Katalog

14 SlYASET 84 eemal nadir'den Mazi kalbimde yara S on araştırmalardan anlıyoruz ki, Fethi Okyar'a 1930 yılında kurdurulan Serbest Fırka, Halk Partisi'nin sürgit iktidarda kalması, kurulan fırkanın da muhalefet rolünü benimsemesi varsayımı üstüne oturtulmuştur. Halk Partisi sürgit iktidarda olacak, onun karşısında göstermelik parti oyları alarak ilerde iktidar partisi otmaya dönüşebilir. Öyleyso ne yapmalı? Bir an önce bu partiden kurtulmak için bu partiyi kapatmalı... Gerçi Fethi Okyar'ın partisi seçimlerde önemli bir sonuç alamadı ama, görülüyordu ki geleceği umutlu ve parlak. Verilen direktife uyularak Fethi Okyar ve birkaç arkadaşı partiyi hemen kapattılar. Partinin tüzüğüne göre, birkaç kurucunun bir araya gelerek partiyi kapatma yetkisi yoktu. Ama parti nasıl kuruldu, nereden kaynaklanarak ortaya çıktı ıse, gene oradan verilen bir buyrukla kapatılmıştı... Böyle kapatılmaya verilen yanıtta deniyor ki, "Yahya Kemal bir şıırınde, 'Belkı hâlâ o besteler çalınır / Gemıler geçmiyen bir ummanda', der. Parti de birkaç kışinin dileğiyle kapatılamayacağına göre, belki bir yerlerde hâlâ duruyordur." Bugün de 12 Eylül denemesinden sonra yeni bir anayasa ile partili siyasal yaşamı sürdürmekteyız. Ancak bu çok partili siyasal yaşam, 12 Eylül Harekâtı'mn ışığı ve göstergesi doğrultusunda olacaktır. Nitekim vetolu partilerin kurulması, vetolu 8eçimlerin yapılması bu ılkelere dayanır. Bugün Necdet Calp'a göre, ülkenin üçte ıkısınden çoğunda sıkıyönetim varken, istenen demokraslye ulaşılmış denilemez. Demokrasiye geçiş Demokrasiye bu koşullar altında yavaş yavaş geçılecektir. Turgut özal'a göre ise, her yenı istemınde ülkenin birçok yerinden sıkıyönetim kaldırıldığına göre, yavaş yavaş demokrasiye geçilmektedır. Elbette demokrasiye geçışte başlıca denge sıkıyönetimler değıldir Görünen ve görunmeyen güçlerin ağırlığı da demokrasiye geçişi etkiler. Önemli olan kendinı ıktıdar sayan gucün demokrasiye geçişi ne kadar ve ne derece benimsediğidır? Ivedi davranmıyor da, "Efendim ışte, görüyorsunuz, ağır ağır demokrasiye geçiyoruz. Acele ışe şeytan karışır" diyorsa, demokrasi de demokrasiye geçiş de gecıkir. Duruma gecıkıyor diye bakanların hakkı yok sayılmaz. Yeniden Serbest Fırka'ya dönelim, kapatılırken Ataturk'e durumu soruluyor. Verdiği yanıt şöyledir: "Halk Partisi'nin başındayım. Halk Partisi Rumeli ve Anadolu Mudafaayı Hukuk Cemıyeti'nin yavrusudur." Demokrasi, iktidar partisi karşısında düşündüğünü açıkça söyleyebılme özgürlüğüdür. Bir başka deyişle bir ortamda muhalefet yapabılme, iktıdara karşı düşüncelerini ozgürce söylemektır. Bu söylenemiyorsa önce muhalefet voktur, ardından da demokrasi ışlemıyordur. Bunlar demokrasılerde en basit, tartışması bile yapılmayan açık seçik kurallardır. Belki Fethi Okyar, işin başında bunları anlatamamıştır, belki de anlatmak istediklerini anlamak istememişlerdir. Elli yıl sonra yeniden böyle konulara dönüyorsak, Meclisten çıkan iktidar partisiyle, Meclise girmiş olan muhalefet partilerınin durumuna bakıyoruz. Hâlâ Meclısteki muhalefet partisinın genel başkanı demokrasıden kuşkuludur. Bıze gelınce, hâlâ Serbest Fırka'nın durumunu konu edindiğimize, ondan sonuçlar çıkarmaya çalıştığımıza göre, bu kadarını söyleyebiliyoruz. Aff"lti: Iniz, bu apartımanda bof daire var mı?.. 3:a ap utımanın sahıbiyim, kapıoya of?.. arsiv konusuvor bunalımı ülkemize de sıçrayacaktı. Fethi Okyar'ın Serbest Cumhuriyet Fırkası'nı kurması bu doneme raslar. Fethi Okyar da, kurduğu partinin uzun ömurlii olmayacağını billyordu. Ne yapsın ki emir hüyük yerden gelmis, kendisi de bu emre uymak zorunda kalmıştı. Serbest Fırka danışıklt dövuştü, sonunda da kaputtldı. Partilerin uzun ömürlu olabilmesi için başında halka dayanması, halkın desteğine kavusması gerekir. Yoksa emirlerle kurulan partilerin ömru uzun olmaz. Resimde lethi Okyar, sonradan CHP'den bakan olacak olan, tzmir eski Belediye Başkanı Rehçet Uz 'la gorülüyor. Parti kurma turşu kurma Dünyanın geçirdiği 1930'ların ekonomik