Katalog

T 12 StYASET 84 yın organlarından bırçoğu ayakta kalmayı az ya da çok cuntayla dostlukları sayesınde sağlamışlardı Buenos Aıres'te Yahudı mahallcsındc çahşan psıkolog Rıtardo, "Bugun kimilerini Humor'la ilişkili olarak fa7İa rahatsı/ eden şey, bu cesaretli insanların ıi'saretlerinin kurbanı olmamalan" dıyor Arjaııtfıı'iıı palyaço kılığıııdaki "bozguııcıı"su mor'un 3 sayısından ıtıbaıen Cascıolı, va tandaşlık hakları vc sıvıl amaçları bakımın dan takma ad kullanmamalarını arkadaslarından ıstıyor Bunun bır anlamı da, dtık tavır koyarak gelecek mısıllemelerı baştan kabul etmek oluyor "Gozu kesmeyenler, bır daha dergide çalışmadılar" dıyor Cascıolı "Bunu kabul edenlerse 3. sayıdan bu yana bızımle beraberler." önce gençler arasında büyük bır hızla yaygınlasan der gı, daha sonra tum yaş gruplarınca benımsendı "Konuşma olanağı elde edebıldığı mız bazı askerı görevlıler bıze, büyük bır açıkhkla, ılk kez çocuklarının ellerınde görüp farkettıklerını söyledıler" dıye anlatıyor Yazı Işlerı Mudüru Thomans Sanz. Humor'un özellıkle seçtığı hedefler, as kerlerdı tabıı Cuntanın gencrallerı, burnu, kulakları ve ulkede endüstrıyel bır çöküşe sebep olan ultralıberal polıtıkasıyla Ekonomı eskı Bakanı, buyuk toprak sahıbı Martıneı de Hoz, karıkatürculerı yeter de recede tahrık edıyordu Bu sürec ıcersınde Humor, "diklalorun palyaçosu" olmama çabasını her şeyın üstünde tuttu 5 yıl ıcınde askerlerın sınema, tıyatro, müzık, edebıyat, yayın ve hıç kuş kusuz pohtıka alanında yarattığı kulturel boşluğu doldurmak ıcın çalıştı Humor. Alejandro Dolına, Glorıa Gucrrero, Enrıque Vasque7 gıbı köşe yazarları da her geçen gun Luntaya karşı daha az yumuşak yazılar yazıyorlardı Sonuçta Humor'un gu cü de okuyucu kıtlesı de, tunta gucünu kaybettığı oranda büyudu Falkland sava şının sonunda askerler büyük bır yenılgıye uğrayıp sırtları yere gelınce, 1983 ocağında Humor'un 97 sayısı çıkarken, artık dayanamayıp dergıyı kapattılar Bclkı de burada en şaşırtıcı şey, dergının 5 yıl boyunca kapaiılnıanıış olmasıydı Ancak bu 5 yıl boyunca Humor'cuların sonsuz bır huzur ortanıı ıcersınde çalıştıkları sanılma malı tdbıı Çızerler ve muhabırler artık onlar ıçın klasıkleşmış bırçok tehdıt altında çalıştılar Kımı 7aman dergıler ayın ılk gününu sansıır kurulunda geçırdıler, kımı zamansa dergı düpedüz onadan kaldırılma tehdıtlerıyle karşı karşıya kaldı Ama onlar yıne de yazmakta, çızmekte ısrar ettıler "Demokrasiye donunce bizim cunla donemindc çe^itli ki^ilerce korunduğumu/a inanan kimilen, artık yaşayamuyacağımıza, silinip gideceğimize inandılar" dıyor Thomas Sanz gülerek Andres Cascıolı, "Bunlara verilecek cevabım yok. Savunduğum fikirler her şeyin cevabıdır" dıyor ve şöyle devam edıyor "Ben bu derginin askerlcrcc ciddi bulunmadığına ve bu nedenle lehlikeli sayılmadıgına ınanıyorum. Ayrıca bizim ne yaptıgımızı pek anladıklarını da sanmıyorum. Bİ7 kendimi/i ne bir parti ne de bir sendika olarak ortaya koymadık; boylelıkle onlar ıçın açık bır politik hedef oluşturmadık." TUm bunlardan başka, yurt dışına sürülen kışılerın haklannı koruyan gruplarla askerler arasındakı mücadelede "Humor"un Arjantın'de demokratık bır düzenın var olduğu şaşırtmasına hızmet ettığı ıddıası ortaya geldı Çunkü bırçok gazetecının yurt dı^ına sürülmesıne ya da ortadan kaybolmasına karşın Arjantın'de kapatılan çok az dergı olmuştu Ote yandan ülkedekı ya Mızah dergisı Humor 5 yıllık cunta doneminden çok kuçuk sıynklarla çıktı. Kimüeri "Humor'u koruyan birileh vardı" diyor. Kimüeri içinse boyle konuşanlar "Bu cesur insanların cesaretlerinin kurbanı olmamasından rahatsızhk duyuyor." çık seçık bır ısımle, orta kahte kâğıAdaresımlı romanlarla dolu, bazen fotoğ basılan, 100120 sayfası karıkatılr lerle, Ya demokraside ne olacak? Arjantın'de demokrasiye dönüşün etkılerı kendını gazete satıcılarındd da gösterdı Bır başka ekıp Satırıcıon'u çıkarıyor Gente, Somos, Sıete, Dıas gıbı populer haftalık dergıler, cunta dönenıının facıa larını, hapıshanelerın fotoğraflarını yayınlayarak tekrar yayın hayatına döndüler. Şımdı artık Humor'un reklamları hem teIevi7yonda, hem radyoda yer alıyor Çocuklar ıçın Humi yayınlanıyor Büyükler ıçın, dergı yönetıcılerınden Mona Movillo cuntanın mırası üzerıne tartışma programları hdzırlıyor Bunlara ek olaıak Humor, Claır Bretecher'ın kıtabını, resımlı roman halınde yayınlamayı üstlendı Cıddı bır polıtık dergı çıkarmak da Humor ekıbının en büyük hayalleıındcn bın Geçen yıl uluslararası Lucca Mızah Festıvalı'nde Humor yılın en başarılı mızah dergisı seçıldı Ama şımdı gündemde başka bır sorun var Arjantın'ın zıncıre vurulamayan bülbülu Humor, demokratık yaşamda eskı bdşarısını sürdürebılecek mı? Bu arada en büyük varoluş nedenını ve dolayısıyla mılıtan kıtlesını kaybeden Humor, artık salt bır kara mızah dergisı olmamayı öğrendı "Humor için birincil sorun, sivil demokratik bir hukumet karşısında nasıl bir tavır alınması gerektiğinin belırlenmesidir. Biz tavrımızı değiştirmeme karanndayız" dıyor Thomas Sanz lyımser bır görüşle Eğer Alfonsın'ın seçılmesı ve sansürün kaldırılması satışları arttırırsa, Humor'un durumu daha da ıyıye gıder dıye düşunülüyordu Ve askerlerın ıktıdardan uzaklaştırılmasından sonra Humor, Arjantın'ın en çok satan dergisı konumunda Buna çok fazla şaşınnamak gerekıyor Pıyasadakı rekabette dığerlerınden önde sayılır Ne de olsa beş yıllık cunta dönemını başarıyla atlattı raf da kullanan, reklama hıç mı hıç ıhtı yaç duymayan Humor, Arjantın'de asker çızmelerının gölgcsındc buyuyen ve tam bcş yıldır 15 günde bır cıkan, 2 bın tırajlı bır dergı Arjantın'de olaylan eleştırel bır bakış açısıyla ele alan, sıstemın sakatlıkları ve baskı rejımının uygulamalarıyla alay eden Humor, Trıbune Juive ddlı başka bır dergıyle bırlıkte cunta dönemınde askerı rejımın savunuculuğunu yapmayan ıkı dergıdcn bın konumundaydı Askerı yönetıme ıltıtatlar yağdırmaya yanaşmadığı gıbı, dığer polıtık grııpların ve sendıka lıderlerının de sırtını sıvazlamayı reddeden Humor, 1980 ocağında Saınt Exupery'nın "Küçük Prcns"ının yasaklandığı bır ülkede, ıktıdara karşı yayın polıtıkasını, "kara lıste"ye alınmış sanatçılar ve yazarlarla, sürgüne gönderılen aydınlarla röportaj yaparak korkusuzca sürdurdü Palyaço kılığında bir bozguncu Buenos Aıreslı halı vaktı yerınde bır aı lcnın, bır generalın kızı olan 28 yaşınddkı Marıa'ya göre, Humor, kafa karıştıncı manşetlerı, vehşkılen su yüzüne çıkaran tutumuyla, habercılıkte bır dönum noktası yaratmış "Her çizginin, her cumlenin ardında bir uyarı, bir atıf, bir ahlak var" dıyen Marıa, "Kafalarını bu kadar berrak ve açık lulmayı nasıl başarıyorlar bilmiyorum, ama Humor okumak, ınsana milıtanca bir politik eylem yapıyormuş hissi verıyor." Kim bunlar? Andres Cascıolı, Salta caddesınde federal polısten bıraz ılerıdekı 4 katlı bır bına da valışan 'La Urraca" yayınlarının yone tıcısı 12 yıl önce, eskı guzel sanatlar öğ rentısı Cascıolı, bır grup grafıkerle bırlık te ılk kez Satiricon adlı bır gazetc çıkardı Satiricon, adı ılstünde, kara mızah yapıyordu Ama askerı geleneklı Katolık Ar jantın'de geçerlı ahlakı değerlerı yadsıyan karıkaturlerı Isabel (Peron) pek sevmeyın te dergı kapuııdı Tehdıt, yasaklama ve baskılarla geçen bır dönemden sonra Castıolı bu seter başka bır ısımle şansını denedı Chaupinela. Yıne aynı tarz ve yıne avnısonuç I976'da dergı kapatıldı Bu kez dergıyı Vıdela beğenmemıştı Ancak her şe ye rağnıen bu, venı bır dönemın başlangı u oldu Çunku Satırıcon'un kapatılmasın dan ıkı yıl sonra, Cascıolı bu kez bır karı katurıst ekıbıyle tanışmıştı ve Satırıcon 1978 hazıranında yenıden doğdu Bu ke/ kaybeden cııntacılar oldu Çün ku a<,ık ya/ımın tumuyle yasaklandığı ul kede, yonetıulerın anlarnayı pek başara madıkları eızgılerıyle Humor, tuntanın gozundcn katmayı başardı Bundan sonra Humor yaşayabılmek ıçın nasıl yurumcsı gerektığını öğrendı Kısa bır süre ıçınde, saçları kırlaşmış aıle babası Cascıolı, lyı bu başlangıv yaparak, bugune kadar maruz kaldığı baskılardan bahsetmekten tıksıntı duyduğunu bellı ederek, yayınuılık yaşamının basıt bır öykü olmadığını kanıtladı Yayım polıtıkalanndakı kesınlığın oluşması her şeyden önce buyük bır ınat ve sabııla dırenmelerıne dayanıyor Hu