Katalog

Sİ V \SFT 84 e Monde" gazetesmm tinlıi C L~T muhabırı l'aul Balta, gazete ğ sınm 56 Ağustosl984 tarıhlı JL~J sayısında Kıbrıs Rum Kesımı ıçın yenı bır zengınlık kaynağı bulunduğuna değınıyor ve Lübnan 'dakı savaşın Kıbrıs Rumlarına ne büyük bır avantaj sağla dığını vurguluyor flgınç gözlemlerle dolu olan Balta'nın yazısı şöyle ır France Havayollan'nın Aırbus uçağı, temmıi7 ortasından bu yana haftada ıkı kez, Cyprus Aırvvays'ın yanı sıra Pans'ten Larnaka'ya doğrudan sefer yapıyor, oradan da Bağdat ve Tahran'a devam edıyor Bu seferlere katılan yolcuların çoğu Lübnanlı Roıssy'dekı Charles de Gaulle Havaalanında onları, gurultuya benzer konuşmalanndan, aynı cümle ıçınde Fransızcadan Arapçaya geçmelennden ve daha başka ufak tefek ayrıntılardan tanımak mümkün Beyrut Havaalanı kısa süre önce açıldı ğı halde, Larnaka onun bır ekı gıbı Pıst lerınde Mıddle East Aınvays'ın bırçok uçağı görülebılıyor Hava lımanında Rumca, Ingılızce ve Fransızcanın yanı sıra Arapça yazıların da bulunması, 1975 yılından bu yana savaşın allak bullak ettığı talıhsız Lübnan'da yaşayan yerlı halkın ve Fılıstınlılerın bu alanı bır gerı Us olarak kullandıklarını ortaya koyuyor Bırleşık Arap Emırlıklen'nın zengın halkına gelınce, Lübnan'da tatıl yapma ve Beyrut'un ış olanaklarından yararlanma fırsatı yok olalı berı, ış ılışkısı kurmak ve tatıl yapmak üze re Kıbrıs Rum Kesımı'ne gelıyorlar 11 A Beyrut eoınıeti, Kıbrıs Rum Kesimi'ne taşındı larına aıt Yüzde yırmısi de Arap kökenlı lerın Bu şırketler Kıbrıs Rum Kesımı Hazınesı'ne vergı olarak yılda yaklaşık üç mılyon Kıbrıs Lırası (aşağı yukarı 2 mılyar Türk Lırası) bırakıyor Ayrıca aılclerın harcamalarıyla sağlanan görünmez gelırler ıse 12 mılyon Kıbns Lırası (8 mılyar Türk Lırası) olarak tahmın edıhyor Bu firmaların çoğu basıt bır posta kutusundan ya da ufak bır şubeden ıbaret olsa bıle, en az 500 tanesının gerçekten görkemlı bürolan, Lımasol'a yerleşmış Arapların ya da Kıbrıs Rumlarının oluşturduğu önemlı sayıda personelı var Arapların sahıp oldukları şırketler daha çok tıcaret yapıyor, Kıbrıs üzerınden başka ülkelere aktarılan Urünlerın transıt dışsatım ünıtesı olarak çalışıyor Ancak, adanın Rum Kesımı'nde Bırleşık Arap Emırlıklen'nde büyük ınşaat yapan mımarlık ve müteahhıtlık büroları, sıgorta şırketlen, se kız banka (bunların çoğu, Federal Bank of Mıddle East (Lefkoşe), Credıt Lıbanaıs, Byblos Bank, Banque de Credıt Populaıre gıbı Lübnan bankaları ya da Orıent Credıt gıbı Arap sermayelı bankalar) "Slzinki gibi ülkelerde," dıyor buralarda yasayan bıı Kııvcvtlı "Arap parasını ıstedlginiz, ama Arap i&temediğiniz ızlenimine kapılıyoruz! Burada, (am tersine, hüsnü kabul goruyonız. Irkçı bir tavırdan kaynaklanan sevımsız davranışlarla ikide bir karşı karşıya degiliz." Ama Lübnan'da barış yapıldığı gün, bu Arap topluluğu güneşı görcn kar gıbı erımeyecek mı? Kıbrıs Rum Kesımı'nı mesken tutan denızaşırı şırketler duman olup ) ııçmayacak mı' "Şımdılik," dıvor hır I üb nanlı, "aıkm burada daha bu>ıık guvenlik içinde. Ama yakınlanmı ulkeme gerl goturdüğumde ve oradakl Işime yeniden başladığımda bile, Limasol'daki buromu kapatmayacagım." Üstelık aynı dılı konuşan tek Lübnanlı da değıl Limasol nüfusunun beşte biri Arap Azınlıkta kalmamak için önlem Konuksever ama temkınlı kışıler olan Kıbrıs Rumları, <,ok dd ıyı bırer ı>,ıddmı Bağımsızlıklannı korumak ıçın bazı önlemler almaktan gerı durmamışlar "Topu topu 500 bin kişıyiz ve adamız uçsuz bucaksi7 değıl Bazı Araplar o kadar zengin ki, bizi vanmızla yoğumuzla toptan satın alabiiirler," dıyor bır resmı görevlı yasaiar da alınan önlemlcr konusunda Son on yıl da adaya 34 bın Lübnanlı yerleştığı halde, oturma ızınlerının her 3 ya da 6 ayda bır yenılenmesı gerekmekte Ayrıca, bır aıle ancak bır tek konut alabılmekte, bu konutun parasını da dövız olarak ödemek zorunda Üstelık bu vılla ya da apartman da ıresı "yazlık konut" sayılacak Kıbns Rum Hükümetı arsa spekülasyonu yapmaya yel tenen yabancıların hevesını kıracak ağır önlemlerı çoktan almışsa da, ılerı teknolojı konularındakı yatırımldrı (özellıkle elektronık, ıletışım gıbı) var gücüyle des teklemekte, ancak denetımı dc elden bırak mamakta Amaç, adayı Akdenız'ın Hong Kong'u halıne getırmek Ama adanın üst bölümünde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhurı yetı'nın bulunması buna en buyük engel Kıbrıs, Mısır, lsraıl, Lubnan, Surıye ve Ttırkıye'den oluşan genış bır Körfezle çev relenmış, ılerıye doğru uzanan bır parma ğa benzetılır Bulunduğu yer onu Akdenız'ın kılıt noktası halıne getırdı, jeopolıtık önemı de özelhkle Rum Kesımı yönetıcılerının Arap konışularıyla ı>ı ılışkıler sür dürmelerı gerektırmekte Ayrıca adanın ekonomık atıdan yaşaması da buna bağlı ve yönetıuler durumun açık seçık farkın dalar 1983 yıhnda Ortak Pazar ulkelerı ne yönelık satışları 71,8 mılyon Kıbrıs Lırası'na ulaştı kı, bu topkm dışsatımının ancak yüzde 27,5'u 124,4 mılyon Kıbrıs Lırası tutarındakı mal, yanı dışsatımın yuz de ellıye yakını Arap ülkelerıne gıttı Asıl önemlısı, Kıbrıs Rum Kesımı'nın Arap ülkelerıne plastık, ayakkabı, gıysı, kozmetık, mobılya gıbı mamul nıadde satmış olması Bu ürunlerı Avrupa pazarld rına sürmesı zoı olduğundan, sanayıı yö nünden de Arap ülkelerınde ne büyük <,ı karı bulunduğu daha ıyı anlaşılmakta Ta bu, Lübnan, Suudı Arabıstan, 1 ıbya, Ku veyt, Mısır gıbı ülkelerle kuıduğu bu vc rımlı ışbırlığı, Kıbrıs Rum yönetıcılerıyle Arap ışadamları arasında yakın bağlar oluşturdu Ama Rum yönetıcıleı bu bağ lan kıskançlıkla korurken, lsraıl'le arayı bo7mamaya özel bır ftzen göstermekteler Bu denge polıtıkasının en belırgın kanıtı ıse, Lefkoşe'dekı Fılıstın Kurtuluş Örgutü'nün Atına'dakı gıbı dıplomatık bır statüye sahıp olmaması, burıa karşılık bırcok Avrupa başkentındckı temsıkılıklerınden daha önemlı bır yerde tutulnıası (Kuitur Servısı) Limasol'da nüfusun beşte biri Arap Beyrut2 dıye adlandırılan Lımasol, 100 000 nüfuslu bır kent Bunların 20 bını Arap, bu 20 bın Arabın 15 bını de Lübnanlı Gerı kalan 5 bın kışı Lefkoşe ve Larnakd arasında gıdıp gelıyorlar Lübnan' ın başkentı gıbı çok güzel bır körfeze açı lan, hem turıstık, hem parasal, hem de sınaı üç ayrı olanağı bulunan Limasol'da Araplar kendılerını hıç de yabancı hıssetmıyorlar Şark ülkelerının plakalannı taşıyan, ama Kıbns Rumlarının Avrupa arabalanndan ıkı kat uzun Amerıkan araba larındd peçelı ya da ulusal gıysıh kadınlar, entarılı ve kefıyelı ya da Avrupa gıysıh, anıa ellerındekı tespıhlerı şdkırdatıp "\\lah, Allah" dıye söylenerek gezınen adamlar, kumsalda bır pıllı radyonun başına çökmüş, IJmmu Gulsum'u, \Varda el Cezairlye'yı, Firuz'u ve Doğu'nun ötekı unlü şarkıcılarını dınleyen kalabalık aıleler lnsanın kendını Beyrut'ta ya da Iskenderıye'de sandığı, oysd Lımasol'un Rum halkmın artık ıyıte alıştığı görünümler bunlar Kıbrıs Rum Kesımı yönetıcılerı, daha 1976 yıhnda Yakındoğu'da günden güne kötüye gıden sıyasal durumdan sağlayacakları yararı sezdıler Bırtakım şırketlerın kendı topraklarında ış görınesını kolaylaştırdılaı Bu denızaşırı şırketlerın en büyük özellığı, Kıbrıs dışında ış görmelerı ve sermayclerını Kıbrıs'tan sağlamamalarıydı Hem adanın Rum Kesımı'ne bu yoldan dö vız gırıyor, hem de pıyasaya yenı bır hareket gelıyor, karşılığında da şırketler, çok ıyı bır telefon ve teleks şebekesınden, lngılız geleneğıne uygun etkılı bır bankacılık sıstemının aksamayan hızmetlerınden yararlanıyor, vergılerın düşükluğu ve ver gısız otomobıl satışı gıbı ötekı avantajlar bu şırketlere son derece çekıcı gelıyordu "Beyrut2" dıye adlandırılan Lımasol'un 100 bın nüfusunun beşte buı Arap. Arapların doıtte uçu de Lübnanlı. kıbns Rum Kesimı yönetıcılerı, daha 1976 vı/ında Ortadoğu'da ı>unden çune kotuye gıden sıyası duıumdan sağlayacaklan yararı sezdıler. Bırtakım sııketleım kendı topıaklaıında tş yapmasını kolavlastırdılar. Kısa surede 3 bin şirket Bu formül, ürünlerını çok kısa sürede vtrdı Bugun Kıbrıs Rum Kesımı'nde yukaıda anlatılan bı<,ımde ış gören 2800 şır ket var Bu şırketlerın sayısı yıl sonuna kadar 3000'ı bulacak Söz konusu şırketlerın yarısı Ortak Pazar'a üye ülkelerın uyruk