Katalog

BİR ABD «AŞK \ \ l M \ GÖREVİNDEN İSI İI \S1\I\ 1 Eski Başkan Nixon9 eski başkanlık için müeadelede ichard Nixon, 1968 ve 1972'de iki defaüst usteABD BaşkanlıgVna seçilmeyi başaıan az sayıdaki politikacıdan biriydi. Onun başkanlık döneminde Çin ile diplomatik ilişkiler kurulmuş ve Sovyetler Birliği'ne karşı önemli bir müttefik kazanılmıştı. ABD'nin sanayi bölgelerinde insan sağlığını tehdit eden hava ve çevre kirliliğine karşı mücadeleyi yürüten "Çevre Koruma Dairesi" EPA da onun emriyle kurulmuşlu. Dahası daha önce Dvvight David Kisenhower'in başkanlığı döneminde de Sovyetler Birliği ile ilişkilerin yumuşatılması çabalarında rol oynamıştı. Başkanlıktan ayrıldıktan sonra da saygm ve nüfuzlu bir eski devlet adamı olarak siyasi hayatını sürdürebilirdi. Yapılan bunca iş başkalarını böyle bir konuma yükscltebilirdi, ama Nixon'u değil. Çünkü Nixon ABD taıihıne "karakoyun" olarak geçmişti. Nixon bundan on yıl önce, 9 ağustos 1974'te başkanlığa veda ettiğinde ABD'de herkesin nefrcf ettiği kişiydi. Mektubunda sadece "Amerika Birleşik Devlelleri Başkanlıgı görevinden islifa ediyoruın. Saygılarımla, Richard Nixon" yazılıydı. Herhangi bir yöneticinin istifasını süsleyen, "üzülerek... bırakmak zorundayım" ya da "saglık nedeniyle bu yüce görevi yürütemeyecegim" gibi şeyler yoktu ve olamazdı da. Ahlâklı davranmayı, onuru ve yasalara saygıyı seçim kanıpanyasında baştaeı eden Richard Nixon, yasadışı uygulamalarla siyasi rakiplerine karşı mücadele etmişti. Onun emriyle Demokraı Parti binalarında easusluk yapılmış, sahte evraklarla siyasi rakipler tehdit edilmişti. Biitün bunlar, Başkanlık seçim sürecine, dolayısıyla ulus iradesine karşı bir komplo oluşturuyordu. R Temsilciler Meclisi üyesi Thomas Downey şöyle diyor: "Nixon'un istifasının iizerinden 10 yıl geçtigine inanmak güç. Sanırım bu 10 yılın üzerinde düşünmek için biraz zaman ayırmamız uygun düşecektir. Bu ülkede neyin dogru, neyin yanlış olduğu konusunda bu 10 yıl bize önemli ipuçlan veriyor. Doğru olan, biz'ım kişilerin değil yasafarın sözünü dinleyen bir ulus olmamız, yanlış olan ise ulusça hafıza kaybına uğramış olmamızdır. Nixon siyasete geri döndü, onun ulusa karşı işledigi suçlar unutuldu." Nixon eski bir devlet adamı, dış ve iç politikada göruşüne önenı verilen bir yorumcu, dünya liderlerinin danışmanı, tüm dünyadaki üniversitelerde seminerler veren ünlü bir öğretim üyesi, milyonlarca okuru olan ünlü bir yazar oldu. Dahası milyonları da var. 71 yaşında bir insan başka ne isteyebilir ki? Richard Nixon görevinden ayrıldıktan sonra 18 ülke gezdi ve 16 Devlet Başkanı ile görüştü, sık sık televizyonlarda ve basında kendinden söz ettirdi. Amerikan telcvizyon şirketi CBS'e verdiği son demeç kendisine tam 500 bin dolar (190 nıilyon lira) kazandırdı. Bir sure önce New York'tan New Jersey'e taşındı ve bu ev değişikliği sırasında da 1.5 milyon dolar (570 milyon lira) kâr etti. Şimdi oturduğu 1 milyon dolar (380 milyon lira) değerindeki 15 odalı villadan her sabah erkenden çıkıp " i ş e " gidiyor. Her sabah gizli servisten koruma görevlileri onu 57 kilometre ötedeki New York'a, borsacıların, bankaların merkezi Wall Street'deki bürosuna gtttürüyor. Orada sabahın yedibuçuğundan öğleye kadar en az 40 eski dostuyla telefon göruşmesi yapıyor. 1972'de faulle durdurduğu Demokrat Partili rakibi George McGovern de bu "dost'Marı arasında. Hepsiyle görüş alışverişinde bulunuyor. üğle yemeklerini ise çok kere Uenrj' Kissinger ve Alexander Haig gibi unlü "beyin'Merle birlikte yiyor. aklına geliyor. Eski suç ortağı ve VVatergate skandalında onun da parmağı olduğunu kamuoyunda ilk defa açıklayan kişi, eski Beyaz Saray hukuk danışmanı John Dean şöyle diyor: "Nereye gitsem, insanlardan Nixon'un o kadar da kötii biri olmadıgını dııyuyorum. Bunun bir nedeni aradan geçen zaman. tnsanlar hükümlerini biiyiik ölçiide yumuşattı." Büyiik kampanya Diğer bir neden ise Nixon'un on yıldır durmak, dinlenmek bilmeden itibarının iadesi için kampanya yürütmesi. Dean'e göre, "Richard Nixon, eski başkan sayılmak için kampanya yiiriitüyor." Eski Beyaz Saray görevlisi John Sears ise buna hiç de şaşmıyor: "Dogru. İtibarını yeniden kazanma sürecine girdi. Bunda garip olan ne var? Ömrünun yansını bu işe harcadı." Nixon, gitgide daha geniş bir çevrede, düşmanlık duyguları yaratmadan dolaşabiliyor. Henüz birkaç ay önce, bir zaıııanlar candüşmanı olarak kabul ettiği ve söylemediğini bırakmadığı Amerikan Gazete Yöneticileri Cemiyeti tarafmdan VVashington'da sıcak bir kabul gördü ve onlarla görüş alışverişinde bulundu. Birçoklarına göre, "Amerikan yurltaşlarına karşı savaş yürülmuş" olan Nixon, günahlarını nasıl unutturabildi? Pulitzer ödülü sahibi tarih profesörü Leon Litwack'ın açıklaması lıayli ilginç: "Nixon konusunda bir noslalji varsa, bu yeni tarihi bulgulardan degil, Nixon'un şu andaki Başkan 'dan daha az tehlikeli ve dana zeki oldugıı görüşiinün genel kabul görme Perde gerisinden... Denildiğine göre, 1980 yılında eski yardımeısı Alexander Haig'in Dışişleri Bakanlığı'na atanması onun lobicilik marifetiymiş. 1982'de Başkan Reagan'm Haig'i aynı görevden almasını önlemck için de çok uğraşmış, ama başaramamış. "Belki de fena biri değildi..." Bu yıldönümünde Kongre üyesi Thomas Dovvney'in söyledikleri, başkalarının da Çarşamba akşamı ABD Temsilciler Meclisi'nde bu önemli yıldönümü dolayısıyla bir konuşma yapan Temsilciler Meclisi üyesi Thomas Downey şunları söyledi: "Nixon'un istifasının iizerinden tam 10 yıl geçtigine inanmak güç. Sanırını bu on yıl üzerine düşünmek için biraz zaınan ayırmamız uygun düşecektir. Çiınku bu ülkede neyin dogru, neyin yanlış olduğu konusıında bu on yıl bize önemli ipuçlan veriyor. Dogru olaıı bizim, kişilerin değil yasaların sözünii dinleyen bir ulus oldngumuzu kanıtlamış olmamızdır. Yanlış olan ise, ıılusça hafıza kaybına uğramamızdır. Richard Nixon siyaset sahnesine geri döndü. Onun bu ıılusa karşı işledigi suçlar unululdu." Hafıza kaybı Her yerde mikrofon var. Yalnız Watergate'deki Demokrat Parti Merkezi'ne değil Beyaz Saray'daki tüm büro ye odalara da mikrof on yerleştirilmişti. Kimin kimi ne için dinlediği ise tam bir bilmece gibiydi. yılının 16 ha/iranını 17 hazirana baglayan gece yarısı, VVashing^ton'daki bir işhanının gece bekçisi devriye geziyordu. Saat ikiye doğru gece bekçisi, hanın iki kapısının açık olduğunu gördü. Kapıları kilitledi. Ancak aynı yerden ikinci geçişinde kapıların yine açık olduğunu gördü. Ve derhal polisi çağırdı. "\Vatergate" adlı bu işhanının önemli bir yanı, ABD siyasetinin iki temel direğinden biri olan Demokrat Parti'nin genel mcrkc/ınin burada bulunmasıydı. Olay yerine gelcn polis, hanın altıncı katındaki Demokrat Parti burolarına gizlice girmiş olan 5 kişiyi yakaladı. Bunlar, eski C1A ajanlarıydı ve birisi Cumhuriyetçi Partili Başkan Nixon'un seçim kampanyasını yuriıtcn komitenin "Güvenlik Şefi"ydi. Basit bir polisiyc vakaya bcnzeyen bu olayı izlcyen saatlerde Cumhuriyetçi Parti'nin "Başkanın Yeniden Seçilmesi KomiJesi" (CRP) ve Beyaz Saray'da pek çok kişi uykusunu yarıda kesti. CRP ve Beyaz Sa 1972, ray'ın tum evrak imha makineleriaralıksız çalışıyordu. Sonradan söylendiğine göre CRP Başkanı John Mitchell, VVatergatc'c dinleme cihazı ycrleştirme işinin ters gittiğini öğrenir öğrenmez, olaya karışan diğer kişilcri arayıp, "Ateşleri yakın" denıişti. CRP üyesi ve eski Beyaz Saray görevlilerinden Gordon Liddy, hcnüz seçim kampanyası başlamadan oııce komiteyc ayrıntılı bilgi toplama planları sunmuştu. Eski Başsavcı ve CRP Başkanı Mitchell, Yardımeısı Job Stuart Magruder ve Beya/ Saray Hukuk Müşaviri John Dean'e sunıılan planlar iki defa reddedilmişti ve "yumuşatıldıktan" sonra bile oldukça cııretkâr görünüyordu: Wateıgate'e, Demokratik Parti'nin Florida'daki Genel Kıırul binasına ve Demokratların seçeceği Başkan adayının evinc ve bürosuna mikrotonlar yerleştirilecekti. Başkan Nixon 1970 yılında savaş aleylıtarları ve "diğerleri" hakkında bir isıihbarat planı onaylamıştı. Planı hazırlayanlar arasında yer alan Beyaz Saray görevlisi Liiks hayat Dovvney'in kaygısı, şu sıralar ABD'de geniş kesitnlerce paylaşılıyor. Richard Nixon 1974'tcgörcvinden istil'a ettiği zaman yargılanmayı bekliyordu. İstifasından bir ay soura eski yardımeısı ve o zamanki ABD Başkanı Gerald Ford onu affetti. Oysa kamuoyu yoklamaları bundan yıllar sonra bile, ABD halkının üçte ikisinin Nixon'un kesinliklc yargılannıasından yana olduğunu gösterecekti. Bu yüzden seçmenler Ford'u affetmedi. 1976'da Ford, seçim kampanyasını Beyaz Saray'dan yürütmesine rağmen yüzde 7 oy farkıyla, başkanlığı Jimmy Carter'a kaptırdı. Aradan on yıl geçtikten sonra Richard "Hainler'Me mücadele DEA N Beyaz Saray 'da kilit adamdı. Bir konuştu...