Katalog

TürMye Cumhuriyeti 'nde Milli Egemenlik anlaşılabilccegi gihi. Ü7enntfr ömcgin ülkcgibi kcsitı lanımlaıa varılamamı>1ır. Kînıi dügünürlcrc gön: M«KrmvnlikN ılcııiicıı hir giıc hilc yokiur. csas olan KÎyas i ıktitlardır. Siyasi iktidan elıne geçırcn "egrmendir". Aslındu dognı sayılamayacak tnı dügünccyi bir sürc kabul ettck. o zaıııan M siyııl IklMsr nedlr" sonmıııu ccvuplamak îçin gcnc bırbinndcn tarklı kuramlanı süriiklcnmekifn fcaçınamayız. Bfiylcce sorun gcnc cözülmcz. Kaldı ki "slyul Iktidar Mhipleri41 yclkilcrini ya cgcııicndcn alırlar, vcya zalcn kcmlikri aynı /aınaııda (mııiiak hflkitmdarlar gibı) egcmcııdirlcr. Rek çok bilgın ısc ycni çagdan hcri cgcmcnligi lanırlar. on.su/ dcvlcl olgusıınun acjklıınarnayacagıııı kabul cderler ama. kavramın soyulluftuıulan dolayı lcnıcl ö/clliklcri, luıynakları gihu bınuc yukanda da dcgınılcn knmılanfa anlaşama/lur. liıı tanıgmaların aslında pı.ııık açıdmı birdcgcri yoktur. Zira "egemenlik'* dcdiginıiz *cy, iıpkı bir ögcsi oldugu dcvlrt gîbî, varliğım çok gîivlti. somııi hclinîlcrlc duyııran bir kavraımlır Kgemenligc bclkı, yukandakidcvlcttanımınıı/;ıuygtınhırhıçımde "ÎKlfin dcvlcl Kİîcfi" dcrsek. o a tnan nitcliftı daha ıla bciirjçinlık kazuııır. bvcl. cgcmcnlık dcvlcl gücünıin lıcr alaııda üstun bir bıçımdc bclirmcsidir ıııunlı ülkcKİnî kâgıl ü/criııdc paylavnu>lardı. Hu paylaşmaplanlarına ı^îru Türklüfkün sîyası variıgı biilünfıylc yı>k cdilıynr, aynca millctımıxın uzcrindc yaşaıligı bın yıllık vabını da ufuk bir bftlge dışında clindcn alınıyurdu I Kışııuıılanmı/ UiMirladıklan bu korkunv planlan gcfi'ckkttinnck ivin kc&ııı nl»nık kararlıydılar. Eİütiln hımlann farkındaolmayan Osmanlı ilcn gclcnlcri Ittihal vc Rrakki Pariisi hfikfımclinin Mcclıs ı Mcbusan'ıLı güvcitt»Mİik oyu ilc du^ürülıiK'sini bir $an* »larak RÖruyt»rlardı. Talal Paya kabincsı ıktidardan çckilmi^i. Ycni s;nlmKitn Ahmet l//ct faça Ittıhalçılann siyasclinc kary idi. Hukfiincttc ılıtnlı. ilcri gAruşlü bakanlar vardı. Bu ycni hükünıct, ()smanlı dcvlcünin Havajftan çckilcaak ınuUırckc İKtctncsinin hir îyi niyci luîsicttsi sayılacagını «anıyonlu. ()ysa bu hcklenliicrin hiçbiri gcrçcklc$nıcdı. 3ü lıkim 191K tarihinde (temanlı lcmsilcilcriııc ncrcdcysc diktc ctıırilcrek im/alanan Mıındruaı MOlarckc Anlla$ına.sı. sankı bir hnn$ antlavnwi niteliğindc idı. Yukanda anlatılan payla^ma casanlannın ilk buyük adım ulılını*iı. hılaf devleilırn. Mlyl nlyeHr Osmanlı hüküıııclinin lutuıııu ııcdcnıylc ıslcklenni vok rahai gnvcklc^lirccck bir müturckcantla^masına sahıp dttnıı^lardı. Uuh'nın siyasci mcrke/lcnndc KTırklcnn artık Anaıkıluidan da kotulnusı zamam gcldtgı konu^ulaıt belli ha$lt konulanlandı. Gervekıen Mnndros Mu(urckc>rnin ünlü 7'nci rııaddt'sinc dayanarak I Kasım 1918'dcn itibaren Tfiık vatanımn bazı ycrlrrı i^gal cdilmcye ha$lanmı«ıı. Ordulanmı/, müuırckc hükfiuıterine uyularıık tcrhıs edilirtten ha$layan bu işgallcı yaııındu, Dogu AnaAıluUa hrmcnılcr ilctliyıır. Dngu Karadcııi/'dcki l\mtus Kumlan ayaklanma hazırlıklan yapıyorlardı. Ccşıllı aynlıkçı orgıîtlcr çalıy malannı hızla yuriîtüytırlardı. Huna karjılık. ıııöiarckc lıükiiınlcri ııyarınca ba$la> an i^gallcr Aıudulu ilc Tnıkya'daki ba/ı valanHcvcrlcr ü/crindc kamçılayıcı hir clki yapmışlı. 1918 yılının sdulanııda. vc^iıli yerlcrdc Mödafiıai llukuk Dcrncklcn kunılmaya ba^landı. Bu dcrneklcr gcrci dağınık vc birhırlcnndcn haKrsi/ çalışıyorlardı. Ama *ura.si hir gcrçcktir ki bu îlk çahalır, Mustafa Kcnul Pa^a*nın kısa bir sfire Anayasa Komisyonu Başkanı Yunus 9 Nadi nin Meclis 'teki konuşması Gcnel mvışın hitımınden sonra yıpılaıi Mondnıs MüUırekcsi'ııi imzalayantar, Tfirk'fln yaşamıı&ina anık son vcrdîklcrinı »anırkcn, Turk milletı c^ki dcvici kunılıışlsuinı oniann ellcnıulc hirakanık Birinct Büyuk Milleı Mcclisi'ni kurdu. Şcklînin Anemî ynkıu, fakni bununla buiün dünyaya "Brn varım" vc M dcvlrtlm*v* diyc ilan ciiı l^ıe. « ı ı q w a n ı u t Türk Devlcti'niıı bu duvrant^ının anlaiımıdır. llutııı yapan Birinci Hüyük Milleı M«luiUır. İkinci Büyuk Milleı Meclisi de. «itiHİi bir MHumunü lcklif cui^imiz vc uieki bölümünü sıran gelıncc muyiıiızii hiınacagım!/. dcgı^iklıklcr vu lüJDanılamaltfh kurdııgumuz temeli güçlendirip yöksclicccktir. Sundugumuz tcklif. Türkiyc HOyOk llluslaramsı Milıîp ulılugu adın belınılmcsimtın ıbarctıır. l'üokü, uiuslurardM aloııdu belli nlnn adlarclan hırının alınm;ısi gercklıdîr. Iij£urııunlı4i luyıisi/ vc «arlsız ıılusa vmon, ulııstı kcndî kcnılmc yöncltircn hükümd şcklirun adı tf CumburlyelMtir Hundan atflrîl, gcrçck adınıuu alınak ıı/cıc, bunu aııayaMunızın birinci matKİ£*Miie, anlamt ?aicn bu nuuidcıtin K'îndc buluııun bir likra île ckliyoru/. Sonra Mtcn hi/dc vur nlan hir duruıııu bclırtcrek. dcvUrtın dininın klaın dını vc fesni dilinin Türkçe cflduğuııu hflkum allıım îilan bir maddcyi. ikı numanlı mıuide olarak aımyasuyn kbyuyoru/. Bu lokdirdc anayusanın flçüncfi nuutdcKi dArt Kayiffmı aLıcajiından, onu da cumlıuriyel uörc daglfHriyoni/ Bu g hk soııunda, Bakanlar Kurulu'nun Mcvlis'çc scçiminı hükOm altına almı«olan Anâyıısanın sckizinci maddesini kaldınynru/. Aıuyasamn dokumncu ımuldcMİ; Turiüyc Büyuk Miilet Meclisi Ra$kanı'nın göıtv vc yetkiltfrimkıı su/ t'dt't. Dcvleıi Cuinlıurbaşkanı icmsıl edBCBjitıe pöre» bu mkdde hükmü ona görc dOaeltilip bırfcaç maddc ile açıklıga kavufiurulmıifbır. Bu içıklanıalar 10,11 vc I2'nci mıddelcr olarak fmayısaya katılacaktır. / Geçiş Dönemi A. Genet Olarak Kişisel cgcnurnlıklen tam vc kcsin milli ki cn öncmli ulaylaıduııdır. Üu oiuy ayrıca ç»k hüyiık birmiMi vccvrcıiücl ba^arı sayılacak katlar yiîce niicliktcdir /ira bir milletiıı binlcrcc yıllık egemenlik anlayışını Vok kı.sa surcdcdcgı^tıı ııiL'Miıin lunhic haşka bir unıcgi yukluı. Uu ıkr^ı^ıkligiıi gclırdigi ycnilîkler, ilertcrnclcr ha^arınııı öııcmiııi daha ıta aniırınakfa<lir. !>uniM da keüindir kı milli egemenlik ilkcMtıc f>L\ı> bırdcnbirc almaınıytır. llkcnin ycHc^iırılnıcM ıcın lıazıılıklar I (> I l>'du ba^* laiılmış vc bir >ıl gıbi gcrvcktcıı kiMi surc sonıımU Iflrkıyr llıiyiık Milleı Mcclisi (TBMM) a^ılmı^tır Hoyk\x" pt\ıv ı*vn*sı biuııiştiı. llkcnin saglamİa^lınlınafti içîndr îH; yıllık ycni tfüıc gcıckıııî^ luîylecc bir millctırı hayatımlu an sayıluhilccck kısa bir zaman dilımimk: bu c$sv/ ınkılâp vcrgcklc^mıştır. Bu all bölunıdc 1^1 * 1^20 yıllanaraa> nı kapsayan gcgi$ duncını ıııcdcnccektır Açıklamalann ö/.lu ulınasını saglaınak açıHindan hıı vc bıııuljn sonraki bdhislcrdc Kııılulu^ Sa\a$ımı/ vc ınkılâp lanhııııi/in yalııı/ kunııyla doğrudan dngnıya ıigıli nrıcıııli oluylarını incclcyip ılcgcrlcmiırmck yıılu tuiulucuktır. Millet Medi» lirıkiımcii'nin B. Rurtutuş Savaşt %nm Baflaması 1918 yılı sonbalmnııın îlk gunlcrinde Osmaniı İTnparatıırlıı^ırnun dıinya savaşının ycntklcnndcn btri ııldugıı anla^ılmı^h. Dîger yenikler ise müitefiklcnmızın hcp* siydi. Alnıun Imparatüriugu. AvustııryaMacarislan InifKinılıırlu^u vc Bulgarislan Knıllıgı. Hu ctevlcllcrın hepsî mfllareke isıcyıp aavaşı bıtırccck vc ycncnlcnn bonş içîn ilcri sılrcceklen şanlann bıldırilnıcsi* ııi bcklcyccırklcrdî. ^mcnlcnn msafıımbındulnuşbu dcvlctIcr içinck cn kölu ya/gı Osniaıılı IrnpanıUıriuğu icin belırlcnmi$lı. llilaf (Anlafnıa) devlederi daha savaşın ikinci yılında. Os Mcnln eczîıinde k«rfilaııifi. (19 Kasım 1937)