Katalog

Sayfa 12 Çalışma Hayatı Dinlenmek her çalışanın hakkı Yasalar ve Çalısanlar Â^ A ^ ^ / % / % Çalışan ve üreten insanlann en doğal hakkı olan dinlenme, çalışma yasalannda da yerini alıyor "Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar. Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir" denilmekte ise de işsızliğın "kol gezdiği" ülkemizde bu haklara saygı duyanlar azınlıkta kalmaktadır. Kimilerı bu haklara gülüp geçmekte, anayasa ve yasaların yalnızca kendi haklarını korumak ıçın yapıldığı inancı ile bu hakları yok saymaktadır. Konumuz, anayasada öngörülen "dinlenme hakkının" Iş Yasası'ndaki konumudur. 1475 sayılı Iş Yasası ve "dinlenme hakkı" Iş Yasası kapsamına giren "işyerlerinde çalışan işçilerden, işyerine girdiği günden başlayarak, deneme süresi de içinde olmak üzere 1475 Sayılı Iş Yasası ile düıenlenen dinlenme hakkıııı kımılori es geçerken kimileri de doya.sıya kullaımoı. en az bir yıl çalışmış olanlara" işyerindeki kıdemine "Işçinin iznini kullandığı yıllık ücretli izin hakkı yıllık ücretli izin hakkının göre yıllık ücretli izin verilir. vermemiştir. döneme rastlayan hafta tatili hesaplanmasında (Iş Yasası Madde 49) birleştirilerek göz önünde "Niteliklerinden ötürü bir ile ulusal bayram ve genel bulundurulur (Yönetmelik yıldan az süren mevsim veya tatil günleri" yıllık ücretli izin Madde 2)." kampanya işlerinde suresine ayrıca eklenir. isveri kıdemi: çalışanlara 'iş Yasası'nın (Yıllık Ücretli İzin Yonetmeliği D) İşçinin yıllık ücretli izin "a) Bir yıldan beş yıla kadar süresi, yıllık iznini "kullanacağı yıllık ücretli izinlere ilişkin olanlara yılda 12 (on iki) gün, Madde 20) hükümleri uygulanmaz tarihteki kıdemine b) Beş yıldan fazla ve on beş Yıllık ücretli izin süresi (Iş Yasası Madde 50)." göre saptanır saptanırken: yıldan az olanlara yılda 18 Ancak bu tür işyerlerinde (Yönetmelik Madde 6)." (on sekiz) gün, A) "Işçilerin, aynı işverenin "sürekli olarak çalışan bir veya çeşitli işyerlerinde c) On beş yıl ve daha fazla işçilerin" yıllık ücretli izin İzin ücreti: olanlara yılda 24 (yirmi dört) çalıştıkları süreler hakları saklıdır. birleştirilerek göz önüne gün" yıllık ücretli izin verilir. "Işveren, yıllık ücretli izin "Ancak 18 (on sekiz) ve daha alınır. (Iş Yasası Madde 50)." kullanan her işçiye, yıllık izin (Yönetmelik Madde 9) B) Aynı bakanlığa bağlı işyerleri dönemine ilişkin ücretini" küçük yaştaki işçilere ile aynı bakanlığa bağlı tüzel verilecek yıllık ücretli izin 18 ızne çıkan "işçinin izne TOPİU İZİn: kişiliklerin işyerlerinde geçen (on sekiz) günden az başlamasından önce peşin "Işveren veya işveren vekili süreler, işçinin ücretli izin olamaz." olarak ödemek veya avans nisan ayı başı ile ekim ayı olarak vermek zorundadır. sonu arasındaki süre içinde Bu süreler yıllık ücretli izinlerin hakkının hesaplanmasında birleştirilerek göz önünde (...) yıllık ücretli izin suresine işyerinin ve işçilerin tümünü alt sınırıdır. "Bu süreler toplu bulundurulur. rastlayan hafta tatili, ulusal kapsayan toplu izin iş sözleşmeleri hizmet bayram ve genel tatil uygulayabilir (Yönetmelik akitleri ile arttırılabilir." C) Kamu iktisadi teşebbüsleri Madde 7)." "Yıllık ücretli izin hakkından ile özel yasa ya da özel yasayla ücretleri ayrıca ödenir (Iş Yasası Madde 54)." Toplu izin uygulanması vazgeçilmez. verilmiş yetkiye dayanılarak durumunda, işveren ya da (Iş Yasası Madde 49)." kurulmuş banka, kuruluş ya da işveren vekili, işyerinin Yıllık ücretli izin süreleri, "iş kurumların "her birinin Mevsimllk isler: korunması, işyerindeki araç, günü" göz önüne alınarak kendine bağlı işyerlerinde Iş Yasası bir yıldan az süren gereç, donatım ya da saptanmıştır. geçen süreler de, işçinin mevsimlik işlerde çalışanlara . m . 50. maddesinde: nayasanın "Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı" başhkh makinelerin bakımı, hazırlanması, temızlenmesi ya da güvenliğinın sağlanması gıbi zorunlu durumlar ıçin "yeter sayıda işçiyi toplu izin dışında tutabilir". Toplu ızın dışında tutulan işçilerin yıllık ızınleri izin dönemınden önce ya da sonra "diledikleri tarihte verilir". İşyerinin el değiştırmesı ya da işverenin değışmesi durumunda el değiştiren ya da işvereni değişen işyerınde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin hakları ortadan kalkmaz. (Iş Yasası Madde 53) Iş Yasası yıllık ücretli izin suresı içın "bölünmezlik" koşulunu getirmiş, ancak bu sürenin bölünmesıni "tarafların rızasına" bırakmıştır. "Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez." 18 ve 24 günlük ızın hakkına sahip işçilerin izin süreleri, işçi ve işverenin "karşılıklı rızası" ile "bir bölümü 12 günden aşağı olmamak üzere ikiye bölünebilir (Iş Yasası Madde 52)." Yıllık ızne çıkan işçinin bir başka işte çalışmasına yasak getirilmiştır. "Yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi için kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri ahnabilir (Iş Yasası Madde 55)." İşverenin değismesi: Yıllık iznin bölünmesi: Izinde calısma vasaflt: Iş sözleşmesi işçi ya da işverence bozulduğu tarihte işçi yıllık ücretli ızne hak kazanmış ve bu hakkını kullanmamışsa işçinin yıllık izin suresine ilişkin ücreti "akdin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine ödenir (Iş Yasası Madde 56)." Anayasanın ve yasaların getirdiği hakları görmezlikten gelen, kendi işine geldiğince yorumlayan ve uygulayanların sayısı giderek artmaktadır. Yasalara ve haklara saygılı olmak yadırganır duruma gelmiştir. İzin haklannın en çok kullanıldığı bu yaz mevsiminde biz de Iş Yasası'ndaki "dinlenme hakkını" düzenleyen hükümleri kısaca aktarmaya çalıştık. İzin hakkını kullanabilenlere, iyi dinlenceler dileriz. gta Iş sözleşmesinin bozulmasi: