüirken, Uzakdoğu'da iki Kore hâlâ karşılıkh güç ve kin biriktirirken ve düyada asıl banş karşıto olgunun açlık, gerilık ve adaletsizlik olduğu gönnezlikten gelinirken, Kıbns konusunu öne çıkartmanın çok özel nedenleri olsa gerek. AB'nin 2002 'de tarihinin en büyük genişleme hamlesine karar verirken umulan geniş ufukluluğu gösteremediği, "flketer" doğrultusunda değil kısıtk bir tarih ve coğrafya ufkuyla hareket ettiği görüldü. Çünkü, gerçek anlamda "çoğulcu", yani çok kültürlü, çok dinli, çıkar ve haklann hakça uyumlaştınldığı bir Avrupa yaratmak ve bu ilkeler doğrultusunda genişlemek isteyen bir AB, 2002'de herhalde Türkiye ve Kıbns konusunda sergilediği tutumu benimsemez, başka türlü davranırdı. 2003 yılı, herhalde bu AB tutumunun düzeltildiği değil, peldştirildiğı bir dönem olacak. Türkiye de, herhalde, 2003 'teki koşullara "uygun'' davranması için 2002 'de yeniden "biçimlendi". Elbette birikmiş yapısal eksiklikler ve yanhşhklar da uygun ortamı sağladı ama, eğer 2003 'te Türkiye'den Irak, Kıbns ve belki Irak'la bağlanülı olarak Füistin ve Afganistan konulanyla ilgili beklentilere uygun davranması istenmeseydi, 2002'de yaşananlar gerçekleşir miydi? "tstikrarsızhk" diye diye istikrarsızhk yaratıhr, en büyük koalisyon ortağı ve dolayısıyla hükümet kundaklanır, "euro medya" eliyle siyaset yeniden biçimlenir miydi? Yüın son günlerinde aklımızda rutmamız gereken, başkalannın "evdeki hesabı"nın her zaman "çarşıya uymadığı", Türk halkının sağlıklı ulusal bilincinin pek çok sağlıksız gelişmeye engel olabileceği ve gelecek için umutsuz olmamamız gerektiğidir. Amayine bilelim ki, yeni yılın nasıl olacağı, eskisinden bellidir. Umalım da 2003, ihtiyar 2002'den daha iyiyaşlansın... Katliam gibi operasyon l / Çeçenistan'daki Rus işgalinin sona erdirilmesini isteyen Çeçen militanlar, 700'den fazla kişiyi rehin aldı. Rus özel güçleriyse, binaya gaz vererek yaklaşık 41 kişilik grubu "etkisiz hale" getirdi. Dış Haberler Senisi Rusya'mn başkenti Moskova'daki Kültür Merkezi'ne Çeçenlerin 23 Ekim'de düzenlediği baskın 2002 yılına damgasmı vuran olaylardan biri oldu. Eylem, fıyaskoya dönüşen bir kurtarma operasyonuyla sona erdi. Çeçenistan'daki Rus işgalinin sona erdirilmesini isteyen Çeçen militanlar, 700'den fazla kişiyi rehin aldı. Rus özel güçleriyse, binaya gaz vererek yaklaşık 41 kişilik grubu "etkJsizhaJe" getirdi. Ancak, "knrtanna" operasyonunda 128 rehınenin gazdan zehirlenerek yaşamını yitirmesi, 115' inin de halen hastanede tedavi alhnda bulunması, Moskova yönetiminin hem ülke içinde hem de uluslararası alanda eleştirilmesine neden oldu. Ünlü Çeçen komutanlardan Arbi Barayev'in yeğeni Movsar Barayev liderliğınde gece geç saatte Kültür Merkezi 'neki tiyatro salonuna baskın düzenleyen eylemcüer, NordOst adlı müzikal komediyi sergileyen sanatçılarla izleyicileri rehin aldı. Üzerlerinde 110 kilo patlayıcı bağlı olduğu açıklanan eylemcüer, Rusya'ya Çeçenistan'dan çekılmesi için 7 gün tanıdı. Eylemcüer, istekleri yerine gelmezse, tüm rehineleri öldüreceklerini açıkladı. Polise, "İçimizden bir kişi ölürse. 10 rehineyi öMürüriiz" tehdidinde bulunan eylemcüer, bunu beklemeden ikincı günde rehınelerden Olga Romanova"yı öldürdü. Rus yetkililerle birlıkte Çeçen militanlarla arabulucu ışlevindeki sinema yapımcısı Sergey Govoruhin, Çeçenlerin koşulunun Rus makamlannca yerine getirilmemesi durumunda rehinelerin öldürülmeye başlanabileceğini söyledi. Eski Rusya Dışişlen Bakanı Yevgeni Primakov, Kızıl Haç yetkilileri ve diplomatlar da eylemcüerle görüştü. Ancak somut bir gelişme sağlanamadı. Devlet Başkam Vladimir Putin ise temsüci göndermeyerek kendileri için en önemli konunun rehinelerin can güvenliği olduğunu söyledi. Eylemcüer, 150 rehineyi serbest bıraktı. Ancak, 26 Kasım'da tiyatro binası dışına çıkmaya çalışan birinin vuruhnasırun ardmdan, sabaha karşı saat 5'te Rus özel güçleri binaya girdi. Yaklaşık 1 saat süren operasyonun ardmdan 19'u kadnı 41 Çeçen eylemci öldürüldü. Operasyondan önce Rus güçleri binaya, adını bir türlü açıklamadıklan bir gaz vererek hem eylemcüeri hem de rehinelen "efldsiz" hale ge '2002 Türkiye Harikalar Diyarında' NİLGÜN CERRAHOĞLU ~W~ T'çtuk. Ecevit'in hastalığını, ekonomik krizi, AB'yi, m I borsayı, dolan, her şeyi unuttuk. Futbolun kanatlann\*s da önce bir posta udürr>anın çaüsuıa'' uçtuk... 29 Haziran 2002. Türkiye "dünya üçüncüsü'" O ne büyük coşkuydu öyle. Ne sevinç. Ne heyecan... Umut aşısı. "Overdose" aşın dozda bir umut aşısı... Kore'de kazanılan zafer "ryi şejierin" habercisi miydi ne? "Dünp sahnesinde kendine yeni bir yer açan, ben de vanm dryen bir Türkrye'nin habercisL." Futbolaboşuna "toplunılannaf>ıonu'' dememişler. Dinler gibi... Ama o da ne? Zaferin keyfini çıkartmaya kalmadan yaz ortasmda karanhk bir kâbus çöktü üzerimize. "Kottukdeğneğiyle" ayakta duran "hasta Ecevit'in partisi"". tek tek parçalannı yitirerek birdenbire çözülüverdi. Yağmur gibi gelen istifalann ardı arkası kesümiyor; bakanlar, milletvekilleri tek tek kopuyordu... Kâbuslan "ruyayla" tedaviye meraklı büyük Türk medyası çareyi hemen buldu ve bir "rüya takunı" attı ortaya. Şu meşhur Cem, Derviş, Ozkan"troika"sı! Hatırlayanyar • Kore'de mı? ^ kazanılan zafer "iyi Geriye dönüp baktığınızda bunlar alü ay öncesi değil de şeylerin" habercisi yanm asır öncesinde yaşanmış miydi ne? "Dunya gibi... Arkasında yüzde 70'lesahnesinde kendine re varan destekle....(yüzde 70 yeni bir yer açan, miydi sahi?) Ismail Cem *parben de vanm diyen tikunıyor"; DervişÖzkan ikibir Türkiye'nin lisiyle bizi AB'ye taşıyordu... Ama heyhat...Derviş'in adhabercisi..." Futbola resiyle birlücte mucize de adboşuna "toplumlann res değiştiriverdi. 3 Kasım başafyonu" dememişler. ka bir "rüya" çıkardı karşımıDinler gibi... za: Tayyip ErdoğanAbduDah Gülikilisı: Müslüman demokratlar, üımlı lslam,NeoÖzalizm... Herneyse... "Neyeniyet,neye losmet"" deyip "istikrar" adına bu kez de onlan bagnmıza bastık. Halbuki seçmenlenn üçte biri oy kullanmamış, merkez sağ çökmüş, AKP ve CHP dışmdaki tüm partüer baraj altına gömülmüştü ama ne gam. Zayıf koalisyonlar yerine, "güçlü hükümet" çıkmıştı ya sandıktan. Tek parti hükümetı! Gensi boştu. yüzde 35 oy ile "mutiak çoğunluk" alan "nurtopu" gibi bir îslamcı pardon "muhafazakâr demokrat" hüküînetimiz olmuştu. Buna bizde "istikrar" deniyordu.... Sırada Irak var.. ama büyü önce Kopenhag'da bozuldu. Avrupa bu "Sam Amca" destekli "Müslüman demokrat'' çıkarmasından, pek haz etmemişti. "Bekleyip göreBm!" dediler. Patenti kendinde saklı "Müslüman demokratiığı" görmek ve bu arada da kendi içlerinde yükselen "sağın" baskılanyla bir "es" vermek istedüer. 2002 Avrupası "yükselen sağ ve popülizm Avrupası'' oldu çünkü. Hollanda'da Pim Fortuyn'in "yabancı ve Islam düşmanı" destekçileri geldi önce ikridara. Fransa'da cumhurbaşkanlığı seçimlennde "ırkçıLePen" birincı tura yükseldi. Başkanlık seçimleri ardından haziran başındaki genel seçimlerde muhafazakârlar, Jospin sosyalistlerini sandığa gömdüler. Ve en son 22 Eylül'de yapılan Alman seçimlerinde Schröder, ırkçı Haider çizgisindekı Stoiber'e karşı sandığı "krfpayı'' kazandı. "Bu Avrupa"ya "ıhmlı tslamcdarla" demir atmayı düşünmek içm Türkiye gibi "ruyalar ülkesi" olmakgerekiyor... Moskova'daki Kültür Merkezi* ne Çeçeıüerin 23 Ekim'de düzenlediği baskın 2002 yılına damgasıru Miran ola\ lardan biriydL Kurtarma operas>onunda 128 kişinin >aşanunı yitirmesi eteştirilere neden oldu. (Fotograf: REUTERS) tirdı. Rehinelerin, gazdan zehirlenerek öldüklen belirlendi. Içişleri Bakan Yardımcısı Vladimir Vasilh'ev, operasyondan sonra. "Binamn havaya uçurulmasmı, bombalann patlanlarak çok sayıda rehmenin öJdürulmesini örüeme\i başardık" dedi. Rehine eyleminin ardından Rusya, Çeçenistan'daki baskıyı daha da artürdı. Rehine krizi, Türkiye ile Rusya arasmda da sorunlara yol açtı. Rusya'mn ArJcara Büyükelçisi Aleksânder Lebedev, Türk medyasmda çıkan bazı haberlerin "üd ülke kurulan dostluk ve ortaklık ifişkilerini baltalama>ı amaçladığn nı" öne sürdü. Rus Dışişlen Bakan sözcüsüyse, Türk basınında çıkan bazı haber ve yorumlann ise kendüerinde hayal kınklığı yarattığım belirtti. KRONOLOJISI yapan emekli generallerden emekli Korgeneral Atilsi için Teftiş Kurulu'na da Ankara Adliyesi'nde birkayıp olduğunu ifade edelediye Başkanı Ali Müfıt 27 MAYIS: Egebank'ın eski sahibi Yahya Murat la Kuıtaran ile emekli Tümgeneral Cumhur Evdl rek. "Ama dosyalarm asıllanndan tekrar tamanüansevk ettıklerini bildirdi. Gürtuna hakkında, "alım Demirel, eski tstanbul Korumalar Şubesi Müdürü ması mümkün olmuşnır. Ddil yönünden bir kayıp söz haklannda yürütülen soruşturma kapsamında Bağcı9 HAZtRAN: Boğazsadma fesat kanştirmak" Dursun Vığit e *rüş\«tverd^i"' gerekçesiyle >rargılankonusu değüdir" dedı. lar Cumhuriyet Başsavcılığı'na ifade verdiler. lardan tanker geçişlerini suçlamasıyla dava açn. dığı davada beraat etti. Ünlü Yönetmen ve "Alnn Portakal Film Festivaprotesto amacıyla Türki16 HAZİRAN: tstanbul Boğazı'nda "Modisk" ad3 HAZİRAN: Hay ali ihItalyadan Türkiye' ye gelen Şükrü Karahasanoğlı nehir tipi Rus gemisi ile Aqua2 isimli bir yolcu tek li'nin fıkir babası" Behlül DaL yıllardır mücadele etye Çewe Kozasf nın koracata ilişkin yürütulen sohı'nun, genel müdürlüklerini yaptığı Etibank ve Sünesi çarpıştı. Batan teknede kaybolan 4 yolcudan 2'si tiği kanser hastalığına yenilerek, tedavi gördüğü hasordinasyonunda, 527 sımerbank'a ilişkin açılan davalar kapsamındakı 2 ay ruşturma kapsamında açıtanede yaşamını yitirdi. vil toplum örgütünün des nin cesedi bulundu. lan "Örümcek Ağı Open gıyabi tutuklama karan vıcahiye çe%Tİldi. 21 HAZİRAN: Cumhurbaşkanı Sezer. bazı vergi yateğiyle düzenlenen eylem17 H.\ZİRAN: RTÜK Yasasrnın bazı maddeleri28MAXTS: Anayasa Mahkemesi. 4758 savıh Şart rasyonu" davası, Ankara salan ile Kamu Ihale Kanunu'nda değişiklik öngören 2 No'lu DGM'de görülnın iptali için Cumhurbaşkanı Sezer ve 119 rnilletvede. Istanbul Boğazı kıslaSalıverilme Yasası'nıa "saıuklannçekmeleri geremeye başlandı. Davanın kılinden sonra 3. kez dava açıldı. MHP, AKP, SP. TDP, yasayı onayladı. men trafıee kapatıldı. ken cezadan 10\ıllıkindirim yapdacağı'" hükmünü ipilk duruşmasına. "çıkar BBP ve bağımsızlardan toplam 111 milletveküi, RTÜK Danıştay 10. Dairesi, Sinema, Video ve Müzik ^12 HAZİRAN: Bıntal etti. Yüksek Mahkeme. >ürürlüğü durdurma isteamaçh suç örgütünün BdeYasası"nın 2 maddesinin bazı hükümlerinin iptali ve Eserleri Denetleme Kurulu'nun. "Bıryıik Adam. Kügöl'de operasyona çıkan mini reddetti. r ri olduğu bıldınlen Erol yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa MahçukAşk" fürninin, "EserİsfctnıeBelgesi"rıin iptaline askeri birliğin üzerine yıl29 MAYIS: Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu. Maks Kohen ile diğer tukemesi'ne başvurdu. ilişkin karannın yürütmesini durdurdu. dınm düştü. 1 er öldü. 9 Ankara DGM Cumhuriyet Savcısı NuhMete Yüksele. tuklu sanıklar kaüldı. Mah25 HAZİRAN': Türk Silahlı Kuvvetleri tç Hizmet er yaralandı. tstanbul 6 No'lu DGM. "SusurhıkDavaa'' kapsaBaşbakan Yardımcısı Hüsamertin Ozkan ile Devlet BaYönetmeliğı'nde >'apılan değişiklikle. bayan askeri öğmında 6 yıl ağır hapis cezasına çarptınlan Korkut .\nayasa Mahkemesi, kanı Recep Önal hakkında Etibank ve Egebank soruş keme, sanıklann tahliye Nuh Mete Yüksel'in adı seks skandahna kanşü. istemlerini reddetti. Eken'in avukatının "iadei rencılerin, saçlannı uzatmaSezer" in RTÜK ^sasının turmasıyla ilgili basına bilgi sızdırarak bakanlık gemuhakeme" talebini karara lanna izin verildi. Bayan asnelgelerine aykın da\Tandığı gerekçesiyle "kmama'' ^ 4 HAZtRAN: Radyo ve Televizyon Cst Kurulu bazı maddelennin iptalı ve yürürlügünün durdurulmaBaşkarJığrna Fatih Karaca seçıldi. bağlamaya gerek görmeyekeri personelin, pastel renksı istemiyle açtığı davada, RTÜK üyelerinın seçimıcezası verdi. ler kullanarak göz makyajı 5 HAZIR4N: Çığli'de Hav'a Ku\^etleri Komutan ni düzenleyen maddenin de aralannda bulunduğu ba rek DGM Yasası'ndaki de^«0M\YTS: MGK. OHAL in. Hakkâri ve Tunceli'de ğişiklik uyannca dosya>ı Isyapabilmelerine de olanak lığı'na ait F16 tipi askeri uçak düştü, pilot üsteğmen zı maddelenn Noirürlüğünü durdurdu. 30 Temmuz 2002 "den geçerli olmak üzere sona erdisağlandı. 13 HAZİR\N: Yargıtay, Yeni Asya Gazetesi'nin sa tanbul 7. Agır Ceza MahkeOğuz Venen şehit oldu. rilmesini. Diyarbakır ve Şırnak'ta ise son kez olmak ^ Ö R ^ Z İ R A N : Türk sihibi Mehmet Kutlular'ın. TCK'nin 312. maddesinin mesi'ne iade etti. üzere 4 ay uzatılmasını Bakanlar Kurulu'na tavsiye ^ , 6 HAZİRAN: Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, nemasının usta karakter 20 HAZİRAN: "Susur2. fıkrasında yapılan değişiklikten sonra. "iadeimuAKP Genel Başkanı Erdoğan hakkında "haksz mal edilmesinı kararlaştırdı. oyunculanndan Turgut Özahakeme" istemi üzerine yargılandığı davada verilen 'Tuk Davası" kapsamında ceedinimi" ıddiasıyla 5 yıl 10 aya kadar hapis cezası isVan'ın Çaldıran İlçesi yakınlannda. lran sınınnzaevine konulan MİT eski tay, hayatını kaybettı. beraat karannı bozdu ve 312. maddedeki değişikliği dan kaçak yollarla Türkıye'ye girme>'e çalıştıklan sı temiyle dav'a açtı. görevlisi. emeklı yarbay ve Kültür Bakanİığı 2001 Yı"yargüamanın yenilenmesi nedeni" olarak kabul et8 HAZİRAN: Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, rada donarak ölen 9' u çocuk. 19 kişinin cesedi buluneski Emniyet Genel Müdülı Kültür ve Sanat Büyük medi. ^Ankara DGM Savcısı Nuh Mete Yüksel'in bir kadındu. rü Danışmanı Korkut Eken'e Ödülü Rahmi Koç Müze14 HAZİRAN: Adalet Bakanı Türk "Beyaz Enerla seks yaptığına dair görüntülennin yer aldısı iddıa 31MAYIS: Istanbul Cumhuriyet Başsav cılığı, AKP : destek amacıyla açıklama Turgut Özatay (solda) yaşamını yitirdL sı'ne verildi. * edılen kasetinın kendilerine de ıletildiğıni, incelenme ji Davasr dosyalannda, Yargıtay dan dönüşü sırasınG^nel Başkanı Eidoğan ile tstanbul Büyukşehir Be