Katalog

SİYASET 84 13 Robert Schuman Konrad Adenauer Alcide De Gasperi "Bu üç Hıristiyan Demokrat devlet aılarrtı, Avrupa birliği fikrinin babalarıdır..." İtalyan Hıristiyan Demokratları, "sola açık merkezcf BÜŞRA ERSANLI talyan Hıristiyan Demokrat Partisi 1943 yılında kuruldu. Faşizm öncesi, / 19191926 yıllarmda önemli bir etkinliği olan Hulk Partisinin antifaşist ve Katolik ilkeleri üzerinde gelisti. Hıristiyan Demokrat Parti bugün de kendisini, Hıristiyan, demokratik, halktan yana, sınıflararası işbirliğini savunan, dayanışmacı bir parti olarak tanımlıyor. Ikinci Dünya Savaşı 'ndan bu yana ttalya 'nın siyasi hayatında Hıristiyan Demokrat Partinin çok önemli bir yeri var. Çeşitli koalisyonlarla. küçüklü büyüklü birçok partiyle yaptığı çeşitli işbirliği çabalarıyla uzun yıllar iktidarda kalmayı başarmış bir parti. Geçtiğimiz seçimlerde, 1953 yıhndan bu yana ilk kez biiyük bir oy kaybına uğradı. ttalya 'da bugün Sosyalist Parti iktidarda ve Craxi hükümeti /talyan siyasi geleneği içinde en "dayamklı" hükümetlerden biri.. Pek yakında iktidara gelişinin birinci yıldönümünü kutlayacak... Geçtiğimiz haftalarda, enflasyonun önlenmesi için üeretlerdeki normal artışları kısıtlama gibi son derece kritik bir kararın arifesinde sosyalist Craxi hükümeti bir kez daha güvenoyu aldı. Komünist sendikaaları bu konudu ikna edebilmek için epeyce mucadele veren Craxi şimdi kararlarını daha kolayca çıkartabilecek.. Hıristiyan Demokrat Parti ise son seçim yenilgısi altında ezilmekten ziyade sosyalistlerle işbirliğini kendisine strateji edindi. Partinin tarihi önemi, "orta yolcu" siyaseti ve hugünkü konumu ile ilgili Parti Merkez Yönetimi Dokümantasyon Bilrosu Şefi Dr. Carlo Dani ile görüstük. (talyan parlamenler hayatında söz edilirken hep bir dengesizlikten sürekli değişimdcn dem vurulur. Bu konuda ne diişünüyorsunuz? CARLO DANE Bu surekli değişim, istikrarsızlık, İtalyan halkımn karakterinde İtalya'yı politika kurtardı Partinin programlan bu doğrultuda hazırlanmıştır. Tarih de, Hıristiyan Demokrat Parti'nin sola yakınlığını onaylamıştır zaten. özetle HDP kilisenin toplumsal doktrinini kendisine ilham almış, halktan yana bir parti olarak doğmuştur. Yani "popülist ' mi? DANE Biz "popülist" terimini kullanmayız. Sosyal sorunlara yönelik olduğumuzu, yoksullura arka çıktığımızı vurguladık. Katolik dünya görüşünü ilham alan eski partiler de 1899'da ve 1919'da aynı ilkeleri savunmuşlardır. HDP'nin öyle çok iddialı bir fel.sefe.si yoktur, sınıf partisi değildir. De Gasperi'nin hükümetinin programı bu açıdan çok gerçekçi, pragmatik bir programdır. "Sınıflararası", gerçekçi, pragmatik bir politika yani... "Sınıf partisi" degil "sınıflararası" dediniz, yani sınıfiarın varlıgını reddeden, bir bakıma "sınıllarüstü" bir politika mı HDP'nin izledigi? DANE Hayır, HDP sınıflararası ve partilerarası işbirliğine inanır. Sınıflarüstü, yani sınıfların varlıgını görmezlikten geİen eğilim, sağcı partilerin doktrinine yakındır. "Sınıflarüslü" terimini artık kullanmamaya dikkat ediyoruz. Zenginle fakiri aynı potada eritmek hoşa gitmiyor, sağeılıkla bir tutuluyor. HDP sınıfları tanıyor, çünkü zenginlerin fakirlere destek olmasını öneriyor. Mülkün sosyal bir nitcliği olması gerektiğine inanıyor. var. Bir bakıma da demokrasiye tam alı şamamanın sonucu bence. ltalya'da çok parli var, bazen birleşme oluyor bazen olamıyor, bu durum islikrarsızlık yaratıyor. HDP, "ortayol" degerlendirmelerine ilham teşkil eden başlıca partilerden biri. Sizce merkez partisi olmanın ttalya'da anlamı nedir? DANE HDP başından beri sola açık bir ortayol partisidir. II. Dünya Savaşı sonrası De Gasperi önderliğindeki hükümet ve HDP'nin de diger "ortayol" partileri gibi ideolojiden yoksun olduğu ileri süriilüyor, sizce böyle mi? DANE HDP için ideolojisi yok demek zordur. Partimiz, partiler arası isbirliğine inanır ve aşırı sağa ve aşırı sola karşı mücadele eder. Bir bakıma ideolojisi 1947'de şekillenen ortayolculuktur yani "centrismo". Ancak ortayolculuk sosyalizmle birleştikten sonra değişik bir anlam kazandı. Bu bakımdan sola yakın ortayol politikası diyebiliriz. Bugün de Craxi hükümetiyle işbirliği içindeyiz. Uzun bir süredir sadccc küçük partilerle işbirliği HDP için ycterli olmamaktadır. HDP ilk yıllannda milli ve birleştirici bir misyon yüklendi. Sonra da sağı ve solu dengeledigini ileri sürdü. Bııgünkii şartlarda HDP'nin misyunu nedir? DANE HDP izlediği gerçekçi politika ve sola yakınhğı ile sosyalist partiyi kuvvctlcndirmiştir. Sosyalist parti bir noktadan sonra bazı sınıtlann sorunlanna daha iyi tercüman olmaya başladı. Bugün partimizin yeni bir stratejisi yok. Sosyalistlcrlc işbirliği içinde olmak zorundayız, çünkü hem görüşler açısından hcm örgütsel açıdan hem de kamuoyunun onayı bakımından güçlüklerle karşı karşıyayız. Şu sırada parti içi tartışmalar yeni bir atılım için çözum arıyor. Bu atılım ittifaklar sorunu yine. Gelişmeler sosyalistlerin lehine olduğundan, tavizleri, aiıiaşma yollarını belir lemek gerekli. HDP'nin doğuşu zaten bir misyon duygusudur. lncil'in mesajıyla doğmuştur. Bu ideal hayat içinde tavize, isbirliğine daima hazır olmak anlamını taşır. Craxi hükümeti için istikrarı kuvvetlendirdi diyebilir miyiz? DANE Aslında Craxi hükümeti başaıılı sayılır. Bir kere, ltalya'da cn uzun süre dayanan hükümetlerden biri oldu. Ihmal edilmiş bazı kesimlerin sorunlanna kulak verdi. Ayrıca şunu da belirtmek lazım. HDP, sosyalistlerle isbirliğine girerek onIara önemli ölçüde kuvvet kazandırdı. Artık sosyalist partinin önemi yadsınamaz. Biz de işbirliği içinde olmalıyız. Zaten italya'yı ortayolculuk kurtarmıştır. Eğer sosyalistlerle Katolikler daha önceden isbirliğine girmiş olsalardı faşizm kuvvetlenemezdi. Sosyalistlerin ve Hıristiyan Demokratların Avrupa Birli&i yolundaki katkılar< ne olmuşlur sizce? DANE Avrupa Birliği için en çok mucadele verenler Hıristiyan Demokratlar olmuştur. Bu alanda Robert Schuman'ı, Konrad Adenauer'i ve Alcide De Gasperi'yi sayabiliriz. Avrupa Birliği'nin üç babasıdır bu devlet adamları... Sosyalistler de Avrupa Birliği için mücadelenin iyi bir alan olduğunu kavıadılar, bu işe sarıldılar. Zaten doktrinlerinde cnternasyonali/ın var. Ancak Avrupa Birliği yolundaki enternasyonalizm, "Bütün ülkelerin işçileri birleşiniz" doğrultusundaki enternasyonali/.mden çok daha anlamlı onlar için de... Hıristiyan Demokratlar ise sadccc Avrupa çapında değil Afrika ve Guney Amerika'daki Hıristiyan Demokratlarla da işbirliği içindedirler. Sizce Türkiye Avrupa Birliği içinde nasıl bir önem tasıyor? DANE Türkiyc'de değişik bir din olması bizler açısından bir problem dcğildir. Ekonomik ve pratik olarak Akdeniz ülkelerini birleştiucek çok unsur var. Biz Türkiye'ye de Yunanistan'a da kendiınizi yakın sayanz. Tarım ülkesi olınaktaıı çıkan bir ülke olarak Türkiye öneınlidir. Avrupa topluluğu içinde Türkiye dışındaki bazı ülkeler için de sorunlar var. Değişik kültürler, farklı durumlar var, ama biz farklılar arasında birliğe inanırız, bu ilkeye çok önem veririz. Türkiye'nin stratejik açıdan kritik bir konumda olması Avrupa Birliği içine girınesi açısından engel teşkil edebilir bir süre daha.