Katalog

SİYASET 84 13 olarak adada devletin adının degışıniş olmasının gerekli kıldıgı hiçimsel degişıklikleri yapacak bir anayasa degişiklıgi onerisi sunduk. Bu onerimiz işleme bile konmadı. Anayasada anayasal duzenc ilişkin çok ciddi degişiklikler yapılmasını amaçlıyor. Bu degişiklikler bizzat Denktaş larafından isleniyor. 1) Milletvekillerinin dokunulmazlıgı sadece meclis içindcki konuşmularla sınırlı tutıılmak isteniyor. Meclıs dışındaki konuşmalar, yazılardan oluru dokunulmazlıktan yararlanmamaları getirıliyor. 2) heçimlerin yargı organları tarafından denetlenmesi terkedilmek istenıyor. Bu halde kaymakam ya da diger idari makaınların secimleri yonetmesi oneriliyor. 3) Devlet Başkam'nın olaganustu yetkileri ele alıp kullanmasını ongoren bir duzen bu halde De>let Başkanı olaganustu durum ılan ederek gerekli idari ledbirleri tek başına alabilecek ve hukukı duzenlemeleri yapabilecek. Boyle bir yetki Cumhıırbaşkam'nı hem yurutme hem yasama organı durıımuna getirecektir. Bu yetkilerin demokratik hak vc ozgurluklerı tamamen ortadan kaldıracak şekilde kullanılacagı açıktır. Buna karşı mucadcle'dc karar lıyız. Mucadeleyi sadece meclıs bınası ıçine hapsetmeyecek meclis dışında da mucadeleyi orgutlemeye çalışacagı/.." Muhalefet "»enktaş darbesF'ııcleıı söz ediyor SEDAT ERGİN uzcy Kıbrıs Türk Cumhurıyetı, sadece dış politika dalgalanmaları bağlamında ele alınamayacak kadar, dış dünyanın kendısı hakkında duşunduklerının lıaylı ötesınde hareketlı bır ıv sıyası yaşanıa sahıp. Bu anlamda, Kıbrıs Rum kesımmın bır övünç payı olurak bol bol propaganda malzemesı yaptığı çoğulcu sıstem KKTC'de uygulanıyor KKTC'nın çalkantılı ıç sıyası yaşamının konusu, bırçok ülkede rastlanabileceğı gıbı, genç cıımhunyetie de "demokrasi" kavramı uzerınde odaklaşıyor Iktıdar ve muhdlefet, demokrasının ge rcğı, yapısı ve uygulanış bıçımı gıbı konularda bırbırınden epey farklı tutumlara sahıp Bu konudakı ıckışme öylesıne boyutlara varmış durumda kı,Kıbrıs Türk halkının ezıcı çoğunluğunun talebı olan bağımsızlık ılanının getırdığı coşkunun dağıldığından ve bıınun yerını Anayasa tartışmasının aldığından söz edılebılıyor. Bu konuda muhalefetın eleştırılerı şöyle genellenıyor: 1 Denktaş, bağımsızlık ılanıyla bır taşla ıkı kuş vurmak ıstedı Bağımsızlık ılanını, aynı zamanda anayasa değışıklığı ve solu gerıletnıeye dönük bır manevrayla ger vekleştırdı 2. Bağımsızlık ılanı, muhalefete karşı bır cıns Denktaş darbcsını beraberınde getırdı Bağımsi7İıktan sonra oluşturulan Kurucu Meclıs antıderrokratık bır yapiya sahıp Tedere Meclıs 40 kışıden oluşmaktaydı ve TKP ıle CTP 16 dolayında sandalyeye sahıptı. Denktaş'ın Kurucu Meclıs'ı oluşturma tarzı Federe Meclıs'te halk ırddesıne göre oluşmuş olan dengeyı bozdu 20 örgut temsılcısı, 10 da özcl kontenjandan atama yapıldı Kurutu Meclıs'te denge ağırlıklı bıçımde sağa kaydı KKTCTDE IC POLTTIKA K Başbakan Denktaş'ın bağımsızlık ilanıyla meclisteki dengeyi değiştirmeye yönelik bir manevrayı birlikte yürüttüğü iddiası, KKTC muhalefetinin şu andaki siyasal mücadelesinin odağında yer alıyor. TKP Genel Başkanı tsmail Bozkurt şunları söylüyor "Anayasa degişikligı anayasa dışıdır. Her şeyden once Kurucu Meclis'in kurulması anayasa dısıdır. tlke olarak karşıyız. Yapılması gereken cumhuriyet ilanının gerektirdigi degişikliklerin yapılmasıydı. Isim degişikliklerinin yapılması gibi. Ama ınaalesef bu yola gidilmemiş, politik dengesidir. Orada ani (ehlikeler karşısında rejimi korumak için başkana yetki veriliyor. Oysa Denktaş'ın istedigi yetki ani durumlar için degil, geneldir. Çok kolayca kotuye kııllunılabilecek ve demokrasiyi ortadan kaldırabılccek yetkilerdir. Istedigı değişiklikler başkana sorumluluk yııklemiyor. Baskana yetki verilecekse o olçude sorumluluk yuklenmesi gerekir. Önerilerde TKP Başkanı Bozkurt: "Anayasa değişikliği Anayasa dışı." CTP Genel Sekreteri Talat: "Sayın Denktaş beyaz darbe yaptı." Eski Bakan örek: "Başkanm yetkilerini belirlemek gerekliydi." leri altust edilerek halkın iradesini temsil elmeyen bir kurucu meclis olııştıırıılmııştur. Bagımsızlık ilanına golge duşurıılmuş, demokrasi kesintiyc ugramıştır. Bize guvenceler de verdi. Denktaş'ın kışiligini bildigimiz için anayasal sorun çıkaracagını tahmin ediyorduk. Bu bakımdan bağımsızlık kararından once anayasaya dokunulmayacak diye guvenceler verdi. Bu guvenceyi de dikkate alarak bagımsızlık kararına oy verdik. Kger bu guvence olmasaydı bağımsızlık kararına oy vermczdik. Çunku bızce hukukun ustunlugu ilkesini ve anayasayı çigneyerek yapılan ve gelecegi gelecekte nasıl bir anayasal duzen getirccegi belli olmayan bir bağımsızlık kararını benimsemezdik. İstedigi vetkilcre karşıyız. Çunku çok geniş ve belirsi/ yetkilerdir. İJstelik saptırma vardır. Şoyle ki bu yetkileri Fransız anayasasından aldıgı soyleniyor. Oysa Fransız anayasasındaki lam bu yetkiler tam terbu konuda hiçbir şey yok. Dengesiz bir gorunum var." Beyaz darbe CTP Genel Sekreteri Naci Talat'ın göruşlerı şöyle "Kurucu Meclis halk iradesi ile oluşur. Halbuki sayın Denktaş'ın kurucu meclisi oluşturma tarzı Federe Meclis'e karşı olan bir beyaz darbedir. Cumhuriyet ilanından once Denktaş'ın iç politika dengelcrine yonelik planları oldugu kaygısı faşıyorduk. Bunun yanı sıra Turk toplumunu ve Turkiye'yi uluslararası platformlarda ve dış ilişkilerinde /ora koşacagına ilişkin ciddi kaygılarımız vardı. Ancak ulusal bir nitelik kazandırılan cumhuriyet ilanına olumlu oy vermeyi bİ7 de uygun bulduk. Cîelişen olaylar ise kaygılanmızın yerinde oldugunu ne yazık ki kanıtlamış bulunuyor. Cumhuriyet ilanından hemen sonra CTP Kimsenin hakkı yoktur Kıbrıs Cumhurıyetı'nın Savunma Baka nı, KTFD'de de Dışışlerı Bakanhğı yapnıi1} olan "eskiler"den Osman Orek bu konu da farklı bır yaklaşımı ortaya koyuyor örek, şöyle dıyor: "1975 başkanhk sistemi ile parlamenler sistem arasında orta formul amaçlamyor. Lski anayasada devletin birligini ve butunlugunu ve kamu guvenliginin kesintisız devamını saglamak Başkan'ın gorevidir deniyor. Bu gorevi nasıl ve hangi yelkilerle yapacak, bu yok. Raskan'ın yetkilerinin belirsiz olması sorun. Geriye donıış olmasın ama hıç olmazsa işler bir sistem gelirelim. Ne meclısin ne de iktidarın halkı çaresizlik içinde istikrarsız bir iradede ne yapacagını bilmeden bırakmaya hakkı yoktur. İçinde bulundugumuz uluslararası ortamda kimsenin buna hakkı yoktur." Muhalefet ne diyor? Muhalefetın bu tartışmadakı görüşlerını ıkı bellı başlı temsılcısının ağzından dınleyelım? lemokrasi şansı var gi" ıle suçlamıyor. Çünku her sıyası grubun üyelerınin yurtseverlıklerı 1963 ıle 1974 arasında get,en zor gunlerde mücadele ıçınde sınanmış durumda Kısaca yuzyuze ılış kclcre ve ortak bır geçmışe dayalı bır "Consensus" (uzlaşım) geleneğı toplumda yer etmış İşte bütün bunlar nedenıyle Kuzey Kıb rıs Türk Cumhurıyetı bır cemaat demok rasısını gerçekleştırme ve yaşatma şansına sahıp, toplıım ve sıyaset bılımcıler ccmaat kavramı ıle demokrası kavramlarını güçlük le yanyana getırebılırler Çunku cemaat duygusunun olduğıı yerde çoğu kez "koşulsuz inaııış" vardır kı bu da demokrasıler d<,ısınddn sakıncalı bıı durumdur Buna karşılık buyuk dış sorunlarld karşı kaışıya bulunan her toplumda dayanışmayı sııngeleyen bır cemaat duygusuna gereksınım duyar. Kuzey Kıbrıs Türk halkı krıtık bır do nemden ge(,mektedır Bağımsız bır devlel halıne gclmıştır, ama tanınma sorunu bulunmaktadır Hıçbır somut gelışme olmaksızın kendısındcn Maraş'ı hatta Magosa'yı Rumlara devretmesı ıstenmekte ve bu yoldakı baskılar arttırılmaktadır Bu dönemde demokrasıye dayalı bır topluluk ruhu en buyuk güçtür. Antak böyle donemler demokrası açısından bazı tehlıkelerı de getırebılır Çunku böyle durumlarda "dış tehdit" konusunun farklı duşunceler uzerınde bır baskı halıne dönüşturulmesı arzuları ortaya çıkabılır. Oysa yapılması gereken bunun tam ter sıdır Ancak toplum üyelerının, Ö7gur ınsanların özgür ıradelcrı ıle oluşturdukları bir uzlaşım, toplumun güçlüklerı aşmasını sağldyabılır Bunun ıeın her şeyden önce toplumun kendını ılgılendıren koııulaıda bol ve doğ rıı haber almasını sağldmak geıekır Bu ba kımdan Bayrak Radyo ve Tclevızyonu'na buyuk gorevler duşnıektedır Kuzey Kıbrıs Tuık Cumhurıyetı'ıii ve dunyayı ılgılendı rcn konularda halkı aydınldtacak, toplu mun butün etkınlıklerıne dolaysız bır bıçımde katılmalarını sağlayacak bır yayıncılık yapmalıdır BRT bunu yapabıtecek elemanldia sahıptır. Ancak bu konuda TRT'nın de bazı konulara dıkkat etmesı gerekmektedır Bayrak televızyonu akşam saat 20 30'dan sonra yayınını durdurmakta ve bır anlamda TRT televızyonuna bağlanmaktadır Dolayısıyla Bayrak televızyonu en yoğun ızlcme saatlerınde Kuzey Kıbrıs Türk halkına scslenme oldğından yoksun kalmaktadır Bu bakımdan TRT ıle BRT'nın daha esnek bır ısbırlığınc gıtmesınde buyuk yararlar bulunmaktadır Orneğın ı,ok ılgı çeken bazı dızıler, sınema tılmlerı ve belgeseller konusunda BRT TRT'ye bağlanabılır Bunun dışında Bayrak televızyonunun Kuzey Kıbrıs Tıırk halkına vonelık vayınlar yaptıidsı sağldndbılır Boylece TRT televızyo nıınıın yayın dü/enının dusukluğu nedenıyle halkın Beyrut, Surıye hatta Yunan vc Rum televızyonları gıbı alternatıt kanallara yonclmesı ıçın nedenler de azalmış olur Denktaş ne diyor Sozü elejtırılerın hedef aldığı Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'a bırakalım: "Neden Anayasa degişikligi? Dokuz yıllık tecrube bu ihliyacı ortaya çıkarmıştır. Boşluklar lespit edilmişlir. Parlamenltı rejim guzel bir rejim. Olabilir, ama parla mento çalışmaz >a da kasıllı bir şekilde çalışmaz hale getirilirse ya da meclis aritmetigi parlamentonun elkin bir şekilde çalışmasına engel olıırsa ve parliler de kendi çıkarları açısından parlaınentoyu feshelme yoluna gidecek olursa, gıderek seçimler yoluyla halkın iradesine başvurmazlarsa, >asalar yapılma/ hale gelmişse, bir makamın birşey yapması lazım. Çunku genç bircuınhurijette bu boşlııkların neler dogııracagını kestirmek guçtur. O halde başka ıılkcler bu gıbı hallerde nv >apınışlar, ona baklık lııdilat leklıtı oncrdık. Tumu >a da bır kısmı kabul edilır, katı bır lıılum içinde degilİ7, bu hoşlıık meclisin tıkandıgı, hukıımetin işleme/ hale geldıği, son iki >ıldır jilet uslunde dengflerle harekelsi/ olıırıılarak geçlı." Onümüzdekı ^az \ J dd bııvıık olasılıkla sonbahara dek, sevınılcre dck bu tdilışıinılar surecek Ve Anayasa'nın yanı sıra seı,ım sonuçları ıle KKTC'nın sı>ası rejımı ortaya çıkacak