Katalog

SİVASKT 84 CEMAL NADIR'DEN 6 Teıtı ııııı/ 1946 Yerel Şeçim Onemlidir lTMeclısın, Anavatan Partısı çoğunluğunun oyları ıle kabul ettığı yerel seçimlerın yapılmasını isteyen yasayı yetkilı makam gerı çevırmıştır. Meclıs, bundan sonra bu yasayı yeniden ele alacak ve yeni istemlere göre yeniden yasalaştıracaktır. Bakalım, bu ışlem ne zaman gerçekleşecektır, bekleyeceğız. Yerel yönetim seçimlerı çok önemlıdir. Demokrasılerın gür kaynakları yerel yönetımlerle beslenır. Gerçı genel seçımlerle alınan sonuçlar sıyasal iktidarı belırler, ama yerel seçimlerde alınan sonuçlar da bölgesel halk iktidannın göstergesidir. Birisı, genel seçımler, merkezi iktidarsa, ötekı de, yerel seçımler, bölgesel iktıdar demektır. Böylece yerel ıktıdardan merkezi ıktidara doğru bir köprü kurulmuş olur özellıkle bızde 19741977 yerel yönetim seçimlerı ile halk yönetime en yetkin ve en bilinçli bir biçımde katılmayı başarmıştır. Oysa bızde daha önce de birçok yerel yönetim seçimlerı yapıldığını bılıyoruz, ama en gosterışlı olanı bu ıkı tarıh arasında yapılanlarıdır. Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı İmparatorluğu'ndan 389 beledıye devraldı. Beledıye yasasının (1580 sayılı yasa) yururlüğe gırdığı 1930 yılında 492, çok partılı sıyasal yaşama gırdığımız 1946'da 595, Demokrat Parti'nin iktidara geldığı yıl 628, iktidardan düşürüldüğü yıl 995, 1977 yılında belediye sayısı 1710'dur. Yeni yasalar ve partisız ıktidar donemınde beledıye sayısı bakalım kaçtır? Çunkü buyuk kentlerde oluşan birçok beledıye yönetımleri kaldırılmış, yerıne şube müdürlükleri konmuştur. Partisız iktıdar donemınde yerel yönetim bınmlerinın hemen hemen tümü kaldırılmış, yerine atamayla yeni bırımler oluşturulmuştur. Yerlerıne gelenler halkın seçtıklerı değil, atanan emeklıler olmuştur. Başbakan Turgut Özal'ın gözlemlerıne göre halk, bu yöntemlerden çok rahatsızdır ve bir an önce demokratık yöntemlere geçme zorunluğu vardır. Beri yandan yerel yönetim seçımlerine uzanılırken MDP Genel Başkanı ile eski Başbakan arasında genel seçımler üstüne ılginç bir tartışma başlatılmıştır. MDP Genel Başkanı genel seçimlerde yitirilen partisıne ait oyların sorumunu, lıstelerinden bağımsız olarak çıkan eski Başbakan ve arkadaşları bakanlara yüklemektedir. Bu eorum yüklemı gerçeğe ne denli yaklaşmaktadır bilmiycruz, ama ortada bilinen bir şey varsa, o da, genel seçimlerde MDP'nın beklenenden ve umulandan daha az milletvekıli çıkardığı, daha az oy aldığıdır. ELbette bu sonucun sorumlusu ve sorumluları olacaktır. Bizde yerel ve genel seçımlerin çoğu olağanüstü koşullar altında yapılmıştır. Gerıye doğru baktığımızda Cumhurıyet'in kuruluşundan gunümuze dek yaklaşık 723 ay geçmıştır kı, bunun yandan çoğu büyük kentlerde sıkıyönetim altındadır. Genel seçımler de eski Başbakanın hükümet başkanı olduğu, sıkıyönetimın sürdüğü dönemde yapılmıştır. Durum, sadece MDP ıçin değıl, seçime katılabilen bütün partiler için geçerlidır. Seçimlerde milletvekili yitirmenin sorumunu eski Başbakan ve bakanlarına yüklemek oldukça ağırdır. Çünkü eski Başbakan, kökeninde oy tabanj bulunan hangi kampla işbirliği yapsa oraya bir şeyler ekler, bir şeyler eksiltmez durumda idi. Aslında eski Başbakan bir yük değıl, bir destekti. Bu yeterınce değerlendırilemedı. Yerel seçimler öncesı belli bir ortamda açılan bu tartışma elbette yerel seçimleri de etkileyecektir. Bu tartışmanın sonunda eskiden oluşan ve şimdi açıklığa kavuşan belli bir zihniyet de öğrenilmiş olacaktır. Sıyasal sorum yüklendığinde minnet altında kalmaya alışmamış olan siyasetçiler, bunun dıyetinı oderler. Belkı de eski Başbakan, "Alın atınızı, verln tımarımıl" dıyebilir, başına kakılan görevden çekilebilır. Yerel seçimlerde alınan oylar çok önemlidir. Kentsel bölgelerden kırsal bölgelere dek yayılacak olan bir oy dağılımında salt iktıdarın kımden yana olduğu daha iyi anlaşılır. Özellıkle muhtar seçımlerınde muhtarların bağımsız sayılmalarına karşın kırsal oyların kıme aktığı görülür. iktidar partisi, yerel seçimlerde de ustünlük sağlayacak mı, bilmıyoruz. iktidar partileri genellikle böyle seçimlerden daha avantajlı çıkar. Bu gerçeğın de geçerli olup olmadığım seçımler sonrası öğreneceğiz. Âmir M/s// O/tıvor da banu avak ııydtınınııvorsunıız bilnıem?.. Memur Na\ıl ııvdurulıın buvım, sız hcı K'irı otoınubildesinız!.. ARŞIV KONUŞUYOR Tek seye bırakmaddar. Renda (Maliye Bakanı ve Meclis Başkanı), Faık Öztrak (tçisleri Bakanı) Celal Bayar... Liderler hep birarada iken Mecliste bir görüfme sırasındalar. 1946 'dan sonradır ki Celal bayar (Hski Bakanlardan ve eski Başbakan), partisi CHP'den aynlacak ve muhalefete geçecektlr. 'çok"a Çok partili siyasal yaşama geçildiğinde bu liderlerden bazdarı da demokrasi kahramanlığını kimResimde tek parti doneminin dort onemli kişisini görmekteyiz. (Sağdan) Kâzım Özalp (Meclis Başkanı), Abditlhahk CHH, bir zamanlar tek parti iken liderleri de tek parti llderi olarak ün salmıslardı.