Katalog

SİYASET 84 anılan yasayla bir kez daha güncel duruma geldi. Seçim öncesi tapu vaatleri ile belediye başkanlığına aday olanlar, bu yasadan yararlanamayan gecekonduları yıkmakla işe başlarken, öte taraftan işsizlik ve konut sanayiindeki darboğazı aşmayı, her yıl 200 bin konuta gereksinme duyan insanlara konut vermeyi tasarlayan yeni uygulamalar başlatıldı. Konut fonları oluşturuldu. özellikle yerel seçimler öncesi siyasal çahşmalarda, bu konu en çok sözü edilen ya da istismar edilen konuların başında geldi. Bu konu üzerinde sorularımızı, harita ve kadastro mühendisi Dr. Haldun özen yanıtladı. Konut ve gecekondu konusunun halen güncelligini korumasını nasıl yorumluyorsunuz ? ÖZEN İnsanın vazgcçilemez temel gereksinmelerinin başında beslenme ve barınma gelmektedir. tşsizliğin artması, emeğin ucuzlaması, fiyatların ve rantların aşırı yükselmesi, ülkemizi, her geçen gün temel gereksinmelerini biraz daha alt düzeyde karşılayabilen ınsanlann hızla arttığı bir ülke konumuna getirmektedir. Yiyecek, giyecek fiyatları, kıralar ve diğer sürekli giderler arttıkça, ınsanlanmız dayanma güçlerinin sınırlarına yaklaşmakta, politik çözüm arayışları hızlanmaktadır. Bu durum "iş bitiricileri" sevimli hale getirmiştir. "Hızlı iş bitirme" politikalarını tüm tıkanık sektörlerdc uygulama zorunluğu içinde kalındığından dolayı da umutlar sürekli körüklcnmektedir. Bir anlamda politikacı, örgütlü sermaye, bürokrasi, vatandaş ve yeniyetme yeminli bürolar "birilerinin işini bitirmeye" yönelik kısır bir döngünün içinde sürekli ve güncel sorun demetleriyle boğuşmaktadırlar. Bu boğuşma yüzünden güncel görünümlerde çeşitlenmeler, ilginçlikler, insanları çeken umut verici ve merak uyandırıcı yanlar çoğalmıştır. Konul ve gecekondu sorununun çölümüniı olanaksız mı göriiyorsunuz ? ÖZEN Kesinlikle hayır. Sorunlar ve kaynaklar gerçekçi bir yaklaşımla tanımlanabildiğinde, bu tanımlamalara uygun politika seçenekleri geliştirilebilir ve ııygulanabilir. Konut ve gecekondu sorununda da böyle. önce ülke koşullarını doğru tanımlaınalı. Dışa bağımlı ve birçok kesimi a/gelişmiş bir ekonomık yapı içinde gelişmc vc buyüme politikalarını, insanların temel gereksınmelcrınin sınırlarını aşmayacak düzeyde tutamıyorsak, uygulanacak çözümler etkisiz ya da gecici çözümler olmaya mahkumdur. Çünkü doğan çelişkiler karşı seçenekler üretir. Belki yasadışı dıye tanımlanan konutlara ruhsat vcrilir. Ama yıne de ycni yasadışı konutlar yapılır. Gecekondulara tapu umudu verilir, gecekondu yapımı önlenebilir sanılır. Yine de yeni gecekondular yapılır. Üstelik daha büyük bir hızla... gündeme gelen U lketnizde sık sıksorunu 8imar affıkonut ve gecekondu mart 1984 tarihinde yürürlüğe giren ve diye Harita ve Kadastro Mühendisi Dr. Haldun Ozen ile konut ve gecekondu sorunu Uzerine "Tapu işi bir başka bahara kaldı" yapımı konut gereksinmesinin sürekli altında kalmakta, konut açığı artmaktadır. Konut kiracılığı konut sahipliğinden daha da hızla artmaktadır. Büyük kentlerde kiracılık oranı yüzde 50'nin üstündedir. Türkiye'de artık ayrıntıya pek gerek yok, olgu çoğunluk tarafından sürekli yaşanmakladır. Genel olarak konut ve gecekondu konusunda yapı malzemesinden, kooperatifleşmeye, kredilendirmeye, proje, planlama ve teknik yardıma kadar, arsa ve altyapı dahil tüm sürecin olguyu kavrayıcı desteklere gereksinmesi bulunmaktadır. Böyle yapılamadığı sürece Batıkent örneği çözümİer yaygınlaştırılamaz, sorun çözUmsüzlüklerde kalır. Batıkent aslında gecekondu önleme uygulaması olarak ele alınan çalışmalardan biridir. Gecekondu önleme bölgesı olarak onanmış, toprağı kamunun mülkiyetine geçmiş pek çok alanda yeterli ve ucıız arsa üretiminin ve dağıürnının uygulamaya konulamaması, diğer desteklenn planlanmaınası bu bölgelerin de gecekondu bölgelerine dönüşmcsi sonucunu doğurmuştur. tmar affı diye adlandırılan konuyu nasıl degerlendiriyorsunuz? ÖZEN İmar affı diye adlandırılan konu imarh alandaki yasadışı konutlar (ki bunlann arasında kamu yapıları da bulunmaktadır) açısından kolaylıklar getirebileccksc dc gecekondu kcsiminde önemli dar boğazlarla karşılaşacaktır, karşılaşmaktadır da. Geçici maddelerin mantığı imarh alana ve gecekondu alanına farklı yaklaşarak bir ayrıcalık dogurmaktadır. Bir defa bütün gecekondulara tahsis belgesi verılemiyeceği anlaşılmıştır. Tapu verme ise bir başka bahara kalmaktadır. 2 haziran 1981 tarihınden sonra yapılan gecekonduların sayısı dahi bilinmemekte ama yıkımı öngörülmektedir. Bu tarihten önce yapılmışlar tasfiye bölgesinde ise tahsis belgesi alması sorun olacak, yüksek bedeller oluşacak. Tahsis belgesi ahnabilse de tapu alınamıyacaktır. Islah bölgelerindc ve önleme bölgelerinde bulunan gecekondulardan ortak kullanım alanlarına düşenler de benzer durunıda kalacak, planlama aşamasında çeşitli etkileşımlerle bıçımlenecektır. Korunacak veya ıslah edilerek korunacak yapılar tahsis belgesi almayı umut edebilir vc tapu almaya aday görünebilır. Onlar da daha önce aracılara ödedikleri bedellere ek olarak yeniden arsa bedeli ödeme sorunu ile karşı karşıyadır. Bazı gecekondu yerleş ya da kişisel anlaşmalara bağlı olarak sonuca ulaşabilecektir. Üstelik uy ;ulanmak istenen yöntem tapu almak isterken yapıların yıkılmasına yol açabilecck bir yöntemdir. Bugünlerde yürürlüğe gireceğı haber alınan uygulama yönetmeliği gereksiz ayrıntılardan anndırıhrsa, bu yönetmelikte kamu içi işbölümü ve işbirliği yeterince belirginleştirilebilirse, yasal bir örgut olan TBMOB'nin işlevleri bir yana bırakılmazsa uygulamanın düğümleri bir ölçüde azaltılmış olacaktır. Güncel sorunları aşmanın bazı olanaklarından da söz edcr misiniz? ÖZEN Elde 2805 sayılı yasa uygulaması nedeniyle 1981'de çekilmiş hava fotoğrafları var. Bunlardan ortofoto harita hazırlama yolu secilebilir. Böylece harita yapımı ve planlama süresi kısaltılabilir. Kadastro işlerinin tamamlanmasında ve değerlendırmelerde de bunlardan yârarlanılabilir. Kamumühendis ve mimar işbirliği etkin biçimde sağlanabilir. Tek tek belge verme çözüm değildir. Yeminli büroların bu yolla ve öncelikle ücret alması önlenebilir. Işler tamamlandıkça Ucret alınması, bölge ölçeğinde işbölümü yapılması sağlanabilir. Birçok gereksiz ışlemden vazgeçilebilir. Kıracılara oturdukları konutlar hemen tahsis edilebilir. Konut sağlannıadan gecekondu yıkımı bir ölçüde Anayasa'ya da uygun değildir. I özen "Ya kiradakiler?" I ! \ j j I me alanlarındaki kamuözel mülkiyet belirsizliği henüz aşılamamıştır. Bazı gecekonduların hangi tür arazi üzerinde olduğunu belirleyecek kadastro verileri henüz noksandır. özel mülkiyetteki arazilere yapılmış gecekondular, kamulaştırma bedelleri ödenebildiği takdirde kamulaştırmaya etkin çözümü bir dizi başka sorunun bü Kısaca, konut ve gecekondu sorununun tünlük içinde ele alınıp bir politikalar demeti oluşturulmasından geçer. Temelde bunun adı dışa bağınıhlık ve azgelişmişlik zincirini kırmaktır. özelde ise, kısa vadede mcvcut konut sureçlerını yenıden düzenlemek gerekir. Konut ve gecekondu olgularımn iilkcmizdeki genel gorünümü ne durumdadır ? ÖZEN Ulkemizde toplam konut Gecekondu mahallesinde çocuk nelerle oynar?