Katalog

8 Stl nucu mu? Asla. "Padou Zorbası Angelo' Barrault sahnesinde aylardır kapalı gışe oy nuyor. Hossein'in sahneye koyduğu "Notr Dame'ın Kamburu" ve "Sefiller" binlerce kı şiyi Palais des Sports'a çektı. Büyük roman ları arka arkaya filme ahnıyor. Yayınevleri kı taplarının yeni baskılarını yapıyor. Kısacası Hugo sürekliliğini koruyor. Ozanın, ilk yapitından hemen sonra halk la bütünleştîği ve bu durumun sürup giıtıj sanıhr. Ne büyük yanlışlık! Kuşkusuz Hug yaşarken en büyük nefreti toplayan Fransı yazanydı. İlk tepkileri erken gelişmişliğıyle a dı. Düşünün bır kez: On beş yaşında henü ortaokul öğrencısı bir çocuk Fransız Akadt misinin şiir yarışrnasında dıkkatleri çekiyor v Altın Zambak ödülü'nü kazanıyor. Chatef ubnand onun soylu bir çocuk olduğunu söj lese de, diğerlerini rahatsız ediyor varlığı. Yirmi beşotuz yaşları arasında Notrc DamedesChamps sokağındaki küçuk dairt sinde sevgili eşi ve çocuklanyla birlikte mui lu bu yaşam sürüyor. Buraya girip çıkan gem, ler onu yazının öncülerinden birisi olarak gt rüyorlar. Bu gençler kimler mi? Vıgny, Ba zac, Merimee, Dumas, Gautier, Berlioz ve Dc lacroix'dan başkalar değıl. Yakışıklılıği etrc fınca sevilmesi, mutluluğu ve ününden sonr bir de romantizmin pırlerı arisına girince keı disine karşı öfke duyanların sayısı artıyor. Lucrece Borgia harıç, Hcrnani'den sonı yazdığı bütün oyunlan olay yaratıyor. Seyi ciler ıslıklıyor, eleştirmenler yazılarıyla Hug< yu ezmeye çalışıyorlar. Yazar alay vc tıksın konusu oluyor. Onun için kullanılan sözcül ler bir cani ıçın kullanılanlardan farksız. Y; pıtlarından birını Charles X, diğerini c LouisPhilippe yasaklıyor. Hugo'ya karşı gö terilen davranışlarda ilgınç bır çelişki var: B yandan hakarete uğrarkcn, dığer yandan c oyunlan tıklım tıklım doluyor. Moda ola onu yadsımak değıl ıshklamak. Aynca aşag lanan bu ınsan gittıkçe daha büyuk bır ün k zanıyor: NotreDame'ın Kamburu yayınlaı dığı yıl olay yaratıyor. Bütün şiirleri herkes taratından okunuyo O, kendine ve başını çektigi yazın evrimıne gı Fransız Akademisi üyesi Alaiıt Deeaııx aıtlatıyor ransız sanat çevreleri, 19. ytizyıl romantık edebıyatçısı Vtctor Hugo'nun yüzuncu ölüm yıldömımune hazırlanıyor. Kendı yaşamı ve ınsanlığın acılarmı, özgun bır uslupla dıle getıren, boylece klasıkleşen Hugo, dönemının sıyubul koşullarından dıı uzak kalmamış. Yuşadığı vıllunn önemlı olayları jöy/p sıralanabılır 1815 1830:Bırıncı lınparatorluk yılları; anayasanın restorasynnuyla sıyasal ozgurluklenn kazanılması... 18301848. Anayasal monarsının kurulması .. 18481852: tkıncı Cumhurıyet; tum Fransızlara ov hakkı venlmesı .. 18521870: tkıncı Imparatorluk ve Hugo'nun sıirgun yılları... 18701871: Oçüncü Cumhuriyet... 18 Mayıs28 Mart 1871: Parn Komünti... 18711873: Muhufazakâr Thıer<s hükümetı... Dusunce ve yapıtlanyla Vıclor Hugo 'yu bu larıhsel çer<,eve içınde tanımak olası. Frania'nın hemen hemen tum yayın ve sanat kuruluşlan "1985 Vıctor Hugo Yılı"na kutılacak. Bu amaçla yayımlanan kılaplar arasında, Fransız Akademısı uyelerınden Alaın Decaux'nun "Vıctor Hugo" adlı yapıtı da yer alıyor. Sızlere yazarın Hugo'ylu ılgılı bır yazısını sunuyoruz. DFRI EYEN AYŞEGÜL SÖNMEZAY Fn Q Tj^öyle demişti: "Evel, Vittor Hugo'nun cenaze turenine katılmıştım, bugun gihi anımsıyorum." Bu konuşmayı yaptığımızda Bay Pierre Dupuy doksan yaşındaydı, bense otuz beş. Onu büyülenmiş dinliyordum. Anlattıkları bende, yabanıl bir törenin görkemını, kasvetli bir ölümden çok coşkulu bir bayramı çağrıştırıyordu. Petit Parısien'in kurucusu olan babası Jean Dupuy ona şunu soylemıy tı: "Yaşamın bo>unca gorup gorebileceğin en güzel cenajce (oreni olacak." Yaşlı adamın anıları imgeler halinde bcynıme kazındı Victor Hugo'nun ölümunün yüzüncü yılına girerken yeniden canlanıyorlar: fcrtesi gün Senato ve Millet Meclisi415'e karşı 418 oyla 1 Haziran 1885'te ozanın ulusal törenle gömülmesini kararlaştırıyor. Saat sabahın on birı. Vasiyetinde yer alan, yoksulların cenaze arabasıyla taşınması istcğıne karşı çıkmak olası değıl. Paris Beledıye Meclisinin önerisiyle Pantheon eski haline sokuluyor vc Hugo'nun naaşı, ziyaret amacıyla, 31 mayıs ve 1 haziran günlcrı Zafer Anı tı'na getiriliyor. Yoksullartn cenaze arabasından, imparatorluk sütunlarına... lşte, Pierre Dupuy bu olağanüstü törene katılıyor. Iki milyon erkek kadın ve çocuk gibı ChampsElysees'de babasının yanıbaşında yurüyor. Etoile'e geldiklerinde karşılaştıkları manzara herkesi ürkütüyor: Zafer Anıtı yas "Sefiller"i savunmak için Yüce Meclis'e girmeye uğraştı, sonunda girdi. 1848 ayaklanmasında isyancılara karşı çıktı, düzen birliklerinin önünde barikatlara karşı yürüdü. Bonapartizme inanıp destekledi. Verilen sözlerin tutulmadığını görünce halkı Napoleon IH'e karşı ayaklanmaya çağırdı, sürgün edildi. Paris Komününe karşı çıktı, "iyi bir iş kötü yapılıyor" dedi. Komün ezildikten sonra baskılara itiraz etti, affedici olunmasını istedi. ta Başından aşağıya kapkara, kocaman bir bcv. sarkıtılmış. Beya? püsküllü siyah kumaşların üstüne ozanın yapıtlannın adları ışlenmiş. Kemerın altında, on iki basamaklı bir merdivenin bitimınde katafalk yer alıyor: gökyuzüne dokunuyor gibi... En tepede kocaman V.H. harfleri var. Bunları Hugo da görmeliydı. ölümünden yüzyıl sonra onun için neler yapabıldiğimizi duşünmeliyız. Hiçbır yazann kazandığı başarı onunkı kadar büyük olmadı. Fransa'da tek bır kent yoktur ki, Victor Hugo caddesi, bulvarı ya da !>okağı olmasın. Bu yıl yapılacak törenler, 1902'deki yüzüncü doğum yılı törenleri kadar parlak olacak. Grand Palais, Chaillot, ComedieFrançaise, Od6on ve taşra tiyatrolarında yazann birçok oyunu sunulacak. Bunca yapıtının sergilcnmesi alışkanhk sovenerek yoluna devam ediyor. Fransız Al demisi'ne başvuruyor; Chateaubriand ve I martıne dışında destekleyen olmuyor. Beş ci başvurusunda kabul ediliyor. Bu kez de \ ce Meclise girmek ıçın uğraşmaya başlıy Çünkü, o güne dek ilk kez bir ozan, yoks luğun kader olmadığını düşünüyor. Çevn ne bakıyor; görduğü, sanayı çağının ilk yıl rında fabrikalarda çalışmak için büyuk ke lenn varoşlanna sığınmış koylü yığınları. ( ların, korumasız bırakılmış, hastalık, ışsi/ ve ekonominın kaprislerine terk edilmiş duklannı anlıyor. Beş yaşındaki çocukların le çalıştınldıklarını ve açhktan öldüklerıni rtlyor. Bütün bunlara katlanmayı yadsıyor. te, bu "sefilleri" savunabıleceği bir kürsü tıyor. Sonunda LouısPhılıppe, Yüce Mec gırmesini kabul ediyor.