Katalog

• Gundem Sayfa 3 KİTler köşeye sıkıştmlıyor OrtaUzurı Vadeli KİT Dış Bc>rçları (Mlı Alacaklılar Jn^ ı M 1 Te p e g ö z /VuMaııamıvorsam/ o deni/ si/in midir'.'. Yada nıavi mıdir sııları n<>fiun yansıdıgı kadar? Ona 'hi/im deni/' dıvehılır misiııi/'.' V u/durebilir misiııi/ niolarım/ı. hirçocugun kâğıttan jjemisi kadar rahat \e kaynısı/? Kıyılanna ıılastıgım/ deni/ler koco koca ulkelerı vu uç buyuk kıtayı birleşjirecek, ama onları o/jjuree kullanamayacaksını/. Si/ degil ama bas kalan gelip yu/durecek 'ekonomilerini'. Hatta suyun dihine hile bakanıa\acaksinı/ o/jjürce. Ve linıanlarını/ si/e, u/ak yorı>unlukları baska ulkelerın bayraklarıyla j>etirecek. Kendi deni/iııi/e yabancılaşacaksını/ dupedu/. Kendi deni/ini/de surgun olacaksını/... Kabııl edıleme/di, edilmedi... Ataturk'un u/erındv en çok durduğu konulardan bıri olan kabotaj. l/ıııir İklisat Kongresi'ııde ele alındıklan sonra, Lo/an {joruynelerinde de masa\a yatırılmıs,tı. Ismel Pas,a haşkanlıgındakı I urk he\eli, Loıan surccinin onemli bir holumunu oltıstııran kabotaj tardşmalarıiHİa (Hmanh'dan de\ ı aldıkları bu ^arabeti ortadan kaldırmak için Iıı^ıli/, İtalyan \e rransı/ tenısilcilerıylc ıı/ıın .e seri konuşjnalar yapmıs,tı. Ama kabotaj hakkındaıı \e/gec,meYe ni\eti yoktu. I imanlarımı/da kendi ^emilerini ıahatc.a işjetebılen \abaneı ıılkelere ait şjrketlerın haskısını kırnıak kolay de£ildı, ama ha^arıldı. Aıılas,ma, I urk linıaıılarında 1 urk bayraklı Kcmilerin ticarı faaliyette bulunma tekelini onaylıvordu. Bundan taın 71 yıl oncc I lıınmıı/ 1926'da yururluge }>iren kabotaj hakkı ile bir ulus, yıllar boyu kıyısında \a^adığı deni/ine ^erçek anlamda ka\u^uyor, nıa\ı sıılarla bitımsi/ hır dostlııgıı ba>latıyordu. ()/^ur olan sadece denı/lerinıİA linıaıılarınıı/, cemilerimi/ degil, ekonomimı/di de a>nı /anıanda. (>ıınıımıı/de, yarattığı de>asa ekonomiyle dikkat (,'tkın deni/volu ta^ımacılıgı, bir seferde en la/la yukun tavnabilmesine olanak sağlaması nedenKle tercih edili\or. Aynca denı/lere licari anlamda egemen olınanın uluslararası alanda, sivasal karar sııreejerinde etkin olabilmeyı heraberinde getirdiğı ifade edilıyor. Kabotaj bu açıdan da son derece onemli. İ Ikenıi/ deni/ciliği, o/^urluğune ka\ ııslııklan sonra onemli }>eli^meler kaydetmevi ba^ardı. C umhuriyet'in kui'iılu> yıllarında 5(1 hin groston cı\aı ıııda olan deııi/ ticaret fiİomuA kabotajın estirdigi rıı/^âra \ılkııı açınca yt'lısli \e dene\im ka/andı. Buj{iın Furkive yakla^ık 12 milyon l)\\ lonluk niosııvla dunyada 16. sırada yer alıyor. Ancak, herkesin ortak }>oruşıı, bu yerin I urk deni/eıliginııı hak ettiğı ytrctk yer olmadıgı. KgerOsmanirnın kapılıılasyonları olmasaydı, uı; huyuk deni/e kıyı olıışlurnıu1) I urkiu'nin dıni/ lllosu bu^uııkıınden çok daha iyi durıımda olahilirdi. Şimdi ise ^eç kalmi1) bir ataga kalkmanııı lıe>a(.amnı \enı kav^ılaıla birlıkte yaı^ıyor denı/cilıgımi/. Bır \anda, hâlâ hır turlu kurulamayan Doni/tilik Bakanlıgı, diğer vanda nitelikli deni/cilik eğitımı \e çe<)illi altyapı sorunları. Dahası ^ııııınık bırliğı ile kapısına }>eldıgimı/ AB'ııin Koma Anlaşmasrnın 75. maddesı... Bu madde denı/lerde liheraliıasyon \e serbest rekabet adına ulusal lıınanlardaki tekeli, vani kabolajı lehdit edivor. Ancak denı/cılerimi/ kıı/aııılmış haklarını }>eri \tniK\i' nıyetli degil. Bııtıın sorunlara ve jjeltcck ka\^ılaıına kars>n I uık dem/ciligi kabotajın ö/^uıie^tirdiği sularda 'pupa yelken' }>idiyor... Mutlıı bir hafta dilegiyle... Toplam 1997 yıh Anapara Faız Top Yuzdesı 10 1 1998vesonrası Toplam Yuzdesı Uluslararası Kuruluşlar Dunya Bankası Islamı Kalkınma Bankası Avrupa Yatırım Bankası ikılı Anlaşmalar OECD Ulkelerı OPEC Ulkelerı Doğu Avrupa Ulkelerı Dığer Ulkeler Dığer Toplam 130 111 14 5 931 822 10 73 26 228 1.289 94 82 12 0 666 584 8 47 22 178 938 36 29 2 5 265 238 2 19 4 50 351 86 11 04 72 2 63 8 969 592 46 331 5 087 4 687 14.9 91 07 51 78.5 72 3 s• %17.7 I Kuruluşlar 08 57 20 177 100.0 24 310 66 428 6.484 04 48 10 66 100.0 l\ [ \^v ^İkılı^ ^ Anlaşmalar %72.2 ^ Kendi Denizinde Sürgün Olmak Yada Olmamak y / J\ 1997 yıh ^ E T skı Cumhurbaşkanı Turgut Ozal, uzun suren başbakanlığı donemınde Turk sosyal, polıtık ve ekonomık yaşamında Amerıkan etıketlı bır 'reform' ruzgârı estırmıştı 1980 sonrası yaşamaya başladığımız 24 Ocak ekonomısı ve 2 cumhurıyetçılık dalgası ıle gelen 'antikamusal' yaklaşımın etkılerı suruyor ANAP polıtıkaları, sozde pıyasaları lıberalleştırme uğruna kamu malıyesınde buyuk gedıkler açtı Her zamankı gıbı personel odeneklerının azaltılması ıle başlayan bu bır dızı uygulama, KlT'lere butçeden yapılan transferlere el konulması ıle surdu Gorev zararlarının odenmemesı, ustune ustluk kamu bankalarının KlT'lere sırt çevırmesı, KlT'lerı pıyasadan ve yurtdışından yuksek faızle borç almaya ve butçenın duştuğu faız ve transfer tuzağına duşmeye zorladı KİT'lerın dış pıyasalardan aldıkları orta ve uzun vadeli borçların toplamı 8 mılyar dolara yaklaşıyor 1997 yılında odenecek KİT dış borçlarının yuzde 72 2'sı ikılı anlaşmalar sonucu alınan kredıler Bunların buyuk bır bolumunu de OECD ulkelerınden alınan borçlar oluşturuyor Aralarında Dunya Bankası'nın da bulunduğu uluslararası fınans kuruluşlarından alınan kredıler ıse 1997 yılı cuzdanının yaklaşık onda bırını boşaltacak Onumuzdekı yıllarda ıse KİT borçlarının çok buyuk bır bolumu OECD ulkelerı ve Dunya Bankası'na odenecek Liselerimiz niteliksiz işçi yetiştiriyor urkıye, sanayıleşme atılımını 1930'larda başlattı, ama 1980 yılından sonra ve 9O'lı yıllarla daha l | Meslek Eçıtımı ^ ^ O Genel Eqıtım da artan bır bıçımde sanayıleşmeyı gerı plana attı ve ekonomıde rant yatırımlarına ağırlık verdı Turkıye'nın sağlıklı bır ekonomık kalkınmayı gerçekleştırmesı, çağın gerektırdığı teknolojıye sahıp bır sanayı kurmasını gerektırıyor Bu sanayıde çalışacak ışgucu ıse Turkıye'nın pek onem vermedığı, oysa sanayıleşmış ulkelerde son derece planlı bır bıçımde yurutulen meslek eğıtımı sayesınde yetıştırılıyor Turkıye'de hâlâ meslek eğıtımı, genel eğıtımın ıçınde yuzde 34 3'luk bır pay oluşturuyor Gerıye kalan yuzde 65 7'lık dılım ıse sıradan ve herhangı bır meslek hakkında bılgılendırmeyen genel eğıtımden oluşuyor Oysa sanayıleşmış Batı ulkelerıne doğru gıdıldıkçe bu oran tersıne donuyor AlrYıanya'da, yetışen her beş gençten kesımının hâlâ "Ne iş olsa yapanm" anlayışıyla dordu meslek eğıtımı alıyor "Avrupa ıle gümrük birliği dolaştığının ve Avrupa'nın nıtehklı ışçılerının yanıntja yaptık, mallar da işçiler de rahat rahat dolaşacak" hemen hıç şansları bulunmadığının farkında dıyen yetkılıler, Turkıye'dekı ışgucunun buyuk bır değıl gıbı gorunuyorlar Meslek eğitiminin oranı Turist Antalya'yı daha çok sevdi oranıyla en çok tercıh edılen şehır oldu Istanbul'a gelen on on yıldır patladı patlayacak dıye heyecanla tunst sayısındakı artış, geçen yıl bır oncekı yıla gore daha beklenen bacasız sanayı, en sonunda esnafın fazla oldu Ama bu durum istanbul'un turızm merkezlerı yuzunu bıraz olsun guldurdu. Turist sayısında, arasındakı lıderlığını Antalya'ya kaptırmasına engel nenuz yaz mevsımının başında olmamıza olamadı Başlıca turızm merkezlerıne gelen turist karşın oncekı donemlere oranla buyuk bır artış sayısında da yuzde 11 'ın uzerınde bır artış kaydedıldı goruldu. Turistlerin bolge tercıhlerınde, son uç yıldır Sonuç olarak, teror tehdıdı turıstı yıldırmamış gıbı Antalya gıderek ağırlığını arttırıyor 1995 yılına kadar gorunuyor Ayrıca turistlerin en çok gıttığı ıl Turk Lırası'nın dığer olan Istanbul, geçen yıl Turistlerin başltca turistik merkezlere göre dagılım paralar karşısında lıderlığı temızdenızı, son derece duşuk çağlayanları ve 1995 1994 % % 1996 % olan değerının, palmıyelerı ıle unlu 1 939 477 25 1 2 540 965 29 5 Antalya 1 198 238 180 Turkıye'ye gelen Antalya'ya kaptırdı. 1 931 664 29 0 2 007 691 26 0 2 437 680 28 3 turıstler ıçın gıderek Istanbul Antalya'ya gelen turistlerin sayısında 1 084 444 126 artan oranda bır Muğla 1 005 894 130 714 233 107 seçım nedenı olmaya yuzde 24'e yaklaşan bır 54 70 467 981 Izmır 61 538 188 405 028 başladığının da oranda artış kaydedıldı 300 857 3 5 unutulmaması 41 274 188 35 273 469 Bu yuksek artış oranı ıle Aydın Antalya, Turkıye'nın 1 782 158 20 7 gerekıyor. 2 147 986 32 1 1 961 448 25 4 Dığer turistik merkezlerı Kaynak: Turkıye Tunzm Toplam 6.670.618 100.0 7.726.886 100.0 8.614.085 100.0 Yatınmcılan Derneğı arasında yuzde 29 5 S CumhuıiM'i I konoını CUMHURİYET EKONOMİ DERGİSİ • İMTİYAZ SAHİBİ BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN. YENİ GUN HABER AJANSI BASIN VE YAYINCILIK A.Ş. • GENEL YAYIN YÖNETMENİ: ORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATORU HİKMET ÇETİNKAYA • YAZIİŞLERİ MUDURLERİ. DİNÇ TAYANÇ, (SORUMLU) İBRAHİM YILDIZ • GORSELYONETMEN MEHMET SEDAT DEVİR • REKLAM MEDYAC Kapak SEMİH POROY Grafık GRAFİK SERVİSİ