Katalog

12 SİVASFI »1 40. yıldönümünde Parislinin günlüğünden Paris'in kurtuluşu Birinci kattakilerin damadı şiddetli çatışmalardan soz etti şağıda Paris'in 16. bölgesindeyaA şuyan bir Fransız'ın Paris'in kur,/M tuluşıınu anlattığı gunluklerıni bu JLM. lacaksınız. Bu gunlukler 1944 ağustosunda duyulan veya gürulen olayların aktarımına dayanıyor. Bu izlenımlerın kitni yanlış, kitni doğru. Notları tutan kışinin dul eşi bu notları ad belirtilmeden yayınlanıak şartıyla l.e Monde gazetesine vermiş. Paris'in kurtuluşu sırasında gunıi gününe tutulan notların genışçe bir ozetini aşağıda sunuyoruz; 15 Agııstos 1944 Salı Yemeğe gıttığımizde Cote d'A/ur'e çıkartma yapıldığını öğreniyoruz. Paıis Radyosu saat 23'te elektriklerin sadece 22.3024.(X) arasında vcrileceğini açıkladı. 16 ağustos Hava gergin. Gazeteler havagazının lamamen kesileceğini belirtiyorlar. Ne Normandıya'daıı ne de Manş'tan bir haber edınebılıyoruz. Paris'e ilerleyen birlikler veya ccphcdekı savaş hakkında hiçbiı bilgi yok 22.30'daki yayınında Amerika Radyosu Alman savaş bildirısını aktararak Chartıes Dreux yakınlarında eok şiddetli eatışmalar olduğunu söyledi. 13u kadar kısa bir cumlede aııcak bu kadar umut dolu olabılir. 17 ağustos Komşum dün gece şehirde çok yoğun hir trat'ik olduğunu söylüyor. Ona göre bu bıı geri çekilmenin belirtisi. yoruz. Sanırım Bois yönunde oldu bu patlamalar. 20 ağustos Dünkü hareketlilık sönmüşe benziyor. Gene ekmek kuyruğuna girdim. lngiliz radyosu Amerikalıların Paris'in kapısında olduğunu söyledi. Biz neredeyse çıkartmanın olduğundan şuphe edeceğiz. Almanlar gene buradalar. Oğlene doğru birinci kattakilerin damadı Seine kıyısındaki çatışmalardan söz etti. Saat 2'de Alman bayraklannın belediyelerden indirıldiğinı öğreniyoruz. Pencereden, asker dolu kamyonlar geçtiğini gördum. Saat 16.30'dabir aıkadaşım telefon etti. Trocadero meydanında biri Fransız biri Alman bayraklı iki kamyonun gev'tiğini görmüş. Fransız polisleriylc dolu birinci kamyondan yapılan anonslarda "Resislance" ve Almanlar arasındaki duşmanlığın sona erdiği söylenmiş. Alman birlikleriııin Paris'ten çekilmeye başladığı söyleniyor. Herkesin yuzünde bir gulümseme hâkim. Saat 18'de deGaulle'un Cherbourg kasabasına geldiğini öğreniyoruz. Tüm ailenin toplandığı bu akşam yemeğinde birbiri ardına habcrler sıralanıyor 21 ağustos Bu sabah iki kamyon dolusu Alman askeri görduk. Bunların ne beyaz bayrak taşımaları ne de Fransız polisince ızlcnmelcri güiümsenıelenmizi donduruyor. Artık en ufak gürultüde balkona fırlıyoru/. Bisıkletli biri bildiri dağıtıyor. Hemen fırlayıp bir tane ediniyorum. İcindc iyi haberler var. General Leclerc komutasındaki birliklerin ve muttefiklerin Paıis'e girnıek ıızere olduğu haber vcrıliyor. R.'ye gidiyorum; Paris'te çatışmalar devam edîyormuş. Kahvaltıyı top seslerinin esliğinde yapıyoruz. Bankalar bugün açılmadı. Ne bir yerden para edinmek ne de harcamak mümkün. 22 ağustos Bugün gazete satıcılarının önunde yeni kuyruklar belirdi. Victor Hugo caddesinde coşkun bir hareketlilik göze çarpıyor. Pazar gunıi alınan sözliı ateşkes kararını ne Fransızlar, ne de Almanlar cıddiye aldılar. 50 ve 100 t'ranklık banknotlar tamamen pıyasadan silindi. 23 ağustos Auleuil'un sakinliği dün akşam yollara barıkatlar kunılnıasından sonra başlayan silah seslerıyle bo/uldu. Bugun duvarlardaki Petaın imzalı bildirilerin onunde yoğun kalabalıklar gözc çarpıyor. Gazete başlıkları umut verıci nıtelıkte. Bu arada, Cezayiı'de 7aferımı/ın kutlandığı habeıinı alıyoru/. Haberler şaşkınlık yaratıcı. Sokak çatışmaları hâlâ suruyor. 24 ağustos Fransızlar zafenn vaklaştığına inanamıyorlar. Ga/.ete satışları yukseldi. Bugun ıi7iın kuyruklar görulmuyor. Saat 21.00'de Leclerc'in Hotcl de Ville'e geldiğini öğreniyorıi7. Gecenın karanlığında ilk bayraklar asılıyor. Fransı/lar Marseıllaise'i işitıneye başlıyor. Silah seslerı hâlâ duyuluyor, fakat geceye egemen olan, ge | 17 aguslos 21 a^uslos Komşum, dün gece şehirde çok yoğun bir trafik olduğunu söylüyor. Ona göre bu bir geri çekilmenin, AImanlann geri çekilmesinin belirtisi. Ben çıkıp bu gözlemin doğru olup olmadığına baktıın. Sunırım doğru. Nen çıkıp bu gozlcmın doğru olup olmadığına baktım. Sanırım doğru. J8 ağııslos Saııki mııttet'ikler yakında Paris'e giıecekmiş gibi ha/ırlıklar goruyorum. Agar sokagındaki ıuilis, ailesi ıle birlikte onadaıı kayboldu. 19 ağııstos Uuıun gece eok şiddetli patlamalar olclıı. (iıın ekınek kuyruğunda geçirdiğim 1 sa.ıt 20 dakıka ıle başladı. Bu bir ıckoı. Ancak bu sıkıntı herkesı fetheden ve bııyıık olayların mcydana gelcceğı duy^usu içiıule sılinıp gidiyor. Karaborsa aldı yıııudu Vi'inekien sonra saal 21'deıı 6'ya kadaı sokağa çıknıa yasağı ilan edildığını oğrcnıyoıu^. butun gurı ı;ok şiddeılı paılama scslcı ı duyuyoı ıız. Makineli lufok sesleıi de cksık değil. 19 agustos Olan bıteni oğıeıımek içın sokağa çıkıp kulak kabarimak yetiyor Hotel de Ville'ın (Parıs Belcdıyc bınası) "Resislanre" (Anti Faşıst Dırenıs Harckclı) birliklerince alınışı, 13.30'da sokağa çıkma yasağı ilan edilişi gibi. Komşular, Concorde ıneydanında çalısmalaı olduğunu söylüyor Hoparlorlu bu arabnnın "Paıis 1 in kurtuluşu başladı" anonslaıı yaptığı belirtiliyor. Gene şiddetli patlamalar duyu Fransızlar zaferin yaklastığına inanamıyorlar. Gazete satışları yükseldi. Saat 21.00'de General Leclerc 'in Hptel de Ville'ye geldiğini öğreniyoruz. Fransızlar Marseillaise 7 işitmeye başlıyorlar. ceyansı sokaklarda şarkı söyleyen ve dans edenlerin guıultüsu. 25 ağustos Bugun bayrakları asmak ıçin erken kalkmamız gerek. Sokaklaı kaynıyor. Saat ona doğıu Mozart Caddesi'nde Amerikalıların gecit yaptıkları soylentileri üzerinc oraya koşuyoıuz. Saat 15.0017.00 arası, Mozart caddesinde gosteıicilere rastlıyoru/. lîira/ sonra, Autcuil ve Mozart cadılesinin birçok bölgesindc Fransız bayrağının gondere tekildiği açıklanıyor. Kalabalık La Foııtaine caddcsinden geçiyor, pencerelerden halkın alkıslan dııyuluyoı. Yenıden silah seslerinin duyıılmasıyla yenı bir harekel go/e çaıpıyoı. Pen cereler kısa bir süre ıv'in boşulıyoı, sonıa yeni bir olaya kadar kutlanıalar devam ediyor. 26 ağustos Bu sabah da l'arıs'te bayuıın sevinci var. De Gaulle'un Zater I akı'ııı zı yaıet ettiğini öğreniyorıı/. Saat 13.(KM5.OO arası Etoile Meydanı'na dojrıı gıdıyoıuz. Sokaklar askeıi ataçlaıla dolu. Dc Gaullc gectı anid kalabalıktan dolavı hiçbir şev gorcmedık. Nihayct Auteuıl'un kuıtulduğunu oğıe nerek rahat bir ncles alıvoruz. (Derleyerv ELt l EV1) "l'raına'nm kurtancısı" Cenıral ıle Oaıılle ChampsLly.sees'ıle hıılkın cojkun tezahüıatı arasında yüruyor. 1944 ağustosıı.