Katalog

StYASET 85 ihanetle suçlanmıştı. Bununla beraber Vietnam bu tarihten sonra da Lon Nol'a karşı mücadele eden Kızıl Kmer gerillalarını desteklemiş, kendisi de Güneye karşı giriştiği askeri harekâtlarda Kampuçya topraklarından yararlanmayı sürdürmüstü. Bu dönemin en dikkate değer olgusu, Kızıl Kmerlerin giderek daha büyük ölçüde Çin Halk Cumhuriyeti'ne yaklaşmalarıydı. Vietnam'ın Çin ile olan ilişkileri her geçen gün biraz daha soğumaktaydı. 1975'te Pol PotIeng Sary ikilisinin liderliğindeki Kızıl Kmerlerin Kampuçya'da iktidara gelmesinden sonra iki ülke arasındaki ilişkiler, düzeleceği tahmin edilirken daha da kötüleşti. İki Ulke arasındaki sınır boylarında sık sık çatışmalar olurken Kampuçya Komünist Partisi içindeki iktidar mücadelelerinde birçok üye Vietnam taraftarı bilindiklerinden, hatta sadece Hanoi'de bulunmuş olduklarından dolayı tatkibata uğruyorlar, bazıları ortadan kaldırılıyordu. Bu gelişmeler içinde 1976 yıh başlannda iki ülke komünist partileri arasındaki ilişkiler tamamen koptu. Zaten 1977 yılından itibaren de iki ülke arasındaki sınır çatışmaları yavaş yavaş kısmi bir savaşa dönüşmüştü. Bu yıllarda Kızıl Kmerlerinin bir açık hava hapishanesine döndürdükleri Kampuçya'dan kaçışan insanlar ya Tayland'a ya etnam'a iltica etmelerini kolaylaştıncı bir harekât niteliğini de taşımaktaydı. öte yandan bu gövde gösterisini yeterli bulan Vietnam, Kampuçya'ya iki ülke arasında barış teklif etti. Buna göre sınırda, her iki ülke topraklarında da 5'er kilometrelik bir askerden anndınlmış bölgeoluşturulacak, iki ülke yöneticileri de birıbirlerinin içişlerine karışmayacaklarına dair karşılıklı güvence vereceİderdi. Bu teklif Pol Pot Ieng Sary liderliğindeki Kızıl Kmer yönetimince reddedilirken Kampuçya kuvvetleri Vietnam topraklarına saldmlar düzenlemeye devam etmekteydi. tki Ulke arasındaki yaklaşık 750 millik sınırın özellikle güney bölgelerinde Vietnam topraklarına sızan Halk Cumhuriyeti'ydi. Kuzey Vietnam'ın, Güney Vietnam ve Amerika Birleşik Devleileri ile sürdürdüğü mücadele boyunca bu ülke Sovyetler Birliği ile beraber Kuzey Vietnam'ın en önemli destekleyicisi olmuştu. Hatta Vietnam'ın bir ülke olarak birçok özelliği bakımından SSCB'den çok ÇHC'ne daha fazla benzemesi, iki ülke arasındaki ilişkilere başka bir boyut da ilave etmekteydi. Fakat zamanla bu durum değişti. Çin Halk Cumhuriyeti o yıllarda ABD'ye karşı sert bir tutum içindeydi. Kuzey Vietnam'ın da bu doğrultuda davranmasını, bu ülke ile barış görüşmeleri için masaya oturmasını istiyordu. Sovyetler Birliği ise o yılların detant atmosferi içeri 11 Ulusal Kurtuluşu tçin Birleşik Cephe" adlı yönetiın karşıtı bir örgütün oluşturulmasını sağladı. Olaylar hızla gelişmeye başladı. ÇHC bu gelişmeler üzerine Vietnam sınırına asker yığarak Kampuçya'nın yanında olduğunu gösterdi. Nihayet 27 Aralık 1978'de bölge standartlarına göre hayli Ustün donanımlı bir Vietnam ordusu Kampuçya'yı işgale başladı. Yaklaşık 100.000 kişiden oluşan bu orduya, tamamen hafif silahlarla çarpışan Kızıl Kmer kuvvetlerinin dayanması beklenemezdi. 7 Ocak 1979 günü, beraberinde Kampuçya'nın Ulusal Kurtuluşu tçin Birleşik Cephe güçleri de olmak üzere Vietnam ordusu başkent Phnom Penh'e girdi. Pol Pot, 30 bin kadar Kızıl Kmer gerillası ile birlikte Tayland sınırı yakınlanndaki dağlık ve ormanlık bölgeye çekilerek bir yıpratma savaşı için hazırlıklara başladı. O günden bu güne Vietnam'ın Kampuçya'yı işgali uluslararası alanda oldukça tepki çekti. Bu ülke tarafından iktidara getirilen Heng Samrin yönetimi, Birleşmiş Milletler tarafından Kampuçya'nın temsilcisi olarak tanınmadı. örgütte, Kampuçya'nın devrik Pol Pot yönetimi tarafından temsil edilmesi görüşü ağır bastı. Bu konuda ÇHC ve ABD görüş birliği içerisindeydiler. Birçok bağlantısız ülke de, yabancı bir ülkenin ordusuna dayanan Heng Samrin yönetimini meşru saymıyordu. Bu uluslararası ortamda içeride de bazı gelişmelerin ortaya çıkması normaldi. Çin Halk Cumhuriyeti ve ASEAN üyesi ülkelerin teşvikleriyle, birbirlerine düşman üç grup Heng Samrin yönetimine karşı mücadele vermek konusunda anlaştılar. Bunlar Kızıl Kmerler, Norodom Sihanuk'a bağlı gerillalar ve anti komünist Kmer Halkının Ulusal Kurtuluş Cephesı adlı örgüttü. Böylece 1983 yıh başlannda bu gruplar, Heng Samrin yönetimi ve Vietnam ordusu hedeflerine karşı saldırılarını yoğunlaştırmaya başladılar. Bunun üzerine aynı yılın nisan ayında Vietnam ordusu, Tayland sınırı yakınlanndaki gerılla kamplarına kar^ı bir saldırıya geçti. Bu durumda kamplardaki sivillerin bölgeden uzaklaşmak için Tayland sınırını geçmeye çalışmaları, iki ülke arasındaki ilişkileri gerginleştirdi. Sınırda Tayland ve Vietnam askeri kuvvetleri arasında yer yer çatışmalar çıktı. öte yandan Çin Halk Cumhuriyeti de Vietnam'ın kuzey bölgelerini bombalamaya başladı. 1984 yıh boyunca Kampuçya gerillaları ile Vietnam ordusu arasındaki mücadele belirli aralıklarla devam etti. Nihayet 1984 yıh sonunda Vietnam ordusu gerilla kamplarına karşı büyük bir saldırı başlattı. Vietnam ordusunun saldınları özellikle antikomünist Kmer Halkının Ulusal Kurtuluş Cephesi gerillaların üslendiği bölgelere yönelik olarak gelişti. Vurkaç taktiği uygulayan gerillaların bu eylemler sonrasında Tayland'a sığınmaları ve Vietnam ile Tayland birlikleri arasında da çatışmnların doğması sonucunda bölgedeki geıginlık oldukça arttı. Vietnam kuvvetleri son haıekâtta, bölgedeki gerilla Uslerinintümünü ele geçirmiş ve direniş hareketlerine ağır bir darbe indirmiş gözüküyor. Tabii ki bu, Kmer gerillalannın direnişinin tamamen ortadan kalktığı anlamına gelmiyor. Şu anda bile dağlık ve ormanlık bölgelerde gerillaların direnişi sürmekte. Sürmekte olan bir başka şey de bölge insanlarının acısı. 5,5 milyonluk Kampuçya nüfusunun yaklaşık iki milyonluk bölünıünu Pol Pot'un acımasız yönetimi katlederken, sağ kalanların bir kısmı da şimdiki çatışmalarda öldürülüyor veya göçe zorlanıyor. öte yandan Vietnam halkı nesiller boyu savaşsız bir dünya nedir, bilmiyor. Savaş, pirinç ya da ekmek gibi bir şey, bu ülkelerin insanları için. Bakalmv yağnuırlar ne gciırecek? da Vietnam'a sığınıyorlardı. Bu grupların özellikle Vietnam'a geçişleri sırasında olaylar çıkmakta, bu mültecileri kovalayan Kızıl Kmer kuvvetleri ile Vietnam askerleri arasında çarpışmalar meydana gelmekteydi. Nihayet Kızıl Kmer gerillalannın Vietnam sınır bölgelerine düzenledikleri saldırılar sürerken, 1977 yıh sonları ve 1978 yılı başlannda Vietnam ordusu Kampuçya topraklarına 3040 kilometre kadar girerck Kızıl Kmer gerillalarına 810 bin dolaylarında kayıp verdirdi ve ulke sınırlarına döndü. Bu bir bakıma bir ihtar, bir cezalandırma eylemiydi. Ama aynı zamanda, içlerinde Vietnam kökenlilerin de yer aldığı yaklaşık 10 bin Kampuçyalı mültecinin Vi Kmer gerillaları, bubi tuzakları kuruyor, enerji nakil hatlarına sabotajlar düzenliyorlardı. 1978 yıh sonlarında bu bölgelerdeki durum o derece kötüleşmişti ki Vietnam, sınır yakınlanndaki bazı köylerini boşaltmak zorunda kaldı. Yoğun pirinç ekiminin yapıldığı bu alanlar artık Vietnamlılar için istenir yerler olmaktan çıkmışlardı. Tabii ki, bütün bu gelişmeler dış (Jünyadan yalıtılmış bir zeminde meydana gelmiyordu. Aksine, kısa bir süre önce sona eren Vietnam Savaşı'ndan dolayı uzun yıllar tüm dünyanın ilgisini Uzerinde toplamış bir bölgeydi söz konusu olan. Bölgeyle yakından ilgilenen devletlerden birisi Çin sinde Kuzey Vietnam'ı, savaşı sona erdirmek için ABD ile barış görüşmelerine başlamaya teşvik ediyordu. özellikle 1972 yılında SALT I'in imzalanmasından sonra Sovyetler'in bu istekleri daha da artmıştı. Bu hava içinde 1973 yılında, ABD ile Kuzey Vietnam arasında yıllardır sürmekte olan buyük mücadeleyi sona erdiren bir barış anlaşması imzalanarak savaşa son verılmişti. Işte bu tarihten sonra Çin Halk Cumhuriyeti ile Vietnam arasındaki ilişkiler giderek bozulmaya başladı. Buna karşılık Kuzey Vietnam ile SSCB arasındaki ilişkiler her geçen gün daha da gelişmekteydi. Diğer taraftan 1970'ler Çin Halk Cumhuriyeti'nin dış politikasında bazı değişikIikler getirmişti. Artık SSCB bu ülke için ABD'den daha da tehlikeliydi. Dolayısıyla, mücadele edilmesi gereken en önemli güç odağıydı. Artık ÇHC, Sovyetler Hindistan'ı destekleyince Pakistan'ın yanında yer alıyor, Angola'da Portekiz sömürgeciligine karşı yürütülen mücadelede SSCB MPLA'yı destekledığinde, ÇHC de diğer örgütleri destekliyordu. Bu koşullar altında, giderek SSCB ılc daha yakın ilişkiler ıçıne giren bir Vietnam'ın ÇHC ile iyi bir ilişkiler içinde bulunabilmesi imkânsızdı. 1950'ler geride kalrriış, bir yol ayrımına gelinmişti. Kaldı ki ÇHC, Pol Pot Ieng Sary yönetimi altında, ÇHC kaynakh "kendı gücüne güven" anlayışı doğrultusunda tam bir inziva politikası uygulayan Kampuçya'nın en önemli destekçisiydi. Vietnam bu defa kalmaya geliyor 1978 yıh başlannda gerçekleşen Vietnam askeri harekâtını takip eden günlerde Kızıl Kmerlerle çatışmalar sürmüştü. Ayru yılın mayısında, daha önce Vietnam'ın yaptığı barış çağrısını reddeden Kampuçya, biraz da ÇHC'nin önerisine uyarak Vietnam'a barış çağrısında bulundu. Bu defa da Vietnam teklifi reddetti. Ve bunu takiben de Kampuçya sınırına asker yığmaya başladı. ö t e yandan ülkesine sığınan Kampuçyalılardan oluşan "Kampuçya'nın